‘Wuhrẹ Mi Omẹ’

“Rehọ owhowha mẹ wha, wha wuhrẹ [mi] omẹ, keme me re wowolẹ jegbọ eva i ro kpotọ, wha rẹ te ruẹ udhedhẹ kẹ izi rai.”—MATIU 11:29.

1. Fikieme ewuhrẹ mi Jesu o rẹ rọ jọ omawere jẹ kẹ erere?

JESU KRISTI o dhesẹ iroro, iwuhrẹ, gbe uruemu ezi ẹsikpobi. Oke riẹ evaọ otọakpọ o jọ kpẹkpẹe, rekọ o ruẹ evevọwẹ jẹ reawere iruẹru riẹ, ọ tẹ jẹ wereva. O se ilele gb’oma o te wuhrẹ ae epanọ a rẹ gọ Ọghẹnẹ, you ahwo-akpọ, je fi akpọ na kparobọ. (Jọn 16:33) Ọ kẹ rai ẹruore jẹ “rehọ uzuazọ gbe onọ o kare uwhu ze evevẹ fiki usiuwoma na.” (2 Timoti 1:10) Who te kele oma ra kugbe ilele riẹ, eme who roro nọ u dhesẹ re a jọ olele? Ẹkwoma eroro kpahe oware nọ Jesu ọ ta kpahe ilele, ma rẹ sai wuhrẹ epanọ ma re ro ru izuazọ mai woma viere. Oyena o gwọlọ ewo eriwo riẹ gbe efihiruo ugogo ehri-izi jọ.—Matiu 10:24, 25; Luk 14:26, 27; Jọn 8:31, 32; 13:35; 15:8.

2, 3. (a) Eme u dhesẹ re a jọ olele Jesu? (b) Fikieme u je fo re ma nọ oma mai nọ, ‘Olele ono mẹ ghinẹ rrọ?’

² Evaọ Ikereakere Griki Ileleikristi na, ubiẹme nọ a fa “olele” na u dhesẹ ọnọ ọ rẹ kpọ iroro riẹ bru oware jọ, hayo ọnọ o bi wuhrẹ mi omọfa. Ubiẹme ofa nọ u w’obọ kugbei o roma via evaọ uzoẹme uwuhrẹ mai na, Matiu 11:29: “Rehọ owhowha mẹ wha, wha wuhrẹ [mi] omẹ, keme me re wowolẹ jegbọ eva i ro kpotọ, wha rẹ te ruẹ udhedhẹ kẹ izi rai.” (Ẹjẹlẹ ibieme na ọmai.) Ẹhẹ, olele yọ ọnọ o re wuhrẹ mi omọfa. Ebe Usiuwoma na e rehọ ubiẹme na “olele” ro dhesẹ ilele ekpekpe Jesu, enọ i lele i rie kperẹ nọ ọ jẹ ta usiuwoma gbe enọ o wuhrẹ. Ahwo jọ a jẹ iwuhrẹ Jesu jọ rehọ ọvo, tube ru ere evaọ idhere. (Luk 6:17; Jọn 19:38) Enọ i kere Usiuwoma na e tẹ jẹ ta kpahe “ilele Jọn [Ọhọahwoame na] avọ e rọ otu Farisi” na. (Mak 2:18) Nọ o rọnọ Jesu ọ vẹvẹ ilele riẹ unu re a ‘yọroma kẹ ewuhrẹ otu Farisi na,’ ma rẹ sae nọ oma mai nọ, ‘Olele ono mẹ ghinẹ rrọ?’—Matiu 16:12.

³ Ma tẹ rrọ ilele Jesu, otẹrọnọ ma wuhrẹ mi ei no, koyehọ oma o rẹ sasa amọfa evaọ abọ-ẹzi nọ a tẹ rrọ kugbe omai. U re woma re a ruẹ nọ ma wolẹ viere je wo udu omarokpotọ no. Ma te wuzou iruo evaọ oria iruo mai, ma tẹ rrọ eyewọ, hayo ma rrọ ọkwa ithuru-igodẹ evaọ ukoko Ileleikristi na, kọ enọ e rọ otọ mai a be ruẹ nnọ ma bi ru ai wọhọ epanọ Jesu o ru enọ e jọ otọ riẹ?

Epanọ Jesu O Yeri Kugbe Ahwo

4, 5. (a) Fikieme o gbẹ rọ bẹ hẹ re a riẹ epanọ Jesu o yeri kugbe ahwo nọ a wo ebẹbẹ? (b) Eme Jesu ọ nyaku okenọ ọ jẹ re emu evaọ uwou ohwo Farisi jọ?

⁴ U fo re ma riẹ epanọ Jesu o yeri kugbe ahwo, maero kọ enọ i wo ebẹbẹ ilogbo. Oyena o bẹ ewuhrẹ hẹ; Ebaibol na ọ vọ avọ iyẹrẹ buobu erọ epanọ Jesu o ro yerikugbe amọfa, ejọ rai e jọ uye. Joma je muẹrohọ epanọ isu egagọ na, maero kọ otu Farisi na, a yeri kugbe ahwo nọ a wo ebẹbẹ evona. Ohẹriẹ na u ti rovie owhẹ aro.

⁵ Evaọ ukpe 31 C.E., okenọ Jesu ọ jọ erẹ usiuwoma ota evaọ Galili, “ohwo otu Farisi jọ ọ tẹ [lẹ Jesu re] o lele iei ria emu.” Jesu o rri oma riẹ nọ ọ rro vi epanọ ọ rẹ rọ jẹ uzizie na rehọ họ. “Ọ tẹ ruọ uwou ohwo otu Farisi na, ọ tẹ keria re ọ re emu. Koyehọ, aye jọ eva okpẹwho na, nọ ọ rọ ọrahaizi, nọ ọ ruẹ nọ Jesu ọ keria uwou ohwo otu Farisi na re ọ re emu, ọ tẹ rehọ ololo udẹ alabasta ze, o te dikihẹ emu obọ awọ riẹ, be viẹ, ọ tẹ rọ irui riẹ mu awọ riẹ họ ẹvuọ, ọ tẹ rehọ e to uzou riẹ ririe ai, ọ tẹ viọlọ awọ riẹ, ọ tẹ rọ udẹ na whole ai.”—Luk 7:36-38.

6. Ẹvẹ aye nọ ọ rrọ “ọrahaizi” na ọ sae rọ ruọ uwou ohwo Farisi na?

⁶ Kọ whọ ruẹ oware nọ o via na vevẹ? Obe jọ o ta nọ: “Aye na (owọ avọ 37) ọ rehọ uvẹ uruemu ẹwho na nọ iyogbere a re ro kpohọ eria ehaa itieye na re a kwa eware nọ a re kiọkọ na ro ruiruo.” Ere ejọ e rẹ rọ rueva dede nọ a zizie i rai hi. Ẹsejọhọ efa e jariẹ nọ i rẹro nọ a ti koko emu họ evaọ okenọ emuore na ọ tẹ fa no. Ghele na, uruemu aye nana u wo ohẹriẹ. O dikihẹ akotọ họ, re ọ hẹrẹ bẹsenọ enọ e be re emu na a rẹ kparoma no. O wo uruemu otọtọ, “ọrahaizi” nọ a riẹ gaga, fikiere Jesu ọ sae rọ ta nọ ọ riẹ kpahe “izieraha riẹ, nọ i [je] buobu.”—Luk 7:47.

7, 8. (a) Didi owọ ma hae jẹ evaọ otọ oghẹrẹ iyero nọ a niyẹrẹ riẹ eva Luk 7:36-38 na? (b) Didi owọ Saimọn ọ jẹ?

⁷ Dae rehọ iẹe nọ whọ jẹ rria oke oyena yọ whẹ họ Jesu. Ẹvẹ whọ hai ru? Kọ oma o hae te vo owhẹ nọ aye na ọ be nya kẹle owhẹ na? Ẹvẹ uyero utioye na u re kpomahọ owhẹ? (Luk 7:45) Kọ whọ hai ti guwẹ?

⁸ Kọ o hae jọ nọ whọ jọ udevie erara edekọ na, kọ whọ hai dina roro wọhọ Saimọn ohwo Farisi na? “Koyehọ ohwo otu Farisi nọ o zizie [Jesu] na, nọ ọ rue riẹ ọ tẹ jọ eva riẹ ta nọ, ‘Ohwo ọnana ọ rọ ọruẹaro, ọ hẹ riẹ epanọ aye ọnana ọrọ, gbe eruo riẹ, ọnọ ọ rọ obọ te ei na, nọ, ọ rọ ọrahaizi.’ ” (Luk 7:39) Wo ohẹriẹ, Jesu yọ ohwo ohrọoriọ udidi. Ọ riẹ uye nọ aye na ọ rrọ, ọ tẹ jẹ riẹ akọriọ riẹ. A ta oghẹrẹ nọ ọ rọ ruọ uzuazọ uzioraha k’omai hi. Ọ tẹ ghinẹ rrọ ogberẹ, koyehọ ezae ẹwho na, ahwo Ju nọ a rehọ oma mudhe no, a fiobọhọ kẹe vievie he.

9. Eme Jesu o ru, yọ ẹsejọhọ eme o no rie ze?

⁹ Rekọ Jesu ọ gwọlọ fiobọhọ kẹe. Ọ ta kẹe nọ: “A rehọ izieraha ra vrẹ owhẹ no.” O te fibae nọ: “Ẹrọwọ ra o si owhẹ no; nyawa tou.” (Luk 7:48-50) Etenẹ iku na i je kuhọ. Ohwo jọ ọ sae ta nnọ Jesu o ru kẹe te he. O vi rie vrẹ avọ eghale riẹ. Kọ who roro nọ ẹsejọhọ aye na o zihe kpohọ edhere uzuazọ otọtọ riẹ? Dede nọ ma rẹ sae r’obọ s’udu ta ere he na, muẹrohọ eme nọ Luk ọ ta lele iei. Ọ ta nọ Jesu “o te kpo ewho gbe iwhre, ọ vuẹ ovuẹ, ọ rehọ usiuwoma uvie Ọghẹnẹ ze.” Luk ọ tẹ jẹ niyẹrẹ nọ “eyae jọ” e jọ kugbe Jesu gbe ilele riẹ, “nọ a jẹ rehọ eware [eyae na] gba odibo kẹ e.” O sae jọ nọ aye nana nọ o kurẹriẹ nọ o wo ovuhumuo na ọ jọ usu rai, je ru iruo Ọghẹnẹ avọ iroro-oziẹbro efuafo, avọ ẹjiroro ọkpokpọ, gbe uyoyou nọ u diwi viere kẹ Ọghẹnẹ.—Luk 8:1-3.

Ohẹriẹ nọ O Jọ Udevie Jesu gbe Otu Farisi Na

10. Fikieme o jẹ rrọ oware erere re ma roro kpahe ikuigbe Jesu gbe aye na eva uwou Saimọn?

¹⁰ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ikuigbe ivevẹ enana ze? U re duobọte udu mai, ogbẹrọ ere? Dae rehọ iẹ nnọ whọ rrọ uwou Saimọn. Ẹvẹ oma o rẹ jọ owhẹ? Kọ whọ te jẹ oghẹrẹ owọ nọ Jesu ọ jẹ na, hayo kọ oma o te dina j’owhẹ wọhọ ohwo Farisi nọ o zizie i rie na? Jesu yọ Ọmọ Ọghẹnẹ, fikiere ma rẹ sai roro hayo ru nwane epanọ o ru dẹẹ hẹ. Evaọ abọdekọ riẹ, ma te gwọlọ fi oma mai họ ẹta Saimọn ho, ohwo Farisi na. Ibi ahwo jọ ọvo o rẹ were re a jọ wọhọ ohwo Farisi.

11. Fikieme ma gbẹ gwọlọ nọ a rehọ omai dhesẹ otu Farisi hi?

¹¹ No ewuhrẹ Ebaibol gbe ikuigbe ikere akpọ ze, ma rẹ sai ku ei họ nọ otu Farisi na a rri oma rai kpehru gaga wọhọ enọ e rẹ kpọ ahwo họ edhere je ru orẹwho na woma. O vọ rai eva ha inọ Uzi Ọghẹnẹ o rrọ vevẹ je v’ẹro. O tẹ jọ ẹro rai wọhọ nọ Uzi na o tehe utu yao ẹme na ha, a vẹ rọ izi efa tuae re o gbẹ kuvẹ kẹ ohwo rehọ iroro-oziẹbro riẹ ruiruo ho. Isu egagọ enana a gbẹ edhere nọ a rẹ rọ kpọ uruemu ahwo evaọ eware kpobi, makọ eware nọ i tulo ho.a

12. Ẹvẹ otu Farisi na a rri oma rai?

¹² Ogbiku ahwo Ju ọrọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, Josephus, o ru rie vẹ inọ otu Farisi na a rri oma rai fihọ nọ a wou gaga, a rọ wolẹ, kiete, je te kẹ iruo rai. Ababọ avro, ejọ rai e wọhọ ere omojọ. Ẹsejọhọ Nikodimọs ọ sae ziọ owhẹ iroro. (Jọn 3:1, 2; 7:50, 51) Ejọ rai i kurẹriẹ ziọ Ileleikristi uwhremu na. (Iruẹru 15:5) Pọl ukọ Oleleikristi na o kere kpahe ahwo Ju jọ, wọhọ otu ahwo Farisi na nọ: “A ghine wo ajọwha Ọghẹnẹ, rekọ u ri vẹ te he.” (Ahwo Rom 10:2) Dede na, ebe Usiuwoma na i dhesẹ i rai wọhọ epanọ ahwo gheghe nana a rri rai—avọ omoya, oheri, a jọ ẹro obọ rai kiẹrẹe, gwọlọ afuẹwẹ, gwọlọ gu amọfa ẹdhọ, je rri amọfa vo.

Eriwo Jesu

13. Eme Jesu ọ ta kpahe otu Farisi na?

¹³ Jesu ọ whọku ikere-ebe gbe otu Farisi na inọ a rrọ eviẹwẹ. “A gba ewha egbẹgbẹdẹ nọ e rẹ bẹ ẹwha, a vẹ wọ ae họ ikoko ahwo; rekọ yọ ae omarai a rẹ sae rọ [uziobọ] rai kpare ai kpehru hu.” Ẹhẹ, owha na o jọ gbẹgbẹdẹ, yọ owhowha nọ a wọ họ ahwo na o jẹ nyawo ai. Jesu o te se ikere-ebe gbe otu Farisi na “igheghẹ.” Ohwo ogheghẹ yọ idhọvẹ kẹ ẹwho. Jesu o te je se ikere-ebe gbe otu Farisi na “isu-isuẹsu ituaro” jẹ ta nọ a “siọ eware Uzi, oziẹ-okiẹrẹe, gbe ohrọ gbe orọwọ.” Ono o rẹ were re Jesu o rri rie wọhọ ohwo Farisi?—Matiu 23:1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) Eme edhere nọ Jesu o ro yeri kugbe Matiu Livai na o dhesẹ kpahe uruemu otu Farisi na? (b) Didi obọdẹ uwuhrẹ ma rẹ sai wuhrẹ no ikuigbe enana ze?

¹⁴ Enwene ohwo kpobi nọ o se ikuigbe Usiuwoma na ọ rẹ ruẹ uruemu ahwo oguẹdhọ orọ ibuobu otu Farisi na. Nọ Jesu o zizie Matiu Livai, omiazọhọ na, re ọ jọ olele riẹ, Livai o te se ehaa ilogbo kẹe. Ikuigbe na e ta nọ: “Otu e Farisi avọ otu ikere-obe rai, a tẹ go kẹ ilele riẹ nọ, ‘Eme whẹ avọ imiazọhọ gbe erahaizi a jẹ be re da?’ Jesu o te yo kẹ ae nọ, ‘. . . Mẹ ze ti se ikiẹrẹe he, rekọ erahaizi re a ku eva rẹriẹ.’ ”—Luk 5:27-32.

¹⁵ Livai omariẹ o wo otoriẹ oware ofa jọ nọ Jesu ọ jọ ehaa na ta: “Wha nya kpo wha wuhrẹ otọ onana, ‘Mẹ guọlọ ohrọ orọnọ iwẹ hẹ.’ ” (Matiu 9:13) Dede nọ otu Farisi na a ta nọ a rọwo ikere eruẹaro Hibru na, a bi koko eme nana nọ i no Hosia 6:6 ze na ha. Otẹrọnọ a rẹ jẹlẹ obọ, a rẹ ruẹ nọ a ru rie fihọ abọ ẹtalamu ẹmeoyo kẹ uruemu anwae viukpọ ohrọ nọ a re dhesẹ. Ma rẹ sae nọ omobọ mai nọ, ‘Kọ a riẹ omẹ wọhọ ohwo nọ ọ rẹ talamu izi jọ, wọhọ erọ eriwo omobọ ohwo hayo enọ ohwo ọ rẹ jọ ru onọ u je rie? Hayo kọ amọfa a riẹ omẹ wọhọ ohwo nọ ọ rẹ kaki dhesẹ ohrọ jẹ rrọ wowou?’

16. Didi uruemu otu Farisi na a wo, kọ ẹvẹ ma sae rọ whaha uruemu rai?

¹⁶ Ẹwhọku ahwo evaọ umutho oware kpobi. Oye họ uruemu otu Farisi na. Otu Farisi na a rẹ gwọlọ oruthọ kpobi—onọ a ghine ruthọ hayo onọ a jọ eva rai roro nọ ohwo o ru. A rẹ lẹliẹ ahwo ma ẹme rai te ziezi a tẹ rọ kugbe ai, jẹ kareghẹhọ ahwo iruthọ rai. O rẹ were otu Farisi na re a n’ekpẹ abọvo-abakpe ẹbe nọ e mae kawo kpobi, wọhọ egbrọge, ibi irovrẹ, gbe ibi-izuwo-aka. A rẹ rọ ẹgọ rai ghoro ewoma rai jẹ daoma kpọ orẹwho na. Evaọ uzẹme, otẹrọnọ uruemu mai u re tho orọ Jesu, ma rẹ whaha iruthọ amọfa egwọlọ jẹ tae rro vrẹ oma.

Ẹvẹ Jesu O Ro Ku Ebẹbẹ Họ?

17-19. (a) Dhesẹ epanọ Jesu o ro furie ẹme nọ ọ hae wha ẹbẹbẹ ze. (b) Eme ọ lẹliẹ uyero na jọ avọ idhọvẹ jẹ kare omawere? (c) Whọ hae jọ etẹe okenọ aye na ọ nya bru Jesu na, eme whọ hai ru?

¹⁷ Edhere nọ Jesu o re ro ku ebẹbẹ họ o hẹrioma gaga no orọ otu Farisi na. Roro kpahe epanọ Jesu o ro furie oware jọ nọ o hae wha ẹbẹbẹ ologbo ze. Onana o via kpahe aye jọ nọ o hwẹ azẹ evaọ ikpe 12. Whọ rẹ sai se iku na eva Luk 8:42-48.

¹⁸ Ekere Mak ọ ta nọ “ozọ u te mu [aye na] yọ o nuhẹ.” (Mak 5:33) Fikieme? Keme ọ riẹ nọ o zue Uzi Ọghẹnẹ no. Wọhọ epanọ Iruo-Izerẹ 15:25-28 o ta, aye nọ o bi hwẹ azẹ ọ rẹ jọ gbegbe evaọ etoke na kpobi, a vẹ jẹ rọ oka ovo tuae. Oware nọ ọ kaobọ te kpobi gbe ohwo kpobi nọ ọ r’oma te yọ o zue oma no. Re o te Jesu oma, aye na ọ keke oma họ udevie ogbotu na. Ma te se iku na nẹnẹ dede nọ ikpe 2,000 e vrẹ no na, ohrọ uye aye na o rẹ re omai.

¹⁹ O hae jọnọ whọ jariẹ evaọ ẹdẹ ọyena, ẹvẹ whọ hai rri uyero na? Ẹvẹ whọ hae ta? Muẹrohọ nọ Jesu ọ rehọ edhere ẹwo, oyoyou, ọrọ ororokẹ yeri kugbe aye na, ọ tubẹ kaunu te ebẹbẹ nọ aye na ọ whaze no dede he.—Mak 5:34.

20. O hae jọ nọ Iruo-Izerẹ 15:25-28 o rọ ute kẹ omai inẹnẹ, didi use-abọ ma rẹ rẹriẹ ovao ku?

²⁰ Kọ ma sai wuhrẹ oware jọ no oware onana ze? Dae rehọ iẹe nọ whẹ yọ ọkpako evaọ ukoko Ileleikristi na nẹnẹ. Yọ dae rehọ iẹe nọ Iruo-Izerẹ 15:25-28 yọ ute kẹ Ileleikristi nẹnẹ gbe nọ aye Oleleikristi jọ o zue uzi oyena, avọ oviẹ gbe uweri. Didi owọ whọ rẹ jẹ? Kọ whọ hae jọ ẹgbede kp’omovuọ họ iẹe omạ? Whọ sae ta nọ, “Kaka, mẹ sai ru ere vievie he! Nya lele oriruo Jesu, mẹ rẹ daoma gaga re mẹ jọ wowou, avọ uyoyou, dhesẹ iroro, gbe ororokẹ.” U woma! Rekọ use-abọ na họ re who ru epanọ whọ ta na, re whọ raro kele oriruo Jesu.

21. Eme Jesu o wuhrẹ ahwo kpahe Uzi na?

²¹ Udu u re kie ahwo vi nọ a tẹ rrọ kugbe Jesu, oma o rẹ sasa ae je wo ọbọga. Uzi Ọghẹnẹ o tẹ tehe utu yawo ẹme na, ere o rẹ ghinẹ jọ. O gbẹ tehe utu yawo ẹme na ha, ahwo a re lele iroro-oziẹbro rai, yọ a sai dhesẹ uyoyou rai kẹ Ọghẹnẹ via evaọ iroro ejẹ rai. Uzi na o rehọ ifi gba ahwo ho. (Mak 2:27, 28) Ọghẹnẹ o you ahwo riẹ, o re ruiruo ẹsikpobi kẹ ewoma rai, yọ ọ rẹ re ohrọ rai otẹrọnọ a nya thọ. Ere Jesu ọ jọ re.—Jọn 14:9.

Iyẹrẹ Iwuhrẹ Jesu

22. Fikinọ a wuhrẹ mi Jesu, didi oghẹrẹ iroro ilele na a wo?

²² Ahwo nọ a gaviezọ kẹ Jesu je zihe ruọ ilele riẹ a wo ovuhumuo uzẹme eme riẹ na: “Owhowha mẹ o rẹ lọlọhọ, owha mẹ u re vovovo.” (Matiu 11:30) O re ru ai dimẹ, jọ avọ iguegue hayo dhuaro kẹ ai hi. Oma o ja rae vevẹ, avọ evawere, a te je wo imuẹro kpahe usu rai kugbe Ọghẹnẹ je kugbe ohwohwo. (Matiu 7:1-5; Luk 9:49, 50) A wuhrẹ mi ei nnọ re a jọ osu abọ-ẹzi o gwọlọ nọ a rẹ sasa amọfa oma, dhesẹ iroro gbe udu udhedhẹ.—1 Ahwo Kọrint 16:17, 18; Ahwo Filipai 2:3.

23. Ẹjọ kugbe Jesu u wuhrẹ ilele na uvi uwuhrẹ vẹ je fiobọhọ kẹ ae nyate ekuhọ vẹ?

²³ Ofariẹ, o were ahwo buobu re te ai te Kristi a gbẹ jọ okugbe re a jẹ raro kele uruemu nọ o dhesẹ. Ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wọhọ epanọ Ọsẹ na o you mẹ, ere me you owhai re; wha jọ eva uyoyou mẹ. Wha te koko ijaje mẹ wha rẹ te jọ eva uyoyou mẹ, wọhọ epanọ me koko ijaje Ọsẹ mẹ, mẹ jẹ rọ eva uyoyou riẹ.” (Jọn 15:9, 10) Otẹrọnọ a rẹ ghinẹ kparobọ wọhọ egbodibo Ọghẹnẹ, koyehọ a re fi eware nọ a wuhrẹ mi Jesu na h’iruo ziezi, evaọ usiuwoma ota gbe ewuhrẹ ẹgbede kpahe emamọ usi ugbunu Ọghẹnẹ gbe evaọ eyerikugbe ahwo uviuwou gbe egbẹnyusu. Nọ okugbe-inievo na ọ be rro zihe ruọ ikoko na, u re woma re a hae kareghẹhọ oma rai ẹsikpobi nnọ edhere riẹ họ onọ o mai woma. Uzẹme na o wuhrẹ, yọ uzuazọ nọ a ruẹ nọ o yeri họ onọ u fo aruorokele.—Jọn 14:6; Ahwo Ẹfẹsọs 4:20, 21.

24. Eme họ eware nọ ma rẹ rehọ te udu no oriruo Jesu ze?

²⁴ Enẹna nọ who bi roro kpahe eware jọ nọ ma t’ẹme te no na, kọ whọ ruẹ idhere nọ who re jo nwene no? Kọ whọ rọwo nnọ Jesu o re roro, wuhrẹ, jẹ j’owọ gbagba? Eva e were owhẹ. Eme uduotahawọ riẹ k’omai họ: “Wha tẹ [riẹ] eware nana wha te ru ai, wha re wo oghale.”—Jọn 13:17.

[Oruvẹ-obotọ]

Didi Uyo Whọ te Kẹ?

• Eme u dhesẹ re whọ jọ olele Jesu?

• Ẹvẹ Jesu o ro yeri kugbe ahwo?

• Eme ma rẹ sai wuhrẹ no edhere nọ Jesu o ro wuhrẹ ze?

• Ẹvẹ otu Farisi na a ro wo ohẹriẹ no Jesu?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 12, 13]

Ẹvẹ uruemu nọ Jesu o wo kpahe ahwo o hẹrioma te no orọ otu Farisi na!