Eme Họ Eriwo Ra Kpahe Uwhu?

UWHU o rẹ nawo ige avọ iye mai fihọ ame nọ ma bi ruiruo ekẹdẹ kẹdẹ mai na, makọ epanọ ma g’oma hayo fe te kẹhẹ. O rẹ sae họre lahwe okenọ ma tẹ be fa iyẹrẹ vrẹ hayo ma tẹ rrọ ehru ehwa. Okpẹtu wọhọ ọraha ugbarugba ọrọ September 11, 2001, evaọ New York City gbe Washington, D.C. na, o lẹliẹ omai vuhumu inọ “ọwegrẹ urere” na, uwhu, o bi duabọhọ ahwo oghẹrẹ uyerakpọ, ọgwa gbe unuikpe kpobi, ẹsejọ evaọ iminiti gheghe ọvo o sai kpe ahwo idu buobu.—1 Ahwo Kọrint 15:26.

Makọ epanọ uwhu u muozọ te na, u bi gb’ahwo buobu unu. Oware ovo nọ o rẹ lẹliẹ ahwo dẹ ebe awhusi hayo talamu etehe-ughe vi iyẹrẹ unu ahwo buobu nọ a whu uwhu oja o riẹ hẹ. Iyẹrẹ uwhu e be b’ahwo ho, makọ uwhu ẹmo, orọ okpẹtu emama, ethube, hayo onọ ẹyao ọ wha ze. Oware nọ o rẹ mai gbunu kpahe ọwhọ nana nọ ahwo a wo kpahe uwhu na họ epanọ ahwo a rẹ rọ oma f’otọ te evaọ okenọ ohwo ologbo jọ o te whu.

A rẹ vro enana kpobi hi. Uwhu u gbe bi gb’ahwo unu—uwhu amọfa. Rekọ a tẹ rẹriẹ aro ku uwhu omobọ rai, a rẹ gbẹ gwọlọ t’ẹme kpahe uwhu hu. Uwhu omobọ mai yọ oware nọ u re je ibuobu mai eroro kpahe he.

Igbunu Fiki Uwhu?

O rẹ were omai hi re ma roro kpahe uwhu obọ mai, yọ a sai nwene onana ha. Fikieme o jẹ rrọ ere? Fikinọ Ọghẹnẹ ọ ma ẹgwọlọ ọgaga re ma rria bẹdẹ bẹdẹ fihọ omai. “O te fi uzuazọ ibẹdẹ họ eva ohwo,” ere Ọtausiwoma Na 3:11 o ta. Fikiere, uwhu nọ a rẹ dhẹ vabọ họ o wha udubro se ahwo no. Re a sae r’obọ nẹ udubro nana re a sae nyate isiuru uzuazọ nọ u wo oba ha, ahwo-akpọ a bẹbẹ erọwọ buobu ze no, no uwuhrẹ ẹwẹ nọ o re whu hu rite orọwọ ọwariẹyẹ.

Epanọ o rrọ kpobi, uwhu yọ oware imuozọ, orọ idudu, yọ ozọ uwhu o rrọ oria kpobi. Fikiere u re gb’omai unu hu inọ ahwo a rẹ rọ ubiẹro ozọ rri uwhu. Oware jọ họ, uwhu u re dhesẹ epanọ o rrọ ufofe te re a rọ uzuazọ kpobi le efe gbe ogaga.

Hẹrioma Fiki Uwhu?

Evaọ oke anwae, a jẹ hae kẹ ohwo nọ ọ be mọ gaga hayo ọnọ ọ nwoma ulogbo uvẹ re o whu evaọ uwou obọ riẹ nọ o reria e riẹ oma no na. Ere o jọ evaọ oke Ebaibol, yọ o gbẹ rrọ ere evaọ eria jọ. (Emuhọ 49:1, 2, 33) Evaọ eria itieye na, uviuwou na u re si uzou koko, emọ na e rẹ jọ etẹe re. Onana o rẹ kẹ ohwo uviuwou na kpobi imuẹro inọ orọnikọ ọye ọvo o bi weri hi, o vẹ jẹ kẹ omosasọ na inọ aikpobi a bi kuoma kugbe wha owha na.

Onana u wo ohẹriẹ gaga evaọ eria nọ a jo rri ẹmeọta kpahe uwhu wọhọ oware aghọ, nọ a rri fihọ oware ozọ, gbe oria nọ a rẹ jọ gele emọ họ akotọ bi roro nnọ owha na “o gbẹdẹ hrọ” kẹ ae. Uwhu enẹna u wo ohẹriẹ no oyena evaọ idhere buobu, yọ ẹsibuobu ohwo na ọvo ọ rẹ jọ. Dede nọ o rẹ were ibuobu re a jọ obọ uwou whu, avọ uviuwou rai nọ o be dhẹ wariẹ ae họ jẹ be rẹrote ae, evaọ ẹsipito ibuobu e be jọ whu, ẹsibuobu ae ọvo a rẹ jọ avọ edada, avọ ifi emashini ilogbo nọ a gba wariẹ ae oma họ. Evaọ abọdekọ riẹ, ima ahwo buobu a bi whu kufiẹ gheghe—fiki ikpakpe-otu, ohọo, AIDS, ẹmo ẹwhẹwho, hayo uvuhu ogaga.

Ẹme nọ A re Roro Kpahe

Ebaibol na ọ ta oyẹlẹ fihọ ẹmeọta kpahe uwhu hu. Evaọ uzẹme, Ọtausiwoma Na 7:2 o ta k’omai nọ: “Uwoma re a kpo obọ uwou uweri vi [ukpenọ] a re kpo obọ uwou eha; keme onana họ urere ohwo kpobi.” Ma tẹ rẹriẹ aro ku uwhu, ma rẹ sai siobọno iruo okpẹdẹ mai ma ve roro kpahe epanọ uzuazọ o kpẹre te. Onana o rẹ sai fiobọhọ k’omai rria uzuazọ nọ u wo otofa viere ukpenọ ma rẹ raha iẹe kufiẹ gheghe.

Didi eriwo who wo kpahe uwhu? Kọ whọ kiẹ iroro ra, erọwọ ra, ẹruore, gbe ozodhẹ ra kpahe ekuhọ uzuazọ ra riwi no?

Wọhọ epanọ o rrọ kpahe uzuazọ, epọvo na re o rrọ bẹbẹ kẹ ohwo-akpọ re ọ f’otọ hayo wo otoriẹ uwhu. Omọvo nọ ọ rẹ sae r’obọ s’udu t’ẹme kpahe uwhu họ Ọnọma omai. Ọye họ “eyeri azọ,” yọ “obọ riẹ a jẹ dhẹ no uwhu.” (Olezi 36:9; 68:20) Dede nọ u re gb’unu, a tẹ rọ Ẹme Ọghẹnẹ kiẹ erọwọ jọ kpahe uwhu nọ e viodẹ riwi o rẹ kẹ ọbọga gbe omosasọ. U ti dhesẹ inọ orọnikọ uwhu nwanọ ekuhọ eware kpobi hi.

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 4]

Fikinọ ma riẹ nọ uwhu o rrọ, u re fiobọhọ k’omai rria uzuazọ nọ u w’aro.