Wo Udu Wọhọ Jerimaya

“Hẹrẹ ỌNOWO; kru oma ga, jọ udu u kie owhẹ vi; uzẹme, hẹrẹ ỌNOWO!”—OLEZI 27:14.

1. Eghale buobu vẹ Isẹri Jihova a be reawere rai?

ISẸRI JIHOVA a be rria aparadase abọ-ẹzi. (Aizaya 11:6-9) Evaọ udevie akpọ ozighi nana, a rrọ uvi okegbe abọ-ẹzi kugbe ibe Ileleikristi rai, enọ e rrọ udhedhẹ kugbe Jihova Ọghẹnẹ je kugbe ohwohwo. (Olezi 29:11; Aizaya 54:13) Yọ aparadase abọ-ẹzi rai ọ be rro. Enọ i bi “ru oreva Ọghẹnẹ no eva tha” kpobi a bi wo abọ evaọ erukẹre riẹ. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:6) Evaọ edhere vẹ? Ẹkwoma ẹria lele itee Ebaibol gbe amọfa nọ a bi wuhrẹ re a ru epọvo na re, be rehọ ere zizie ae re a wo abọ evaọ eghale buobu erọ aparadase yena.—Matiu 28:19, 20 Jọn 15:8.

2, 3. Didi eware Ileleikristi uzẹme a re thihakọ rai?

² Dede na, fikinọ ma be rria aparadase abọ-ẹzi o nwani dhesẹ hẹ inọ edawọ i re te omai hi. Ma gba ha yọ ma be ruẹ uye edada ẹyao, owho, gbe uwhu. Ofariẹ, ma be ruẹ orugba eruẹaruẹ nọ i kie kpahe “edẹ urere” na. (2 Timoti 3:1) Ẹmo, ethube, ẹyao, ohọwo, gbe ọbẹwẹ efa sa-sa e be lahiẹ ahwo-akpọ kpobi, yọ Isẹri Jihova a no rie he.—Mak 13:3-10; Luk 21:10, 11.

³ U te no eware eyena kpobi no, ma riẹ inọ ghelọ omofọwẹ nọ ọ rrọ aparadase abọ-ẹzi mai na, enọ e rrọ eva riẹ hẹ a gbẹ be wọso omai kekeke. Jesu ọ vẹvẹ ilele riẹ unu nọ: “Fiki epanọ wha rọ erọ akpọ na ha, rekọ mẹ sanọ owhai no akpọ na no, fiki ere akpọ na oje mukpahe owhai. Wha roro ẹme nọ mẹ ta kẹ owhai nọ, ‘Odibo ọrẹ ro vi Olori riẹ hẹ.’ Re a te kpokpo mẹ, a re kpokpo owhai re.” (Jọn 15:18-21) Nwanọ ere eware e rrọ nẹnẹ. Ahwo buobu a ri wo otoriẹ hayo rri oghẹrẹ egagọ mai ghaghae he. Ejọ e rẹ wọviẹ omai, rehọ omai se ẹkoko yọ—wọhọ epanọ Jesu ọ vẹvẹ unu na—tube mukpahe omai. (Matiu 10:22) Ẹsibuobu, a rẹ jọ eria awhusi ta erue kpahe omai jẹ ta omai raha. (Olezi 109:1-3) Ẹhẹ, mai kpobi ma rẹriẹ ovao ku iyero idhọvẹ, yọ udu o rẹ sai no ejọ mai awọ. Ẹvẹ ma sai ro thihakọ?

4. Ono ma re bo bru kẹ obufihọ nọ ma re ro thihakọ?

⁴ Jihova o ti fi obọ họ k’omai. Evaọ otọ ẹgba ẹzi, ọso-ilezi na o kere nọ: “Ikpokpoma ohwo okiẹrẹe e rẹ jọ buobu; rekọ ỌNOWO ọ rẹ te thọ e no ae kpobi.” (Olezi 34:19; 1 Ahwo Kọrint 10:13) Ibuobu mai a rẹ sai se isẹi inọ okenọ ma te fi eva mai kpobi họ Jihova, ọ rẹ k’omai ẹgba nọ ma re ro thihakọ ọbẹwẹ kpobi. Uyoyou mai kẹe gbe oghọghọ nọ o fihọ aro mai u re fi obọ họ k’omai họre elọhoma gbe ozodhẹ. (Ahwo Hibru 12:2) Fikiere, ghelọ ọbẹwẹ, ma re gbe dikihẹ ga.

Ẹme Ọghẹnẹ Ọ Kẹ Jerimaya Ẹgba

5, 6. (a) Iriruo vẹ ma wo ọrọ egegagọ uzẹme nọ e sai thihakọ? (b) Didi ẹme Jerimaya ọ ta okenọ a sei re ọ jọ ọruẹaro?

⁵ Notọ avọ otọ ze, idibo ẹrọwọ Jihova a ruẹ oghọghọ no ghelọ iyero ebẹbẹ. Ejọ e rria evaọ etoke ẹdhoguo nọ Jihova o mu ofu kẹ enọ e kare ẹrọwọ. Usu egegagọ ẹrọwọ itieye na họ Jerimaya gbe umutho ahwo jọ evaọ oke riẹ, jegbe Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na. A kere iriruo anwae eyena fihọ Ebaibol re e jọ uduotahawọ k’omai, yọ ma rẹ sai wuhrẹ eware buobu no ai ze. (Ahwo Rom 15:4) Wọhọ oriruo, roro epanọ o jọ kẹ Jerimaya.

⁶ Okenọ ọ jọ ọmaha, a se Jerimaya re ọ jọ ọruẹaro evaọ Juda. Onana o jọ okolo iruo ho. Ibuobu e jẹ gọ edhọ. Dede nọ Josaya, ọnọ ọ jọ ovie evaọ okenọ Jerimaya o ro mu odibọgba riẹ họ, o kru ẹrọwọ, ivie nọ i lele i rie kpobi a kare ẹrọwọ, yọ ibuobu enọ a kẹ iruo inọ a wuhrẹ ahwo na—eruẹaro gbe izerẹ na—a wọso uzẹme. (Jerimaya 1:1, 2; 6:13; 23:11) Kọ ẹvẹ o jọ Jerimaya oma okenọ Jihova o sei re ọ jọ ọruẹaro? Ozọ u mu rie! (Jerimaya 1:8, 17) Jerimaya ọ fodẹ ẹme nọ ọ kake kpahe: “Mẹ tẹ ta nọ, ‘A, Ọnowo ỌGHẸNẸ! Ri, mẹ riẹ ẹme ẹta ha, keme mẹ ọmaha.’ ”—Jerimaya 1:6.

7. Oghẹrẹ vẹ ahwo a rehọ Jerimaya evaọ ẹkwotọ riẹ, kọ didi owọ ọ jẹ?

⁷ Ahwo buobu nọ a jọ ẹkwotọ Jerimaya a jẹ gaviezọ họ, yọ ẹsibuobu ọ rẹriẹ ovao ku ọkparesuọ ọgaga. Ẹdẹjọ, Pashọ, ozerẹ, ọ tehe riẹ je fi ei họ ekarọ. Jerimaya ọ nẹ iyẹrẹ epanọ oma o jariẹ eva oke oyena: ‘Mẹ tẹ ta nọ, “Me re gbe se odẹ [Jihova] hayo ta ẹme te odẹ riẹ vievie he.” ’ Ẹsejọhọ oma u ru owhẹ enẹ no ẹdẹjọ—whọ jẹ te gwọlọ seri iruo na họ. Mu ẹro họ oware nọ u fi obọ họ kẹ Jerimaya thihakọ. Ọ ta nọ: “[Ẹme Ọghẹnẹ, hayo ovuẹ riẹ o] jọ evaọ eva mẹ wọhọ erae nọ e rẹ tuọ wariẹ [igbenwa] mẹ, mẹ gbẹ sae wo ogaga nọ mẹ rẹ rọ whaha iẹe he.” (Jerimaya 20:9) Kọ ẹme Ọghẹnẹ o bi kpomahọ owhẹ ere?

Egbẹnyusu Jerimaya

8, 9. (a) Didi ewhrehe Yuraija ọruẹaro na o dhesẹ, kọ eme o no rie ze? (b) Fikieme udu u ro no Barọk awọ, kọ ẹvẹ a ro fi obọ họ kẹe?

⁸ Jerimaya ọvo ọ jọ họ evaọ iruo aruọruẹ riẹ. O wo egbẹnyusu, yọ oyena o jọ uduotahawọ kẹe. Rekọ, ẹsejọ egbẹnyusu riẹ a j’owọ areghẹ hẹ. Wọhọ oriruo, ibe ọruẹaro nọ a re se Yuraija ọ jẹ vẹvẹ Jerusalẹm gbe Juda unu ‘wọhọ epanọ Jerimaya ọ jẹ ta re na.’ Dede na, nọ Jehoakim Ovie na ọ kẹ udu inọ a kpe Yuraija no, ọruẹaro na ọ tẹ dhẹ kpohọ obọ Ijipti fiki ozọ. Oyena u siwi rie he. Ezae ovie na a te lei, mu ei, a tẹ rehọ iẹe zihe ziọ Jerusalẹm, oria nọ a jo kpei. Dai roro epanọ oyena u nuhu Jerimaya udu te!—Jerimaya 26:20-23.

⁹ Ogbẹnyusu ọfa ọrọ Jerimaya họ okere-obe riẹ, Barọk. Barọk ọ jọ emamọ ofiobọhọ kẹ Jerimaya, rekọ evaọ okejọ ọ gbẹ jẹ rehọ ubiẹro abọ-ẹzi rri uyero riẹ hẹ. O te mu unoma họ egu, ta nọ: “Mẹ nyathọ no! keme ỌNOWO na ọ rehọ enuobro rọ ba edada mẹ; oma imẹidio mẹ o rọ omẹ no, me gbe wo ufuoma ha.” Fikinọ oma o lọhọ e riẹ no, Barọk o te ti mu ovuhumuo nọ o wo kẹ eware abọ-ẹzi họ ekufiẹ. Ghele na, Jihova ọ rehọ ẹwo kẹ Barọk ohrẹ areghẹ, ọ tẹ kpọ iroro riẹ vi. A tẹ kẹe imuẹro inọ ọ te zọ vrẹ ọraha Jerusalẹm. (Jerimaya 45:1-5) Dai roro epanọ udu o ruọ Jerimaya awọ te nọ Barọk ọ wariẹ ti dikihẹ ga evaọ abọ-ẹzi!

Jihova Ọ Thọ Ọruẹaro Riẹ Uke

10. Didi eyaa uketha Jihova ọ rọ kẹ Jerimaya?

¹⁰ Maero, Jihova o vu Jerimaya wa ha. Ọ riẹ epanọ eware e rrọ Jerimaya oma, ọ tẹ kẹe ẹgba gbe uketha nọ ọ gwọlọ. Wọhọ oriruo, eva emuhọ odibọgba Jerimaya nọ ọ jẹ vro sọ ọ sai ti ru iruo na, Jihova ọ ta kẹe nọ: “Whọ jọ ozọ rai umu owhẹ hẹ, keme mẹ rọ kugbe owhẹ nọ mẹ rẹ te thọ owhẹ, ere ỌNOWO na ọ tae.” Kẹsena, nọ ọ kẹ ọruẹaro riẹ ovuẹ kpahe iruo riẹ no, Jihova ọ tẹ ta nọ: “A reti lele owhẹ họre; rekọ a rẹte kpare-obọ vi owhẹ hẹ, keme mẹ avọ owhẹ a gbẹrọ, mẹ rẹ te thọ owhẹ, ere ỌNOWO na ọ tae.” (Jerimaya 1:8, 19) Ẹvẹ onana o rrọ omosasọ te! Yọ Jihova o ghine ru eyaa riẹ na gba.

11. Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ Jihova o ru eyaa riẹ gba inọ ọ te thọ Jerimaya?

¹¹ Fikiere, nọ a fi ei họ ekarọ jẹ jọ ẹgbede sei ẹkoko no, Jerimaya ọ tẹ ta avọ udu nọ: “ỌNOWO na ọ rọ gbaomẹ wọhọ ogbaẹmo ologbo; fikiere enọ i bi kpokpo omẹ a re ti zoruẹ a rẹ sae te kpareobọ vi omẹ hẹ. Oma o rẹ te vu ae.” (Jerimaya 20:11) Evaọ ikpe obaro, nọ a je ti kpe Jerimaya, Jihova ọ jọ kugbei, yọ wọhọ Barọk, Jerimaya ọ zọ vrẹ ọraha Jerusalẹm wọhọ ọmuyẹ, rekọ ejọ nọ i je kpokpo iei je veghe uzou kẹ unuovẹvẹ riẹ na a whu, a te si efa ototọ kpohọ Babilọn.

12. Dede nọ eware nọ e rẹ wha elọhoma ze e riẹ, eme ma rẹ kareghẹhọ?

¹² Wọhọ Jerimaya, ibuobu Isẹri Jihova nẹnẹ a bi thihakọ olahiẹ. Wọhọ epanọ ma kake fodẹ no na, sebaẹgba mai ọ be wha uye nana buobu ze, efa ozighi nọ ọ rrọ akpọ nana, efa kọ enọ e be wọso iruo mai. Olahiẹ utioye na o rẹ sae lẹliẹ udu no ohwo awọ. Wọhọ Jerimaya, ma rẹ sae nyate oria nọ ma re jo roro sọ ma sae gbẹ nyaharo. Evaọ uzẹme, ma sai rẹro nnọ n’oke ruoke udu u ti no omai awọ. Elọhoma e rẹ dawo epanọ uyoyou mai kẹ Jihova u diwi te. Fikiere, joma gbae mu inọ ma te kẹ elọhoma uvẹ hẹ re i si omai kpemu siọ iruo Jihova ba wọhọ epanọ Yuraija o ru na. Ukpoye, joma raro kele Jerimaya je fi udu họ uketha Jihova.

Epanọ A re Ro Mugba Kẹ Elọhoma

13. Ẹvẹ ma sai ro lele oriruo Jerimaya gbe ọrọ Devidi?

¹³ Jerimaya ọ jẹ t’ẹme se Jihova Ọghẹnẹ ẹsikpobi, ta iroro eva riẹ kẹe jẹ yare iẹe kẹ ẹgba. Oyena yọ emamọ oriruo nọ ma re lele. Devidi ọrọ oke anwae, ọnọ ọ rẹro so Ehri ẹgba ovona, o kere nọ: “Gaviezọ kẹ eme mẹ O ỌNOWO, re whọ kezọ kẹ imẹidio mẹ. Gaviezọ kẹ edo oviẹ mẹ, Ovie mẹ gbe Ọghẹnẹ mẹ; keme whẹ mẹ rẹ lẹ olẹ mẹ kẹ.” (Olezi 5:1, 2) Eme nọ a kere fihọ Ebaibol kpahe uzuazọ Devidi i dhesẹ nnọ unuẹse buobu Jihova ọ j’owọ kẹ olẹ Devidi rọkẹ obufihọ. (Olezi 18:1, 2; 21:1-5) Evaọ edhere ọvona, okenọ itunyẹ i te bu omai oma hrọ hayo ma gbẹ be sae wọ ebẹbẹ mai hi, o rẹ sasa oma gaga re ma dhẹ bru Jihova evaọ olẹ je rovie idu mai kẹe. (Ahwo Filipai 4:6, 7; 1 Ahwo Tẹsalonika 5:16-18) Jihova ọ rẹ tehe ezọ di k’omai hi. Ukpoye, ọ k’omai imuẹro inọ ‘ọ be sẹro mai.’ (1 Pita 5:6, 7) Dede na, kọ o rẹ jọ oware iroro re ma lẹ se Jihova kpakiyọ ma be gaviezọ kẹe he?

14. Oghẹrẹ vẹ eme Jihova i kpomahọ Jerimaya?

¹⁴ Ẹvẹ Jihova ọ be rọ t’ẹme k’omai? Ma wariẹ riwi oriruo Jerimaya. Nọ orọnọ Jerimaya ọ jọ ọruẹaro na, Jihova ọ jẹ t’ẹme sei ovavo. Jerimaya o dhesẹ epanọ eme Ọghẹnẹ i kpomahọ udu riẹ: “Me du eme ra ruẹ, mẹ tẹ re ae, eme ra i te zihe ruọ oghọghọ gbe evawere evaọ eva mẹ; keme odẹ ra a bi ro se omẹ, E ỌNOWO, Ọghẹnẹ ogbaẹmo.” (Jerimaya 15:16) Ẹhẹ, Jerimaya ọ ghọghọ inọ a se odẹ Ọghẹnẹ kpahe iẹe uzou, yọ eme Riẹ e jọ ghaghae kẹ ọruẹaro na. Fikiere, wọhọ Pọl ukọ na, ọwhọ o je mu Jerimaya re o whowho ovuẹ nọ a mu họ iẹe obọ na.—Ahwo Rom 1:15, 16.

15. Ẹvẹ ma sae rọ kọ eme Jihova fihọ udu mai, kọ eme ọ rẹ lẹliẹ omai gbae mu inọ ma re ruru unu hu?

¹⁵ Jihova ọ be rehọ unu lele uvumọ ohwo t’ẹme nẹnẹ hẹ. Dede na, ma wo eme Ọghẹnẹ evaọ Ebaibol na. Fikiere, ma te se uwuhrẹ Ebaibol mai gb’oja je roro didi kpahe oware nọ ma wuhrẹ, eme Ọghẹnẹ i re ti zihe ruọ “oghọghọ gbe evawere” evaọ udu mai. Yọ oma o rẹ sai mu omai inọ ma be wha odẹ Jihova okenọ ma tẹ be ta eme eyena kẹ amọfa. Jọ o thọrọ omai ẹro ho inọ amọfa a riẹ hẹ nọ e be jọ akpọ na whowho odẹ Jihova nẹnẹ. Isẹri riẹ ọvo họ enọ i bi whowho emamọ usi ọrọ Uvie Ọghẹnẹ nọ a ro mu no na je bi wuhrẹ iruori re a jọ ilele Jesu Kristi. (Matiu 28:19, 20) A rẹ ruẹ obọ ọghọ nọ ma wo ho! Ma te roro kpahe iruo nọ Jihova ọ rehọ uyoyou mu họ omai abọ no, ẹvẹ ma sai ro ruru unu mai?

Joma Mu Ẹro Họ Usu Mai

16, 17. Ẹvẹ Jerimaya o rri usu, kọ ẹvẹ ma sae rọ raro kele iei?

¹⁶ Jerimaya ọ nẹ iyẹrẹ oware ofa nọ u fi obọ họ kẹe wo udu. Ọ ta nọ: “Mẹ keria udevie otu nọ eva [e rẹ] werọ họ, hayo kọ omẹ ghọghọ họ; mẹ keria mu unu họ, fiki epanọ obọ ra o rọ kpahe omẹ, keme who ru evadha omẹ gaga.” (Jerimaya 15:17) Jerimaya ọ gwọlọ nọ ọye ọvo ọ rẹ jọ viukpenọ usu uyoma o rẹ raha iẹe. Epọvo na ma re rri eware re nẹnẹ. Unuovẹvẹ Pọl ukọ na o rẹ thọrọ omai ẹro ho inọ “usu uyoma o rẹ raha uruemu ezi,” makọ uruemu ezi nọ ma wo ikpe buobu no.—1 Ahwo Kọrint 15:33.

¹⁷ Usu uyoma o sae lẹliẹ ẹzi akpọ na gbe iroro mai ku. (1 Ahwo Kọrint 2:12; Ahwo Ẹfẹsọs 2:2; Jemis 4:4) Fikiere joma wuhrẹ ẹgba iroro mai re ma vuhu usu enwoma mu jẹ whaha iẹe riẹriẹriẹ. (Ahwo Hibru 5:14) Pọl ọ tẹ rrọ otọakpọ na nẹnẹ, eme who roro nọ ọ rẹ ta kẹ Oleleikristi nọ o bi rri ighe ọfariẹ-ogbe hayo erọ ozighi hayo aruọzaha ozighi? Didi ohrẹ ọ rẹ kẹ oniọvo nọ o bi mu usu kugbe ohwo nọ ọ riẹ ẹdọvo ho evaọ Itanẹte? Ẹvẹ o re rri Oleleikristi nọ ọ be raha euwa buobu rọ zaro ividio hayo bi rri etẹlivisiọno rekọ ọnọ o re ru uwuhrẹ omobọ riẹ hẹ?—2 Ahwo Kọrint 6:14b; Ahwo Ẹfẹsọs 5:3-5, 15, 16.

Daji Aparadase Abọ-Ẹzi Na

18. Eme o ti fi obọ họ k’omai jọ gaga evaọ abọ-ẹzi?

¹⁸ Ma rri aparadase abọ-ẹzi mai ghaghae. A rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ evaọ akpọ inẹnẹ. Makọ enọ e rọwo ho a be ta kpahe uyoyou, ororokẹ, gbe ẹwo nọ Ileleikristi a wo kẹ ohwohwo. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:31, 32) Ghele na, vi epaọ anwẹdẹ, u fo re ma họre elọhoma. Emamọ usu, olẹ, gbe emamọ uwuhrẹ omobọ ohwo e rẹ sai fi obọ họ k’omai jọ gaga evaọ abọ-ẹzi. E te k’omai ẹgba rẹriẹ ovao ku odawọ kpobi avọ udu nọ ma fihọ Jihova.—2 Ahwo Kọrint 4:7, 8.

19, 20. (a) Eme o ti fi obọ họ k’omai thihakọ? (b) Amono uzoẹme n’otha na o t’ẹme kpahe, kọ amono o te jọ isiuru kẹ re?

¹⁹ Ma rẹ kẹ enọ i mukpahe ovuẹ Ebaibol na uvẹ hẹ re a guegue omai whrehe ẹrọwọ mai. Wọhọ ewegrẹ nọ i kpokpo Jerimaya, enọ e be họre omai a be họre Ọghẹnẹ. A te kparobọ họ. Jihova, ọnọ ọ ga vi ewegrẹ mai thethabọ, ọ ta k’omai nọ: “Hẹrẹ ỌNOWO; kru oma ga, jọ udu u kie owhẹ vi; uzẹme, hẹrẹ ỌNOWO!” (Olezi 27:14) Avọ ẹruore nọ ma rehọ udu kpobi fihọ Jihova, joma gbae mu inọ ma re si obọ no oware uwoma uruo ho. Joma wo udu inọ, wọhọ Jerimaya gbe Barọk, ma ti vu o gbẹ bẹ omai hi.—Ahwo Galesha 6:9.

²⁰ Ẹhọre elọhoma yọ use-abọ ẹsikpobi rọ kẹ Ileleikristi. Rekọ izoge na a rẹriẹ ovao ku obọdẹ use-abọ. Rekọ a wo uvẹ obọdẹ buobu re. Uzoẹme n’otha na o t’ẹme kpahe izoge nọ e rrọ udevie mai. O te jẹ jọ isiuru kẹ esẹgbini gbe enọ e kpako no nọ e rehọ oma mu dhe no kpobi evaọ ukoko na enọ, ẹkwoma ẹmeunu, uruemu, gbe uketha, a rẹ sai fi obọ họ kẹ izoge na evaọ ukoko na.

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Fikieme ma jẹ sai rẹro iyero elọhoma, kọ ono ma rẹ rẹro so kẹ obufihọ?

• Ẹvẹ Jerimaya o ro fi elọhoma kparobọ ghelọ iruo egaga nọ a kẹ riẹ?

• Eme o re ru idu mai ‘ghọghọ jẹ wereva’ evaọ udevie ebẹbẹ?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]

Jerimaya o roro nnọ ọ maha hrọ jẹ kare eriariẹ nọ ọ rẹ rọ jọ ọruẹaro

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 18]

Makọ oke nọ a je kpokpo iei, Jerimaya ọ riẹ nnọ Jihova ọ rrọ kugbe ei “wọhọ ogbaẹmo ologbo”