Iruo Igbunu Jesu—Eme Whọ rẹ Sai Wuhrẹ No Ai Ze?
ẸSEJỌHỌ u ti gbe owhẹ unu inọ evaọ ẹvẹrẹ Griki nọ a ro gbiku uzuazọ Jesu evaọ obọ otọakpọ obonẹ, a nwane jọ oria ovo fodẹ ẹme nọ a rẹ rọ ta kpahe iruo igbunu dẹẹ hẹ. Ẹme Griki nọ a re se dyʹna·mis, nọ a rẹ fa “iruo igbunu” ẹsejọ na, otofa riẹ họ “ogaga.” (Luk 8:46) A rẹ sae jẹ fae “ẹgba” hayo “iruo ilogbo.” (Matiu 25:15; Iruẹru Ikọ 2:22) Ọgba-eriariẹ jọ nọ o wuhrẹ kpahe eme Ebaibol ọ ta nọ ẹme Griki nana o dhesẹ “oware ulogbo nọ a ru, yọ a rẹ mae rehọ iẹe ta kpahe ogaga nọ a ro ru oware na. A rẹ ta ẹme nana nọ a te bi dhesẹ nọ ogaga Ọghẹnẹ a ro ru ei.”
U wo ẹme Griki ọfa jọ nọ a re se teʹras. Ẹsejọ a rẹ fae “eware oka” hayo “eware igbunu.” (Jọn 4:48; Iruẹru Ikọ 2:19) A rẹ rehọ ẹme nana ta kpahe oghẹrẹ nọ o rẹ jọ ahwo nọ a rrọ etẹe oma nọ ohwo jọ o te ru oware igbunu. Ẹsibuobu nọ Jesu o te ru oware ulogbo u re gbe ogbotu nọ ọ rrọ etẹe gbe ilele riẹ unu gaga.—Mak 2:12; 4:41; 6:51; Luk 9:43.
U wo ẹme Griki avọ esa nọ a re se se·meiʹon, nọ a rẹ fodẹ nọ a tẹ be ta kpahe iruo igbunu Jesu. A rẹ rehọ ẹme nana dhesẹ “oware oka.” Ọgba-eriariẹ jọ nọ a re se Robert Deffinbaugh nọ o wuhrẹ kpahe eme Ebaibol ọ ta nọ a rẹ mae rehọ ẹme nana ta kpahe “ugogo oware nọ a rọ fiki riẹ ru oware igbunu na.” Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Oware oka yọ oware igbunu nọ u bi wuhrẹ omai oware jọ kpahe oghẹrẹ ohwo nọ Jesu Olori mai ọ rrọ.”
Kọ Ẹghẹ Manikọ Ogaga Ọghẹnẹ A ro Ru Ai?
Ebaibol na ọ jọ oria ovuovo ta nọ Jesu o je ru eware ẹghẹ nọ i re fou ahwo họ ehwẹ hayo lẹliẹ ae koyẹ hẹ. Iruo igbunu dẹẹ o je ru, yọ “ogaga ulogbo Ọghẹnẹ” o ro ru ai, wọhọ ẹdẹ nọ o ro le ẹzi ogbegbe no ọmọzae jọ oma na. (Luk 9:37-43) Kọ who roro nọ eware igbunu itieye na e rẹ sae ginẹ bẹ Ọghẹnẹ Erumeru na eruo? Kareghẹhọ nọ Ebaibol na ọ ta nọ Ọghẹnẹ o wo “ẹgba ologbo.” (Aizaya 40:26) Ọghẹnẹ o gine wo ẹgba nọ o re ro ru eware igbunu.
A jọ obe Matiu rite Jọn ta kpahe iruo igbunu nọ i bu te oware wọhọ ọgbagbisoi nọ Jesu o ru. Rekọ Ebaibol na ọ fodẹ unu iruo igbunu kpobi nọ o ru hu. Wọhọ oriruo, Matiu 14:14 o ta nọ: “Nọ [Jesu] ọ ruọ okpa, ọ tẹ ruẹ ogbotu ahwo buobu, ohrọ rai o tẹ re iẹe, o te siwi enọ e jẹ mọ.” A jọ etenẹ Ebaibol na fodẹ unu ahwo nọ Jesu o siwi evaọ ẹdẹ yena ha.
Eware igbunu itieye nọ Jesu o ru na i ru ahwo riẹ nọ ọyomariẹ ginọ Ọmọ Ọghẹnẹ, Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na. A rẹ jọ Ikereakere na ruẹ vevẹ nọ Ọghẹnẹ họ ọnọ ọ ginẹ kẹ Jesu ẹgba nọ o ro ru eware igbunu na. Pita ukọ na ọ ta nọ Jesu “yọ ohwo nọ Ọghẹnẹ o dhesẹ via kẹ owhai ẹkwoma iruo ilogbo, eware igbunu, gbe eware eka nọ Ọghẹnẹ ọ rehọ e riẹ ru evaọ udevie rai, nwane wọhọ epanọ whai omarai wha riẹ na.” (Iruẹru Ikọ 2:22) Evaọ oke ofa Pita ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ rọ rehọ ẹzi ọfuafo wholo [Jesu] jẹ kẹe ogaga, ọ tẹ nya ẹkwotọ na soso duwu bi ru ewoma je bi siwi ahwo kpobi nọ Ẹdhọ ọ jẹ lahiẹ, keme Ọghẹnẹ ọ jọ kugbei.”—Iruẹru Ikọ 10:37, 38.
Eware igbunu nọ Jesu o je ru i wobọ kugbe ovuẹ nọ o je whowho keme i je ru nọ ahwo a jẹ rọ gaviezọ kẹe. Mak 1:21-27 o ta kpahe oware nọ ogbotu na o ru nọ a gaviezọ kẹ uwuhrẹ Jesu jẹ rọ ẹro ruẹ oware igbunu jọ nọ o ru. Mak 1:22 o ta nọ, nọ ogbotu na a gaviezọ kẹ uwuhrẹ Jesu, “eware nọ o je wuhrẹ i gbe rai unu.” Owọ avọ 27 o tẹ jẹ ta nọ, nọ Jesu o le ẹzi ogbegbe no ohwo jọ oma, “u te gbe ahwo na kpobi unu gaga.” Eware igbunu nọ Jesu o je ru gbe ovuẹ riẹ i dhesẹ via nọ ọye họ Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na.
Orọnikọ Jesu ọ jẹ viẹ ahwo họ họ inọ ọye họ Mesaya na. Ẹme nọ ọ ta gbe eware nọ o ru, te iruo igbunu nọ ọ rehọ ogaga Ọghẹnẹ ru i dhesẹ nọ ginọ ọye họ Mesaya na. Nọ ahwo a jẹ nọe kpahe oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ gbe udu nọ o bi ro ru eware na, Jesu ọ ta ududu nọ: “Me wo isẹri nọ e rro vi erọ Jọn [Ọhọahwo-Ame na], keme iruo nọ Ọsẹ mẹ ọ kẹ omẹ nọ me ru, nọ me bi ru na, i bi se isẹri inọ Ọsẹ na o vi omẹ ze.”—Jọn 5:36.
Eware nọ I Dhesẹ nọ Iruo Igbunu na E Ginẹ Via
Fikieme u ro mu omai ẹro nọ Jesu o gine ru iruo igbunu, yọ Ọghẹnẹ ọye ọ kẹ riẹ ogaga na? Joma fodẹ eware nọ u ro mu omai ẹro?
Nọ Jesu o te ru iruo igbunu no, ọ rẹ gwọlọ nọ ahwo a jiri ei hi. Ọ rẹ gwọlọ nọ a rọ orro gbe adhẹẹ na kpobi kẹ Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, taure Jesu o te ti rovie aro ọzae jọ nọ o tuaro, ọ ta nọ ibiaro ọzae na i ti rovie “re a rọ ẹkwoma riẹ dhesẹ iruo Ọghẹnẹ via.”—Jọn 9:1-3; 11:1-4.
Jesu ọ rehọ ogaga ebi, eware ẹghẹ, gbe ẹbo ro ru iruo igbunu riẹ hẹ wọhọ epanọ ahwo emajiki gbe ahwo egagọ sa-sa a re ru nẹnẹ. Yọ orọnikọ ọ jẹ faki ru eware jọ rọ viẹ ahwo họ roro nọ ẹbẹbẹ rai o kuhọ no ho. Ọ vuẹ ohwo ọvo nọ fikinọ o wo ẹrọwọ họ, ọ sae ti siwi ei hi hi. Ọ rehọ eware evuevo kẹ ahwo nọ a re fihọ uwou hu hayo enọ a rẹ gba si oma re ẹyao rai o te ti kpo. Muẹrohọ oghẹrẹ nọ Jesu o ro siwi ezae ivẹ jọ nọ i tuaro. Ebaibol ọ ta nọ: “Ohrọ rai o tẹ re Jesu, ọ tẹ rọ obọ te ibiaro rai, a tẹ nwani mu ude họ ẹruẹ, a te lele iei.” (Matiu 20:29-34) O ru eghrẹghrẹ hayo o bru elama fihọ iẹe tao ho. Ẹsibuobu, ẹgbede Jesu o je jo ru iruo igbunu riẹ, evaọ iraro ahwo buobu. Ọ jẹ hae ruẹrẹ obọdẹ oria jọ họ, rehọ oghẹrẹ ikpẹ jọ tu, hayo se ahwo koko re o te ti ru iruo igbunu hu. Iruo igbunu riẹ i wo ohẹriẹ gaga no enọ a bi ru nẹnẹ, keme erọ inẹnẹ na a rẹ sai kere ai fihọ oria ovo nọ ahwo a sai jo se kpahe ae he.—Mak 5:24-29; Luk 7:11-15.
Ẹsejọ nọ Jesu o te siwi ohwo, ọ rẹ ta nọ ẹrọwọ riẹ o siwi rie no. Rekọ ọ ta kẹ ohwo ọvo nọ fikinọ o wo ẹrọwọ họ o ti siwi ei hi hi. Oke nọ ọ jọ ẹwho nọ a re se Kapaniọm evaọ obọ Galili, “a tẹ rehọ ahwo buobu nọ idhivẹri e rrọ oma bru ei ze; ọ tẹ rọ ẹmeunu ro le izi igbegbe na no ae oma, je siwi enọ e jẹ mọ kpobi.”—Matiu 8:16.
Jesu o je ru iruo igbunu riẹ ro fiobọhọ kẹ ahwo nọ oja o be re, orọnikọ rọkẹ ahwo nọ a gwọlọ ruẹ oware oka ha. (Mak 10:46-52; Luk 23:8) Jesu ọ jẹ rehọ iruo igbunu riẹ kọ okọ họ, yọ o je ru ai re o ro mu ogbẹnyusu kugbe ahwo nọ e rrọ ekwa ilogbo ho.—Matiu 4:2-4; 10:8.
Kọ Ma Sai Fievahọ Iku nọ E Rrọ Ebe Usi Uwoma Na?
Ebe Usi Uwoma na, koyehọ obe Matiu rite Jọn eye a jọ gbiku iruo igbunu nọ Jesu o ru evaọ oke nọ ọ jọ otọakpọ. Kọ ma sai fievahọ iku nọ a gbe fihọ ebe nana kpahe iruo igbunu Jesu na? Uyo riẹ họ, Ee. Ẹvẹ ma rọ ta ere?
Wọhọ epanọ ma ta no ẹsejọ na, ẹgbede Jesu o jo ru iruo igbunu na, yọ ahwo buobu a ruẹ e rai. Oke nọ a ro kere ebe Usi Uwoma ọsosuọ, ahwo buobu nọ a ruẹ iruo igbunu Jesu a gbẹ jọ uzuazọ. Obe na The Miracles and the Resurrection u dhesẹ nọ ma sai fievahọ iku nọ e rrọ ebe Usi Uwoma na. O ta nọ: “Ma tẹ be ta nọ ahwo nọ a kere ebe Usi Uwoma na erue gheghe a kere, inọ a faki kere kpahe iruo igbunu buobu re a ro se ahwo ziọ egagọ rai, yọ eku gheghe ma be wọ fihọ ai uzou na. . . . Iku uzẹme a kere.”
Ahwo Ju nọ a mukpahe Ileleikristi dede a vro ẹdẹvo ho inọ iruo igbunu nọ a kere fihọ ebe Usi Uwoma na erue. Oware nọ a jẹ ta họ, ogaga nọ a ro ru iruo igbunu na obọ Ọghẹnẹ o no ze he. (Mak 3:22-26) Epọvo na re, egba-avro uwhremu na a rẹ sae vro ho inọ Jesu o ru iruo igbunu hu. Ukpoye, ahwo jọ nọ a jariẹ evaọ oke ikọ na gbe ikpe udhusoi nọ i lele i rie, a ta kpahe iruo igbunu nọ Jesu o ru. Fikiere u wo oware ovo nọ o rẹ lẹliẹ omai vro iruo igbunu riẹ nọ a kere fihọ ebe Usi Uwoma na ha.
Oghẹrẹ Ohwo nọ O Ru Iruo Igbunu Na
Nọ ma te bi gbiku iruo igbunu Jesu, orọnikọ oware nọ u dhesẹ nọ Jesu o gine ru iruo igbunu ọvo ma rẹ ta ẹme kpahe he. Oware ofa jọ u wuzou gaga nọ u fo nọ ma rẹ ta ẹme te. Ma te se iruo igbunu nọ Jesu o ru nọ a kere fihọ ebe Usi Uwoma na, ma rẹ ruẹ nọ Jesu o wo ohrọ-oriọ gaga, yọ ọ rẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ ahwo gaga.
Joma kẹ oriruo jọ. Ẹdẹ jọ ọmoti jọ ọ nyabru Jesu ze, ọ tẹ be lẹe nọ: “O tẹ ruọ owhẹ, whọ sai ru omẹ fo.” Kẹsena “ohrọ riẹ o tẹ re iẹe, ọ tẹ rriẹ obọ ro tei, ọ tẹ ta kẹe nọ: ‘O ruọ omẹ. Jọ oma ra o fo.’” Ẹsiẹvo na, oti na o te no ọzae na oma. (Mak 1:40-42) Enẹ Jesu o ro dhesẹ nọ ohrọ-oriọ oye o lẹliẹ e riẹ rọ ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ ru iruo igbunu.
U wo ẹdẹ ọfa jọ re nọ Jesu ọ jẹ nyavrẹ, ọ tẹ nyaku ahwo nọ a be wọ ohwo nyai ki evaọ okpẹwho nọ a re se Nein. Ohwo nọ a jẹ wọ nyai ki na yọ ọmọ ọvo nọ aye-uku jọ o yẹ. Kọ eme Jesu o ru? Ebaibol ọ ta nọ ‘ohrọ aye na o tẹ re iẹe.’ Ọ tẹ ta kẹe nọ: “Whọ gbẹ viẹ hẹ.” Kẹsena ọ tẹ kpare ọmọ riẹ no uwhu ze.—Luk 7:11-15.
Oware jọ nọ ma wuhrẹ no iruo igbunu Jesu ze họ, ohrọ ahwo o jẹ hae re iẹe. Oye o wha riẹ ze nọ o je ro fiobọhọ kẹ ae. Rekọ iruo igbunu Jesu i ri kuhọ họ. Obe Ahwo Hibru 13:8 o ta nọ: “Epanọ Jesu Kristi ọ jọ odẹnukpo, ere ọvona ọ rrọ nẹnẹ, yọ ere ọ te jọ bẹdẹ bẹdẹ.” Ma be ta ẹme na, Jesu yọ Ovie nọ o bi su evaọ obọ odhiwu. Yọ kẹle na, ọ tẹ rọ ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ ro ru ikpeware evaọ akpọ na soso. Eware nọ o ti ru oke yena e te rro vi enọ o ru evaọ oke nọ ọ rọ jọ otọakpọ na kpekufiẹ. Jesu ọ te rọ ogaga yena siwi ahwo nọ a yoẹme kẹ Ọghẹnẹ. O te were Isẹri Jihova re a wuhrẹ owhẹ kpahe epanọ eware i ti woma te evaọ oke yena.
[Iwoho]
“Ogaga ulogbo Ọghẹnẹ” oye Jesu o ro ru iruo igbunu riẹ
[Uwoho]
Jesu o wo ohrọ-oriọ gaga