Esẹgbini, Wha Thọ Ukuoriọ Oghaghae Rai
“Areghẹ ọ rrọ kẹ uketha . . . [O] re siwi ọnọ o wo rie.”—Ọtausiwoma Na 7:12, Nw.
1. Fikieme esẹgbini a je rri emọ rai wọhọ okẹ?
ESẸGBINI a re yẹ ohwo fihọ akpọ na ọnọ o wo ekwakwa oma gbe uruemu nọ o tho ọrai. Ebaibol i se emọ “ukuoriọ gbe okẹ nọ u no obọ ỌNOWO ze.” (Olezi 127:3) Nọ o rọnọ ọye họ Ọnọkẹ-Uzuazọ na, koyehọ Jihova o bi mu oware obọ riẹ họ obọ esẹgbini na. (Olezi 36:9) Esẹgbini, ẹvẹ wha bi rri okẹ ghaghae nana nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ owhai na?
2. Eme Manoa o ru nọ o yo nnọ aye riẹ o bi ti yẹ ọmọ?
2 Ababọ avro, u fo nọ a rẹ rehọ omarokpotọ gbe uyere dede okẹ utioye na rehọ. Bu vi ikpe 3,000 nọ e vrẹ, enẹ Manoa ohwo Izrẹl na o rri rie nọ ẹnjẹle jọ ọ vuẹ aye riẹ nọ o bi ti yẹ ọmọ. Nọ a vuẹe usi evawere na, Manoa ọ tẹ lẹ nọ: “O, ỌNOWO, ivie mẹ lẹ owhẹ, jọ ohwo ra nọ who vi bru omai ze na, ọ wariẹ zihe ze re o wuhrẹ omai epanọ ma re ti ru ọmọ nọ o bi ti yẹ na.” (Ibruoziẹ 13:8) Esẹgbini, eme wha rẹ sai wuhrẹ no oriruo Manoa ze?
Oware nọ Ma rọ Gwọlọ Obufihọ Ọghẹnẹ Enẹna
3. Fikieme ma jẹ gwọlọ obufihọ Ọghẹnẹ gaga nẹnẹ re ma sae yọrọ emọ mai?
3 Enẹna vi epaọ anwẹdẹ kpobi, esẹgbini a gwọlọ obufihọ Jihova nọ a rẹ rọ yọrọ emọ rai. Eme jabọ? A gele Setan Ẹdhọ na avọ ijẹle riẹ no odhiwu ziọ otọakpọ no. Ebaibol na e vẹvẹ unu nọ: “[Uye u te] akpọ gbe abade, keme ukumuomu na ọ rehọ ofu ọgaga bru owhai ze, keme ọ riẹ nọ oke riẹ o re kpẹkpẹre.” (Eviavia 12:7-9, 12) Ebaibol na e ta nnọ ‘wọhọ okpohrokpo nọ o bi do enu,’ Setan ọ “be guọlọ ọjọ nọ ọ rẹ ria.” (1 Pita 5:8) Erao nọ okpohrokpo ọ rẹ mai fiẹrohọ họ enọ e goma ha, maero kọ emọ erao na. Fikiere, o rrọ oware areghẹ re esẹgbini Ileleikristi a rẹroso Jihova kẹ ọkpọvio nọ a rẹ rọ thọ emọ rai. Ẹvẹ whọ be daoma te re who ru onana?
4. (a) Esẹgbini a tẹ riẹ nnọ okpohrokpo ọ ruọ ẹwho, eme a re ru? (b) Eme u fo nọ a re wuhrẹ emaha na nọ o rẹ sae thọ ae?
4 Whọ tẹ riẹ inọ okpohrokpo ọ ruọ ẹwho ra, epanọ whọ rẹ rọ thọ emọ ra o rẹ jọ oware ọsosuọ kẹ owhẹ. Setan o re mu ahwo lọ. Ọ be gwọlọ edhere nọ o re ro gbe ahwo Ọghẹnẹ ku, re a siọ ọjẹrehọ Ọghẹnẹ ba ewo. (Job 2:1-7; 1 Jọn 5:19) Emaha ọ rẹ mae vabọtu. Re a sae vabọ no egbefẹ Ẹdhọ, emaha a rẹ riẹ je yo ẹme kẹ Jihova. Eriariẹ Ebaibol e roja. Jesu ọ ta nọ: “Onana họ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, re a riẹ owhẹ nọ whẹ ọvo họ uvi Ọghẹnẹ, gbe Jesu Kristi ọnọ who vi.” (Jọn 17:3) Ofariẹ, emaha e gwọlọ areghẹ—ẹgba nọ a re ro wo otoriẹ je fi oware nọ a wuhrẹ na họ iruo. Nọ “areghẹ o re siwi ọnọ o wo rie” na, u fo re whai esẹgbini a bọ uzẹme na họ udu emọ rai. (Ọtausiwoma Na 7:12, NW ) Ẹvẹ wha sai ro ru onana?
5. (a) Ẹvẹ a sai ro wuhrẹ ohwo areghẹ? (b) Ẹvẹ obe Itẹ u dhesẹ epanọ areghẹ ọ ghare te?
5 U fo nọ who se Ebaibol na kẹ emọ ra. Rekọ re who fi obọ họ kẹ ae wo uyoyou kẹ Jihova je yo ẹme kẹe o gwọlọ vi ere oruo ọvo—o gwọlọ nọ a re wo otoriẹ. Re a dhesẹ iẹe: A rẹ sae ta kẹ ọmọ inọ ọ tẹ gwọlọ fa edhere vrẹ, o re rri t’abọ t’abọ tao. Ghele na, emọ jọ a re ru ere he. Eme jabọ? O sae jọ nọ a re ginẹ roma totọ dhesẹ kẹ ọmọ na ha oware nọ u re noi ze nọ omoto ọ tẹ tehe iẹe, onọ u re ru ọmọ na riẹ nnọ enwoma e rrọ edhere nọ a re mu favrẹ, nọ u re fi obọ họ kẹ ọmọ na fi “ugheghẹ” nọ o rẹ sai su kpohọ asidẹnte kparobọ. Re who wuhrẹ ohwo areghẹ o rẹ gwọlọ oke gbe odiri. Rekọ areghẹ ọ ghare gaga! Ebaibol e ta nọ: “Idhere riẹ emamọ idhere, imi idhere riẹ kpobi idhere udhedhẹ, Ọye họ ure uzuazọ rọ kẹ ahwo nọ a dhẹ gbalọ iẹ; enọ eyọre riẹ whawha a re se ai oghọghọ.”—Itẹ 3:13-18; 22:15.
Ewuhrẹ nọ Ọ rẹ Kẹ Areghẹ
6. (a) Fikieme emaha a je dhesẹ uruemu ugheghẹ ẹsejọ? (b) Didi ẹmo ọ rrọ otọ?
6 Ẹsibuobu, emaha a re ru eware nọ e thọ, orọnikọ fiki epanọ a ri wuhrẹ ai oware nọ o gba ha ha, rekọ fikinọ uwuhrẹ na o re nyate ai udu hu. Ẹdhọ ọ be họre epanọ ọ rẹ rọ dẹ udu emaha na rehọ. Ọ be daoma re ọ ruẹ nnọ a kpoma fihọ kẹ iruemu ethọthọ erọ akpọ riẹ. Ọ be jẹ daoma rehọ isiuru uzioraha nọ u wholo ohwo-akpọ no eva ze ruiruo. (Emuhọ 8:21; Olezi 51:5) U fo re esẹgbini a vuhumu inọ epanọ a be daoma kpọ udu emọ rai bru Ọghẹnẹ na, ere Ẹdhọ ọ be họre epanọ ọ rẹ rọ dẹ udu emọ na rehọ re.
7. Fikieme ẹvuẹ ọvọ nọ a rẹ vuẹ ọmọ oware nọ u woma hayo onọ u yoma u gbe ro te he?
7 Esẹgbini a rẹ vuẹ ọmọ oware nọ u woma gbe onọ u yoma, bi roro nnọ a wuhrẹ ọmọ na uruemu ezi no ye. A sae ta kẹ ọmọ na nọ o thọ re a ta ọrue, re a thuji, hayo re a wezẹ kugbe ohwo nọ ọ rrọ ọzae hayo aye ohwo ho. Dede na, u fo re ọmọ na ọ ginẹ riẹ oware nọ u ro fo nnọ a yo ẹme kẹ izi yena orọnikọ fikinọ ọsẹgboni rai a ta ere ọvo ho. Enana yọ izi nọ Jihova o fihọ. U re woma re ọmọ na o wuhrẹ nnọ re a yo ẹme kẹ ijaje Ọghẹnẹ họ edhere nọ o fo ẹnya.—Itẹ 6:16-19; Ahwo Hibru 13:4.
8. Didi oghẹrẹ ewuhrẹ ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ emaha ru eware avọ areghẹ?
8 Epanọ ehrugbakpọ na o bu ona te, epanọ eware nọ e rrọ uzuazọ i bu oghoghẹrẹ te, epanọ ezi o re ro nwene—eware yena kpobi e rẹ sai fi obọ họ kẹ ọmaha riẹ nọ Ọnọma nọ o wo areghẹ kpobi ọ rrọ uzuazọ. (Ahwo Rom 1:20; Ahwo Hibru 3:4) Ofariẹ, a re wuhrẹ ọmọ inọ Ọghẹnẹ o you rie ọ tẹ jẹ gbẹ edhere no re ọ rehọ ẹkwoma idhe Ọmọ Riẹ kẹe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ gbe nnọ ọ rẹ sai ru Ọghẹnẹ eva were ẹkwoma ẹmeoyo kẹ oware nọ Ọ ta. Ẹsejọhọ ọmọ na ọ rẹ te jiroro nnọ ọ rẹ gọ Jihova makọ omadawọ Ẹdhọ re ọ whaha iẹe ere oruo.—Itẹ 22:6; 27:11; Jọn 3:16.
9. (a) Eme uwuhrẹ nọ o rẹ thọ ohwo o gwọlọ? (b) Eme a ta kẹ esẹ nnọ a ru, kọ eme onana o gwọlọ?
9 Oghẹrẹ uwuhrẹ nọ o rẹ thọ ọmọ jẹ wọe ru oware nọ u kiehọ o rẹ rehọ oke, uvẹ, gbe omaa. O gwọlọ nnọ esẹgbini e rẹ jẹ ọkpọvio Ọghẹnẹ rehọ. Ebaibol e ta nọ: “Whai esẹ, . . . wha ru [emọ rai] re a yo ẹme je wuhrẹ ai orọ Ọnowo na.” (Ahwo Ẹfẹsọs 6:4) Eme oyena u dhesẹ? Otofa ubiẹme ọsosuọ Griki nọ a jọ etenẹ fa “wuhrẹ” na họ “fi iroro họ.” Fikiere a be ta kẹ esẹ inọ a fi iroro Jihova họ udu emọ rai. Oyena o te jọ ọthọwẹ gaga kẹ emaha na! A te gine wuhrẹ emọ re a wo oghẹrẹ iroro Ọghẹnẹ họ udu rai, o rẹ thọ ae no eyoma-oruo.
Isiuru nọ I no Uyoyou Ze
10. Re whọ sai wuhrẹ ọmọ ra ziezi, eme u fo nọ whọ rẹ riẹ?
10 Rekọ, re whọ sai wuhrẹ ọmọ ra ziezi wọhọ epanọ o rrọ owhẹ udu, u fo nnọ uyoyou o rẹ wọ owhẹ. Oware jọ nọ a re rri vo ho họ emamọ ẹmeọta-kugbe. Daoma riẹ oware nọ o be via evaọ uzuazọ ọmọ na gbe oghẹrẹ eriwo nọ o wo. Eva oke nọ ọ nabi kiehọ ziezi, rehọ areghẹ nọe enọ re ọ ta onọ o rrọ udu riẹ. Ẹsejọ, eme nọ ọ te ta e rẹ sae lẹliẹ ekpahe kpe owhẹ. Whẹ gbọ ku ei hi. Ukpoye, rehọ oma ọdawẹ gaviezọ kẹe.
11. Ẹvẹ ọsẹ hayo oni ọ sai ro fi iroro Ọghẹnẹ họ udu ọmọ?
11 Uzẹme, ẹsejọhọ whọ jọ Ebaibol na se uzi Ọghẹnẹ nọ u mukpahe igberẹ-ibro kẹ ọmọ ra unuẹse buobu no. (1 Ahwo Kọrint 6:18; Ahwo Ẹfẹsọs 5:5) Ẹsejọhọ, onana u ru emọ ra gine vuhu oware nọ o rẹ were Jihova gbe onọ o rẹ dhae eva no. Dede na, re who fi iroro Jihova họ udu ọmọ ra o gwọlọ vi onana ọvo. Emọ e gwọlọ obufihọ re a roro kpahe erere izi Jihova. U fo re u mu ai ẹro nnọ izi riẹ e gba je woma gbe nnọ ekoko rai họ oware nọ u fo eruo. Whọ tẹ sai lele emọ ra rehọ Ikereakere na jiroro kugbe kpahe eware itienana, nọ a jẹ sae jẹ eriwo Ọghẹnẹ rehọ a sae rọ ta nọ who fi iroro riẹ họ udu rai no.
12. Ẹvẹ ọsẹ hayo oni ọ sai ro fi obọ họ kẹ ọmọ wo eriwo ọgbagba kpahe owezẹ ezaveyae?
12 Who ti bi lele ae ta ẹme kpahe owezẹ ezaveyae, whọ sae nọ inọ, “Kọ who roro nọ ẹme nọ a re yo kẹ uzi Jihova inọ a bruẹnwae he u re mi ohwo evawere?” Ta udu họ ọmọ ra awọ re o ru uyo riẹ na vẹ. Wha tẹ ta kpahe ọruẹrẹfihotọ igbunu nọ Ọghẹnẹ o ru nọ a re ro yẹ ọmọ no, whọ rẹ sae nọ inọ: “Kọ who roro nnọ Ọghẹnẹ oyoyou mai ọ rẹ kẹ izi nọ i re mi omai omawere evaọ uzuazọ? Hayo kọ who roro nnọ o fi izi riẹ họ re i ru omai wereva jẹ thọ omai?” (Olezi 119:1, 2; Aizaya 48:17) Riẹ oware nọ o rrọ iroro ọmọ ra kpahe ẹme nana. Kẹsena who ve si iroro kpohọ iriruo ọrọ epanọ igbere-bro e rọ wha idhọvẹ gbe idabolo ze no. (2 Samuẹle 13:1-33) Ẹkwoma iroro nọ whọ rẹ jẹ kugbe ọmọ ra re o wo otoriẹ jẹ jẹ eriwo Ọghẹnẹ rehọ, yọ whọ nya thabọ gaga no evaọ iroro Ọghẹnẹ nọ who bi fihọ udu riẹ no. Rekọ, oware ofa o riẹ nọ whọ rẹ sai ru.
13. Ewo otoriẹ eme o rẹ mai fi obọ họ kẹ ọmọ yo ẹme kẹ Jihova?
13 O rrọ oware areghẹ inọ, orọnikọ who re wuhrẹ ọmọ ra idabolo nọ i re noi ze nọ ohwo o te veghe uzou kẹ Jihova ọvo ho, rekọ who re je dhesẹ kẹe inọ oghẹrẹ nọ ma yere uzuazọ mai o rẹ were Jihova hayo dae. Dhesẹ no Ebaibol na ze kẹ ọmọ ra inọ ma gbe ru oreva Jihova ha, o rẹ dae gaga. (Olezi 78:41) Whọ rẹ sae nọ ọmọ na nọ, “Fikieme whọ gbẹ rọ gwọlọ ru oware nọ o rẹ da Jihova ha?” who ve je ru ei vẹ kẹe inọ: “Setan, ọwegrẹ Ọghẹnẹ, ọ ta nnọ fiki iroro oriobọ ma be rọ gọ Jihova orọnikọ fikinọ ma you rie he.” Who ve dhesẹ kẹe nnọ Job ọ rehọ ẹkwoma ẹgbakiete nọ o kru ro ru eva were Ọghẹnẹ, onọ o jọ uyo kẹ erue nọ Setan ọ ta. (Job 1:9-11; 27:5) U fo re ọmọ ra ọ riẹ nọ ọ rẹ sae rehọ uzuazọ nọ o bi yeri ru eva were Jihova hayo wha edada sei. (Itẹ 27:11) Whọ rẹ sae rehọ obe na Wuhrẹ Mi Owuhrẹ Ologbo Na ro wuhrẹ emọ ra eware nana gbe efa buobu.a
Iyẹrẹ Iwoma
14, 15. (a) Eme vẹ evaọ obe Owuhrẹ na u duobọte emaha udu no? (b) Emamọ iyẹrẹ vẹ whọ ruẹ no evaọ eroruiruo obe nana? (Je rri ẹkpẹti nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 30-31 na.)
14 Ọsẹ-ode jọ evaọ obọ Croatia nọ ọ be hai se obe Owuhrẹ na kugbe ọmọ-oruọmọ riẹ nọ ọ rrọ ikpe ihrẹ o kere inọ ọmọ na ọ ta kẹe nọ: “Oni mẹ ọ ta kẹ omẹ nọ me ru oware jọ kẹe, rekọ mẹ gwọlọ ru ei hi. Mẹ tẹ kareghẹhọ uzoẹme na ‘Ẹmeoyo Ọ Rẹ Thọ Owhẹ,’ fikiere me te zihe nyae ta kẹ oni mẹ nnọ enẹna mẹ be te hai yo ẹme kẹe.” Imava-orọo jọ evaọ obọ Florida, U.S.A., a ta kpahe uzoẹme na “Oware Nọ O Rọ Thọ Re Ma Ta Erue” inọ: “U wo enọ nọ e rẹ lẹliẹ emọ na ta oware nọ o rrọ eva rai jẹ ta eware nọ a ruthọ nọ a hae rọwo vẹre he.”
15 Obe ọ Owuhrẹ na u wo iwoho bu vi 230, yọ a kere eme kẹle iwoho na. “Ẹsibuobu, ọmọ mẹ ọ rẹ tẹrovi uwoho na, ọ rẹ gwọlọ nnọ ma rovie vrẹ etẹe he,” ere oni jọ nọ o wo ovuhumuo kẹ obe na ọ ta. O fibae nọ: “Orọnikọ iwoho na e rrọ ziezi ọvo ho rekọ u wo eware nọ i bi wuhrẹ, yọ e rẹ lẹliẹ emọ nọ enọ. Kpahe uwoho jọ nọ ọmọ jọ o bi jo rri etẹlivisiọno evaọ ebi, ọmọ mẹ ọ nọ inọ, ‘Mama, eme ọmọ yena o bi ru?’ avọ urru nọ u dhesẹ nnọ o vuhumu inọ oware nọ ọmọ yena o bi ru na o thọ.” Eme nọ a kere lele uwoho na họ: “Ono ọ rẹ sae ruẹ eware kpobi nọ ma bi ru?”
Uwuhrẹ nọ O r’Oja kẹ Inẹnẹ
16. Eme u fo nọ a re wuhrẹ emaha na nẹnẹ, kọ fikieme?
16 U re woma re emaha na a riẹ oware nọ u fo nọ a rẹ rehọ ẹba rai ru gbe onọ u fo ho. Ghele na, o rẹ lọhọ tere ẹsikpobi hi re a ta ẹme kpahe onana. Ohwo jọ nọ o re kere eme fihọ obe-usi ọ ta nnọ ọ whẹro evaọ etoke nọ o rọ jọ oware aghọ re a dhunu te ẹba ọzae hayo ọrọ aye. Kpahe ewuhrẹ emọ riẹ, aye na o kere nọ: “Me bi ti fi omovuọ yena họ akotọ.” Uzẹme, nọ esẹgbini e tẹ ta nnọ a re dhunu te ẹme ọ owezẹ ezaveyae he fiki omovuọ, yọ a be thọ emọ na ha. Enọ e rẹ gba emọ du a rẹ vabọtu emọ nọ e riẹ oware ovo kpahe owezẹ ezaveyae he. Obe ọ Wuhrẹ Mi Owuhrẹ Ologbo Na u dhunu te eme nana evaọ edhere ọghọ. Re a wuhrẹ emọ kpahe owezẹ ezaveyae o rẹ raha emọ họ, rekọ a gbe wuhrẹ ai hi o rẹ sai ru nọ emọ na e jẹ raha.
17. Ẹvẹ obe ọ Owuhrẹ na u re ro fi obọ họ kẹ esẹgbini wuhrẹ emọ rai kpahe owezẹ ezaveyae?
17 Evaọ uzou avọ 10, nọ a be ta kpahe ijẹle imuomu nọ e ziọ otọakpọ jẹ kẹ eyae eva yẹ emọ, a jọ etẹe nọ emaha na nnọ, “Eme họ owezẹ ezaveyae?” Obe na o kẹ uyo olọlọhọ, evaọ edhere ọghọ. Kẹsena, uzou avọ 32 u te dhesẹ epanọ a sae rọ thọ emọ no obọ enọ e rẹ gba emọ du. Ileta buobu i te omai obọ no nọ i dhesẹ inọ uwuhrẹ utioye na u kiehọ. Ileta jọ e ta nnọ: “Oka nọ u kpo, nọ ma wọ ọmọ mai, Javan, nyae ruẹ edọkita riẹ, edọkita na ọ tẹ nọ sọ ma wuhrẹ ọmọ na kpahe oware nọ u fo gbe onọ u fo nọ a rẹ rehọ ẹba ru hu no. O were riẹ gaga inọ ma ru ere no ẹkwoma obufihọ obe okpokpọ mai na.”
18. Ẹvẹ obe Owuhrẹ na o rọ ta ẹme kpahe eva kpobi nọ a rẹ rọ kẹ eka orẹwho, wọhọ oriruo, obiala?
18 Uzou ofa jọ o ta kpahe ikuigbe Ebaibol orọ izoge esa Hibru na, Shedrak, Mishak, gbe Abẹdnigo, enọ e se nnọ a re ruwẹ kẹ ẹmema nọ o dikihẹ kẹ Uvie Babilọn ho. (Daniẹl 3:1-30) Ahwo jọ a rẹ rehọ iẹe inọ ẹmema nọ a rẹ gọ avọ obiala nọ a re yere yọ oware ovona ha, wọhọ epanọ obe Owuhrẹ na o ta riẹ. Rekọ, muẹrohọ ẹme nọ Edward Gaffney ọ ta eva okenọ a kiẹe riwi eva emagazini nọ a re se U.S. Catholic. Ọ ta nnọ okenọ ọmọtẹ riẹ o no isukulu t’uwou evaọ ẹdẹ ọsosuọ nọ o ro mu isukulu họ, ọmọ na ọ ta kẹe inọ o wuhrẹ “olẹ okpokpọ jọ eva obọ isukulu,” ọ tẹ ta kẹ ọmọ na nnọ ọ wariẹ olẹ na kẹe. Gaffney ọ ta nnọ: “Ọ tẹ r’obọ kpahe udu riẹ, je muhọ avọ evawere nọ, ‘Obiala na mẹ rehọ eva mẹ kpobi kẹ . . . ’ ” Ọzae na ọ tẹ ta haro nọ: “Idudhe na, aro mẹ te rovie. Isẹri Jihova a ta gba. A be jọ isukulu wuhrẹ emọ mai epanọ a rẹ rọ gọ orẹwho rai no emaha ze—eva kpobi nọ a rẹ rọ kẹ orẹwho.”
U te Omodawọ Kpobi
19. Didi erere ọ rrọ ewuhrẹ emọ?
19 Evaọ uzẹme, u fo re ma dawo uthoma mai kpobi fihọ ewuhrẹ emọ mai. Irui-oviẹ i su no oni jọ nọ ọ rrọ obọ Kansas, U.S.A. aro ze nọ ọmọ riẹ o kere ileta jọ sei. Ọmọ riẹ o kere nọ: “Me wou uzou gaga inọ ewuhrẹ nọ wha wuhrẹ omẹ o bi fi obọ họ kẹ omẹ yeri emamọ uzuazọ orọ ohwo nọ o gine dhomamu ziezi. Te owhẹ te ọsẹ mẹ wha fo uyere.” (Itẹ 31:28) Obe ọ Wuhrẹ Mi Owuhrẹ Ologbo Na o rẹ sai fi obọ họ kẹ esẹgbini efa buobu wuhrẹ emọ rai re a sae thọ ukuoriọ oghaghae nana.
20. Eme esẹgbini a rẹ kareghẹhọ ẹsikpobi, kọ ẹvẹ oyena u re kpomahọ ae?
20 Emọ mai a te kẹ oke, omodawọ gbe uvẹ mai kpobi nọ ma rẹ rọ kẹ ai. Rehọ oke nana nọ a gbẹ rrọ emaha na ro wuhrẹ ai keme oke u re kru ẹdhẹ hẹ. Rehọ uvẹ nọ u rovie fihọ kpobi jọ kugbe ai je fi obọ họ kẹ ae. Whọ te vioja riẹ vievie he. A ti you owhẹ. Hae kareghẹhọ ẹsikpobi, emọ ra yọ okẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ owhẹ. A ginẹ rrọ ukuoriọ oghaghae! (Olezi 127:3-5) Fikiere, yọrọ ai wọhọ okẹ nọ u no obọ Ọghẹnẹ ze, wọhọ nọ who bi ti guọvunu kẹ Ọghẹnẹ kpahe oghẹrẹ nọ whọ yọrọ e rai keme uzẹme riẹ họ, who ti gine guọvunu kẹ Ọghẹnẹ.
[Oruvẹ-obotọ]
a Onọ Isẹri Jihova a kere. Rri uzou avọ 40, “Epanọ A re Ro Ru Ọghẹnẹ Eva Were.”
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Fikieme o mai ro fo enẹna re esẹgbini a thọ emọ rai?
• Didi oghẹrẹ uwuhrẹ o rẹ kẹ areghẹ?
• Eware vẹ e roja nọ a rẹ ta kugbe emaha nẹnẹ?
• Ẹvẹ obe ọ Owuhrẹ na o ro fi obọ họ kẹ esẹgbini no wuhrẹ emọ rai?
[Ẹkpẹti/Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 30, 31]
Obe Rọkẹ Ohwo Kpobi
A kere obe ọ Wuhrẹ Mi Owuhrẹ Ologbo Na re u fi obọ họ kẹ esẹgbini hayo amọfa nọ e kpako no re a se jẹ rehọ iwuhrẹ Jesu Kristi ta ẹme kugbe emaha na. Dede na, ahwo nọ a kpako no nọ a se obe na no a dhesẹ uvi ovuhumuo rọkẹ eware nọ a jariẹ wuhrẹ.
Ọzae jọ evaọ obọ Texas, U.S.A., ọ ta nọ: “Obe ọ Wuhrẹ Mi Owuhrẹ Ologbo Na o were oma gaga fiki epanọ o lọhọ te, u re du obọ te omai udu makọ epanọ ma kpako te kpobi—makọ ohwo wọhọ omẹ nọ ọ kpako te ikpe 76 no na. Wọhọ ọnọ ọ gọ Jihova no emaha ze, me yere owhai ziezi.”
Ohwo jọ nọ ọ be rria London, England, ọ ta nọ: “Emamọ iwoho nọ e rrọ obe na i re si esẹgbini gbe emaha na urru. Enọ nọ a nọ fihọ obe na gbe oghẹrẹ nọ a ruẹrẹ obe na họ u gbunu gaga, yọ oghẹrẹ nọ a rọ ta ẹme kpahe eme nọ a rẹ kaki dhunu te he u woma kẹhẹ, wọhọ eme nọ e rrọ uzou avọ 32 na, ‘Epanọ A rọ Thọ Jesu.’ ” O ku ẹme riẹ họ nọ: “Dede nọ emọ Isẹri Jihova a wo họ iroro ro kere obe nana, mẹ riẹ nnọ o te were iticha gbe amọfa re a wo obe na re. Me bi rẹro epanọ mẹ te rọ rehọ iẹe ruiruo.”
Aye jọ nọ ọ be rria Massachusetts, U.S.A., ọ ta kpahe “emamọ iwoho nọ e rrọ obe na.” O kere nọ: “Me muẹrohọ nnọ dede nọ emaha na a kere obe na kẹ, eme nọ e rrọ eva riẹ e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai nọ e kpako no roro kpahe usu mai kugbe Jihova.”
Aye jọ nọ ọ be rria Maine, U.S.A. ọ ta nnọ: “A rẹ ruẹ obọ obe na ha! Orọnikọ o rrọ kẹ emaha na ọvo ho rekọ rọkẹ omai kpobi wọhọ emọ Ọghẹnẹ. U duobọ te eria nọ uvumọ obe u ri duobọ te evaọ udu mẹ hẹ, o kpare ọwhọ-iroro mẹ je ru udu kie omẹ vi, nọ u ru omẹ wo udhedhẹ iroro. Me si kẹle Jihova viere no wọhọ Ọsẹ mẹ. O si edada nọ e rrọ udu mẹ anwẹdẹ no, je ru ẹjiroro riẹ vẹ ziezi kẹ omẹ.” O te ku ẹme riẹ họ nọ: “Mẹ be ta kẹ ohwo kpobi nọ, ‘Ivie wha se obe na.’ ”
Aye jọ nọ ọ rrọ obọ Kyoto, Japan, ọ ta nnọ okenọ o je se obe na kẹ emọ-oruọmọ riẹ, emọ na e nọ enọ wọhọ: “ ’Eme ọmọzae yena o bi ru na? Fikieme a be rọ whọku ọmọtẹ yena? Eme oni na o bi ru na? Kọ okpohrokpo nana?’ Obe na u bi wuhrẹ eware nọ ma wo isiuru kpahe, fikiere obe na o were omẹ vi ofa kpobi nọ mẹ rẹ jọ uwou-ebe ruẹ.”
Ọsẹ jọ evaọ obọ Calgary, Canada, ọ ta nnọ, okenọ obe na o nwani tei obọ, o te mu ei họ ese kẹ ọmọtẹ ikpe ezeza gbe ọmọzae ikpe izii riẹ. Ọ ta nọ: “A tẹ nwani wo isiuru kpahe obe na.” O te fibae nọ: “Emọ mẹ a je lele isase na jẹ kuyo enọ na no udu rai ze. A fi oma rai họ uwuhrẹ na, o tẹ jẹ kẹ ae uvẹ nọ a rẹ rọ ta onọ o rrọ eva rai. Ọwhọ ọ vọ rai oma, yọ ọmọtẹ na ọ ta nnọ ọ gwọlọ wuhrẹ no obe ọkpokpọ na ze aso kpobi.”
Nọ a wuhrẹ oria jọ no, ọsẹ na ọ ta nọ: “Mẹ avọ ọmọzae mẹ ma ta ẹme evaọ euwa buobu kpahe Jihova gbe ẹjiroro riẹ. Ọ nọ enọ buobu nọ i no obe na ze. Aro o su omẹ ame nọ o yere omẹ nọ kodẹ jẹ nọ inọ: ‘Baba, kọ ma te wariẹ ta ẹme enẹ ẹdẹ ọfa? Enọ buobu e rrọ omẹ eva, yọ mẹ gwọlọ riẹ kpahe Jihova totọ.’ ”
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
Esẹgbini, eme wha rẹ sai wuhrẹ no oriruo Manoa ze?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]
Emaha na, eme wha rẹ sai wuhrẹ no oriruo emoha Hibru esa na ze?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Iwoho gbe eme nọ a kere lele ai evaọ obe ọ “Owuhrẹ” na i re fi obọ họ gaga wuhrẹ emọ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Didi ọrue Ananias ọ be ta kẹ Pita na?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
“Ono ọ rẹ sae ruẹ eware kpobi nọ ma bi ru?”