Fi Obọ Họ Kẹ ai Zihe Ze Ovovẹrẹ!
“Ono ma rẹ nya brẹ? Who wo ẹme uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—JỌN 6:68.
1. Eme Pita ọ ta okenọ ilele Jesu buobu a nya siẹe ba?
OKEJỌ o jariẹ nọ ilele Jesu Kristi buobu nọ e siọ uwuhrẹ riẹ jọ a rọ nya siẹe ba. Ọ tẹ nọ ikọ riẹ nọ: “Wha rẹ te nya vrẹ re?” Pita o te yo kẹe nọ: “Olori, ono ma rẹ nya brẹ? Who wo ẹme uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Jọn 6:51-69) Oria ofa o jariẹ nọ a re kpohọ họ. Egagọ ahwo Ju nọ e jariẹ oke yena i wo “ẹme uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ hẹ,” yọ a rẹ sae jọ Babilọn Ologbo na, egagọ erue akpọ-soso, ruẹ eme itieye na nẹnẹ gbe he. Fikiere rọ kẹ ohwo kpobi nọ o vru no uthuru Ọghẹnẹ no rekiyọ ọ gwọlọ ru eva were Jihova, “oke ute no enẹna [nọ ọ rẹ] rọ rọwo no owezẹ tha” re o zihe ziọ uthuru na.—Rom 13:11.
2. Eme ma re wo họ iroro kpahe eme nọ i fo nọ ekpako na ọvo a re yo hayo enọ a re ro gu ohwo ẹdhọ?
2 Jihova o dhesẹ ọdawẹ kẹ igodẹ Izrẹl nọ i vru. (Se Izikiẹl 34:15, 16.) Epọvo na re, ekpako Ileleikristi a wo isiuru gbe owha-iruo nọ a re ro fi obọ họ kẹ ogodẹ nọ o vru no uthuru na. A tẹ ta kẹ owhowho-uvie jọ re o wuhrẹ obe kugbe oniọvo nọ ọ siọ iruo Uvie na ba no, eme o re ru otẹrọnọ ọ ruẹ inọ owhowho-uvie na ọ thọ uzi ulogbo jọ no? Ukpenọ ọ kẹ ohwo na ohrẹ kpahe eme nọ i fo nọ ekpako ukoko ọvo a re yo hayo enọ a re ro gu ohwo ẹdhọ, owhowho-uvie na ọ rẹ ta kẹe re ọ vuẹ ekpako na. O gbe ru ere he, owhowho-uvie na ọvo ọ vẹ vuẹ ekpako na.—Izerẹ 5:1; Gal. 6:1.
3. Eme ọzae nọ o wo igodẹ udhusoi na o ru nọ ọ ruẹ ọvo nọ o vru na?
3 Evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, ma fodẹ ọtadhesẹ Jesu ọrọ ọzae nọ o wo igodẹ udhusoi. Okenọ ogodẹ jọ o vru no uthuru na, ọ nya siọ udhone gbe ikpegbizii na ba ọ tẹ nyae gwọlọ ọvo nọ o vru na. Nọ ọ rue riẹ, eva e were riẹ gaga! (Luk 15:4-7) Ma rẹ sai wo oghọghọ otiọye na nọ ogodẹ Ọghẹnẹ jọ nọ o vru o te zihe ziọ uthuru na. Fiki uyoyou nọ a wo kẹe, o sae jọnọ ekpako gbe amọfa evaọ ukoko na a weze bru ọnọ ọ siọ iruo Uvie na ba no. Ae omarai a gwọlọ ruẹ inọ ohwo na o zihe ziọ uthuru na re ọ reawere uketha, ọthọwẹ, gbe eghale Ọghẹnẹ. (Izie. 33:27; Ol. 91:14; Itẹ 10:22) Kọ uvẹ u te rovie nọ a sai ro fi obọ họ kẹ ohwo nana re o zihe ze, eme a rẹ sai ru?
4. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no Ahwo Galesha 6:2, 5 ze?
4 Re a sae tuduhọ ohwo na awọ re o zihe ziọ ukoko na, a rẹ sai dhesẹ kẹe inọ Jihova o you igodẹ Riẹ yọ ọ rẹ gwọlọ oware nọ ma rẹ sai ru hu mi omai hi. Eware itieye na họ isase Ebaibol, ekpohọ iwuhrẹ Ileleikristi, gbe ewhowho emamọ usi Uvie na. O rẹ sai kiehọ re a se Ahwo Galesha 6:2, 5 jẹ fodẹ inọ Ileleikristi a rẹ sai fi obọ họ kẹ ohwohwo gọ Ọghẹnẹ, rekọ evaọ ewha-iruo nọ i te Oleleikristi kpobi, ohwo kpobi ọ rẹ wọ “ọvuọ uye riẹ.” Uvumọ ohwo ọ rẹ sae gọ Ọghẹnẹ k’omai hi.
Kọ Fiki “Iroro Akpọ na” A Ro Siuke Kpemu?
5, 6. (a) Fikieme o rọ roja re ma gaviezọ ziezi kẹ inievo nọ e siọ iruo Uvie na ba no? (b) Ẹvẹ whọ rẹ sai ro fi obọ họ kẹ enọ e siọ iruo Uvie na ba no riẹ nnọ iwuhrẹ nọ a seba o wha enwoma se ai no?
5 Re ekpako ukoko gbe iwhowho-uvie efa nọ e kpako evaọ abọ-ẹzi a sae riẹ epanọ a re ro fi obọ họ kẹ inievo nọ e siọ iruo Uvie na ba no, a rẹ gaviezọ ziezi nọ inievo nọ i whrehe no na a bi horie eva rai. Wọhọ oriruo, ma rehọ iẹe inọ whẹ yọ ọkpako ukoko nọ o bi weze bru ọzae avọ aye jọ nọ e siọ iruo Uvie na ba no fikinọ “iroro akpọ na” e wha oyẹlẹ họ ai oma no. (Luk 21:34) O sae jọnọ ẹbẹbẹ ugho hayo ewha-iruo uviuwou nọ i bu gaga no i ru rai siọ iruo Uvie na ba no. Ẹsejọhọ a roro inọ a tẹ siọ iruo Uvie na ba, ẹsiẹ oma u ti vẹ ai, rekọ whọ rẹ sae ta kẹ ai inọ orọnikọ oye u ti ku ẹbẹbẹ rai họ họ. (Se Itẹ 18:1.) Whọ rẹ sae rọ areghẹ nọ ai nọ: “Kọ anwẹnọ wha rọ siọ iwuhrẹ ba no na wha be mae rọ wereva? Kọ enẹna eware e mae lọhọ kẹ uviuwou rai? Kọ evawere Jihova o gbẹ rrọ ogaga rai?”—Neh. 8:10.
6 Enọ itienana e rẹ sai fi obọ họ kẹ enọ e siọ iruo Uvie na ba no ruẹ inọ fikinọ a kẹnoma no ukoko na no, o wha riẹ ze nọ usu rai kugbe Jihova u ro whrehe no, yọ a gbẹ be wereva te epaọ ọsosuọ họ. (Mat. 5:3; Hib. 10:24, 25) Whọ rẹ sai fi obọ họ kẹ ae riẹ inọ fiki usiuwoma nọ a seba ẹta no oye jabọ nọ a gbe bi ro wo evawere he. (Mat. 28:19, 20) Fikiere, oware areghẹ vẹ u fo inọ a re ru enẹna?
7. Eme ma rẹ tuduhọ enọ i vru no uthuru na no awọ inọ a ru?
7 Jesu ọ ta nọ: “Wha yọrọ oma rai ogbẹrọ ere he emuọriọ obuobu gbe edada ibuobu, gbe iroro akpọ na, i ve ti ru owhai zoruẹ . . . Rekọ wha roro kẹse kẹse, wha hẹ lẹ re wha sae va eware nana kpobi abọ, enọ i re ti ruẹ na.” (Luk 21:34-36) Enọ i vru no uthuru na no rekọ nọ e gwọlọ gbẹ reawere oghọghọ nọ a wo vẹre a rẹ sai tuduhọ ai awọ re a lẹ kẹ ẹzi ọfuafo na gbe obufihọ Ọghẹnẹ, a ve je ru lele olẹ rai.—Luk 11:13.
Kọ Fiki Ohwo Jọ Hayo Oware Jọ A Ro Zoruẹ?
8, 9. Ẹvẹ ọkpako ukoko ọ sai ro fi obọ họ kẹ ohwo nọ o zoruẹ?
8 Fikinọ ahwo-akpọ a gba ha, ẹbẹbẹ o rẹ sae jọ udevie imava, yọ onana o rẹ sae lẹliẹ ahwo jọ zoruẹ. Ahwo jọ a zoruẹ no nọ oniọvo jọ nọ o wo ọghọ gaga evaọ ukoko na o ru oware uyoma jọ. Otẹrọnọ oware otiọye na o lẹliẹ oniọvo jọ zoruẹ, ọkpako ukoko nọ o weze bru ei na ọ rẹ sae ta kẹe inọ Jihova o re ru uvumọ ohwo zoruẹ hẹ. Fikiere, eme jabọ ohwo jọ o je kiemu ku Ọghẹnẹ gbe ahwo Riẹ? Ukpoye, ohwo ọ rẹ ruabọhọ ẹgọ Ọghẹnẹ, avọ udu inọ “obruoziẹ akpọ na” ọ riẹ oware nọ o via gbe nnọ ọ te kpọ eware nọ e thọ vi. (Emu. 18:25; Kọl. 3:23-25) Ohwo o te kp’owọ h’otọ je kie, ọ rẹ sioma keria etẹe he, rekọ ọ rẹ daoma re ọ kpama.
9 Ọkpako ukoko nọ o bi fi obọ họ kẹ ohwo otiọye na ọ rẹ sae ta kẹe inọ ahwo jọ nọ a wo oghẹrẹ ẹbẹbẹ ọvo na, nọ u te oke jọ no, a tẹ ruẹ inọ u te epanọ a rẹ rọ kpairoro vrẹ oware nọ u ru rai zoruẹ na. O sae tubẹ jọnọ oware nọ o wha ezoruẹ ze na o gbẹ riẹ hẹ. Ohwo nọ a whọku o te roro didi ọ rẹ sae ruẹ inọ ọ dina ruthọ evaọ oware nọ o via na, fikiere ọ hae kuvẹ hẹ re ọwhọkuo na u ru ei zoruẹ.—Ol. 119:165; Hib. 12:5-13.
Kọ Fiki Uwuhrẹ Jọ A Ro Zoruẹ?
10, 11. Oghẹrẹ eme vẹ e rẹ sai duobọte ohwo nọ ọ rọwo kugbe uwuhrẹ jọ họ onọ u no Ebaibol ze?
10 O sae jọnọ ahwo jọ a no uthuru Ọghẹnẹ no fikinọ a rọwo kugbe uwuhrẹ jọ họ onọ u no Ebaibol ze. Iruo nọ Ọghẹnẹ o ru kẹ emọ Izrẹl nọ a sino igbo Ijipti ze e “thọrọ ae ẹro; a gbẹ jẹ hẹrẹ ohrẹ riẹ hẹ.” (Ol. 106:13) O rẹ sai fi obọ họ re ma kareghẹhọ ọnọ ọ siọ iruo Uvie na ba no na inọ ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na’ ọ be k’omai obọdẹ emuore abọ-ẹzi. (Mat. 24:45) Ere ohwo na o ro vuhu ukoko na mu evaọ oke ọsosuọ. Kọ fikieme o bi ro kiemu ku ukoko na enẹna?—2 Jọn 4.
11 Ọkpako ọ tẹ be daoma fi obọ họ kẹ ohwo nọ o vru no uthuru Ọghẹnẹ no, ọ rẹ sae t’ẹme te ilele na enọ e nya siọ Jesu ba fikinọ a siọ uwuhrẹ riẹ jọ. (Jọn 6:53, 66) Fikinọ a nya siọ Kristi avọ uvi ilele riẹ ba, a te ku isiuru ẹme Ọghẹnẹ nọ a wo gbe evawere rai fiẹ. Kọ enọ i no ukoko Ileleikristi na no a duku oria ọfa no nọ a rẹ jọ re emamọ emuore abọ-ẹzi? Ijo, keme oria ofa o riẹ hẹ!
Kọ Oware Uyoma Jọ A Ru?
12, 13. Otẹrọnọ ohwo nọ o vru no uthuru na ọ rọwo inọ ọ thọ uzi ulogbo jọ, ẹvẹ a sai ro fi obọ họ kẹe?
12 Ahwo jọ a rẹ siọ usiuwoma gbe iwuhrẹ ba ẹnya fikinọ a thọ uzi ulogbo jọ. A rẹ sai roro inọ a tẹ f’eva kẹ ekpako na, a ti si ai no ukoko. Rekọ a rẹ kareghẹhọ inọ a te siobọno ekpehre uruemu na je gine kurẹriẹ, a ti si ai no ukoko ho. (2 Kọr. 7:10, 11) Ukpoye, a ti dede ai rehọ, yọ ekpako na a te kẹ ai obufihọ abọ-ẹzi nọ a gwọlọ.
13 Whọ tẹ rrọ owhowho-uvie nọ o wo eriariẹ ziezi, ọnọ a ta kẹ inọ o fi obọ họ kẹ ohwo nọ ọ siọ iruo Uvie na ba no, eme who re ru otẹrọnọ ọ ta k’owhẹ nnọ ọ raha uzi ulogbo jọ? Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, ukpenọ who re dhoma họ ẹme na, ta kẹe re ọye ọvo o gu kẹ ekpako na. Ọ gbẹ gwọlọ nya ha, whọ rẹ rehọ fiki odẹ Jihova gbe ẹfuọ ukoko na ru oware nọ Ebaibol e ta. (Se Iruo-Izerẹ 5:1.) Ekpako na a riẹ epanọ a re ro fi obọ họ kẹ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ zihe ze ti ru oreva Ọghẹnẹ. A rẹ sae rọ ẹwo whọku ohwo na. (Hib. 12:7-11) Ohwo na ọ tẹ ta inọ ọ raha uzi Ọghẹnẹ, inọ o siobọno emuemu na no, gbe nnọ o gine kurẹriẹ no, ekpako na a ti fi obọ họ kẹe, yọ ọ sai wo erọvrẹ Jihova.—Aiz. 1:18; 55:7; Jem. 5:13-16.
Oghọghọ Fiki Ọmọ nọ O Zihe Ze
14. Rehọ eme obọ ra gbiku ohare Jesu orọ ọmọ ogbọfariẹ na.
14 Ohwo nọ a ta kẹ inọ o fi obọ họ kẹ ogodẹ nọ o vru no ọ rẹ sae ta kpahe ohare Jesu nọ a kere fihọ Luk 15:11-24 na. Evaọ ohare na, ọmoha jọ ọ rehọ eyero riẹ gbọfariẹ. Uwhremu na, uzuazọ nọ o je yeri na o tẹ bẹe no. Ohọo u mu rie họ ekpe no, ẹro ahwo uwou riẹ u mu rie họ evo no, ọ tẹ gbaemu inọ o re zihe kpo! Nọ ọ gbẹ rrọ ugbothabọ na, ọsẹ riẹ ọ tẹ rue riẹ, ọ tẹ dhẹ mu ei jẹ gbalọ iẹe, ọ tẹ viọlọ iẹe, eva e tẹ were iẹe thesiwa. Ohwo nọ o no ukoko no ọ tẹ kareghẹhọ ohare nana o rẹ sai fi obọ họ kẹe zihe ziọ uthuru na. Nọ orọnọ a te raha uyerakpọ nana kẹle na, o re ‘zihe ze’ ovovẹrẹ.
15. Eme o lẹliẹ otujọ siuke kpemu no?
15 Ahwo buobu nọ a siuke kpemu no a nwane wọhọ ọmọ ogbọfariẹ na ha. Ẹmẹrera ahwo jọ a re ro no ukoko na no, wọhọ epanọ okọ ọ rẹ rehọ ẹmẹrera su no unueri vrẹ thethabọ na. Iroro akpọ e da ahwo jọ oma fia te epanọ a gbe ro wo isiuru kpahe eware abọ-ẹzi hi. Amọfa a kuvẹ no re ohwo jọ evaọ ukoko na o ru ai zoruẹ, hayo a zoruẹ fikinọ a rọwo uwuhrẹ Ebaibol jọ họ. Umutho ejọ a raha uzi. Rekọ, whọ rẹ sae rehọ eme nọ ma ta no kpahe iyero nana ọvuọvo ro fi obọ họ kẹ ọnọ o no uthuru na no fiki ẹjiroro nọ ma fodẹ na hayo efa re a zihe ze nọ oke o gbẹ riẹ na.
“Ọmọ Mẹ, Who Kpozi No!”
16-18. (a) Ẹvẹ ọkpako ukoko jọ o ro fi obọ họ kẹ oniọvo jọ nọ ọ siọ iruo Uvie na ba kri no? (b) Eme o lẹliẹ oniọvo na siuke kpemu, ẹvẹ a ro fi obọ họ kẹe, kọ eme inievo na a ru nọ o zihe ze?
16 Ọkpako ukoko jọ ọ ta nọ: “Ugboma ekpako mai a wo isiuru gaga kpahe eweze bru enọ e siọ iruo Uvie na ba no. Mẹ kareghẹhọ oniọvo jọ nọ me wuhrẹ obe kugbe je fi obọ họ kẹ ziọ ukoko na. Ọ siọ iruo Uvie na ba te oware wọhọ ikpe 25 no, yọ eware e jariẹ oma gaga, fikiere mẹ tẹ ta kẹe epanọ efihiruo ehri-izi Ebaibol na e rẹ sai ro fi obọ họ kẹe. Uwhremu na, o te muọ ewuhrẹ họ ẹnyaze ọ tẹ jẹ gwọlọ inọ a wuhrẹ Ebaibol kugbei re ọ sai zihe ziọ uthuru na wọhọ epanọ o rrọ udu riẹ na.”
17 Fikieme oniọvo na o ro g’oma hemu? Ọ ta nọ: “Eware akpọ me je roro kpahe vi eware abọ-ẹzi. Mẹ tẹ siọ ebe ukoko na ba ese, siọ usiuwoma ba ẹta, jẹ siọ iwuhrẹ ba ẹnya. Me je ti rri otọ mu hu, me no ukoko na no. Rekọ ọdawẹ nọ ọkpako na o wo k’omẹ u fi obọ họ kẹ omẹ zihe ze.” Ebẹbẹ oniọvo nana i te muhọ ẹkao nọ ọ rọwo inọ a wuhrẹ Ebaibol kugbei. Ọ ta nọ, “Me vuhumu inọ eware nọ e kare omẹ evaọ uzuazọ họ uyoyou gbe ọkpọvio Jihova avọ ukoko riẹ.”
18 Eme inievo na a ru nọ oniọvo nana o zihe ze? Ọ ta nọ: “Mẹ jọ wọhọ ọmọ ogbọfariẹ nọ Jesu Kristi ọ ta kpahe na. Evaọ uzẹme, oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ kpako no, ọnọ ma gbẹ jọ ukoko na ikpe 30 nọ e vrẹ rekọ nọ o gbe dikihẹ ga evaọ ukoko na ọ ta k’omẹ nọ, ‘Ọmọ mẹ, who kpozi no!’ Ẹme nọ ọ ta u duobọte omẹ udu gaga. Me gine kpozi no. Yọ me yere ọkpako ukoko yena gbe ahwo ukoko na soso kẹ uyoyou, odederehọ, odiri, gbe ọdawẹ nọ a wo k’omẹ. Uyoyou nọ a wo kẹ Jihova gbe ọrivẹ u gine fi obọ họ kẹ omẹ zihe ziọ uthuru na.”
Tuduhọ Ai Awọ re A Zihe Ze Ovovẹrẹ!
19, 20. Ẹvẹ whọ rẹ sae rọ tuduhọ enọ e siọ iruo Uvie na ba no zihe ziọ uthuru na ovovẹrẹ, kọ ẹvẹ who re ro dhesẹ kẹ ai inọ Ọghẹnẹ o rẹro eware buobu mi omai hi?
19 Edẹ urere na ma be rria na, yọ uyerakpọ na u ti kuhọ kẹle. Fikiere, tuduhọ enọ e siọ iruo Uvie na ba no awọ re a hae ziọ iwuhrẹ. Ta kẹ ai inọ a gbẹ raha oke he. Kareghẹhọ ai inọ Setan ọ be gwọlọ raha usu nọ a wo kugbe Ọghẹnẹ je fi obọ họ kẹ ai riẹ inọ orọnikọ egagọ uzẹme nọ a re kiuke ku oye u re ku ebẹbẹ rai họ họ. Whọ rẹ sae jọ ai riẹ inọ uvi ilele Jesu nọ a rẹ jọ ọvo a sai ro wo uvi omosasọ.—Se Matiu 11:28-30.
20 Kareghẹhọ enọ e siọ iruo Uvie na ba no inọ uthoma mai Ọghẹnẹ ọ gwọlọ inọ ma ru. Okenọ ahwo jọ a whọku Meri, oniọvo Lazarọs, fikinọ o ku udẹ oghaghae jọ nọ o bi gbo ore awere ku Jesu kiọkọ omojọ re o te ti whu, ọ ta nọ: “Wha vu ei wa; . . . O ru onọ ọ sai ruẹ.” (Mak 14:6-8) Jesu o jiri aye-uku oyogbere ọnọ ọ rehọ umutho ugho ru azọhọ eva etẹmpol na. Uthoma riẹ o ru re na. (Luk 21:1-4) Ibuobu mai a rẹ sai kpohọ iwuhrẹ ukoko jẹ ta usiuwoma Uvie na. Avọ obufihọ Jihova, ibuobu enọ e siọ iruo Uvie na ba no enẹna a te sai ru epọvo na re.
21, 22. Didi imuẹro whọ rẹ sae kẹ enọ i bi zihe bru Jihova ze?
21 Otẹrọnọ ohwo nọ o siuke kpemu no vẹre ọ be dhozọ epanọ ọ te sae rọ rehọ ovao dhe inievo na, whọ rẹ sae kareghẹhọ iẹe oghọghọ nọ o via okenọ ọmọ ogbọfariẹ na o zihe ze. Enọ i bi zihe ziọ ukoko na a be wha oghọghọ otiọye na ze. Tuduhọ ai awọ re a j’owọ enẹna wọso Ẹdhọ je sikẹle Ọghẹnẹ.—Jem. 4:7, 8.
22 A te rehọ abava dede enọ i bi zihe bru Jihova ze rehọ. (Enu. 3:40) A reawere eghale buobu evaọ okenọ a jọ gaga evaọ ukoko na. Eghale buobu e rrọ obaro hẹrẹ enọ i zihe ziọ uthuru na ovovẹrẹ!
Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?
• Ẹvẹ whọ sai ro fi obọ họ kẹ Oleleikristi nọ o zoruẹ je siuke kpemu?
• Eme vẹ whọ sai ro fi obọ họ kẹ ohwo nọ o vru no uthuru Ọghẹnẹ no fiki oghẹrẹ nọ o rri uwuhrẹ Ebaibol jọ?
• Ẹvẹ a sai ro fi obọ họ kẹ ohwo nọ o bi wo ehoo ezihe ziọ ukoko na?
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Gaviezọ ziezi kẹ oniọvo nọ ọ siọ iruo Uvie na ba no
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
Eroro kpahe ohare Jesu ọrọ ọmọ ogbọfariẹ na o sai fi obọ họ kẹ ejọ zihe ziọ uthuru na