UZOẸME UWUHRẸ 28
OLE AVỌ 123 Romakpotọ kẹ Ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ
Kọ Whọ Ginẹ Riẹ Uzẹme Na?
“Wha dikihẹ ga avọ umueku uzẹme na nọ wha rọ gba eku rai wariẹ.”—ẸF. 6:14.
OWARE NỌ A JARIẸ TA KPAHE
A jariẹ ta kpahe epanọ ma sae rọ riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ eware nọ Jihova o bi wuhrẹ omai gbe erue nọ Setan avọ ahwo riẹ a bi gu fihọ omai uzou.
1. Ẹvẹ who rri eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ no?
MA RIẸ nọ eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ na uzẹme, yọ e were omai gaga. Eware nọ ma wuhrẹ no e lẹliẹ omai wo ẹrọwọ. (Rom 10:17) Yọ u ru nọ ma rọ rọwo nọ Jihova ọye ọ rọ ukoko na mu re o jọ “upila gbe ẹthẹẹ uzẹme na.” (1 Tim. 3:15) Yọ ma gwọlọ nọ ma rẹ romakpotọ kẹ “enọ e be kobaro” evaọ udevie mai na. Keme ma riẹ nọ ae a be fa otọ eme Ebaibol kẹ omai. A tẹ be jẹ rọ Ebaibol na vuẹ omai oware nọ ma re ru re eva mai e were Ọghẹnẹ.—Hib. 13:17.
2. Ma te rri ẹme nọ ọ rrọ Jemis 5:19, eme o rẹ sae via nọ ma tẹ make riẹ uzẹme na?
2 Ma riẹ nọ eme nọ Ebaibol ọ ta uzẹme, yọ ukoko na Ọghẹnẹ ọ be rọ vuẹ omai oware nọ ma re ru. Rekọ ghele na, a rẹ gbẹ sae viẹ omai họ. (Se Jemis 5:19.) Setan ọ gwọlọ nọ ma vro eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ no. Yọ oware nọ ukoko Ọghẹnẹ o be vuẹ omai nọ ma ru, Setan ọ gwọlọ nọ ma ru ei hi.—Ẹf. 4:14.
3. Fikieme u ro fo re ma kru uzẹme nọ ma riẹ no na gaga? (Ahwo Ẹfisọs 6:13, 14)
3 Se Ahwo Ẹfisọs 6:13, 14. Uviemenẹ Ẹdhọ ọ te viẹ erẹwho akpọ na kpobi họ re a wọso Jihova. (Evia. 16:13, 14) Ma riẹ nọ oke o be tha nọ Setan ọ te rọ daoma gaga re ọ viẹ ahwo Jihova họ tube vi epanọ ọ be daoma te nẹnẹ na. (Evia. 12:9) Fikiere ma rẹ daoma gaga re ma riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ uzẹme nọ ma riẹ no na avọ erue nọ ma bi yo. Ma vẹ jẹ daoma ru eware nọ ma wuhrẹ no. (Rom 6:17; 1 Pita 1:22) Nwanọ oware nọ ma re ru oye dẹẹ nọ ma tẹ gwọlọ zọ evaọ uye ulogbo na.
4. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?
4 Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe eware ivẹ nọ e sai fiobọhọ kẹ omai riẹ nọ eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ no na ginọ uzẹme. Ma ve je ru oware nọ ukoko na o vuẹ omai. Ma te jẹ ta kpahe eware esa nọ i ti fiobọhọ kẹ omai, re ma gbẹ jẹ wariẹ mu uzẹme nọ ma riẹ no na họ ẹvro ho.
EWARE NỌ E SAE LẸLIẸ OMAI RIẸ UZẸME NA
5. Ma te wo ozodhẹ Jihova, ẹvẹ o sai ro fiobọhọ kẹ omai riẹ uzẹme na?
5 Ozodhẹ Jihova. Nọ ma tẹ be ginẹ dhozọ Jihova oghẹrẹ nọ u fo, ma rẹ gwọlọ ru oware nọ o rẹ dhae eva vievievie he, keme ma you rie gaga. U fo re o jọ omai oja gaga inọ ma re vuhu oware nọ u woma gbe onọ u yoma. Ma vẹ jẹ riẹ ohẹriẹ nọ o rrọ uzẹme gbe ọrue, keme ere ma sai ro ru oware nọ o rẹ were Jihova. (Itẹ 2:3-6; Hib. 5:14) Nọ ma tẹ be dhozọ ahwo, o rẹ lẹliẹ omai ru oware nọ o rẹ dha Jihova eva. Keme eware buobu nọ e rẹ were ahwo-akpọ na, e rẹ dha Jihova eva. Fikiere joma daoma re ma gbẹ dhozọ ahwo vi Jihova ha.
6. Eme ozodhẹ ahwo o lẹliẹ ekiotọ ikpe nọ ahwo Izrẹl a vi na ta?
6 Nọ ma tẹ be dhozọ ahwo vi Ọghẹnẹ, o sai ru nọ ma sae rọ nyasiọ oware nọ ma riẹ kekeke nọ o gba na ba, ma ve ru onọ o thọ. Nwanọ oware utioye o via okenọ a vi ekiotọ ikpegbivẹ nọ e jọ iletu nyai rri Ẹkwotọ Eyaa na. Ekiotọ ikpe evaọ usu rai a dhozọ vi oware ofa. A dhozọ ahwo Kenan vi Jihova dede. A ta kẹ ahwo Izrẹl nọ i kiọkọ nọ: “Ma sae wọ ohọre bru ahwo na ha, keme a ga vi omai.” (Ik. 13:27-31) Ma te rri rie evaọ abọ jọ, ẹme nọ a ta na uzẹme, keme nọ a tẹ ta ẹme kpahe ẹmo-ofio, ahwo Kenan a ginẹ ga vi ahwo Izrẹl. Rekọ u fo re a nwane rọ oyena ọvo rri rai nọ a ti fi ahwo Izrẹl kparobọ họ. Keme nọ a te rri rai ere, u dhesẹ nọ a fievahọ Jihova ha. Oware nọ ekiotọ ikpe na a hai roro họ oware nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ahwo Izrẹl a ru. Yọ o hae jọ nọ a roro kpahe eware nọ Jihova o ru kẹ ai no vẹre, a hae te riẹ nọ ogaga ahwo Kenan na u te oware ovo evaọ akotọ Jihova ha. Joshua avọ Kelẹb a wọhọ ekiotọ ikpe na ha, keme oware nọ o rẹ were Jihova a gwọlọ ru. A ta kẹ ahwo Izrẹl nọ: “Otẹrọnọ Jihova ọ jẹ omai rehọ, ọ te rehọ omai ziọ ẹkwotọ nana jẹ rehọ iẹe kẹ omai.”—Ik. 14:6-9.
7. Eme o re fiobọhọ kẹ omai dhozọ Jihova ziezi? (Rri uwoho na re.)
7 Re ma sae dhozọ Jihova ziezi, ma rẹ daoma ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ evaọ oware kpobi nọ ma bi ru. (Ol. 16:8) Nọ who te bi se iku jọ evaọ Ebaibol, hae nọ omara nọ, ‘Kọ o hae jọ nọ mẹ oware na o via kẹ na, eme mẹ hai ti ru?’ Obọnana fake rehọ iẹe nọ whọ jọ etẹe nọ ekiotọ ikpe na a jẹ ta eme elọhoma na ze na. Kọ whọ hae te rọwo ẹme rai? Kọ ozọ ahwo na o hai ti mu owhẹ? Binikọ whọ hai ti ru oware nọ Jihova ọ ta fikinọ who you rie gaga? Ahwo Izrẹl buobu a rọwo ẹme nọ Joshua avọ Kelẹb a ta ha, dede nọ oye họ uzẹme. O tẹ so ẹe ze nọ a gbẹ rọ ruọ Ẹkwotọ Eyaa na ha.—Ik. 14:10, 22, 23.
Evaọ itu ivẹ na ono whọ hae te rọwo ẹme riẹ? (Rri edhe-ẹme avọ 7)
8. Emamọ uruemu vẹ ma rẹ daoma wo, kọ fikieme ma je woi?
8 Omaurokpotọ. Ahwo nọ a wo omaurokpotọ ọvo Ọghẹnẹ o re fiobọhọ kẹ riẹ uzẹme na. (Mat. 11:25) Okenọ ma ri kurẹriẹ ziọ ukoko na ha, omaurokpotọ o wha riẹ ze nọ ma rọ rọwo nọ ohwo jọ o wuhrẹ omai Ebaibol. (Iruẹru 8:30, 31) Orọnikọ fikinọ ma kurẹriẹ ziọ ukoko na no, ma rẹ gbẹ romakpotọ ha ha. Keme nọ ma te mu omorro họ eru no, ma sai roro nọ, orọnikọ ẹme nọ Ebaibol gbe ukoko Jihova o ta ọvo o rẹ gba ha, rekọ te onọ ma ta ze re.
9. Eme o re fiobọhọ kẹ omai wo omaurokpotọ?
9 Re ma gbẹ sae romakpotọ, ma rẹ kareghẹhọ nọ ma te oware ovo ho, nọ ma te roro kpahe epanọ Jihova ọ rro te. (Ol. 8:3, 4) Joma lẹ se Jihova inọ o fiobọhọ kẹ omai re ma gbẹ romakpotọ, re ma jẹ gaviezọ kẹ eware nọ o bi wuhrẹ omai. Nọ ma te ru ere, o ti fiobọhọ kẹ omai nọ ma ti ro rri eme riẹ nọ e rrọ Ebaibol, gbe enọ ukoko riẹ o ta inọ i woma vi oware nọ ma jọ udu mai roro. Who te bi se Ebaibol, hai muẹrohọ eme nọ i dhesẹ nọ Jihova o mukpahe ohwo nọ o wo omorro hayo nọ o re roro nọ ọ riẹ vi ahwo kpobi. Yọ o you ahwo nọ a wo omaurokpotọ. Nọ a tẹ kẹ owhẹ iruo jọ evaọ ukoko na nọ o rẹ lẹliẹ ahwo riẹ owhẹ gaga, hayo nọ a tẹ kẹ owhẹ udu nọ who re ro ru oware jọ evaọ ukoko na, ẹsiẹe o mae gwọlọ nọ whọ rẹ romakpotọ.
EPANỌ MA SAI RO KRU UZẸME NA GA
10. Amono Jihova o je ro su ahwo riẹ jẹ vuẹ ae oware nọ a re ru evaọ okenọ o vrẹ?
10 Whọ vro oware nọ ukoko Ọghẹnẹ o ta ha. Mosis ọye Jihova o je ro su ahwo Izrẹl evaọ oke anwae, kẹsena u te ti te Joshua. (Jos. 1:16, 17) Jihova ọ ghale ahwo Izrẹl okenọ a je yoẹme kẹ ahwo nana nọ o ro mu na. Nọ ikpe buobu e vrẹ no, ikọ ikpegbivẹ na Jihova ọ jẹ rọ kpọ ukoko Ileleikristi na. (Iruẹru 8:14, 15) Uwhremu na a tẹ te rọ ekpako efa mu evaọ Jerusalẹm nọ a kuomagbe ai je ru iruo na. Yọ fikinọ ikoko na kpobi a je ru oware nọ enọ a ro mu na a ta, “ikoko na e tẹ jọ gaga evaọ ẹrọwọ na je bi vihọ no ẹdẹ te ẹdẹ.” (Iruẹru 16:4, 5) Jihova ọ be ghale ahwo riẹ nẹnẹ re fikinọ a bi lele oware nọ ọ be rọ ukoko riẹ vuẹ ae. Rekọ ẹvẹ Jihova o re rri rie, nọ ma gbẹ be rọwo ru oware nọ ahwo nọ o ro mu a ta ha? Nọ ma te rri oware nọ o via okenọ ahwo Izrẹl a je kpohọ Ẹkwotọ Eyaa na, o rẹ lẹliẹ omai riẹ uyo onọ yena.
11. Eme o via kẹ ahwo Izrẹl nọ a jẹ wọso Mosis nọ Ọghẹnẹ o ro mu inọ o su ai? (Rri uwoho na re.)
11 Nọ ahwo Izrẹl a je kpohọ Ẹkwotọ Eyaa na, ahwo jọ nọ a jọ ahwo ologbo evaọ usu rai a tẹ jẹ wọso Mosis. A gbẹ jẹ rọwo nọ Jihova ọye ọ rehọ Mosis mu inọ o su ai hi. A ta nọ: “Ogbotu na soso ọrẹri, aikpobi, [orọnọ Mosis ọvo ho] yọ Jihova ọ rrọ udevie rai.” (Ik. 16:1-3) Dede nọ “ogbotu na soso ọrẹri” evaọ aro Jihova, Mosis họ ohwo nọ ọ salọ inọ o su ahwo na kpobi. (Ik. 16:28) Fikiere nọ orọnọ ahwo na a jẹ la ruọ Mosis uzou na, koyehọ te Jihova nọ ọ rehọ e riẹ mu na a jẹ la ruọ uzou na. Whaọ oke yena, orọnikọ epanọ a re ro ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ ezae yena i je roro kpahe he. Rekọ epanọ a re ro wo ọkwa, a vẹ riẹ ae odẹ. O tẹ whae ze nọ Ọghẹnẹ o ro kpe ezae nọ e kobaro evaọ ọwọsuọ na gbe idu ahwo buobu nọ e jọ abọ rai. (Ik. 16:30-35, 41, 49) Ma riẹ nọ, nọ ohwo ọ tẹ be wọso oware nọ ukoko Jihova o ta nẹnẹ na, o rẹ dha Jihova eva re.
Kọ abọ amono whọ hae te jọ? (Rri edhe-ẹme avọ 11)
12. Nọ ukoko Jihova o tẹ ta ẹme jọ hayo nwene oware jọ, fikieme ma re ro lele oware nọ a ta na?
12 U fo re ma vro ho nọ ukoko Jihova o tẹ ta ẹme jọ. Ukoko na o tẹ ruẹ nọ u fo nọ a re nwene oghẹrẹ nọ ma riẹ otọ ẹme jọ evaọ Ebaibol, hayo oghẹrẹ nọ ma bi ru oware jọ evaọ ukoko na, a rẹ daoma nwene iei. (Itẹ 4:18) Fikinọ oware nọ o rẹ were Jihova ọvo ukoko na o gwọlọ ru, a bi ro nwene eware na. Yọ re a te ti ru oware jọ kpobi, a re rri ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta kpahe iẹe evaọ Ebaibol. Keme Ebaibol na Ọghẹnẹ ọ be rọ vuẹ omai oware nọ ma re ru.
13. Eme họ “oriruo emamọ eme” na, kọ ẹvẹ ma sai ro lele oriruo yena?
13 “Gbẹ nya lele oriruo emamọ eme.” (2 Tim. 1:13) “Oriruo emamọ eme” na họ eware nọ Ileleikristi a bi wuhrẹ nọ e rrọ Ebaibol na. (Jọn 17:17) Ebaibol na eware nọ ma bi wuhrẹ evaọ ukoko na kpobi i bi no ze. Yọ ukoko na o be hae vuẹ omai nọ ma ru oware nọ Ebaibol ọ ta. Yọ nọ ma te gine ru ere, irere i re te omai.
14. Eme o via nọ o lẹliẹ Ileleikristi jọ nyasiọ “oriruo emamọ eme” na ba?
14 Kọ oware jọ o rẹ via nọ ma gbe lele “oriruo emamọ eme” na ha? Ee. Eme ọ rẹ via? Joma kẹ oriruo jọ. Evaọ oke Ileleikristi ọsosuọ na, u wo ẹme jọ nọ o je do evaọ oria kpobi nọ Ileleikristi buobu a je yo. Ahwo jọ a jẹ ta nọ ẹdẹ Jihova o te no. O wọhọ nọ ẹme yena nọ o je do na, ileta jọ nọ a kere se ai o no ze. Yọ a roro nọ Pọl ọye o kere ileta na. Ileleikristi jọ evaọ obọ Tẹsalonika a rri ileta na ziezi hi, re a riẹ sọ Pọl ọye o gine kere iei, hayo sọ ẹme na uzẹme he. Epanọ a nwani ro yo ẹme na no ọvo, a rọ rọwo nọ uzẹme, je mu amọfa họ ẹvuẹ. O hae jọ nọ a kareghẹhọ oware nọ Pọl o wuhrẹ i rai okenọ ọ jọ kugbe ai, a hae te rọwo ẹme na ha. (2 Tẹs. 2:1-5) Pọl ọ hrẹ inievo na nọ oware kpobi a rẹ rọwo ho. Yọ re oware utioye o gbẹ wariẹ via kẹ ae ẹdẹfa ha, Pọl ọ tẹ ta ẹme jọ evaọ ileta avọ ivẹ riẹ nọ o kere se ai. Nọ o je ku ileta na họ ọ ta nọ: “Mẹ Pọl, mẹ be rọ obọ mẹ kere eme uyere nana ro se owhai, onọ o rrọ oka evaọ ileta mẹ kpobi; enẹ me re kere.”—2 Tẹs. 3:17.
15. Eme ma re ru re erue nọ ahwo a bi gu nọ e rẹ jọ wọhọ uzẹme na, o gbẹ lẹliẹ omai nyasiọ uzẹme na ba ha? Kẹ oriruo. (Rri iwoho na re.)
15 Eme ma wuhrẹ no ẹme nọ Pọl ọ ta kẹ ahwo Tẹsalonika na ze? Nọ ma te yo ẹme jọ nọ ọ rọwokugbe eware nọ ma wuhrẹ evaọ Ebaibol ho, ma re rri otọ mu. O tẹ make rọnọ ẹme na o do nya oria kpobi re no, ma re rri otọ mu ghele. Evaọ unuakpọ nọ a je se Soviet Union vẹre na, ahwo nọ a be wọso ukoko na a kere ileta jọ. A kere ileta na wọhọ ẹsenọ obọ ehri ukoko a kere i rie no ze. A jọ ileta na vuẹ inievo na nọ a kẹnoma no ukoko na no, re a wo ukoko rai sa. Yọ ohwo o gbe gine rri otọ mu hu, o re roro nọ ukoko u gine kere ileta na ze. Rekọ inievo nọ i kruga ziezi evaọ ukoko na a ru oware nọ ileta na o ta ha. Keme a riẹ nọ eme nọ e jọ ileta na e rọwokugbe eware nọ ukoko na u bi wuhrẹ anwẹdẹ hẹ. Nẹnẹ na, ahwo nọ a be wọso uzẹme na, a be gwọlọ rehọ eware nọ a bi fihọ itanẹte viẹ omai họ. A gwọlọ fi ohẹriẹ họ udevie mai. Fikiere, ukpenọ ma rẹ ‘kuvẹ re iroro mai i reghe’ no, ma re rri otọ mu sọ eware nọ ma yo hayo se na e rọwokugbe eme uzẹme nọ ukoko na u bi wuhrẹ omai anwẹdẹ.—2 Tẹs. 2:2; 1 Jọn 4:1.
Whọ rọwo eme erue nọ e wọhọ eme uzẹme nọ ahwo a be ta ha (Rri edhe-ẹme avọ 15)a
16. Ma te rri ẹme nọ ọ rrọ Ahwo Rom 16:17, 18, eme ma re ru re ma gbe no ukoko na no ho?
16 Whọ nyasiọ ahwo nọ e be gọ Jihova ba re whọ jọ ora sa ha. Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ mai kpobi ma gọe kugbe. Nọ mai kpobi ma te bi ru eware nọ a bi wuhrẹ omai, okugbe ọ rẹ jọ udevie mai. Ohwo kpobi nọ ọ nyasiọ oware nọ ukoko na o ta ba, ọ jẹ be ta ofa, o re fi ohẹriẹ họ ukoko na. Yọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ omai nọ ma “kẹnoma” kẹ ohwo otiọye na. O gbẹ rrọ ere he a ve ti si omai lele oma no ukoko na no.—Se Ahwo Rom 16:17, 18.
17. Irere vẹ i re te omai nọ ma tẹ riẹ uzẹme na je kru rie kekereke?
17 Nọ ma tẹ riẹ uzẹme na no, joma kru rie kekereke. Keme nọ ma te ru ere, o rẹ whae ze nọ ma sae rọ gọ Ọghẹnẹ ziezi, je ru oware nọ ọ gwọlọ ẹsikpobi. (Ẹf. 4:15, 16) Yọ o te jẹ whae ze nọ Setan ọ gbẹ te rehọ erue nọ o bi gu viẹ omai họ họ. U ve ti ru nọ Jihova ọ te rọ thọ omai evaọ oke uye ulogbo na. Fikiere, kru uzẹme na gaga koi. Keme nọ who te ru ere, ‘Ọghẹnẹ udhedhẹ na ọ te jọ kugbe owhẹ.’—Fil. 4:8, 9.
OLE AVỌ 122 Wha Dikihẹ Ga, Wha Nuhu Hu!
a IWOHO NA: Uwoho nọ a ro dhesẹ oware nọ o via ikpe buobu nọ e vrẹ. A be jariẹ dhesẹ ileta nọ a nabi kere ziezi, wọhọ ẹsenọ a kere iei no obọ ehri ukoko ze ro se inievo nọ e jọ obọ Soviet Union vẹre. Ere nẹnẹ re, ahwo nọ a be wọso omai a rẹ sae jọ itanẹte ta ikpehre eme kpahe ukoko Jihova re a rọ lẹliẹ ahwo họ.