Hae Kẹ Okẹ, Ẹsiẹe Eva E te Mae Were Owhẹ

1-2. Fikinọ Jihova ọ ma omai evaọ oghẹrẹ nọ eva e rẹ mae rọ were omai nọ ma tẹ kẹ okẹ, eme ma rẹ sai ru?

JIHOVA Ọghẹnẹ ọ ma ohwo-akpọ evaọ oghẹrẹ nọ eva e rẹ mae rọ were iẹe nọ ọ tẹ kẹ okẹ vi ẹsenọ a tẹ kẹe okẹ. (Iruẹru 20:35) Kọ oyena u dhesẹ nọ eva e rẹ were ohwo nọ a kẹ okẹ hẹ? Ijo. Ma riẹ nọ eva e rẹ were omai nọ a tẹ kẹ omai okẹ. Rekọ otẹrọnọ mai họ ohwo nọ o ru ohwo jọ ọghọ, ẹsiẹe eva e rẹ mae were omai. U woma gaga inọ Jihova ọ ma omai enẹ. Fikieme ma rọ ta ere?

² Fikinọ Jihova ọ ma omai evaọ oghẹrẹ nọ eva e rẹ rọ were omai nọ ma tẹ kẹ ohwo oware, mai ọvo ma sai ru eva were omamai. Yọ epanọ ma ru ahwo ọghọ te ere eva e rẹ were omai te. Kọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ ma omai na u gbe gbunu?—Ol. 139:14.

3. Oware jọ vẹ a rọ fiki riẹ se Jihova “Ọghẹnẹ evawere na”?

³ Ebaibol ọ vuẹ omai nọ ma tẹ be kẹ okẹ, eva e rẹ were omai. Agbẹta nọ Ebaibol ọ rọ ta nọ Jihova họ “Ọghẹnẹ evawere na.” (1 Tim. 1:11) Jihova ọye ọ kaki mu okẹ họ ẹkẹ, yọ ọye ọ rẹ mae kẹ okẹ kpaobọ. Pọl ukọ na ọ ta nọ Jihova ọye o ru nọ “ma ro wo uzuazọ, be nya jẹ be rria.” (Iruẹru 17:28) Ebaibol ọ tẹ jẹ ta nọ: “Okẹ uwoma kpobi gbe okẹ ogbagba kpobi,” obọ Jihova u no ze.—Jem. 1:17.

4. Eme ma re ru re eva e were omai vi epaọ ọsosuọ?

⁴ Mai kpobi na ma gwọlọ nọ ma rẹ hai ru ọghọ gaga re eva e sae were omai ziezi. Re eva e sae were omai, ma rẹ rọ aro kele Jihova ru ọghọ. (Ẹf. 5:1) Ma te ta ẹme te epanọ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova ru ọghọ evaọ uzoẹme nana. Daoma re whọ jẹ jọ uwuhrẹ nana muẹrohọ oware nọ who re ru otẹrọnọ ahwo nọ who ru ọghọ a yere owhẹ hẹ. Eware nọ ma ti wuhrẹ na e te lẹliẹ eva were omai ẹsikpobi vi epaọ anwẹdẹ.

HAE RỌ ARO KELE JIHOVA RU ỌGHỌ

5. Eware jọ vẹ Jihova o bi ru kẹ omai?

⁵ Eware jọ vẹ ma re ru nọ u re dhesẹ nọ ma be rọ aro kele Jihova kẹ okẹ? Joma ta ẹme te ejọ. Jihova ọ be kẹ omai eware nọ ma rẹ rọ rẹrote oma mai. Ẹsejọhọ ma nwani wo ikpeware nọ ahwo nọ i kiọkọ a wo ho. Rekọ mai ahwo buobu ma wo umutho eware nọ ma sae rọ rẹrote oma mai. Jihova o bi ru nọ ma be sae rọ ruẹ emu re, ku ewu họ, je wo oria nọ ma rẹ rria. (Ol. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) Kọ eware nana nọ Jihova o bi ru na, ẹjiroro nọ o bi ro ru ai ọvo họ, fikinọ ọye u fo nọ o re ru ai? Ijo! Kọ fikieme o bi ro ru ai?

6. Eme ma wuhrẹ no ẹme nọ ọ rrọ obe Matiu 6:25, 26 na ze?

⁶ Jihova ọ be kẹ omai eware nọ ma rẹ rọ rẹrote oma mai fikinọ o you omai. U wo ẹme jọ nọ Jesu ọ ta kpahe ẹme nana. (Se Matiu 6:25, 26.) Jesu ọ rehọ eware nọ Ọghẹnẹ ọ ma kẹ oriruo oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ be rọ rẹrote omai. Ọ ta ẹme kpahe evra, anọ: “A rẹ kọ ibi hayo vu hayo koko fihọ iwou nọ a rẹ jọ sẹro eware he.” Kẹsena ọ tẹ ta nọ: “Ọsẹ obọ odhiwu rai ọ be kuọ ae.” Ọ tẹ jẹ nọ onọ jọ inọ: “Kọ wha gbẹ ghare vi ae?” Kọ eme ọ be rọ ẹme yena ta na? Idibo Jihova nọ e be gọe, e ghare riẹ obọ vi erao kpekufiẹ. Kọ otẹrọnọ Jihova ọ rẹ rẹrote erao, kọ ọ te gbẹ rẹrote ahwo nọ a be gọe? Epanọ ọsẹ nọ o you emọ riẹ ọ rẹ rẹrote ai na, ere Jihova ọ be rẹrote omai fikinọ o you omai.—Ol. 145:16; Mat. 6:32.

7. Edhere jọ vẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova kẹ okẹ? (Rri uwoho na re.)

⁷ Ma sae rọ aro kele Jihova kẹ inievo mai okẹ fikinọ ma you rai. Ma rehọ iẹe nọ whọ riẹ oniọvo jọ nọ oware ovo o rrọ uwou riẹ nọ ọ rẹ re he, hayo o wo ewu nọ o re kuhọ họ. Jihova ọ sae rọ owhẹ fiobọhọ kẹ oniọvo na. Ere ọvo ho, mai idibo Jihova ma rẹ dhẹ siọ inievo mai ba ha nọ oware uyoma o tẹ via. Okenọ ẹyao COVID-19 na o je vo gaga, inievo na a jẹ rọ emu, iwu, gbe eware efa se ahwo nọ a wo ho. Inievo buobu a je ru okẹ unevaze gaga kẹ iruo akpọ-soso na re. Eyena kpobi a kugbe ro fiobọhọ kẹ inievo nọ eware e jọ gaga kẹ evaọ eria avọ eria akpọ na. Oware nọ obe Ahwo Hibru 13:16 o ta a je ru na, inọ: “Jọ ewoma oruo gbe oware nọ wha wo nọ wha rẹ ghale kugbe amọfa o thọrọ owhai ẹro ho, keme idheidhe itieye e rẹ were Ọghẹnẹ ziezi.”

8. Eware jọ vẹ Jihova ọ be rọ ẹgba riẹ fiobọhọ kẹ omai ru? (Ahwo Filipai 2:13)

⁸ Jihova ọ rẹ kẹ idibo riẹ ẹgba. Jihova o wo ogaga wo umuo ho. Yọ ọ rẹ rehọ ogaga riẹ na gbogbọ họ, ọ rẹ rehọ iẹe fiobọhọ kẹ idibo riẹ. (Se Ahwo Filipai 2:13.) Kọ whọ lẹ se Jihova no ẹdẹ jọ inọ ọ kẹ owhẹ ẹgba nọ who re ro dikihẹ ga re who gbe kie kẹ odawọ họ, hayo inọ ọ kẹ owhẹ ẹgba nọ who re ro thihakọ ẹbẹbẹ jọ? Ẹsejọhọ whọ lẹ sei inọ ọ kẹ owhẹ ẹgba nọ who re ro thihakọ evaọ okpẹdoke ọvo. Nọ o yo olẹ ra, o tẹ lẹliẹ ẹme nọ Pọl ukọ na o kere mu owhẹ ẹro gaga. O kere nọ: “Evaọ eware kpobi, me bi wo ẹgba ẹkwoma ọnọ ọ be kẹ omẹ ogaga.”—Fil. 4:13.

9. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova rọ ẹgba mai fiobọhọ kẹ amọfa? (Rri uwoho na re.)

⁹ Dede nọ ma gba ha, ma rẹ sae rọ ogaga mai fiobọhọ kẹ amọfa epanọ Jihova o re ru na. Ma riẹ nọ ma rẹ sae kẹ ohwo ogaga ha. Rekọ ma rẹ sae rọ ẹgba mai ru oware jọ kẹ amọfa. Ma rẹ sae nya uwou kẹ inievo nọ e kpako no hayo ru eware jọ kẹ ae evaọ uwou rai. Ma rẹ sai kuomagbe inievo na ru Ọgwa Uvie mai fo jẹ ruẹrẹ eware nọ e jariẹ raha. Ma te bi ru eware itienana, u dhesẹ nọ ma be rọ ogaga mai fiobọhọ kẹ ahwo nọ a be gọ Jihova.

10. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ ẹmeunu mai fiobọhọ kẹ amọfa wo ẹgba?

¹⁰ Hae kareghẹhọ nọ ẹmeunu mai na o wo ẹgba gaga. Kọ whọ riẹ oniọvo jọ nọ eva e te were gaga nọ who te jiri ei? Kọ u wo oniọvo jọ nọ ọ rrọ ọkọkora? Kọ whọ gbẹ ta ẹme nọ ọ rẹ sasa ahwo otiọye na oma? Whọ sae nyae tuduhọ oniọvo otiọye na awọ evaọ obọ uwou riẹ. Whọ sae rọ ifonu sei. Whọ sai kere ẹmẹme jọ fihọ ekade hayo ifonu vi sei. Orọnikọ who re ru onaa fihọ ẹme na gaga re u te ti tei udu hu. Ẹsejọhọ ẹmẹme jọ ọvo nọ whọ ta, nọ u gine no owhẹ udu ze, o sae lẹliẹ oniọvo ra gbẹ gọ Jihova. Yọ o sae jọ nọ ẹme yena ọye o ti ru eva were iẹe ẹdẹ yena.—Itẹ 12:25; Ẹf. 4:29.

11. Eme Jihova ọ rẹ rehọ areghẹ riẹ ru?

¹¹ Jihova ọ rẹ kẹ omai areghẹ. Jemis olele na o kere nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ evaọ usu rai o wo areghẹ tere he, jọ ọ hae yare Ọghẹnẹ, keme ọ rẹ kẹ ahwo kpobi no eva ze buobu, yọ ọ rẹ gwọlọ afuẹwẹ hẹ.” (Jem. 1:5; ẹme-obotọ) Ẹme yena o dhesẹ nọ Jihova ọ rẹ rọ areghẹ riẹ gbogbọ họ. Ọ rẹ kẹ ahwo areghẹ ẹsikpobi. Ẹme Jemis na o te je dhesẹ nọ Jihova ọ tẹ be kẹ ohwo areghẹ, “ọ rẹ poviẹ ohwo” hayo “gwọlọ afuẹwẹ” hẹ. O re ru oma vuọ omai hi inọ ma nwane riẹ oware ovo ho, fikinọ ma lẹ riẹ inọ ọ kẹ omai areghẹ. Ọ tubẹ vuẹ omai nọ ma tẹ gwọlọ areghẹ, joma nyabru ei ze re ọ kẹ omai.—Itẹ 2:1-6.

12. Idhere jọ vẹ ma sae rọ rehọ eware nọ ma riẹ fiobọhọ kẹ amọfa?

¹² Kọ omai? Kọ ma sae rọ aro kele Jihova rọ areghẹ mai fiobọhọ kẹ ahwo re? (Ol. 32:8) Idhere buobu e riẹ nọ mai idibo Jihova ma sae rọ rehọ eware nọ ma riẹ fiobọhọ kẹ ahwo. Ma rẹ sai wuhrẹ ahwo nọ a mu usi uwoma họ ẹta obọ re a sae ta usi uwoma ziezi. Ekpako ukoko a re wuhrẹ idibo iruiruo gbe inievo-emezae efa nọ e họ-ame no epanọ a sai ro ru iruo nọ a kẹ rai evaọ ukoko na. Yọ a re wo odiri nọ a bi wuhrẹ ai na. Inievo nọ e rrọ iruo ebabọ kri no gbe enọ e riẹ epanọ a rẹ ruẹrẹ eware nọ e raha, a re wuhrẹ inievo efa oghẹrẹ nọ a re ru iruo na.

13. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova nọ ma te bi wuhrẹ omọfa epanọ a re ru oware jọ?

¹³ Ma te bi wuhrẹ amọfa eware nọ ma riẹ, joma rọ aro kele Jihova. Kareghẹhọ nọ Jihova ọ tẹ be kẹ ohwo areghẹ, ọ rẹ kẹe no eva ze buobu. Epọvo na u fo nọ ma re ru. Nọ ma tẹ be vuẹ amọfa eware nọ ma riẹ, ma du si oware ọvo no họ ae he. Ma du roro ho inọ ma tẹ vuẹ ae eware na kpobi no, ẹdẹfa a ti mi omai otọ no. Joma ta ha inọ: ‘Ohwo ọvo o wuhrẹ omẹ ha! Jọ ọye ọvo o wuhrẹ omariẹ.’ Idibo Jihova a re ru ere he. Ma te bi wuhrẹ ohwo, orọnikọ thakpinọ ma vuẹ riẹ eware nọ ma riẹ ọvo ho. Rekọ ma rẹ rọ “uzuazọ mai” hayo ẹgba mai kpobi wuhrẹ ohwo na ziezi. (1 Tẹs. 2:8) Ma riẹ nọ “ae omarai a sai te ziezi, te epanọ a re ro wuhrẹ amọfa.” (2 Tim. 2:1, 2) Ma te bi wuhrẹ amọfa eware nọ ma riẹ, nọ eva e be were omai, yọ eva e be were ae, ae omarai a ve ti je wuhrẹ amọfa re.

NỌ MA TE RORO NỌ OHWO JỌ Ọ DAEZỌ OWARE NỌ MA RU KẸE HE

14. Ma te fiobọhọ kẹ ohwo, ẹsibuobu eme ohwo na o re ru?

¹⁴ Ẹsibuobu nọ ma te ru ohwo ọghọ, maero otẹrọnọ ohwo na oniọvo, o re yere omai. Ẹsejọ o re kere ẹme jọ se omai ro yere omai hayo ọ sae rehọ oghẹrẹ ofa yere omai. (Kọl. 3:15) Ohwo o te yere omai ere, o rẹ lẹliẹ eva were omai gaga.

15. Eme ma rẹ kareghẹhọ nọ ahwo jọ nọ ma fiobọhọ kẹ a gbe yere omai hi?

¹⁵ Rekọ ẹsejọ, ahwo nọ ma ru ọghọ a re ru oware ovo ro dhesẹ nọ oware nọ ma ru kẹ ae na o da rai ẹro ho. Ẹsejọ ma rẹ sae rọ oke mai, ẹgba mai, hayo eware nọ ma wo ro fiobọhọ kẹ ohwo no, ma ve muhọ eroro nọ, ‘Kọ ohwo na ọ tubẹ daezọ oware nọ me ru kẹe na dede?’ O tẹ rrọ ere, eme ma re ru re eva e siọ omai ba ẹdha? Kareghẹhọ oria ikere nọ a rehọ uzoẹme mai na no ze. Oye họ Iruẹru Ikọ 20:35. O ta nọ orọnikọ ohwo nọ ma ru ọghọ kẹ o te yere omai oye o rẹ lẹliẹ eva were omai hi. Te o yere omai, te o yere omai hi, eva e sae were omai. Eme o rẹ lẹliẹ eva were omai? Joma ta kpahe eware jọ.

16. Eme ma rẹ kareghẹhọ nọ ma tẹ gwọlọ kẹ ohwo okẹ?

¹⁶ Kareghẹhọ nọ Jihova whọ be rọ aro kele na. Jihova o re ru eware iwoma kẹ ahwo, te a yere i rie, te a yere i rie he. (Mat. 5:43-48) Jihova ọ ta nọ, mai omamai ma tẹ be daoma kẹ okẹ “ababọ irẹro inọ a te hwa zihe” kẹ omai, “osohwa [mai] o te jọ ruaro.” (Luk 6:35) Edhere jọ nọ a rẹ sae rọ “hwa zihe” kẹ omai họ, nọ a tẹ ta ẹme jọ hayo ru oware jọ ro yere omai. Rekọ a gbẹ maki ru oware ovo ho, Jihova ọ te hwosa okẹ kpobi nọ ma kẹ ahwo kẹ omai, maero nọ ma tẹ “rọ evawere kẹ okẹ” na.—Itẹ 19:17; 2 Kọr. 9:7.

17. Eme ma re rẹro riẹ hẹ nọ o te lẹliẹ eva were omai nọ ma te bi ru oware uwoma kẹ ahwo? (Luk 14:12-14)

¹⁷ Ebaibol ọ fodẹ oware nọ o mai woma nọ ma re ru nọ ma te bi ru ọghọ. (Se Luk 14:12-14.) Orọnikọ o nwane thọ họ nọ ma te ru oware uwoma kẹ ohwo nọ ọ sai fiobọhọ kẹ omai odẹnotha. Rekọ nọ ma te muẹrohọ nọ ahwo nọ ma roro nọ a sai ru ọghọ kẹ omai ma rẹ mae gwọlọ ru ọghọ kẹ, eme ma re ru? Ma re ru oware nọ Jesu ọ ta nọ ma ru. Ma rẹ daoma ru ọghọ kẹ ohwo jọ nọ ma riẹ nọ o wo oware ovo nọ o ti ro fiobọhọ kẹ omai hi. Ma te ru ere, yọ Jihova ma be rọ aro kele na. Yọ oware utioye na o rẹ lẹliẹ eva were omai, te ohwo na o yere omai, te o yere omai hi.

18. Eme ma rẹ kareghẹhọ nọ u ti ru nọ ma gbẹ te rọ ekpehre ubiẹro rri ahwo jọ nọ ma fiobọhọ kẹ hẹ?

¹⁸ Who du roro nọ ohwo na ọ gwọlọ yere owhẹ hẹ hẹ. (1 Kọr. 13:7) Otẹrọnọ ohwo nọ ma fiobọhọ kẹ o yere omai hi, ma sae nọ omamai nọ: ‘Ginọ uzẹme nọ oware nọ me ru kẹ ohwo na ọ da riẹ ẹro ho, binikọ ọ gwọlọ yere omẹ rekọ o thọrọ e riẹ ẹro?’ Ẹsejọ ojọ gbe ojọ o wha riẹ ze nọ ohwo na o gbe ro yere omai hi na. Ahwo jọ, who te ru oware kẹ ae, ẹsejọhọ oware na o da rai ẹro fia, rekọ a be ruẹ unu yere owhẹ hẹ. Oma o rẹ vuọ ahwo jọ inọ omọfa ọye o ru oware na kẹ ae. Ẹsejọhọ ahwo yena yọ ahwo nọ a jẹ hai fiobọhọ kẹ ahwo gaga vẹre okenọ akpọ ọ jọ ziezi kẹ ae. Ma te you inievo mai, oghẹrẹ kpobi nọ a ru kẹhẹ, ma te rọ ekpehre ubiẹro rri rai hi, inọ a riẹ ọghọ họ. A gbe yere omai hi, ma ti roro nọ ẹsejọhọ ojọ gbe ojọ o wha riẹ ze. Ma te gbẹ hai ru ọghọ, yọ eva e te gbẹ were omai.—Ẹf. 4:2.

19-20. Eme u je fo re ma riẹ nọ ẹsejọ okioke nọ ma fiobọhọ kẹ ohwo o ti ro yere omai hi? (Rri uwoho na re.)

¹⁹ Who du roro nọ okioke yena ohwo na o ti ro yere owhẹ hẹ. Solomọn ovie owareghẹ na o kere ẹme jọ nọ ma rẹ kareghẹhọ nọ ma te ru oware uwoma kẹ ohwo. O kere nọ: “Gbolo ebrẹdi ra fihọ ehru ame obuobu na, keme nọ edẹ buobu e tẹ vrẹ no whọ te wariẹ ruẹ e riẹ.” (Ọtausi. 11:1) Ẹme yena o dhesẹ nọ ma te ru oware uwoma kẹ ohwo, ẹsejọ “edẹ buobu” e rẹ vrẹ re ohwo na o te ti dhesẹ nọ oware na o da riẹ ẹro. Oware jọ nọ o via u dhesẹ nọ o rẹ jọ ere ẹsejọ.

²⁰ Ikpe buobu nọ e vrẹ, aye ọsẹro okogho jọ o kere emamọ ẹme jọ se oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ họ-ame obọ rọ tuduhọ iẹe awọ. O kere sei nọ jọ o gbe kru egagọ Jihova ga. Nọ oware wọhọ ikpe eree e te vrẹ no, oniọvo-ọmọtẹ ẹdẹ na o te kere ileta se aye ọsẹro okogho na. O kere sei nọ: “Mẹ gwọlọ kere ileta nana re mẹ vuẹ owhẹ obọ jọ nọ who fihọ kẹ omẹ no anwọ ikpe buobu ze na. Ẹsejọhọ whọ tubẹ riẹ sọ who fiobọhọ kẹ omẹ hẹ.” O kere re nọ: “[Ẹme nọ who kere ze ẹdẹ na] ọ were omẹ. Rekọ oria Ebaibol nọ who kere fihọ iẹe na oye o mai tube te omẹ udu. Ọ rẹ thọrọ omẹ ẹro ho.”a Oniọvo-ọmọtẹ na ọ tẹ ta ẹme te ebẹbẹ jọ nọ i te rie no. Kẹsena o te kere nọ: “Ẹsejọ me te rri eware na kpobi, mẹ rẹ ta nọ me re dhugbe no ukoko na no. Rekọ iroro mẹ i ve kpohọ oria Ebaibol yena. Mẹ vẹ ta nọ . . . me re no ukoko na ha.” O te je kere nọ: “Oware ovo u ri duobọte omẹ udu te ẹme nọ who kere se omẹ na ha anwọ ikpe eree ze na.” Eva e te were aye ọsẹro okogho na wo umuo ho fiki ileta nọ oniọvo-ọmọtẹ na o kere sei ro yere iei na. “Edẹ buobu” e ginẹ vrẹ re o te ti yere iei. Mai omamai, nọ ma te fiobọhọ kẹ ohwo, ẹsejọhọ u ti kri re ohwo na o te ti ru oware nọ u dhesẹ nọ obọ nọ ma fihọ kẹe na o da riẹ ẹro fia.

21. Fikieme whọ rọ gwọlọ nọ whọ te hae gbẹ rọ aro kele Jihova ru ọghọ?

²¹ Ma wuhrẹ no nọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ ma omai u woma gaga. A tẹ kẹ omai okẹ, eva e rẹ were omai. Rekọ nọ ma tẹ kẹ ohwo okẹ, ẹsiẹe eva e rẹ mae rọ were omai. Ere Jihova ọ ma omai. Eva e rẹ were omai nọ ma te fiobọhọ kẹ inievo ukoko na. Yọ a te yere omai fikinọ ma fiobọhọ kẹ ae, eva e rẹ were omai. Rekọ a gbẹ maki yere omai hi, eva e rẹ were omai keme ma riẹ nọ emamọ oware ma ru na. Hae kareghẹhọ nọ oware kpobi nọ whọ kẹ ohwo jọ kẹhẹ, “Jihova o wo edhere nọ ọ sae rọ kẹ owhẹ bu vi ere.” (2 Irv. 25:9) Ma sae kẹ okẹ te Jihova vievie he. Yọ Jihova ọvo ọ tẹ hwosa kẹ omai, oware nọ u re ru eva were ohwo tei, o riẹ hẹ. Fikiere joma daoma hai ru ọghọ wọhọ epanọ Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na o re ru ọghọ gaga na.