Epanọ A Sai ro Fi Ebẹbẹ nọ Okpẹyao nọ O bi Vo na Ọ Wha Ze Kparobọ

Okpẹyao COVID-19 nọ o bi siotọ na o be kẹ ahwo buobu uye. Yọ ẹsejọ họ ere o be kẹ owhẹ uye re. Anwọ emerae jọ ze na, okpẹyao nọ o bi vo na u nwene oghẹrẹ nọ ahwo a bi ro yeri uzuazọ no evaọ akpọ na soso. Dr. Hans Kluge, nọ ọ rrọ World Health Organization Regional Director for Europe ọ ta nọ: “Ahwo buobu a siọ eware nọ a je ti ru ba no re ẹyao COVID-19 na ọ seba evo. Fiki onana, oma o rẹ sae lọhọ ohwo no.”

Otẹrọnọ oware utionana o be via kẹ owhẹ, jọ oma o rrọ owhẹ no ho. Ebaibol na o bi fiobọhọ kẹ ahwo buobu thihakọ ebẹbẹ nọ okpẹyao nana ọ wha ze na. Yọ ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ re.

Ebẹbẹ vẹ okpẹyao nana ọ wha ze no?

Okpẹyao nana nọ ọ rrọ otọ na ọ wha ebẹbẹ buobu ze no. Fikinọ o bi siotọ, o te je lehie vi epanọ ahwo a rẹro riẹ vẹre, o wha elọhoma gbe ehoo fihọ ahwo oma no, keme a riẹ oghẹrẹ nọ odẹnotha o be te jọ họ. Dede nọ oghẹrẹ ovona o rrọ ahwo kpobi oma ha, ebẹbẹ nọ ahwo jọ a be rẹriẹ ovao dhe họ:

Ehoo
Emu nọ ọ rẹ ruọ oma ha hayo owezẹ nọ a be wezẹ doma ha
Evedha hayo ofu
Eware nọ ohwo ọ jẹ hai ru ziezi vẹre nọ e be bẹe eru enẹna
Iroro nọ e rẹ dọmu oria ọvo ho
Iroro u re kẹ omẹ no

Fikieme ebẹbẹ nana e rọ ga tere?

Ebẹbẹ nọ okpẹyao nana ọ wha ze na e sai fi uzuazọ mai gbe orọ amọfa họ ọza. Ma gbẹ yọroma ha, ẹmẹrera na ma sai mu obọ họ erolo kẹ eware nọ ma je ru vẹre re ẹyao nana ọ siọ omai oma ba evo ro na. Nọ oke o be nyaharo na, ma sai muhọ eroro nọ ẹyao na ọ rrọ oria ọvo ho, dede nọ o gbe bi vo je bi kpe ahwo na. Fikinọ eware nọ a ta nọ ma ru rọ thọ omamai na e bẹ omai no, ma sai gbolaro kẹ ae, onọ o sai fi uzuazọ mai gbe orọ amọfa họ ọza.

Evaọ oke obẹbẹ nana, ahwo buobu a ruẹ nọ ẹme nọ Ebaibol ọ ta na uzẹme, inọ: “Udu u te whrehe owhẹ evaọ ẹdẹ okpẹtu, ẹgba ra o re gbe tulo ho.” (Itẹ 24:10) Ma rẹ sae jọ Ebaibol na ruẹ ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ sa-sa, wọhọ okpẹyao nana nọ ọ rrọ otọ na.

Ehrẹ Ebaibol vẹ e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ fi ebẹbẹ nọ okpẹyao nana ọ wha ze kparobọ?

Who go kẹle amọfa gahrọ họ, rekọ wha hae rọ ifonu hayo edhere ọfa se ohwohwo

Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Emamọ ogbẹnyusu . . . [yọ] oniọvo nọ a yẹ fiki oke idhọvẹ.”—Itẹ 17:17.

Oware nọ u ro wuzou: Emamọ egbẹnyusu a rẹ tuduhọ ohwohwo awọ. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:11) Rekọ nọ mai ọvo ma tẹ rrọ oria mai sa goli evaọ etoke lelehie, o sai fi uzuazọ mai họ ọza.—Itẹ 18:1.

Dawo onana: Jọ ifonu rọ ividio thuru kugbe egbẹnyusu ra evaọ itanẹte re wha gbẹ ta ẹme, whọ sae jẹ rọ ifonu se ai, hayo vi e-mail gbe text message se ai. Nọ oware jọ o tẹ be kẹ owhẹ uye, se egbẹnyusu ra re wha gbẹ ta ẹme. U te no ere no, hae se ai no oke te oke re whọ riẹ epanọ eware e rrọ rọ kẹ ae. Wha ta kpahe eware nọ i bi fiobọhọ kẹ owhai thihakọ okpẹyao nana nọ ọ rrọ otọ na. Gwọlọ oghẹrẹ nọ whọ sai ro fiobọhọ kẹ egbẹnyusu ra gbe amọfa. Nọ who te ru ere, u ti ru nọ whai kpobi wha te rọ wereva.

Eme nọ ahwo jọ a ta

“Me re ru ọruẹrẹfihotọ re mẹ jọ itanẹte rọ ividio thuru kugbe egbẹnyusu mẹ. Ẹsejọ mai imava ma re thuru kugbe ohwohwo. Yọ evaọ ẹsejọ, mai ahwo buobu ma re thuru kugbe zaharo, yọ o rẹ were gaga. Dede nọ o rẹ nwane jọ wọhọ ẹsenọ ma rrọ oria ọvo ho, u re fiobọhọ gaga ghele. Ẹyao COVID-19 na o ru nọ eware e rọ rrọ gaga evaọ oria kpobi. Fikiere, u wuzou re ma hai se egbẹnyusu mai, ma vẹ jẹ ta epanọ eware e rrọ omai oma kẹ ohwohwo. Ẹsejọ o rẹ lọhọ họ, rekọ o gwọlọ nọ ma re fiobọhọ kẹ ohwohwo.”—Meagan, Canada.

“Ẹro ahwo uviuwou mai gbe egbẹnyusu mai o bi vo omai, rekọ ma wo idhere efa nọ ma bi ro dhesẹ kẹ ae nọ ma you rai. Mai ahwo uviuwou mai ma re ru ekade gbe emekpa esese rọkẹ egbẹnyusu mai, ma ve kere oria Ebaibol jọ fihọ eva rai rọ tuduhọ ae awọ, onọ u re dhesẹ kẹ ae nọ ma bi roro kpahe ae. Onana o rẹ lẹliẹ eva were omai gaga! Oke nọ ma be raha ro ru eware kẹ amọfa na, u bi fiobọhọ kẹ omai kpairoro vrẹ ebẹbẹ nọ ma wo.”—Emma avọ ọzae riẹ, Nathan, gbe emọ rai, Eli avọ Hope, United States.

Ru emamọ eware nọ whọ rẹ sai ru ghelọ uyero nọ whọ rrọ na

Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Rehọ oke [ra] ruiruo evaọ edhere nọ ọ mai woma.”—Ahwo Ẹfisọs 5:16.

Oware nọ u ro wuzou: Whọ tẹ be rehọ oke ra ru iruo ziezi, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ rọ emamọ ubiẹro rri uyero nọ whọ rrọ na jẹ whaha awaọruọ nọ ọ vrẹ ẹta.—Luk 12:25.

Dawo onana: Ukpenọ whọ rẹ tẹrovi eware nọ whọ rẹ sai ru hu, tẹrovi emamọ eware jọ nọ whọ rẹ sai ru. Wọhọ oriruo, whọ sai ru eware jọ nọ who je wo uvẹ ru vẹre he, whọ sai wobọ evaọ aroza jọ nọ o rẹ were owhẹ gaga hayo whọ sae raha oke kugbe ahwo uviuwou ra.

Eme nọ ahwo jọ a ta

“Ma be sai ru eware efa evaọ ighẹ mai, wọhọ ebe nọ a rẹ re nọ ma be kọ, ma be drọ eware, gbe eware nọ a rẹ rọ whẹ erru fihọ uwou nọ ma re ru.”—Evan avọ aye riẹ, Samantha, gbe emọ rai, Eli avọ Adam, South Africa.

“Anwọ ikpe ọgba mẹ avọ aye mẹ ma rọ rọo na, yọ etoke nana ma be mae raha oke kugbe ohwohwo vi oke ọsosuọ. Onana u ru nọ uyoyou nọ ma wo kẹ ohwohwo o rọ ga vi ere no, ma te je wo otoriẹ ohwohwo vi epaọ ọsosuọ no. Nọ ebẹbẹ e tẹ make romavia evaọ obaro, ma te sae tha ohwohwo uke ziezi.”—Ivan avọ aye riẹ, Eve, Italy.

Ru lele omaa nọ who wo

Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Jọ eware kpobi e nya . . . lele ọruẹrẹfihotọ.”—1 Ahwo Kọrint 14:40.

Oware nọ u ro wuzou: O rẹ mae lọhọ kẹ ahwo buobu re a romatotọ ru eware nọ a te wo omaa nọ a bi ru lele, yọ onana o rẹ lẹliẹ eva were ae.

Dawo onana: Wo omaa nọ u kiehọ uyero nọ whọ rrọ na. Fi oke họ nọ who re ro ru ihomwhọko, iruo okọ, hayo iruo uwou gbe oke nọ who re ro ru eware nọ who re ro si kẹle Ọghẹnẹ. Whọ sai ru eware efa nọ omara o rẹ rọ jọ jajaja re, wọhọ, aroza nọ who re lele ahwo uviuwou ra za, otafe nọ whọ sae keria jo mi ofou gbe eware efa. No oke te oke, whọ sae kiẹ omaa nọ who wo na rri, je nwene eware jọ nọ o tẹ gwọlọ ere.

Eme nọ ahwo jọ a ta

“Enwene omaa nọ me wo vẹre taure okpẹyao na o te ti du lahwe ọye me gbe bi ru lele. Mẹ siọ eware jọ nọ mẹ jẹ hai ru vẹre ba, enẹna me te bi ru eware nọ e rẹ lẹliẹ oma jaja, rekọ oke ovona nọ mẹ jẹ hae rọ kpama evaọ ohiohiẹ mẹ be rọ kpama ghele. Eware sa-sa nọ me bi ru na i bi si iroro mẹ no okpẹyao na je bi fiobọhọ kẹ omẹ tẹrovi eware nọ mẹ sai ru kẹ ahwo uviuwou mẹ gbe egbẹnyusu mẹ.”—Kgaogelo, South Africa.

“Mẹ tẹ kpama ohiohiẹ, me ve there emu je gbe iti mẹ wọhọ epanọ mẹ jẹ hai ru vẹre. Kẹsena mẹ vẹ họ je fi iwu mẹ họ wọhọ ẹsenọ me bi kpohọ oria jọ. Onana o rẹ lẹliẹ oma were omẹ jẹ jọ jajaja evaọ okpẹdoke na soso.”—Carmel, France.

Nwene omaa ra lele ezi nọ wha rrọ

Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Ohwo nọ o wo areghẹ ọ rẹ ruẹ oware enwoma, o ve siomano.”—Itẹ 22:3.

Oware nọ u ro wuzou: Ofou avọ uvo e rrọ wowoma rọkẹ ugboma mai na. Rekọ fikinọ ezi o re nwene, o sae dina ru ei bẹbẹ re whọ ruọ otafe mi ofou hayo re uvo evaọ oria nọ whọ be rria.

Dawo onana: Otẹrọnọ ezi iso nọ ekpahe e rẹ jọ o bi te no, ruẹrẹ ubruwou nọ whọ be rria hayo oria nọ who bi jo ru iruo họ evaọ oghẹrẹ nọ uvo o sai ro te owhẹ oma ziezi. Ma omaa oghẹrẹ eware nọ whọ rẹ sai ru evaọ otafe o tẹ make rọnọ ekpahe e rrọ. O tẹ lọhọ, dẹ iwu nọ i re le ekpahe nọ whọ sai kuhọ ruọ otafe evaọ oke ekpahe

Otẹrọnọ ezi ivo nọ ẹroro ọ rẹ jọ o bi te no, ahwo a rẹ jọ otafe ru eware gaga, fikiere yọroma. Ma omaa oghẹrẹ oria nọ whọ rẹ nya, rekọ nya evaọ okenọ ahwo a re bu tere he.

Eme nọ ahwo jọ a ta

“Oria nọ iso e rẹ jọ rrọ gaga mẹ be rria, fikiere me re nwene eware nọ mẹ ma omaa rai nọ me ti ru kẹse kẹse. Uvo o tẹ nwane va ze no, me ve kpobọ otafe vẹrẹ vẹrẹ. O tẹ make rọnọ omonya mẹ nya hayo ebasikoro mẹ dhẹ evaọ uvo na, o rẹ lẹliẹ oma mẹ jọ sasasa.”—Sameena, France.

“Ezi ivo nọ ẹroro ọ rẹ jọ na o jọ ziezi keme mẹ jẹ sai kpobọ otafe nyai ru eware. Rekọ enẹna nọ ezi ekpahe o be kẹle na, me bi kere eware nọ mẹ rẹ sai ru evaọ uwou fihotọ.”—Tiffany, Canada.

Gbẹ hai ru eware nọ a ta nọ ma rọ thọ oma mai re ẹyao COVID-19 na o gbe vo ruọ omai oma ha na

Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Ohwo ogheghẹ o re mu ru je fievahọ omobọ riẹ ga hrọ.”—Itẹ 14:16.

Oware nọ u ro wuzou: Ẹyao COVID-19 na o bi kpe ahwo gaga, yọ ọ sai vo ruọ omai oma nọ ma te rolo obọ kẹ eware nọ a ta nọ ma ru na.

Dawo onana: No oke te oke, hae kiẹ omara riwi re whọ ruẹ sọ who gbe bi lele izi nọ a fihọ evaọ oria nọ whọ be rria. Kareghẹhọ nọ oware kpobi nọ who ru u re kpomahọ owhẹ, ahwo uviuwou ra, gbe amọfa.

Eme nọ ahwo jọ a ta

“Mẹ be daoma ru ẹkabọ mẹ re mẹ siọ ẹyao na ba ẹvaha. Dede nọ ahwo jọ a re gbolaro kẹ izi nọ a fihọ na, me bi ru eware nọ mẹ rẹ sai ru re mẹ thọ omamẹ gbe uviuwou mẹ.”—Daryn, South Africa.

Ru usu ra kugbe Ọghẹnẹ re o jọ gaga

Oware nọ Ebaibol na ọ ta: “Wha si kẹle Ọghẹnẹ, o re ti si kẹle owhai.”—Jemis 4:8.

Oware nọ u ro wuzou: Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ ebẹbẹ nọ whọ be rẹriẹ ovao dhe kpobi.—Aizaya 41:13.

Dawo onana: Daoma re whọ hai se oria jọ evaọ Ebaibol na kẹdẹ kẹdẹ. Omaa isase Ebaibol nana o sai fiobọhọ kẹ owhẹ muhọ.

Ta kẹ Isẹri Jihova re a vuẹ owhẹ kpahe ọruẹrẹfihotọ nọ a wo nọ a bi ro ru iwuhrẹ rai evaọ etoke okpẹyao COVID-19 na? Wọhọ oriruo, wariẹ akpọ na soso họ, a be rọ ividio thuru kugbe ohwohwo evaọ itanẹte ru iwuhrẹ ukoko rai, ekareghẹhọ uwhu Jesu gbe ikokohọ nọ a re ru kukpe kukpe na.

Eria Ebaibol nọ e sai fiobọhọ kẹ owhẹ fi ebẹbẹ nọ okpẹyao nana ọ wha ze kparobọ

Aizaya 30:15: “Nọ wha tẹ fọ je fievahọ omẹ, wha ti wo ẹgba.”

Oware nọ u dhesẹ: Nọ ma te fievahọ Ọghẹnẹ je bi ru lele ehrẹ nọ ọ be kẹ omai, e rẹ sai fiobọhọ kẹ omai rọ udu kpotọ evaọ etoke obẹbẹ.

Itẹ 15:15: “Ohwo nọ ọ be reoja, edẹ uzuazọ riẹ kpobi e rrọ yoyoma, rekọ ohwo nọ eva e be were o wo ehaa ẹsikpobi.”

Oware nọ u dhesẹ: Nọ ma tẹ be tẹrovi emamọ eware nọ e be via, u re ru nọ ma rẹ rọ wereva o tẹ make rọnọ eware e rrọ gaga.

Itẹ 14:15: “Ogbori ọ rẹ rọwo ẹme kpobi, rekọ ọnọ o wo orimuo o re rri otọ mu re ọ tẹ te jowọ.”

Oware nọ u dhesẹ: Ru lele eware nọ a ta nọ ma hai ru rọ thọ oma mai na, yọ whọ nwani ku ei họ vẹrẹ vẹrẹ hẹ inọ eware itieye na i wo iruo ho.

Aizaya 33:24: “Ohwo ọvo nọ ọ be rria ẹkwotọ na nọ ọ te ta nọ, ‘Mẹ be mọ’ ọ te jariẹ hẹ.”

Oware nọ u dhesẹ: Ọghẹnẹ ọ ya eyaa no inọ o ti si oghẹrẹ ẹyao kpobi no otọ no.