Kọ Ehẹle Ọ Ginẹ Rrọ? Eme Ebaibol na Ọ Ta Kpahe Ehẹle?
Uyo nọ Ebaibol na ọ kẹ
Evaọ efafa Ebaibol Iyibo jọ nọ i kri no, wọhọ ọnọ a re se King James Version na, whọ rẹ ruẹ ẹme na “ehẹle” evaọ eria jọ. (Olezi 16:10; Iruẹru Ikọ 2:27a) Wọhọ epanọ whọ be ruẹ evaọ uwoho na, ahwo buobu a roro nọ ehẹle yọ oria nọ erae e be jọ to, nọ a te jọ kẹ ahwo omuomu uye bẹdẹ bẹdẹ. Kọ ere Ebaibol na o gine wuhrẹ?
Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe eware nana
Kọ ehẹle yọ oria nọ ahwo a te jọ ruẹ uye bẹdẹ bẹdẹ?
Ijo. Eme nọ a fa “ehẹle” evaọ efafa Ebaibol anwae jọ na (“Sheol” evaọ ẹvẹrẹ Hibru, gbe “Hades” evaọ ẹvẹrẹ Griki), yọ eme nọ a re ro dhesẹ “Uki,” koyehọ oghẹrẹ nọ ahwo kpobi nọ a whu no a rrọ. Ebaibol na o dhesẹ nọ ahwo nọ a rrọ “Uki” a rrọ uzuazọ evaọ oria ovo ho.
Ahwo nọ a whu no a riẹ oware ọvuọvo ho, fikiere oware o rẹ da ae he. “Iruo hayo omaa hayo eriariẹ hayo areghẹ ọvuọvo ọ rrọ obọ Uki hi.” (Ọtausiuwoma Na 9:10) Ahwo nọ a rrọ ehẹle a bi bo jẹ viẹ hẹ, keme oware ovo o rẹ da ae he. Ukpoye, Ebaibol na ọ ta nọ: “Jọ oma o vuọ ahwo omuomu na, jọ a kpobọ Uki [ehẹle, Douay-Rheims] re a gbe yo unu rai hi.”—Olezi 31:17; King James Version (30:18, Douay-Rheims); Olezi 115:17.
Ọghẹnẹ ọ ta nọ uwhu họ osohwa uzioraha, orọnikọ uye-oruẹ evaọ erae ehẹle he. Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Adamu, ọzae ọsosuọ nọ ọ ma na inọ, ọ tẹ thọ uzi o ti whu. (Emuhọ 2:17) Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Adamu hu inọ ọ te to evaọ erae ehẹle. Uwhremu na nọ Adamu ọ thọ uzi, Ọghẹnẹ ọ ta kpahe uye nọ ọ te kẹe inọ: “Whẹ yọ ẹkpẹ yọ ẹkpẹ who ti zihe kpohọ.” (Emuhọ 3:19) Koyehọ Adamu ọ te gbẹ jọ uzuazọ họ. O hae jọ nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ Adamu ọ rẹ to evaọ erae ehẹle, ọ hae te vuẹe ere vevẹ. Yọ rite enẹna, uwhu họ osa uzioraha, Ọghẹnẹ o ri nwene ei hi. Nọ ikpe buobu e make vrẹ no, Ọghẹnẹ ọ ta evaọ Ebaibol na nọ: “Osa nọ uzioraha o rẹ hwa họ uwhu.” (Ahwo Rom 6:23) U du gwọlọ nọ a rẹ kẹ ohwo uye ọfa ha, keme “ọnọ o whu no yọ a si uzioraha riẹ noi uzou no.”—Ahwo Rom 6:7.
Uwuhrẹ erae ehẹle na u re tu Ọghẹnẹ oma. (Jerimaya 32:35) Uwuhrẹ nana o wọso oware nọ Ebaibol na ọ ta inọ “Ọghẹnẹ họ uyoyou.” (1 Jọn 4:8) Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ma gọe fikinọ ma you rie, orọnikọ fiki ozọ erae ehẹle nọ u bi mu omai hi.—Matiu 22:36-38.
Emamọ ahwo a kpohọ ehẹle. Efafa Ebaibol nọ a jọ rọ “ehẹle” fa ẹme na “Uki,” i dhesẹ nọ idibo Ọghẹnẹ wọhọ Jekọp gbe Job a kpohọ ehẹle. (Emuhọ 37:35; Job 14:13) A tubẹ jọ efafa Ebaibol yena ta kpahe Jesu Kristi inọ ọ jọ ehẹle okenọ o whu no ri bọo oke nọ ọ rọ kparoma ze. (Iruẹru Ikọ 2:31, 32) O rrọ vevẹ nọ otofa “ehẹle” evaọ eria Ebaibol nana họ Uki.b
Eme họ otofa ọtadhesẹ nọ Jesu ọ kẹ kpahe Lazarọs avọ ọdafe na?
Jesu họ ọnọ ọ kẹ ọtadhesẹ na, yọ whọ rẹ ruẹ e riẹ evaọ obe Luk 16:19-31. Ọtadhesẹ yọ oriruo nọ o re fiobọhọ kẹ omai riẹ uzẹme na kpahe oware uwoma gbe uyoma gbe oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o re rri eware. Rekọ ọtadhesẹ Lazarọs avọ ọdafe na yọ iku oware nọ o ginẹ via dẹe he. (Matiu 13:34) Re whọ gbẹ riẹ kpahe ọtadhesẹ nana, se uzoẹme na “Ono Họ Ọdafe na, Kọ Ono Họ Lazarọs?”
Kọ ehẹle họ, nọ ohwo ọ gbẹ rrọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ hẹ?
Ijo. Uwuhrẹ na inọ ahwo nọ a whu no a riẹ nọ a gbẹ rrọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ hẹ o wọso oware nọ Ebaibol na ọ ta, keme Ebaibol na o wuhrẹ nọ ahwo nọ a whu no a riẹ oware ọvuọvo ho.—Olezi 146:3, 4; Ọtausiuwoma Na 9:5.
Kọ ohwo jọ o no ehẹle ze no ẹdẹ jọ?
Ee. Ebaibol na ọ ta kpahe imazii jọ nọ a kpohọ Uki (nọ a fa “ehẹle” evaọ efafa Ebaibol jọ), enọ a kpare zihe ziọ uzuazọ.c O hae jọ nọ a riẹ eware nọ e jẹ via evaọ okenọ a ro whu no na, a hai ti gbiku eware nana evaọ okenọ a kpare ae zihe ziọ uzuazọ no. Rekọ ohwo ọvo evaọ usu rai ọ ta ha inọ ọ jẹ to hayo ruẹ uye evaọ okenọ o whu no. Fikieme o rọ jọ ere? O jọ ere keme Ebaibol na ọ ta vevẹ nọ, ahwo nọ a whu no a riẹ oware ọvuọvo ho, o wọhọ ẹsenọ a rrọ “owezẹ” udidi.—Jọn 11:11-14; 1 Ahwo Kọrint 15:3-6.
a Evaọ efafa Ebaibol Oyibo buobu nọ a be fa enẹna, whọ rẹ ruẹ ẹme na “ehẹle” evaọ obe Iruẹru Ikọ 2:27 hẹ. Ukpoye, eme jọ nọ a be rọ fae họ “uki,” (New Century Version); “uyero ahwo nọ a whu no,” (New International Version); “iwhowhu na” (The Passion Translation). Efefafa efa a re kere uzedhe ẹme Griki na “Hades.”—Holman Christian Standard Bible, NET Bible, New American Standard Bible, English Standard Version.
b Rri ẹkpẹti na, “Eme ọsosuọ nọ a ro kere Ebaibol na.”