Kọ Jọn Ọhọahwo-Ame na Ọ Ginẹ Rria Akpọ na Oke Jọ?

A jọ ebe Usi Uwoma na fodẹ ọzae jọ nọ a re se Jọn Ọhọahwo-Ame na, nọ ọ jẹ ta usi uwoma kpahe Uvie Ọghẹnẹ evaọ Judia. Kọ igbiku a rọwo oware nọ Ebaibol na ọ ta kpahe ọzae nana? Joma ruẹ.

• Ebaibol na ọ ta nọ: “Jọn Ọhọahwo-Ame na o te mu ovuẹ họ ewhowho evaọ udhude Judia, inọ: ‘Wha kurẹriẹ, keme Uvie odhiwu o kẹle no.’” (Matiu 3:1, 2) Kọ whọ sae jọ ebe efa ruẹ ẹme nana? Ee.

  Ogbiku ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ a re se Flavius Josephus ọ ta kpahe ọzae jọ nọ odẹ riẹ ọ rrọ “Jọn, nọ a re je se Ọhọahwo-Ame na.” Yọ ọ ta kpahe iẹe nọ ọ jẹ “tuduhọ ahwo Ju ahwo re a yeri uzuazọ ẹrẹreokie,” re a “romakẹ Ọghẹnẹ,” a vẹ “jẹ họ-ame.”—Jewish Antiquities, Obe avọ XVIII.

• Ebaibol na ọ ta nọ Jọn ọ whọku Herọd Antipas, nọ ọ jọ osu ubrotọ Galili gbe Pẹria. Herọd o se omariẹ ohwo Ju nọ o bi koko Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ahwo Izrẹl na. Jọn ọ ta kẹ Herọd nọ u woma vievie he nọ ọ rọ rehọ Herọdias nọ ọ rrọ aye ọsọvo riẹ. (Mak 6:18) Ma rẹ jẹ ruẹ onana evaọ ebe efa re.

  Ogbiku nọ a re se Josephus na ọ ta nọ Antipas “o wo isiuru kẹ Herọdias,” ọ tẹ “wharo ta ẹme orọo kẹe.” Herọdias ọ tẹ rọwo kẹe, ọ tẹ dhẹ siọ ọzae riẹ ba, ọ tẹ rehọ Antipas.

• Ebaibol na ọ ta nọ “ahwo Jerusalẹm gbe Judia soso gbe ewho kpobi nọ e wariẹ Jọdan họ a te je zurie bru [Jọn], ọ tẹ jẹ họ ae ame evaọ Ethẹ Jọdan, yọ a be feva izieraha rai.”—Matiu 3:5, 6.

  Josephus ọ rọwo kugbe ẹme nana re. O kere nọ ahwo buobu a je “zurie” nyae ruẹ Jọn, yọ “eware nọ o je wuhrẹ ai i je duobọte ae gaga.”

O rrọ vevẹ nọ ogbiku ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ a re se Josephus na ọ rọwo nọ Jọn Ọhọahwo-Ame yọ ohwo dẹẹ nọ ọ ginẹ rria evaọ oke jọ. Yọ o sai mu omai ẹro epọvo na re.