Mwei wa 12

Tũkaema kũsiĩĩa ũneeni witũ, tumĩlya mathĩna maingĩ. Kwa ngelekanyʼo, wakomana na mũndũ umĩte nthĩ ĩkũnĩte maluvuku wĩa witũ, we nĩwĩwʼaa ũyenda kwĩnzĩĩa aũtavye ũndũ wĩa witũ ũtethawʼa nthĩ ĩsu? Vate nzika, ndwĩnzĩĩa maũndũ asu wĩ na kĩeleelo kĩthũku. Nĩtwendete ana-a-asa maitũ na nĩtwendaa mũno kũmanya ũndũ maendeee. O na yĩla tũũmavoyea, nĩtwendaa kũweta nesa maũndũ ala mamakwatĩte. Ĩndĩ yĩla twakomana na mũndũ ta ũsu, yĩu yĩthĩawa yĩ ĩvinda ya kũsiĩĩa ũĩmĩ witũ. Twathingʼĩĩsya mũndũ wĩ na ũvoo wa kĩmbithĩ atũtavye kĩla wĩsĩ, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana tũimwendete na tũyendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala mekwatĩtye kana ndevuanyʼa ũndũ matethasya wĩa woo. Vai ũmwe witũ wenda kwongeleela mathĩna ala makwatĩte ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ ala mekalaa nthĩ ikũnĩte maluvuku wĩa witũ. O ta ũu, ethĩwa twĩthĩawa nthĩ wĩa witũ ũkũnĩtwe maluvuku, tũyaĩle kũvuanyʼa ũndũ Ngũsĩ ila syĩ kũu itavanasya kana itwaĩĩasya maũndũ angĩ ma ũthaithi. w20.03 21-22 ¶11-12

Ngai ndoombĩte andũ makusae. Ĩndĩ nĩ kana Atamu na Eva mekale tene na tene, nĩmaaĩle kũmwĩwʼa Yeova na maiatĩĩa mwĩao ũte vinya ũla wamekĩĩe. Ameie atĩĩ: “Wa mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku, ndũkaye: nĩkwĩthĩwa mũthenya ũla ũkaya wawʼo ndũkatĩa ũkwʼa.” (Mwa. 2:16, 17) Ĩndĩ Satani nĩwaanangie maũndũ. Atũmĩie nzoka kũtavya Eva ndeto sya ĩandĩko ya ũmũnthĩ. Aĩ na mwa Eva aĩkĩĩa ndeto isu na aya yĩla ĩtunda! Ĩtina o nake mũũme nĩwaĩe. (Mwa. 3:6) Kĩu nĩkyo kyatumie naĩ na kĩkwʼũ ilika mũndũnĩ. (Alo. 5:12) Atamu na Eva nĩmakwie, o tondũ Ngai waĩtye. Ĩndĩ Satani ndaaeka kũnyaĩĩkya ũvũngũ ĩũlũ wa kĩkwʼũ. Ĩtina wa ĩvinda nĩwambĩĩisye momanyĩsyo angĩ ma ũvũngũ. Ũvũngũ ũmwe ũmanyĩasya nĩ kana yĩla mũndũ wakwʼa, mwĩĩ ũũ twene nĩwʼo wĩthĩawa wakwʼa, ĩndĩ ve kĩndũ kĩngĩ kĩthĩawa nthĩnĩ wake kyumaa, na kĩkothaa kwĩwa kĩendaa kwĩkala kũla maveva ma akwʼũ mekalaa. O na kau ũvũngũ ũsu ũmanyĩawʼa kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo, ũmũnthĩ nũnyaĩĩkĩte ũkavikĩa andũ aingĩ.​—1 Tim. 4:1. w19.04 14 ¶3-4

Syana iyĩthĩawa na ũtonyi wa kũsũanĩa maũndũ nesa, kwĩyĩkĩa motwi, kana kwona mũisyo na kũwathũkĩa. Kwoou nĩ laisi mũno mũndũ kũikenga na kũitũmĩa naĩ. Andũ ala matũmĩaa syana maũndũnĩ makonetye kũmanyana kĩ-mwĩĩ maimanyĩasya ũvũngũ mũthũku, ta kũitavya kana nĩsyo itumie ũndũ ũsu wĩkĩka, na kana iyaĩle kũtavya mũndũ o na ũmwe kĩla kĩkĩkie. Nĩmaitavasya kana syaweta vai mũndũ wĩsyĩthukĩĩsya kana aitetheesye. O na masyonethasya mũndũ mũima eeka ũndũ ũsu na kana ethĩawa aikonethya nũkendete vyũ, nako kethĩawa kaimwonyʼa nĩkamwendete, na kwoou kĩu ti kĩndũ kĩthũku. Ũvũngũ ta ũsu wanangaa kĩlĩko kya kana, na kaminaa myaka mingĩ kayĩsa kũmanya kaĩ keekie kũkengwa. O na ĩngĩ, ũu ũtumaa keana kayĩwʼa kate maana, ke kavuku, na kayona vai mũndũ waĩle ũkenda kana kũkakiakisya. Kwoou ti ũsengyʼo kũmanya kana mũndũ watũmĩiwe maũndũnĩ makonetye kũmanyana kĩ-mwĩĩ e mũnini no aũmĩe kwa myaka mingĩ. Twĩkalĩte mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo, ĩla yathaniwe kana andũ aingĩ makethĩwa “mate na wendo,” na “andũ athũku . . . makaendeea kũthũkĩĩa.”​—2 Tim. 3:1-5, 13. w19.05 15 ¶7-8

Yesũ atũmĩaa nzĩa syĩva kũmanyĩsya? Mbee, nĩwamanyĩasya kwa ndeto. Ndeto syake syaĩ na ũtonyi nũndũ nĩwamanyĩisye ũwʼo ĩũlũ wa Ngai, nĩwamanyĩisye nesa kĩla kyatumie tũmbwa, na amanyĩsya kana Ũsumbĩ wa Ngai nĩwʼo ũkaminĩa andũ mathĩna onthe. (Luka 24:19) Kelĩ, nĩwamanyĩasya kwĩsĩla ngelekanyʼo yake mwene. We mwene ekalaa ũndũ wendaa aatĩĩi make mekale. (Yoa. 13:15) We Yesũ amanyĩisye ĩndĩĩ? Nĩwamanyĩisye yĩla wekalaa vaa ĩũlũ wa nthĩ. (Mt. 4:23) O na ĩngĩ, amina kũthayũũkwʼa nĩwamanyĩisye aatĩĩi make. Kwa ngelekanyʼo, nĩwaumĩlĩile amanyĩwʼa make me kĩkundi kĩtonya kwĩthĩwa kyaĩ na andũ mbee wa 500, na ameaĩa ‘makatwʼĩkĩthye andũ amanyĩwʼa.’ (Mt. 28:19, 20; 1 Ako. 15:6) Na nũndũ nĩwe mũtwe wa kĩkundi, o na ambata ĩtunĩ no waendeeie kũmanyĩsya amanyĩwʼa make. Kwa ngelekanyʼo, mwakanĩ wa 96 ũu, Klĩsto nĩwamwĩaĩe mũtũmwa Yoana ekĩe vinya Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta na aimanenga motao.​—Ako. 1:18; Ũvu. 1:1. w19.05 3 ¶4-5

Ũmũnthĩ ti laisi kwĩanĩsya mavata ala ma lasima. No nginya ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ mathũkũme masaa maingĩ nĩ kana makwate lĩu, ngũa, na vandũ va kwĩkala. O na angĩ manoaa mũno nũndũ matũmĩaa masaa maingĩ kĩla mũthenya kũthi na kũsyoka kuma wĩanĩ. Na angĩ makũnaa ivalũa syĩ vinya nĩ kana masũvĩe mĩsyĩ yoo. Kũituka, ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu methĩawa manoete vyũ! Methĩawa mavinyie vyũ ũkethĩa o na mai na wendi wa kwĩmanyĩsya. Ĩndĩ ũwʼo nĩ kana, no nginya tũmanthe ĩvinda ya kũsoma na kwĩmanyĩsya nesa Ndeto ya Ngai, na mavuku ala angĩ maitũ. Kwĩka ũu nĩ kwa vata mũno ethĩwa nĩtũkwenda ngwatanĩo yitũ na Yeova ĩlũlũmĩĩle na tũyĩsa kũkwata thayũ ũtathela! (1 Tim. 4:15) Amwe nĩmaamũkaa kwakya tene kĩla mũthenya nĩ kana memanyĩsye nũndũ kwĩthĩawa kũte na kelele na ilĩko syĩthĩawa iuĩtye. Namo angĩ nĩmamanthaa ĩvinda matanamba kũkoma nĩ kana memanyĩsye na maivindĩĩsya kĩla meemanyĩsya. w19.05 26 ¶1-2

No nginya tũendeee kwĩkĩa kĩthito nĩ kana tũtonye kwĩka moalyũku. Nĩtwaĩle ‘kũtata ũndũ tũtonya,’ o na kau nĩtũtonya kũkua myaka mingĩ tũyĩsa kũalyũka vyũ. (2 Vet. 1:5) No nginya twĩkĩe kĩthito vyũ nĩ kana tũalyũke kĩlĩkonĩ na ngoonĩ. Ũndũ wa mbee wa vata nĩ mboya. Nĩtwaĩle kũvoya o ta mũandĩki wa Savuli, ũla wavoyie atĩĩ: “Ame Ngai, mbũmbĩa ngoo ntheu; na tũnga ĩngĩ veva wa wʼo nthĩnĩ wakwa.” (Sav. 51:10) Nĩtwaĩle kwona ve vata wa kũalyũla vinya ũla ũtongoeasya ilĩko sitũ na tũimũkũlya Yeova atũtetheesye kwĩka ũu. Ũndũ wa kelĩ wa vata nĩ kũsũanĩa maũndũ kwa ũliku. Tũisoma Ndeto ya Ngai kĩla mũthenya nĩtwaĩle kũkua ĩvinda tũkasũanĩa kwa ũliku, kana tũkavindĩĩsya kĩla tũũsoma. Kwĩka ũu kũtũtetheeasya kũmanya maũndũ ala twaĩle kũalyũla kĩlĩkonĩ na ngoonĩ sitũ. (Sav. 119:59; Aevl. 4:12; Yak. 1:25) No nginya tũsisye kana nĩtwĩthĩwa tũyendeewʼa nĩ ũĩ wa nthĩ ĩno kwa nzĩa o na yĩva. O na nĩtwaĩle kwĩtĩkĩla tũtekwĩkenga ngoonĩ kana twĩ na mawonzu na tũyĩkĩa kĩthito tũmakĩlye vinya. w19.06 8 ¶1; 10 ¶10; 12 ¶11-12

Yĩla ũkwĩka ũtwi, nyuva ĩvinda yĩla ũvangĩte kwĩanĩsya ũtwi waku na ndũkakũĩĩsye. Ndũkatate kwasya wĩeteela ĩvinda yĩla ĩseo ya kwĩka ũndũ ũsu yĩvike nũndũ ndũkaaĩsa kwona ĩvinda yĩu ĩseo weteele. (Mũta. 11:4) Ĩsũvĩe ndũkavĩngĩĩswe nĩ tũmaũndũ tũte twa vata nginya ũkose ĩvinda na vinya wa kwĩka maũndũ ala ma vata. (Avi. 1:10) Ethĩwa nĩvatonyeka, nyuva kũtũmĩa ĩvinda yĩla wĩsĩ ndũkothaa kũvĩngĩĩswa nĩ andũ angĩ. O na no ũmatavye kana ve ũndũ ũkwenda kwĩka ũteũvĩngĩĩswa. Na no ũvosye simũ na ũyamba kũekana na e-mail kana mesengyi ila siũlika isesenĩ sya kũea ngewa nginya wambe kũmina ũndũ ũkwĩka. No twasye yĩla weanĩsya ũtwi waku wĩthĩawa wavika mũthya wa kyalo kĩasa. Mũndũ ũvangĩte kũmina kyalo kyake ndasyokaa ĩtina. O na eethĩa lelũ wĩ mũvinge, ekaa kũkwata nzĩa ĩngĩ ĩmũtwaĩte vala ũendete. O ta ũu, twekala tũlilikene kĩla tũkakwata tweanĩsya ũtwi witũ, tũyĩsa kwĩtĩkĩlya kĩsiĩĩi o na kĩva kĩtume tũkola na mĩtũkĩ kwĩanĩsya ũtwi witũ.​—Aka. 6:9. w19.11 30 ¶17-18

Nĩ kyaũ kyaĩle kũtuma ũtwʼa kũvatiswa? Nũndũ wa kwĩmanyĩsya Mbivilia nesa, nũmanyĩte maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova, ta ũndũ ũilye na ũndũ wĩkaa maũndũ. Kĩla wĩmanyĩĩtye ĩũlũ wake nĩkĩkiitĩte ngoo yaku na kĩkatuma ũmwenda mũno. Kwoou kũmwenda Yeova nĩkyo kĩtumi kĩla kĩnene vyũ kyaĩle kũtuma ũtwʼa kũvatiswa. Kĩndũ kĩngĩ kyaĩle kũtuma ũtwʼa kũvatiswa nĩ kana nĩwĩmanyĩĩtye ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ na ũkaũĩkĩĩa. Kwasũanĩa kĩla Yesũ wawetie yĩla wanenganae ũla mwĩao wa kũtwʼĩkĩthya andũ amanyĩwʼa. (Mt. 28:19, 20) Aisye kana ala meũvatiswa no nginya meke ũu “ĩsyĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya veva mũtheu.” We Yesũ endaa kwonanyʼa ata? Oonanasya kana no nginya ũĩkĩĩe vyũ ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ ĩũlũ wa Yeova, Mwana wake, Yesũ, na veva mũtheu. Kũmanya ũwʼo ũsu no kũkiite ngoo yaku mũno na kũialyũla thayũ waku vyũ. w20.03 9 ¶8-9

Yeova atũmie alaĩka makatavye Loto aume Sotomo, na maimũtetheesya kũvonoka. (Mwa. 19:12-14, 17) O ta ũu, o naitũ nĩtwaĩle kũkanyʼa mwana-a-asa twoona ailika mũisyonĩ. O na aema kũtũmĩa na mĩtũkĩ ũtao wa Mbivilia ũla tũũmũnenga, nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo. Twaĩle kwĩka ta ala alaĩka elĩ. Vandũ va kũmwĩkĩsya moko na tũieka kũmũtetheesya, nĩtwaĩle kũsũanĩa nĩ matambya meva tũtonya kwosa tũkamũtetheesya. (1 Yoa. 3:18) No tũtwʼe kũmũkwata kwʼoko kwa nzĩa ya ngelekanyʼo, na ũu nĩ kwasya, tũmũtetheesye atũmĩe ũtao ũla twamũnenga. Yeova ethĩwa asyaisye mavĩtyo ma Loto. Ĩndĩ vandũ va kwĩka ũu, esie kũveveea mũtũmwa Vetelo aandĩke kana Loto aĩ mũndũ mũlũngalu. (Sav. 130:3) Ithyĩ no tũatĩĩe ngelekanyʼo ĩsu ya Yeova? Ĩĩ. Yĩla tweekĩa kĩthito twone moseo ma ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, twĩthĩawa tũtonya kũmomĩĩsya mũnango. Kwĩka ũu nĩkũtonya kũtuma metĩkĩla tũmatetheesye. w19.06 21 ¶6-7

Ethĩwa silikalĩ ya nthĩ yenyu nĩyakũna maluvuku ũthaithi witũ, no wĩkũlye kana nĩwaĩle kũthamĩĩa nthĩ ĩngĩ, vala ũtonya kũmũthũkũma Yeova wĩ na ũthasyo. Ũsu nĩ ũtwi mũndũ waĩle kwĩyĩkĩa. Kwa ngelekanyʼo, andũ amwe nĩmonaa ve vata wa kwamba kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa kĩla Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa meekie mathĩnwʼa. Amanyĩwʼa ala maĩ Yelusaleme nĩmathamĩĩie Yutia na Samalia, o na angĩ mathi isionĩ sya vaasa syĩ Voenike, Kuvolo, na Andiokia. (Mt. 10:23; Meko 8:1; 11:19) Ĩndĩ yĩla Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa mathĩniwʼe ĩngĩ, mũtũmwa Vaulo ndaathamĩĩa kĩsio kĩngĩ ĩndĩ ekalile o kũu kwaĩ ũvĩnganĩsya. (Meko 14:19-23) Ngelekanyʼo isu syĩtũmanyĩsya kyaũ? Mwene mũsyĩ nĩwe waĩle kũmanya nĩmeũthama kana maithama. Atanamba kwĩka ũtwi, nĩwaĩle kũvoya na aisũanĩa andũ make nesa, vamwe na moseo na mothũku ala mũsyĩ wake ũtonya kwona mathama. Tũyaĩle kũsilĩla angĩ nũndũ wa ũtwi woo. w19.07 10 ¶8-9

Yesũ atwĩie atĩĩ: “Endai . . . mũkatwʼĩkĩthye andũ ma mbaĩ syonthe amanyĩwʼa.” (Mt. 28:19) O vamwe na kũmanyĩsya mũndũ maũndũ ala Yesũ wendaa amanyĩwʼa make meke, nĩtwaĩle kũmũtetheesya amanye ũndũ ũtonya kũmaatĩĩa. Na nũndũ aendeee kũngʼangʼana emanyĩsye kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia, no nginya twĩthĩwe na wũmĩĩsyo nĩ kana tũmũtetheesye. Amanyĩwʼa amwe mavĩndũaa mosũanĩo moo na mĩkalĩle yoo ĩtina wa myei mĩvũthũ, ĩndĩ angĩ makuaa ĩvinda yĩasa. Mwana-a-asa ũmwe misonalĩ nĩweeyoneie ũseo wa kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo e Peru. Mwana-a-asa ũsu aisye: “Naĩ na mũmanyĩwʼa weetawa Raúl namũmanyĩĩtye mavuku elĩ. Ĩndĩ aĩ na mathĩna maingĩ mũno. Mũtwaano wake waĩ wa thĩna mũthei, aneenaa naĩ, na syana syake nĩsyamũvũthĩtye nũndũ wa mwĩkalĩle wake. Ĩndĩ nĩwookaa maũmbanonĩ ateũtĩĩa, na nũndũ wa ũu nĩnaendeeie kũmũthokea nĩ kana nĩmũtetheesye vamwe na mũsyĩ wake. Esie kũvatiswa myaka ĩtatũ kuma mũthenya ũla twakomanie.” w19.07 15 ¶3; 19 ¶15-17

Kwasũanĩa kĩthito kĩla mũtũmwa Vaulo waĩ nakyo ĩvinda yĩla waandĩkĩaa Avilivi valũa. Ĩvinda yĩu aĩ Lomi ovetwe kyovo kya nyũmba. Ndaĩ aumaala akathi kũtavanyʼa. O na vailye ũu, atavasya aeni ala mooka kũmwona ũvoo mũseo, na aiandĩkĩa ikundi syĩ kũasa mavalũa. Vaulo nĩweesĩ kana no nginya ekĩe kĩthito vyũ nginya mũthya, tondũ Klĩsto weekie. Kwoou aelekanilye kyalo kya Mũklĩsto na masindano ma kũsemba. (1 Ako. 9:24-27) Yĩla mũndũ wĩ mathaũnĩ ma kũsemba, asembaa asyaĩtye kũtwʼa ĩkanda na ndetĩkĩlaa kũvĩngĩĩswa nĩ maũndũ angĩ. Kwa ngelekanyʼo, andũ me mathaũnĩ ma kũsemba nĩmatonya kwĩsĩla taoni yĩ nduka na syĩndũ ingĩ itonya kũmelelũkya. We wĩona mũndũ wĩ mathaũnĩ asu ta wamba kũũngamanga asisye mĩio ĩla ĩkũtewa ndukanĩ? Ndesa kwĩka ũu ethĩwa nũkwenda kũsinda! O naitũ tũyaĩle kwelelũka o na vanini twĩ masindanonĩ aa ma kũsemba nĩ kana tũkwate thayũ ũtathela. Twekala tũsyaĩĩsye mũthĩnzĩo witũ, na tweekĩa kĩthito mũno o tondũ Vaulo weekie, tũkakwata mũthĩnzĩo! w19.08 3 ¶4, 7

Twambĩĩa kwĩkala kwosana na myolooto ya Ngai, mwĩkalĩle witũ na mũĩkĩĩo witũ nũvĩndũkaa, na kwoou andũ maitũ ma mũsyĩ no mone wĩ ũndũ wĩ vinya kwĩtĩkĩla moalyũku asu. Mavinda maingĩ kĩndũ kya mbee kĩla monaa nĩ kana nĩtũekete kũtanĩa sikũkũ sya ndĩni vamwe namo, o na nĩtũekete kwĩlikya maũndũnĩ ma siasa. Mbeenĩ amwe nĩmatonya kũtũthatĩa. (Mt. 10:35, 36) Ĩndĩ tũyaĩle kũmekĩsya moko. Twaeka kũmatetheesya maelewe mũĩkĩĩo witũ, twĩthĩawa no ta ũndũ ũmwe na twamasilĩla kana mayaĩle kũkwata thayũ wa tene na tene. Ĩndĩ Yeova ndatũnengete kĩanda kya kũsilĩla angĩ. No Yesũ ũnengetwe kĩanda kĩu. (Yoa. 5:22) Tweethĩwa na wũmĩĩsyo, andũ maitũ ma mũsyĩ nĩmatonya kwĩsa kwĩthukĩĩsya ũvoo ũla tũũmatavya. Nĩtwaĩle kũkua andũ ma mũsyĩ nesa, ĩndĩ tũilũmanyʼa na ũtwi witũ, o na ethĩwa no nginya tũmĩĩsye matatwa. (1 Ako. 4:12b) Andũ maitũ ma mũsyĩ nĩmatonya kũkua ĩvinda maikaaelewa vyũ kana vai ngũĩ, nĩtwĩyumĩtye tũmũthũkũme Yeova. w19.08 17 ¶10, 13; 18 ¶14

Waaĩkala mũthenya ũmwe ũkasya, “Navindĩĩsya ũndũ ũsu ũngwatie, nĩnĩsĩ nesa vyũ kana ndyĩĩ nũmĩanĩsya nawʼo kwa ũtonyi wakwa mwene”? Aingĩ maitũ nĩtwĩyoneete kĩu. Nĩvatonyeka ũkethĩwa weewie ũu ĩtina wa kũsũanĩa ũndũ ũmĩanĩisye na ũwau mũthũku kana kĩkwʼũ kya mwendwa waku. Wasũanĩa mavinda ta asu, wĩsaa kwĩthĩa kaĩ veva mũtheu wa Yeova nĩwʼo waũnengie “vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ,” na waendeea kũmĩĩsya mũthenya kũthi ũla ũngĩ. (2 Ako. 4:7-9) O na ĩngĩ, veva mũtheu nĩwʼo ũtũtetheeasya tũikelelũkwʼe nĩ maũndũ ma nthĩ ĩno. (1 Yoa. 5:19) Na ĩndĩ ve “nguthu sya maveva mavuku” ila tũendeeaa kũkita nasyo kĩla mũthenya. (Aev. 6:12) Veva mũtheu wa Yeova nũtũnengae vinya, kana ũtonyi, wa kwĩanĩsya kĩla twaĩle kwĩanĩsya, o na ethĩwa maũndũ nĩ momũ. Mũtũmwa Vaulo asũanĩa matatwa ala wakomanaa namo, nĩwamanyie kana kwĩkwatya “vinya wa Klĩsto” nĩkwʼo kwamũtetheetye aendeee kũthũkũma emanthĩe na aiendeea kũtavanyʼa.​—2 Ako. 12:9. w19.11 8 ¶1-3

Mbivilia noyo yĩ yoka yĩeleasya nesa maũndũ ala Yesũ ũkwĩkĩte. Ĩmanyĩsye kũmwenda Yesũ, na kĩu kĩkatuma ũmwenda Yeova mũnango. Nĩkĩ? Nũndũ Yesũ nĩweeyĩelekanasya na Ĩthe wake nesa vyũ. Kwoou, o ũndũ ũkwĩmanyĩsya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yesũ, nowʼo ũkũendeea kũmũmanya Yeova na kũmwenda mũnango. Kwasũanĩa ũndũ Yesũ weewʼĩaa ĩnee andũ ala mavũthĩtwʼe, ta ngya, ala awau, na ala onzu. Sũanĩa ĩngĩ ũtao mũseo ũla ũkũnengae na ũndũ ũtumaa maũndũ maku maseũvanga waũatĩĩa. (Mt. 5:1-11; 7:24-27) Ũkamwenda Yesũ mũnango wavindĩĩsya mũno ĩũlũ wa nthembo ĩla waumisye nĩ kana naĩ sitũ iekewe. (Mt. 20:28) Waelewa kana Yesũ akwie kwondũ waku na ngenda, ũu no ũtume wĩlila na ũimwĩsũva Yeova akũekee. (Meko 3:19, 20; 1 Yoa. 1:9) Na wamwenda Yesũ na Yeova, ũkenda ala mamendete. w20.03 5-6 ¶10-12

Mũndũũme Mũklĩsto nũtonya kwambĩĩa kwona ta vate mũndũ ũngĩ ũtonya kwĩanĩsya kĩanda kĩna nesa take. Kana mwĩĩtu-a-asa mũtwae nũtonya kũsũanĩa ũũ, ‘Mũemewa nĩwe waĩlĩte vyũ kũkwatĩĩa kĩanda kĩĩ kwĩ nganyʼa!’ Ĩndĩ ethĩwa twĩ na wĩnyivyo, tũikethĩwa na woni ta ũsu. No twĩmanyĩsye ũndũ wa vata twasũanĩa kĩla Mose weekie angĩ makwata ianda. Mose nĩwoonaa kĩanda kĩla wanengetwe kya kũtongoesya mbaĩ ya Isilaeli kĩ kya vata mũno. Ĩndĩ eekie ata yĩla Yeova weetĩkĩlilye angĩ meke maũndũ amwe watethasya? Ndaamewʼĩa kĩwĩu. (Mot. 11:24-29) O na nĩwoonanisye e na wĩnyivyo yĩla weetĩkĩlilye angĩ mamũtetheesye wĩa wa kũsilanyʼa mbaĩ ya Isilaeli. (Kuma 18:13-24) Nũndũ yu Aisilaeli maĩ na andũ aingĩ ma kũmasilanyʼa, maĩ matonya kũtetheka na mĩtũkĩ. Ũu wĩonanyʼa kana wendi wa Mose waĩ kũtetheesya mbaĩ ya Isilaeli ĩndĩ ti kũkwata ianda mbingĩ. Ĩsu kote ngelekanyʼo nzeo kwitũ! Twaĩle kũlilikana kana ethĩwa nĩtũkwenda Yeova atũtũmĩe, kĩla twaĩle kũthĩnĩkĩa mũno nĩ kwĩthĩwa twĩnyivĩtye, ĩndĩ ti kwĩthĩwa na ũtũĩka mũnene. w19.09 5-6 ¶13-14

Tũyĩsĩ itumi ila mbaĩ ikanengane syavithũkĩa Mbaviloni Ĩla Nene. Nitonya kwasya kana nĩyo ĩtumaa kũtethĩwa na mũuo, na kana ĩtindaa ĩlikĩlĩĩle maũndũ ma siasa. O na nitonya kwasya kana ndĩni isu syĩyũmbanĩsye ũthwii na malĩ mbingĩ. (Ũvu. 18:3, 7) No twasye kana mbai isu iikananga athaithi onthe ala me ndĩninĩ isu. Vandũ va ũu, veonekana kana mbaĩ ikaveta i ndĩni. Ndĩni isu syaanangwa, athaithi masyo makeethĩa kaĩ nĩmasonokiwʼe nĩ atongoi moo, na kwoou nĩvatonyeka makatata kwĩvathana na ndĩni isu. Kwanangwa kwa Mbaviloni Ĩla Nene kũkakua ĩvinda ĩkuvĩ vyũ. (Ũvu. 18:10, 21) Yeova nĩwathanĩte kana ‘akakuvĩvya mĩthenya’ ya thĩna mũnene nĩ kana avonokye “anyuve” make, vamwe na ũthaithi wa wʼo.​—Mko. 13:19, 20. w19.10 15 ¶4-5

Eĩtu-a-asa ala mwĩ na syana, nĩmũtonya kwĩthĩwa mwaeiwe nĩ asyai mathataa mĩtũkĩ na matetasya syana mũno. Na nũndũ wa ũu, nũtonya kwĩthĩwa wĩanĩte ũisũanĩa kana syana ieawa ũu. O na ĩtina wa kwĩmanyĩsya myolooto ya Yeova, no ũemwe nĩ kũmĩĩsya syana syaku kana kwĩkala ũuĩtye yĩla syaũthatya, kana yĩla ũkwĩwʼa wĩ mũnou. (Aev. 4:31) Yĩla weewʼa ũu, nĩ ũndũ wa vata mũno ũmũvoye Yeova aũtetheesye. (Sav. 37:5) Thĩna ũngĩ iveti ingĩ ikomanaa nawʼo nĩ kũemwa nĩ kwonyʼa syana syoo kana nisyendete. Syaeiwe nĩ asyai mataĩ na ũnyanya na syana syoo. Ethĩwa ũu nĩwʼo asyai maku mailye, ti lasima ũvĩtũũkanyʼe matambya ala mavĩtũũkanisye. Ethĩwa kĩveti nĩkĩmwĩnyivĩasya Yeova, nĩkyaĩle kwĩmanyĩsya ũndũ kĩtonya kwonyʼa syana syakyo nĩkĩsyendete. Nĩkĩtonya kwĩwʼa kĩiemwa nĩ kũvĩndũka. Ĩndĩ no kĩke moalyũku. Nakyo kyeeka ũu, kĩiema kũtetheka vamwe na mũsyĩ wakyo. w19.09 18-19 ¶19-20

Mũndũ ũmũthaithaa Yeova na ĩvindanĩ o yĩu ũyĩthĩa etũmĩa masaa maingĩ mũno na vinya mwingĩ mũno aisembanyʼa na ũthwii wa nthĩ ĩno, no twasye ethĩawa aithũkũma mavwana elĩ. Ndethĩawa aimũthaitha Yeova e weka. Ĩvinda ya atũmwa yangĩe kũthela, Aklĩsto ma kĩkundi kĩla kyaĩ ndũanĩ ya Laotisia meekathĩĩaa makyasya: “Nĩ mũthwii na ndi na vata wa kĩndũ o na kĩmwe.” Ĩndĩ Yeova na Yesũ masisya kĩkundi kĩu makyonaa kĩilye ta mũndũ “mũthĩni na wa kwĩwʼĩwa tei na ngya na kĩlalinda na . . . mũthei.” Yesũ ndaamakanyʼa nĩkwĩthĩwa maĩ athwii. Amakanisye nũndũ maekete wendi wa malĩ wanange ngwatanĩo yoo na Yeova. (Ũvu. 3:14-17) Twesa kũsũanĩa nĩ ta twambĩĩie kwenda mbesa, no nginya twose ĩtambya na mĩtũkĩ tũvete wendi ũsu. (1 Tim. 6:7, 8) Tũkaema kwĩka ũu, ngoo yitũ ndĩlea kũaanĩka, na yaanĩka, Yeova ndesa kwĩtĩkĩla ũthaithi witũ. Nĩkĩ? Nũndũ we nĩ “Ngai wĩ kĩwĩu.”​—Kũt. 4:24. w19.10 27 ¶5-6

Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe “wamatongoesye” no ĩalyũlwe kwa ndeto ingĩ, “wamakuie,” kana “wamatwaie. Yĩla Luka waandĩkaa Meko ma Atũmwa, nĩwatũmĩie ndeto ya Kĩkiliki o ta ĩla Vetelo watũmĩie. Luka amĩtũmĩie kũelesya meli ‘yatwaiwe’ nĩ kĩseve. (Meko 27:15) Kwoou tondũ mũsomi ũmwe wa maũndũ ma Mbivilia waĩtye, yĩla Vetelo waisye kana aandĩki ma Mbivilia meekie ‘kũtongoewʼa’ nĩ veva mũtheu, atũmĩie ‘ũneeni watũmĩawa mũno nĩ andũ ala mesene na savalĩ sya ũkanganĩ.’ Vetelo endaa kwonanyʼa kana o tondũ ĩsiwa yĩsukumawa nĩ kĩseve yĩkatwawa vala yĩendete, nowʼo athani na aandĩki ma Mbivilia matongoewʼe nĩ veva mũtheu meanĩsya wĩa woo. Mũsomi ũsu aĩtye atĩĩ: “No twasye athani asu nĩ ta meekie kũthasya itambaa sya ĩsiwa.” Yeova nĩwamanengete kĩla kyaĩ kĩmatethya. Nĩwamanengie veva mũtheu, ũla ũtonya kũelekanwʼa na kĩseve. Namo meekie ata? Matethisye wĩa ũla manengetwe kwosana na ũndũ veva ũsu wamatongoeasya. Na o tondũ kĩseve kĩendete ngalĩ ĩla mũndũ ũkwenda kĩsukumaa ĩsiwa yake yĩkakĩlanĩlya ũkanga wĩ na itulumo, ũmũnthĩ veva mũtheu nũtũtetheeasya kũthi na mbee o na twakomana na matatwa mailye itulumo. Na veva ũsu wĩendeea kwĩka ũu nginya yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ. w19.11 9 ¶7-9

Mavinda angĩ nĩtũtonya kũkwʼa ngoo. O na vailye ũu, tũyaĩle kwĩtĩkĩlya mathĩna maitũ masumbĩke ilĩko sitũ. Tũkeka ũu, no tũlwe nĩ maũndũ onthe maseo ala Yeova ũtwathĩte. (Ũvu. 21:3, 4) Kũkwʼa ngoo no kũtume tũthelelwa nĩ vinya na tũieka kũmũthũkũma Yeova. Kwasũanĩa kĩla kĩtethetye mwĩĩtu-a-asa ũmwe wa Amelika kwĩkala e na mũĩkĩĩo mũlũmu o na kau nũwaĩtye mũũme mũno. Aandĩkie atĩĩ: “Maũndũ maitũ methĩĩtwe mate maseo na maitũtũla ngoo mavinda amwe. Ĩndĩ twĩ na wĩkwatyo mũlũmu. Nĩtũnga mũvea mũno nũndũ wa maũndũ ala Yeova ũtũnengae nĩ kana malũlũmĩlye mũĩkĩĩo witũ na maitwĩkĩa vinya. Nĩtwĩthĩawa na vata wa kũtawa na kwĩkĩwa vinya nĩ maũndũ asu. Kĩu nĩkĩtũtetheeasya kũendeea kũmũthũkũma Yeova na kũmĩĩsya.” Ndeto sya mwĩĩtu-a-asa ũsu syĩtũmanyĩsya kana no tũeke kwĩwʼa tũkwʼĩte ngoo! Tũtonya kwĩka ũu ata? Lilikana matatwa ala wĩ namo maetetwe nĩ Satani. Ĩkĩĩa vyũ kana Yeova no we ũtonya kũũkiakĩsya. Na ũitũmĩa nesa syĩndũ ila ũtũnengae itwĩkĩe vinya. w19.11 16 ¶9-10

Atumĩa nĩmaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito kingangĩ kya kũatĩĩa mwolooto ũũ. Mekaa ũu kwa kwĩsiĩĩa maikatavye andũ maũndũ maĩlĩte kwĩthĩwa me kĩmbithĩ. Mũtumĩa akaelya kwĩka ũu, eyanangĩa ĩsyĩtwa na ala angĩ mayĩsa kũmũĩkĩĩa ĩngĩ. Ala me na ianda ikundinĩ mayaĩlĩte kwĩthĩwa me “akengani,” kana nzeleke. (1 Tim. 3:8) Ũu nĩ kwasya, mayaĩlĩte kwĩthĩwa me andũ me nĩmĩ ilĩ kana mendete kũsukana. Mũtumĩa wendete kĩveti kyake ndakĩnoasya na ngewa sya maũndũ kĩtaĩle kũmanya. Kĩveti no kĩtetheesye mũũme ndakeyanangĩe ĩsyĩtwa kwa kũtata kĩikamũthingʼĩĩsye akĩtavye maũndũ maĩlĩte kwĩthĩwa me kĩmbithĩ. Kĩveti kyaatĩĩa ũtao ũsu kyonanasya nĩkĩkwete mũũme mbau na nĩkĩnengete ndaĩa ala mamũtavĩtye maũndũ moo ma kĩmbithĩ. Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata nĩ kana kyeeka ũu nĩkĩmũtanĩthasya Yeova, nũndũ kĩthĩawa kĩitetheesya kĩkundi kĩkale kĩ na mũuo na kĩ ngwatanĩo.​—Alo. 14:19. w20.03 22 ¶13-14

Mwakanĩ wa 1512, yĩla ĩeema ya kũmbanĩa yaseũviwʼe ĩtheo wa Kĩĩma kya Sinai, Mose nĩwatongoesye mũvango wa kũnyuva Aluni na ana make matwʼĩke athembi. (Kuma 40:17; Ali. 9:1-5) We Yeova nĩweetĩkĩlile athembi asu maĩ mananyuvwa? Ĩĩ. Na kĩtumi nũndũ Aluni na Mose makililye maendeee kũathima andũ, Yeova atheesya mwaki wavĩvya matialyo ma nthembo ĩla yaĩ kĩthembeonĩ. (Ali. 9:23, 24) Nĩ kyaũ Yeova wendaa kũĩkĩĩthya andũ yĩla watheeisye mwaki kuma ĩtunĩ, ĩtina wa Aluni kũtwʼĩkĩthwʼa mũthembi mũnene? Endaa kwonanyʼa nesa kana nĩwakwete mbau vyũ mũvango ũsu wa kũtwʼĩkĩthya Aluni na ana make athembi. Yĩla Aisilaeli moonie kana Yeova nĩwakwete mbau mũvango ũsu, nĩmamanyie kana o namo nĩmaĩlĩte kũmakwata mbau. Kĩu nĩkĩtũkonetye? Ĩĩ! Wĩa wa ũthembi ũla wambĩĩwʼe mbaĩnĩ ya Isilaeli waĩ kyuu kya ũthembi ũngĩ mũnenange waĩ mbee; ala 144,000 makathũkũma vamwe na Klĩsto ĩtunĩ. (Aevl. 4:14; 8:3-5; 10:1) Vate nzika, Yeova nũendeee kũtongoesya na kũathima mũno ũseũvyo wake. w19.11 23 ¶13; 24 ¶14, 16

Yĩla mũtũmwa Vaulo waĩ Kolintho, ekalile kwa Akwila na Vilisila na “athũkũma vamwe namo, nĩkwĩthĩwa maĩ aseũvya ma maeema o take.” Yĩla Mbivilia ĩkwasya Vaulo athũkũmaa “ũtukũ na mũthenya,” ti kwasya atĩ athũkũmaa ate kwosa nzeve. Ve mĩthenya ũtatethasya wĩa ũsu, ta mũthenya wa Savato. Mũthenya ũsu wamũnengae mwanya wa kũtavya Ayuti ũvoo mũseo, nũndũ o namo mayathũkũmaa mũthenya wa Savato. (Meko 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4) Vaulo nĩwathũkũmaa nĩ kana emanthĩe, ĩndĩ nĩwaĩkĩĩthasya kana ndanatĩĩa kũtethya “wĩa . . . mũtheu wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ngai.” (Alo. 15:16; 2 Ako. 11:23) Vaulo nĩweekĩie angĩ vinya matavanasye take mateũtĩĩa. Kĩu nĩkyo kĩtumi Akwila na Vilisila matwʼĩkie “atethya ma wĩa vamwe [nake] nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ.” (Alo. 12:11; 16:3) O na ĩngĩ, Vaulo nĩwathangaaisye Akolintho methĩwe na “maũndũ maingĩ ma kwĩka wĩanĩ wa Mwĩaĩi.” (1 Ako. 15:58; 2 Ako. 9:8) O na Yeova amũveveeie mũtũmwa Vaulo aandĩke atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva ndekwenda kũtethya wĩa, o na kũya ndakaye.”​—2 Ath. 3:10. w19.12 5 ¶12-13

Yeova oombie asyai maitũ ma mbee me na wendi wa kwĩthĩwa na syana. Ĩndĩ nũũ waĩle kũtwʼĩĩa ala matwaanĩte nĩmekwĩthĩwa na syana kana mayĩĩthĩwa nasyo, na nũũ waĩle kũmatwʼĩĩa makaimesya ĩndĩĩ? Kwĩ kũndũ kũmwe andũ masũanĩaa kana ala matwaana mayaĩle kwĩkala mũno matakwatĩte syana. O na asu matwaana nĩmatonya kũthingʼĩĩwʼa nĩ andũ ma mũsyĩ kana o andũ angĩ masyae mwana mĩtũkĩ ũndũ vatonyeka. Mwana-a-asa wa Asia wĩtawa Jethro aisye, “Amwe me na syana kĩkundinĩ nĩmathingʼĩĩasya ala mate na syana masyae.” Mwana-a-asa ũngĩ wa Asia wĩtawa Jeffrey easya, “Andũ amwe meaa ala mate na syana kana maikona mũndũ wa kũmasũvĩa makũa.” Ĩndĩ ala matwaanĩte nĩmo maĩle kwĩtwʼĩĩa nĩmekwĩthĩwa na syana kana meĩkala mate nasyo. Ũsu nĩ ũtwi woo na mũio woo. (Aka. 6:5, maelesyo ma kwongeleela) Vate nzika, andũ ma mũsyĩ na anyanya nĩmendaa ala matwaana matanĩe mũtwaano woo. Ĩndĩ nĩmaĩlĩte kũlilikana kana asu matwaana nĩmo maĩlĩte kwĩtwʼĩĩa nĩmekwĩthĩwa na syana kana mayĩĩthĩwa nasyo.​—1 Ath. 4:11. w19.12 22 ¶1-3

We nĩwĩwʼaa wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Ngai ta Ĩthe waku? Amwe no mewʼe me vathei meeyĩelekanyʼa na Yeova. Methĩawa na nzika kana Ngai Mwene Vinya Wʼonthe nũthĩnĩkĩaa kĩla ũmwe woo. Ĩndĩ Ĩthe witũ wĩ wendo ndendaa tũsũanĩe ũu. Nĩwe watũnengie thayũ, na endaa twĩthĩwe na ngwatanĩo vamwe nake. Ĩvinda yĩmwe mũtũmwa Vaulo e Athene nĩwaĩkĩĩthisye ethukĩĩsya make kana ũndũ ũsu nĩ wa wʼo, na ĩndĩ aweta kana Yeova “nde vaasa na kĩla ũmwe witũ.” (Meko 17:24-29) Ngai endaa tũneene nake o tondũ kana kaneenaa na mũsyai wako ũkendete na ũkathĩnĩkĩaa. Angĩ no mewʼe wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Yeova ta Ĩthe woo nũndũ aa-ĩthe moo mamendete o vanini kana mayamendete. Mwĩĩtu-a-asa ũmwe aisye: “Ĩthe wakwa nĩwambumangaa mũno. Nambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia oou, neewʼaa wĩ ũndũ wĩ vinya kũmwona Ngai ta Ĩthe wakwa wa ĩtunĩ.” We nĩwĩwʼaa ũu? Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, ĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana o naku nũtonya kũmwona Yeova ta Ĩthe waku ũla mũseo vyũ. w20.02 3 ¶4-5

Yesũ atũmanyĩisye kana Yeova nĩwonaa kĩla tweeka ũthũkũminĩ wake kĩ kya vata, o na twĩthĩwe twĩ na ũtonyi wĩana ata, kana twĩthĩwe twĩona vala twatethya ta vanini mũno nũndũ wa ũkũũ. (Sav. 92:12-15; Luka 21:2-4) Kwoou ĩka kĩla ũtonya. Maũndũ amwe ũtonya kwĩka nĩ kũneena ĩũlũ wa Yeova, kũvoyea ana-a-asa maku, na kwĩkĩa angĩ vinya mekale me aĩkĩĩku. Methonĩ ma Yeova wĩ mũtethya wa wĩa vamwe nake, na ndakwonaa ũu nũndũ wa kĩla wĩanĩasya, ĩndĩ nũndũ wĩthĩawa na wendi wa kũmwĩwʼa. (1 Ako. 3:5-9) Tũtanaa ta kĩ kwĩthĩwa tũthaithaa Yeova, Ngai ũla wonaa ala mamũthaithaa me ma vata vyũ! Atũmbie twĩkae kwenda kwake, na ũthaithi wa wʼo nĩwʼo ũtumaa tũtanĩa kwĩkala thayũ. (Ũvu. 4:11) O na kau nthĩ no yone ta tũte ma vata, Yeova ndatwĩwʼĩaa nthoni. (Aevl. 11:16, 38) Yĩla twaemeewa nĩ ũwau, thĩna wa mbesa, kana ũkũũ, ekai tũkalilikanaa kana vaiĩ kĩndũ o na kĩmwe kĩtonya kũtũvathana na wendo wa Asa witũ wa ĩtunĩ.​—Alo. 8:38, 39. w20.01 18 ¶16; 19 ¶18-19

No tũkĩlye vinya kĩwĩu tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na wĩnyivyo na tũianĩawa nĩ kĩla twĩ nakyo. Ngoo sitũ syausũwa nĩ nguma isu nzeo, iikatia ũthei wa kĩwĩu. Wĩnyivyo ũkatũtetheeasya tũikone ta twĩ ma vata mũno. Mũndũ wĩ wĩnyivyo ndonaa ta we waĩle kwĩthĩwa e mbee wa ala angĩ. (Aka. 6:3, 4) Nake mũndũ mwĩanĩe ewʼaa kĩla wĩ nakyo kĩtoetye o na ethĩwa kĩana ata, na ndeyĩelekanasya na andũ ala angĩ. (1 Tim. 6:7, 8) Mũndũ wĩ wĩnyivyo na wĩanĩawa nĩ kĩla wĩ nakyo oona mũndũ ũngĩ aikwata kĩndũ kĩseo ndewʼaa woo. Veva mũtheu wa Ngai no ũtũtetheesye kũekana na kĩwĩu, na vandũ va ũu tũyĩthĩwa twĩnyivĩtye na twĩanĩawa nĩ kĩla twĩ nakyo. (Aka. 5:16; Avi. 2:3, 4) Veva mũtheu wa Yeova no ũtũtetheesye tũkathiana mosũanĩo maitũ na mawendi ala me ngoonĩ sitũ. Ngai no atũtetheesye tũkavetanga mosũanĩo mathũku na mawendi mathũku ngoonĩ sitũ na tũyĩkĩa ala maseo.​—Sav. 26:2. w20.02 15 ¶8-9

Kwĩyumya ũmũthũkũme Yeova nĩ wĩvĩto wendaa ũwĩanĩsye. Kwoou ndũkevathane na kĩkundi. Ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ nĩ andũ ma mũsyĩ waku wa kĩ-veva. Waendaa maũmbanonĩ ũteũtĩĩa, kĩu kĩkatuma ũlũlũmĩlya ngwatanĩo yaku namo. Somaa Ndeto ya Ngai kĩla mũthenya, na ũivindĩĩasya kĩla weemanyĩsya. (Sav. 1:1, 2) Mantha ĩvinda ũsũanĩe mũno kĩla wasoma. Weeka ũu, ndeto isu ikakiita ngoo yaku. ‘Voyaa ũte kũeka.’ (Mt. 26:41) Kũvoya Yeova kuma ngoonĩ kũkatuma ũmũthengeea. ‘Endeea kũmantha mbee Ũsumbĩ.’ (Mt. 6:33) No wĩke ũu kwa kwona wĩa wa kũtavanyʼa wĩ wa vata thayũnĩ waku. Waendaa ũtavanyʼanĩ ũteũtĩĩa, mũĩkĩĩo waku ũkalũlũmĩla. Thĩna ũla ũtonya kũũkwata wĩ nthĩ ĩno nthũku “no wa kavinda na ti mũito.” (2 Ako. 4:17) Kĩvathũkanyʼo na ũu, kwĩyumya na kũvatiswa kũkaũtetheesya kwĩkala wĩ mũtanu ĩvindanĩ yĩĩ, na ũikwata “ũla thayũ wa wʼo” ĩvinda yũkĩte.​—1 Tim. 6:19. w20.03 13 ¶19-21

Ethĩwa mũmanyĩwʼa waku ndekwĩka maendeeo, ve vandũ ũtonya kũvika ũkekũlya, ‘Nĩnaĩle kũeka kwĩmanyĩsya nake?’ Ĩndĩ ũtanamba kwĩka ũtwi, nũseo ũkekũlya-ĩ, ‘Mũmanyĩwʼa wakwa nĩwĩkĩte maendeeo kwosana na ũtonyi wake?’ ‘Nĩwambĩĩe “kũkwata,” kana kũtũmĩa, maũndũ ala ũkwĩmanyĩsya?’ (Mt. 28:20) Ũndũ wa kũmakya nĩ kana amanyĩwʼa amwe ma Mbivilia methĩawa mailye ta Aisilaeli ma ĩvinda ya Esekieli. Yeova atavisye Esekieli ũũ ĩũlũ woo: “Sisya, ũilyĩ kwoo ta wathi mũseo mũno wa ũmwe ũla wĩ na wasya wendeeasya, na ũtonya kũinga nesa kĩndũ kya kũinga; nũndũ nĩmewʼaa ndeto syaku, ĩndĩ matisyĩkaa.” (Esek. 33:32) No twĩwʼe tũiemwa nĩ kũtavya mũndũ kana nĩtũkũeka kwĩmanyĩsya nake. Ĩndĩ “ĩvinda yĩla yĩtiele nĩ ĩnini.” Kwoou vandũ va kwananga ĩvinda tũyĩmanyĩsya na mũndũ ũtekwĩka maendeeo, nĩtwaĩle kũmantha mũndũ ũkwonanyʼa kana e na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ wa tene na tene.”​—Meko 13:48. w20.01 6 ¶17; 7 ¶20

Maandĩko mamanyĩasya kana andũ ala mamwĩwʼaa Yeova makekala kũũ nthĩ tene na tene, ĩndĩ ũu ti wʼo ndĩni ila syĩyĩtaa sya Kĩklĩsto imanyĩasya. (2 Ako. 4:3, 4) Mbingĩ syasyo imanyĩasya kana andũ onthe aseo maendaa ĩtunĩ makwʼa. Ĩndĩ kĩkundi kĩnini kya Amanyĩwʼa ma Mbivilia kĩla kyatumbĩthasya ĩkaseti ya Watch Tower mũthyanĩ wa myaka ya 1800 kyaĩ kĩvathũkanyʼo. Nĩmaeleetwe kana Ngai akatũngĩĩa nthĩ yĩthĩwe nzaũ, na andũ milioni mbingĩ ala mamwĩwʼaa maitũa vaa ĩũlũ wa nthĩ tene na tene, na ti ĩtunĩ. Ĩndĩ nĩvavĩtie ĩvinda mayĩsa kũelewa nesa asu maĩ aaũ. O na ĩngĩ, Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmeemanyĩĩtye Maandĩkonĩ kana ve amwe makasumbĩka na Yesũ ĩtunĩ “mathooetwe kuma ĩũlũ wa nthĩ.” (Ũvu. 14:3) Maĩkĩĩaa kana ũtalo wa kĩkundi kĩu nĩ Aklĩsto 144,000 meyumĩtye na makamũthũkũma Ngai na kĩthito myaka yonthe ĩla maĩ kũũ nthĩ. w19.09 27 ¶4-5