Ũndũ Ũtonya Kwĩka Ĩla Ndũũ Yenyu Yalika Thĩna

MŨNYANYA mũseo nĩ wa vata mũno, na andũ matekĩĩte kĩthito ti laisi ndũũ yoo ĩkaendeea kwa ĩvinda ĩasa. Ĩndĩ ndũũ yenyu ĩkalika thĩna, nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũmĩtangĩĩe? No twĩmanyĩsye maũndũ maingĩ twasisya andũ amwe mawetetwe Mbivilianĩ ala maĩ na ndũũ ngamu na ĩtina yalika thĩna.

NATA MŨNYANYAU AKAVĨTYA?

Vai nzika kana Ndaviti, ũla waĩ mũĩthi na ĩtina atwʼĩka mũsumbĩ, aĩ na anyanya aseo. Yonathani nĩ ũmwe wa anyanya asu. (1 Sam. 18:1) Ĩndĩ aĩ o na anyanya angĩ ta mwathani Nathani. Mbivilia ndĩwetete ndũũ yake na Nathani yambĩĩe ĩndĩĩ. Ĩndĩ ĩvinda yĩmwe Ndaviti nĩwamumbũlĩle Nathani ũndũ mũna wasũanĩaa kwĩka o tondũ o naku ũtonya kumbũlĩla mũnyanyau kĩmbithĩ kyaku. Ndaviti nĩwamumbũlĩle kana aĩ na wendi wa kwakĩa Yeova nyũmba. No nginya akethĩwa endeeiwʼe mũno nĩ woni wa Nathani nĩkwĩthĩwa aĩ mũnyanyae na aĩ na veva wa Yeova.—2 Sam. 7:2, 3.

Ĩndĩ ve ũndũ weekĩkie ũla walikilye ndũũ yoo mũisyonĩ. Mũsumbĩ Ndaviti nĩweekie ũlaalai na Mbathi-sieva na ĩtina avanga Ulia, mũũme wa Mbathi-sieva, oawe. (2 Sam. 11:2-21) Ndaviti eethĩĩtwe e mũĩkĩĩku kwa Yeova na aiatĩĩa ũsili wa katĩ kwa ĩvinda ya myaka mingĩ. Ĩndĩ eeka naĩ ĩsu nthũku mũno! Nĩ kyaũ kyakwatie mũsumbĩ ũsu waĩ mũseo? We no weene ũito wa naĩ ĩsu yake? We asũanĩaa no avithe Ngai naĩ ĩsu yake?

We Nathani esaa kwĩka ata? Esaa kweteela mũndũ ũngĩ aneene na mũsumbĩ ĩũlũ wa naĩ ĩsu? Ve andũ angĩ meesĩ mũvango ũla Ndaviti weekie wa kũmũaa Ulia. Kwoou Nathani aĩ o asũanĩa kana ndeĩlikya ũndũnĩ ũsu nũndũ kwĩka ũu kwaĩ kũtonya kwananga ndũũ yoo ya ĩvinda ĩasa. O na kwĩka ũu kwaĩ kũtonya kũtuma Nathani oawa. Na ũu nĩwʼo nũndũ Ndaviti aĩ anavanga Ulia akoawa o na ate na ĩvĩtyo.

Ĩndĩ Nathani aĩ mũneeni wa Ngai. Na mwathani ũsu nĩweesĩ kana aema kũneena na Ndaviti ĩũlũ wa naĩ ĩsu, ngwatanĩo yoo nĩkwanangĩka na wasya wake wa ngoo ũithũka. Mũnyanyae, Ndaviti, eekĩte ũndũ ũtamwendeeasya Yeova. Na kwoou mũsumbĩ ũsu nĩwendaa kũtetheewʼa mũno nĩ kana atũngĩĩe ngwatanĩo yake na Yeova. Kwa wʼo, ũla waĩ atonya kũtethya Ndaviti no mũnyanya wa wʼo. Nake Nathani aĩ mũnyanya wa wʼo vyũ. Avangie kwambĩĩsya ĩ ngewa na ngelekanyʼo yesaa kũkiita Ndaviti ngoo nesa nũndũ aĩ mũĩthi tene. Nathani nĩwatavisye Ndaviti ũvoo ũla watũmĩtwe nĩ Ngai, ĩndĩ amũtavisye kwa nzĩa nzeo weethĩa nĩwakwatya ũito wa naĩ syake na ũu watuma osa ĩtambya.—2 Sam. 12:1-14.

We wĩka ata mũnyanyau akesa kwĩka ĩvĩtyo ĩnene kana akeka naĩ ngito? Nũtonya kũtatĩka ũkambĩĩa kũsũanĩa kana waumbũla naĩ yake ndũũ yenyu nĩkwanangĩka. O na kau atumĩa nĩmatonya kũmũtetheesya, nũtonya kwambĩĩa kwona kana wamatavya naĩ ĩsu, mũnyanyau nũkũũmĩa. We wĩka ata vekala ũu?

Ũla mwana-a-asa tũmũwetie wĩtawa Gianni aĩtye ũũ aililikana ũndũ kweethĩiwe: “Nĩnamanyie kana Maurizio ndailyĩ ta tene. Ndandavasya maũndũ ũtheinĩ tondũ weekaa vau mbeenĩ. Nĩnavangie kũneena nake ĩũlũ wa kĩla kyeekĩkĩte o na kau ũndũ ũsu ndwaĩ laisi kwakwa o na vanini. Neekũlasya, ‘Yu nĩmũtavya kyaũ kĩla ũtesĩ? Ko ũtewʼa woo namũtavya?’ Ĩndĩ nalilikana maũndũ onthe ala tweemanyĩĩtye nĩ nake, neewie nakwata vinya wa kũneena nake. O nake Maurizio nĩwandetheetye ĩvinda nendaa ũtethyo. Ndyendaa ndũũ yitũ ĩkwʼe ĩndĩ kĩla nendaa nĩ kũmũtetheesya nĩkwĩthĩwa nĩnamũthĩnĩkĩaa.”

Nake Maurizio ongeleele ũũ: “Gianni aneenie kuma ngoonĩ na kĩla wawetie kyaĩ kya wʼo. Nĩnamanyie kana kĩla kyangwatie nũndũ wa mavĩtyo makwa ti we watumĩte kĩngwata, o na ti Yeova. Na kwoou nĩneetĩkĩlile ũtao ũla nanengiwe nĩ atumĩa, na ĩtina wa ĩvinda ngwatanĩo yakwa na Yeova yaseũva.”

NATA MŨNYANYAU ANAKWATWA NĨ THĨNA?

Ndaviti aĩ na anyanya angĩ ala malũmanilye nake ĩvindanĩ ya thĩna. Ũmwe wa anyanya asu eetawa Usiai, ũla Mbivilia ĩmwĩtĩte “mũnyanyae wa Ndaviti.” (2 Sam. 16:16; 1 Mav. 27:33) Nũtonya kwĩthĩwa athũkũmaa kwa mũsumbĩ na aĩ mũnyanya na mũtindanyʼa wa mũsumbĩ. O na nũtonya kwĩthĩwa atũmawa akeke maũndũ mana maaĩle kwĩkwa na kĩmbithĩ.

Ĩvinda yĩla Avisalomu, mwana wa Ndaviti, waĩ aneeyosea ũsumbĩ, Aisilaeli aingĩ nĩmaendie ngalĩko yake ĩndĩ Usiai ndaaĩka ũu. Na ĩla Ndaviti watolokile akĩĩte Avisalomu, Usiai nĩwaendie vala waĩ. Ndaviti nĩwaũmĩie mũno nũndũ mwana wake vamwe na anyanyae make angĩ ala wamaĩkĩĩte mayaalũmanyʼa nake. Ĩndĩ we Usiai nĩwaendeeie kũlũmanyʼa nake na nĩweeyũmbanĩtye kwanangĩa Avisalomu mũvango wake o na ethĩwa nũkwasya thayũ wake ayĩka ũu. Usiai ndaalũmanyʼa na Ndaviti aĩ nũndũ ũu nĩwʼo wendekaa eke e mũthũkũmi wa mũsumbĩ. Ĩndĩ eekie ũu nĩkwĩthĩwa we aĩ mũnyanya wa wʼo.—2 Sam. 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.

Ũmũnthĩ nĩtũtanaa mũno kwona ũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa methĩawa na ngwatanĩo ndũmu. Mayĩthĩawa na ngwatanĩo ĩsu aĩ nũndũ wa ianda ila manengetwe kĩkundinĩ, ĩndĩ ve kĩndũ kĩngĩ kĩtumaa mekala mendanĩte mũno. No ta methĩawa mayasya ũũ kwĩsĩla meko moo: “Nĩ mũnyanyau nũndũ nĩnonaa wĩ mũndũ wa vata, ĩndĩ ti aĩ nũndũ nĩtũnengetwe mwĩao wa kwendana.”

Mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Federico nĩweeyoneie ũwʼo wa ndeto isu. Mwana-a-asa me ndũũ vyũ wĩtawa Antonio nĩwamũtetheeisye mũno omĩĩsye ũndũ mũna mũmũ wamũkwatĩte. Federico aeleetye ũũ: “Ĩla Antonio wathamĩĩe kĩkundinĩ kitũ, nĩtwatumie ndũũ vatavĩtĩte ĩvinda ĩasa. Ithyelĩ twaĩ atetheesya ma kĩkundi na nĩtwatanĩaa mũno kũthũkũma vamwe kĩkundinĩ. Ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ Antonio nĩwatwʼĩkie mũtumĩa. Aĩ mũnyanyawa na nĩwandetheeasya mũno maũndũnĩ ma kĩ-veva.” Ĩtina Federico nĩweekie naĩ. Nĩwamanthie ũtethyo kuma kwa atumĩa na mĩtũkĩ ĩndĩ ndaaendeea kwĩthĩwa e vainia na mũtetheesya wa kĩkundi. We Antonio eekie ata vathi ũu?

Federico aĩtye: “Nĩnoonaa kana Antonio nĩwambĩwʼĩaa tei. Nĩwatatie ũndũ ũtonya andetheesye nĩusye. Nĩwendaa mũno nĩtũngĩĩe ngwatanĩo yakwa na Yeova na ndaandia o na vanini. Nĩwambĩkĩaa vinya nĩtate kũsyokea maũndũ ma kĩ-veva ta tene na ndikakwʼe ngoo.” Nake Antonio aeleetye ũũ: “Nĩnatũmĩaa ĩvinda yingĩ na Federico. Nendaa ethĩwe e mũthalĩku kũndavya maũndũ onthe ala mamũthĩnasya, o na woo ũla weewʼaa.” Ũseo nĩ kana ĩtina wa ĩvinda Federico nĩwakwatie vinya ĩngĩ kĩ-veva na esa kũtwʼĩka vainia ĩngĩ na mũtetheesya wa kĩkundi. Antonio aminĩĩe na kwasya: “O na kau yu twĩ ikundinĩ syĩ kĩvathũkanyʼo, ndũũ yitũ nĩ ngamu o na kũte ũndũ yailyĩ tene.”

ŨTONYA KWĨKA ATA MŨNYANYAU AŨVĨTĨSYA?

Ũtonya kwĩwʼa ata mũnyanyau mwĩ ndũũ mũno akaũtia ĩvindanĩ yĩla wĩ na vata vyũ na ũtethyo wake? Ũsu nĩ ũndũ ũtonya kũkwĩwʼĩthya woo mwingĩ mũno. We no ũmũekee? Ngwatanĩo yenyu no ĩendeee kwĩthĩwa yĩ ndũmu ta tene?

Kwasũanĩa kĩla kyakwatie Yesũ mĩthenyanĩ yake ya mũthya kũũ nthĩ. Ekalĩte mũno na atũmwa make aĩkĩĩku na maĩ na ndũũ ya mwanya. Nĩkyo kĩtumi Yesũ wametie anyanyae. (Yoa. 15:15) Ĩndĩ kweethĩiwe ata ĩla Yesũ wakwatiwe? Atũmwa asu nĩmamũtiie. Vetelo nĩweevĩtĩte akasya we ndakamũtia Vwana wake, ĩndĩ ũtukũnĩ o ũsu nĩwamũkananĩie Yesũ!—Mt. 26:31-33, 56, 69-75.

Yesũ nĩweesĩ kana akoomĩanĩsya na ĩtatwa yĩu ya mũthya e weka. Ĩndĩ kĩu kyeekĩkie kyaĩ o kĩtonya kũtuma akwʼa ngoo na aũmĩa. O na vailyĩ ũu, ngewa ĩla waeie na atũmwa make mĩthenya mĩvũthũ amina kũthayũũkwʼa, ndyonanĩtye o na vanini kana we nĩwakwie ngoo, athata, kana ambĩĩa kwĩlila. Yesũ ndaaona ve vata wa kũtinda atalĩle atũmwa make mavĩtyo ala maamwĩka vamwe na ĩvĩtyo yĩla meekie ũtukũnĩ ũla wakwatiwe.

Vandũ va ũu, Yesũ nĩwaĩkĩĩthisye Vetelo vamwe na atũmwa ala angĩ kana nĩwamendete. Amonisye kana nũmaĩkĩĩte ĩla wamanengie motao ĩũlũ wa wĩa wa kũmanyĩsya andũ, ũla nĩwʼo wĩa ũla wa vata mũno vyũ waatethwʼa. Kwoou Yesũ ndaaeka kũmona atũmwa asu ta anyanya make. Wendo ũla wamonisye nĩwamamanyĩisye ũndũ wa vata mataaũlwa nĩwʼo. Mamanyie kana no nginya matate vyũ maikamũsonokye Vwana woo ĩngĩ. Na vate nzika, nĩmeanĩisye nesa wĩa ũla Yesũ wanengie aatĩĩi make.—Meko 1:8; Ako. 1:23.

Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Elvira nũlilikanaa nesa ĩvinda yĩmwe wamũvĩtĩisye mũnyanyae wĩtawa Giuliana. Elvira aĩtye: “Ĩla Giuliana wandavisye kana nĩwaũmĩĩtwʼe mũno nĩ kĩla namwĩkĩte, nathĩnĩkie mũno. Aĩ na kĩtumi kĩseo kya kũnthatĩa. Ĩndĩ kĩla kyanzengʼisye nĩ kwona ainthĩnĩkĩa mũno na aithĩnĩka nũndũ wa kĩla kyesaa kũngwata nũndũ wa ĩvĩtyo yakwa. Ndikaaĩsa kũlwa nĩ ũseo ũla wambĩkie nũndũ ndaasũanĩa mũno ĩũlũ wa ĩkosa yĩla namwĩkĩte, ĩndĩ asũanĩaa ũndũ ĩvĩtyo yĩu yaĩ yĩtonya kũmbũmĩsya nyie mwene. Nĩnamũtũngĩie Yeova mũvea nũndũ wa kwĩthĩwa na mũnyanya ũnthĩnĩkĩaa vandũ va kũsũanĩa ũndũ we ũkwĩwʼa.”

Kwoou we ũtonya kwasya mũnyanya mũseo aĩle kwĩka ata ĩla ndũũ yoo yalika thĩna? Mũnyanya ta ũsu aĩle kwĩthĩwa eyũmbanĩtye kũneena e na tei ĩndĩ ateũvithanyʼa kĩndũ ĩla ve vata wa kwĩka ũu. O na ĩngĩ aĩle kwĩthĩwa ailyĩ ta Nathani na Usiai ala malũmanilye na Ndaviti o na ĩla waĩ thĩnanĩ, na ta Yesũ, ũla weeyũmbanĩtye kũekea. We nĩwĩthĩawa ũilyĩ ũu kwa anyanyau?