Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto

Mavuku Ala Monanĩtwʼe Nthĩnĩ wa Kavuku ka Ũmbano wa Mwĩkalĩle wa Aklĩsto

MATUKŨ 8-14, MWEI WA 9

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI NTHIMO 30

“Ndũkanenge Ũkya Kana Ũthwii”

w87 5/15 30 ¶7

Mũkĩe Yeova na Ũkeethĩwa wĩ Mũtanu

◆ 30:15, 16—Ngelekanyʼo ii syĩonanyʼa ata?

Syonanĩtye ũndũ mũndũ wĩ ĩtomo wĩthĩawa ailye. Nthambaa syĩkalaa inywʼĩte nthakame kĩla ĩvinda, o tondũ mũndũ wĩ ĩtomo mavinda onthe wendaa mbesa mbingĩ kana ũtonyi. O ta ũu, nayo Seoli ndĩsaa kwĩanĩwa, ĩndĩ yĩkalaa kĩla ĩvinda yeteele mũndũ akwʼe. Ĩvu yĩtasyaaa ‘nĩyendaa’ syana. (Mwambĩlĩĩlyo 30:1) Nayo yalata yĩikolaa kĩwʼu nũndũ kũkilasya kwaua yĩkasyoka kũma ĩngĩ. Nawʼo mwaki ũla wavĩvya syĩndũ ila syekwʼa vo nũnyaĩĩkaa, na ũikwatya syĩndũ ila syakanaa na mĩtũkĩ. Kwoou, ũu nowʼo andũ me ĩtomo methĩawa mailye. Ĩndĩ ala matongoeawʼa nĩ ũĩ wa Ngai mayĩthĩawa matonya kwelelũkwʼa nĩ mũtuo ũsu wa kwĩyenda.

w11 6/1 10 ¶4

Ũndũ Ũtonya Kwĩka Wĩvathane na Makoani Mate ma Lasima

Ũtanamba kũthooa kĩndũ, ia mbesa siana ũna. O na kau no woneke ta ũndũ wavĩtiwe nĩ ĩvinda, kwia mbesa siana ũna ũtanamba kũthooa kĩndũ nĩyo nzĩa ĩla nzeo vyũ ĩtonya kũũtetheesya ndũkelikye makoaninĩ mate ma lasima. Kwĩka ũu nĩkũtetheeasya andũ aingĩ mevathane na makoani, na mathĩna ala maetawe nĩ makoani asu. Ta kwa ngelekanyʼo kũtũnga mbesa ila wakova syĩ na ũsyao, na kĩu kĩituma ũthooa kĩndũ mbesa mbingĩ kwĩ ila wĩĩaĩlĩte kũthooa. Mbivilianĩ, nditikũ yĩeleetwʼe ta yĩthĩawa ‘yĩ mbũĩʼ nũndũ nĩyĩyũmbanĩasya “lĩu wayo ĩvinda ya ngetha” nĩ kana yĩtũmĩa ĩvinda yũkĩte.—Nthimo 6:6-8; 30:24, 25.

Ũthwii wa Kĩ-veva

w09 4/15 17 ¶11-13

Wũmbi Nũtũmanyĩasya Ĩũlũ wa Ũĩ wa Yeova

¹¹ Kĩnyowe nĩ kasamũ kangĩ kanini kala katonya kũtũmanyĩsya maũndũ ma vata. (Soma Nthimo 30:26.) Kethĩawa kailye ta mbũkũ, ĩndĩ ke na matũ manini melingĩte na maaũ makuvĩ. Kasamũ kaa kanini kekalaa mavianĩ. Ũtonyi ũla kethĩawa nawʼo wa kwona nũkatethasya mũno, na nũndũ kekalaa maimanĩ na myalĩkanĩ ya mavia, kĩu nĩkĩkatetheeasya kaikalĩke nĩ nyamũ ila ingĩ. Inyowe syĩkalaa vamwe, na kĩu nĩkĩtumaa syĩwʼa syĩ nzũvĩĩku na iikwatanyʼa muutĩa ĩvindanĩ ya mbevo.

¹² Kĩnyowe kĩtonya kũtũmanyĩsya kyaũ? Mbee, kĩnyowe kĩkalaa kĩ metho, na kĩyĩtĩkĩlaa kwĩkala vandũ kĩtonya kũvithũkĩwa kĩtataĩĩe. Vandũ va ũu, nĩkĩtũmĩaa nesa ũtonyi wakyo wa kwona kũmanya kwĩ tene nyamũ ila itonya kũkĩvithũkĩa, na kĩkalaa vakuvĩ na maima na myalĩka ya mavia nĩ kana wĩthĩe no kĩvithe yĩla kyoona mũisyo. O ta ũu, nĩtwaĩlĩte kwĩthĩwa twĩ metho vyũ kĩ-veva nĩ kana tũmanye na tũyĩsũvĩana na mĩisyo ĩla yĩ nthĩ ĩno ya Satani. Mũtũmwa Vetelo athangaaisye Aklĩsto ũũ: “Sũvĩai ilĩko syenyu, ĩkalai mwĩ metho! Mũmaitha wenyu Ndevili aendaa kũũ na kũũ ta mũnyambũ ũkũluma, aimantha mũndũ amelye.” (1 Vet. 5:8) Yĩla Yesũ waĩ kũũ nthĩ, aendeeie kwĩkala e metho, na nĩweesũvĩanaa na matatwa onthe ma Satani ma kwenda kwananga wĩanĩu wake. (Mt. 4:1-11) Yesũ nĩwaiĩe aatĩĩi make ngelekanyʼo nzeo!

¹³ Nzĩa ĩmwe tũtonya kwĩkala twĩ metho nĩ kũtũmĩa nesa syĩndũ ila Yeova ũtũnengete nĩ kana itũsũvĩe kĩ-veva. Tũyaĩle kũvũthĩĩsya kwĩmanyĩsya Ndeto ya Ngai na kũthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. (Lũka 4:4; Evl. 10:24, 25) Kwongela ũu, o tondũ kĩnyowe kĩtethekaa kyekala vakuvĩ na ila ingĩ, nĩtwaĩle kwĩkala vakuvĩ na Aklĩsto ala angĩ nĩ kana tũtanĩe ‘kwĩkĩana vinya kwĩsĩla mũĩkĩĩo wa kĩla ũmwe na ũla ũngĩ.’ (Alo. 1:12) Yĩla tweetĩkĩla Yeova atũsũvĩe, twonanasya kana nĩtwĩtĩkĩlanĩte na ndeto sya mũandĩki wa Savulĩ, Ndaviti, ũla waandĩkie atĩĩ: “Yeova nĩ ĩvia yakwa, na ngome yakwa, na mũvonokya wakwa; Ngai wakwa, ĩvia yakwa, ũla ngeevitha nthĩnĩ wake.”—Sav. 18:2.

MATUKŨ 15-21, MWEI WA 9

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI NTHIMO 31

Ũtao Ũla Mwana Ũkũnengwa Nĩ Inyia Wĩtũmanyĩsya Kyaũ?

w11 2/1 19 ¶7-8

Manyĩsya Syana Syaku Myolooto ya Mwĩkalĩle

Imanyĩsye maũndũ onthe ĩũlũ wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ. Ũkanyʼo nĩ wa vata. (1 Akolintho 6:18; Yakovo 1:14, 15) O na ũu wĩ o vo, Mbivilia ĩwetaa kũmanyana kĩ-mwĩĩ ta mũthĩnzĩo kuma kwa Ngai, ĩndĩ ti kĩtei Satani ũtũmĩaa. (Nthimo 5:18, 19; Wathi 1:2) Kũtavya amũika maku o mĩisyo ĩla ĩetawe nĩ kũmanyana kĩ-mwĩĩ no kũtume methĩwa na woni ũtaĩle na ũtosanĩte na maandĩko ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Mũndũ mũka ũmwe wĩtawa Corrina kuma France aĩtye: “Asyai makwa nĩmakindĩlĩĩlaa mũno ĩũlũ wa mwĩkalĩle mũthũku wa ũlaalai, na kĩu nĩkyatumie nambĩĩa kwĩthĩwa na woni mũthũku ĩũlũ wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ.”

Ĩkĩĩthya nĩwatavya syana syaku maũndũ onthe ĩũlũ wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ. Mũndũ mũka ũmwe wĩtawa Nadia kuma Mexico aĩtye: “Nĩnĩthĩĩtwe nditata kũmanyĩsya syana syakwa kana kũmanyana kĩ-mwĩĩ nĩ ũndũ mũseo na wĩkawa, na kana Yeova Ngai anengie andũ mũthĩnzĩo ũsu nĩ kana maũtanĩe. Ĩndĩ ala matwaanĩte nomo me oka maĩlĩte kũmanyana kĩ-mwĩĩ. O na nĩnĩimanyĩĩtye kana kũtũmĩa mũthĩnzĩo ũsu nesa nĩkũtũeteae ũtanu, ĩndĩ twaũtũmĩa naĩ tũilea kũkwatwa nĩ mathĩna.”

g17.6 9 ¶5

Manyĩsya Syana Syaku Kwĩthĩwa na Wĩnyivyo

Ithangaasye syĩmanyĩsye kũnengane. Ĩkĩĩthya mwana waku kana “kũnengane kwĩ ũtanu mwingĩ kwĩ kwosa.” (Meko ma Atũmwa 20:35) Ũtonya kwĩka ũu ata? No ũandĩke wĩ vamwe nake masyĩtwa ma andũ ala me na vata wa kũtetheewʼa kũthi kũthooa syĩndũ, kũkuĩwa syĩndũ, kana kũtetheewʼa kũseũvya kũndũ kwanangĩku. Na ĩndĩ ũiendanyʼa na mwana waku ũitetheesya amwe. Eka mwana waku one ũndũ we ũtanĩaa na wĩwʼaa wĩ mwĩanĩe ũitetheesya ala me na vata. Weeka ũu, ũkeethĩwa ũimanyĩsya mwana waku kwĩthĩwa na wĩnyivyo kwĩsĩla ngelekanyʼo yaku, ĩla nĩyo nzĩa ĩla nzeo vyũ.—Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: Lũka 6:38.

MATUKŨ 29, MWEI WA 9–MATUKŨ 5, MWEI WA 10

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI MŨTAVANʼYA 3-4

Lũlũmĩĩlya Mũtwaano Waku

Ũthwii wa Kĩ-veva

it “Wendo” ¶39

Wendo

“Ĩvinda ya Kwenda.” Tũyaĩle kwonyʼa wendo ala Yeova wonaa mataĩlĩte kwonwʼa wendo, kana ala mekaa maũndũ mathũku. Ĩndĩ twaĩle kwenda andũ onthe nginya yĩla mo meonanyʼa kana nĩ amaitha ma Ngai. Ĩvinda yĩu nĩwʼo tũekaa kũmenda. Yeova Ngai na Yesũ Klĩsto nĩmendete ũlũngalu na nĩmamenete ũtũli wa mĩao. (Sav 45:7; Evl 1:9) Tũyaĩle kũmonyʼa wendo andũ ala mamũmenete vyũ Ngai wa wʼo. Vate nzika, wĩthĩwa wĩ ũndũ wa mana tũkaendeea kwenda andũ ta asu, nũndũ ala mamũmenete Ngai mayĩsa kũtetheka nĩ wendo wake. (Sav 139:21, 22; Isa 26:10) Kwoou, Ngai nũmamenete na ĩvinda yĩla yaĩlĩte yavika akamosea ĩtambya.—Sav 21:8, 9; Mũta 3:1, 8.

MATUKŨ 6-12, MWEI WA 10

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI MŨTAVANʼYA 5-6

Ũndũ Twonanasya Kana Nĩtũmũnengete Ndaĩa Ngai Witũ Mũnene

w08 8/15 15-16 ¶17-18

Mũtaĩe Yeova kwa Kwĩthĩwa na Ndaĩa

¹⁷ Twaĩlĩte kwonanyʼa ndaĩa na mũno mũno yĩla tũũmũthaitha Yeova. Ĩandĩko ya Mũtavanʼya 5:1 yaĩtye: “Sũvĩa kũũ kwaku yĩla ũendaa nyũmbanĩ ya Ngai.” Mose na Yosua nĩmeeĩaĩwe maumasye iatũ syoo ĩla meũlika vala vandũ vatheu. (Kuma 3:5; Yos. 5:15) Maaĩlĩte kwĩka ũu nĩ kana monanyʼe kana me na ndaĩa. Athembi Aisilaeli meeaĩwe mekĩae inyasa sya katane “nĩ kana ivwʼĩke mamutha moo ma kĩmbithĩ.” (Kuma 28:42, 43) Kwĩka ũu nĩkwamasiĩĩaa maikoneke me athei yĩla meũthũkũma kĩthembeonĩ. Kĩla mũndũ nthĩnĩ wa mũsyĩ wa mũthembi aaĩlĩte kũatĩĩa myolooto ya Ngai ya kwĩthĩwa na ndaĩa.

¹⁸ Kwoou, nĩ kana tũmũtaĩe Yeova na tũimũthaitha ũndũ vaĩlĩte no nginya twĩthĩwe na ndaĩa. Nĩ kana tũnengwe ndaĩa, no nginya o naitũ tũnengane ndaĩa. Tũyaĩle kwonanyʼa ndaĩa aĩ nĩ kana andũ matwone. Ĩndĩ twaĩle kwĩka ũu kuma ngoonĩ nũndũ nĩyo Ngai ũsiasya. (1 Sam. 16:7; Nth. 21:2) Kwĩthĩwa na ndaĩa nĩkwʼo kwaĩle kũtongoesya mwĩkalĩle witũ, woni witũ, ngwatanĩo yitũ na ala angĩ, na ũndũ twĩyonaa ithyĩ ene. Kwa wʼo, mavinda onthe nĩtwaĩle kwonanyʼa kana twĩ na ndaĩa maũndũnĩ ala twĩkaa na tũneenaa. Twonanasya kana nĩtwĩwʼaa ndeto sya mũtũmwa Vaũlo kwĩsĩla mwĩkalĩle witũ, ngũa ila tũkwĩkĩa na ũndũ tũkwĩyanakavya, na ũndũ tũũkua ala angĩ. Aisye atĩĩ: “Tũitumaa vethĩwa na kĩtumi kya kũlulutĩkya kwa nzĩa o na yĩva, nĩ kana ũthũkũmi witũ ndũkethĩwe na mavĩtyo; ĩndĩ kwa nzĩa syonthe nĩtũĩkĩĩthasya kana twĩ athũkũmi ma Ngai.” (2 Ako. 6:3, 4) ‘Kwa nzĩa syonthe nĩtwanakavasya momanyĩsyo ma Ngai, Mũtangĩĩi waitũ.ʼ—Tito 2:10.

w09 11/15 11 ¶21

Aĩlangya Mboya Syaku kwa Kwĩmanyĩsya Mbivilia

²¹ Yesũ avoyaa e na ndaĩa mbingĩ na e na mũĩkĩĩo vyũ. Kwa ngelekanyʼo, atanamba kũmũthayũũkya Lasalo, “Yesũ [nĩwookĩlilye] metho asisya ĩtunĩ na asya: ‘Asa, nĩngũũtũngĩa mũvea nũndũ nĩwambĩwʼa. Nĩ wʼo, nĩnĩsĩ nũmbĩwʼaa mavinda onthe.’” (Yoa. 11:41, 42) Syo mboya syaku nĩsyonanasya kana wĩ na ndaĩa na mũĩkĩĩo ta ũsu? Weemanyĩsya mboya ya ngelekanyʼo ya Yesũ, ĩla yonanĩtye ũndũ twaĩle kwĩthĩwa na ndaĩa yĩla tũũvoya, nũkwona kana maũndũ manene ala waneeneie mboyanĩ ĩsu nĩ kũthewʼa kwa ĩsyĩtwa ya Yeova, kũka kwa Ũsumbĩ wake, na kwĩanĩwʼa kwa kwenda kwake. (Mt. 6:9, 10) Sũanĩa ĩũlũ wa mboya syaku mwene. Nĩsyonanasya kana nĩwendeeawʼa mũno nĩ Ũsumbĩ wa Yeova, kwĩka kwenda kwake, na kũthewʼa kwa ĩsyĩtwa yake ĩtheu? Mboya syaku syaĩle kwonanyʼa kana nĩwendeeawʼa nĩ maũndũ asu.

MATUKŨ 13-19, MWEI WA 10

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI MŨTAVANʼYA 7-8

‘Thi Nyũmbanĩ ya Kũmetea’

it “Kũmeta” ¶9

Kũmeta

Ĩvinda ya Kũmeta. Ĩandĩko ya Mũtavanʼya 3:1, 4 yonanĩtye kana ve “ĩvinda ya kũmeta, na ĩvinda ya [kũsũnga].” Na nũndũ andũ onthe nĩmakusaa, ngoo ya ũla mũĩ ĩwetetwe ta yĩ “nyũmbanĩ ya kũmetea” vandũ va nyũmbanĩ ya kũĩĩwa mboka. (Mũta 7:2, 4; sianĩsya na Nth 14:13.) Kwoou, mũndũ mũĩ nũtũmĩaa mwanya ũla waumĩla kwĩwʼĩa tei ala makwatĩtwe nĩ maũndũ momũ, na kũmakiakisya vandũ va kũtũmĩa mwanya ũsu kwĩyĩuna we mwene. Kĩu nĩkĩmũtetheeasya ekale alilikene kana e na mwĩĩ ũtonya kũkwʼa na ayĩendeea kwĩthĩwa na woni ũla waĩlĩte ĩũlũ wa Mũmbi wake.

MATUKŨ 20-26, MWEI WA 10

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI MŨTAVANʼYA 9-10

Endeea Kwĩthĩwa na Woni Waĩle Ĩũlũ wa Matatwa Ala Maũkwatĩte

Ũthwii wa Kĩ-veva

it “Nzukũ, Kũneena Ndeto sya Kwanangĩa Angĩ Ĩsyĩtwa” ¶4, 8

Nzukũ, Kũneena Ndeto sya Kwanangĩa Angĩ Ĩsyĩtwa

Nzukũ no itume mũndũ ambĩĩa kũneena ndeto sya ũvũngũ sya kwanangĩa angĩ ĩsyĩtwa, na kĩu no kĩmũetee mathĩna maingĩ. Ndeto sya ũĩ ila syĩ nthĩnĩ wa Mũtavanʼya 10:12-14 nĩ sya wʼo vyũ. Syaĩtye: “Ilomo sya ndia ĩkamĩmelya. Wambĩlĩlyo wa ndeto sya kanywʼa wayo nĩ ũtumanu; na mũminũkĩlyo wa kũneena kwayo nĩ ũũũki mũthũku. O na ndia nĩyingĩvasya ndeto.”

O na kau nzukũ mavinda amwe no iũmĩsye mũno kana ikalea kũũmĩsya mũno, kũneena ndeto sya ũvũngũ sya kwanangĩa angĩ ĩsyĩtwa, mavinda onthe nĩkũũmĩasya mũno na kũkaete ngananĩo. Mũndũ no aneene ndeto sya mũthemba ũsu e na kĩeleelo kĩthũku, kana ate na kĩeleelo kĩthũku. Mũndũ ũsu, ethĩwe eĩ na kĩeleelo kĩthũku kana kĩseo, kũneena ndeto sya ũvũngũ sya kwanangĩa angĩ ĩsyĩtwa kũtumaa ananga ngwatanĩo yake na Ngai, nũndũ ‘kũvuĩa kĩthokoo katĩ wa ana-a-asa’ nĩ ũndũ ũmwe katĩ wa maũndũ ala Ngai ũmenete. (Nth 6:16-19) Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe “mwilĩanĩli” kana “mũvĩnganĩsya” nĩ di·aʹbo·los. O na ĩngĩ, ndeto ĩsu nĩtũmĩĩtwe Mbivilianĩ ta ĩsyĩtwa ya Satani ũla “Ndevili,” na nĩwe mwilĩanĩli ũla mũnene vyũ wa Ngai. (Yoa 8:44; Ũv 12:9, 10; Mw 3:2-5) Kĩu kĩonanyʼa nesa vala mwambĩlĩĩlyo wa ũvĩnganĩsya ũsu wumĩte.

MATUKŨ 27, MWEI WA 10–MATUKŨ 2, MWEI WA 11

MAŨNDŨ MA VATA KUMA NDETONĨ YA NGAI MŨTAVANʼYA 11-12

Sũvĩa Mwĩĩ Waku na Ũitanĩa Thayũ

g 3/15 13 ¶6-7

Kũtemwa Nĩ Nzeve na Kwota Sua no Kũtethye Mwĩĩ Mũno

O na ĩngĩ, sua yĩthĩawa na syĩndũ itonya kũsianĩa mĩĩ yitũ na mowau. Ĩvuku yĩtawa Journal of Hospital Infection yĩeleetye kana “tũsamũ twingĩ tũla tũetae mowau ala makwatanawʼa kwĩsĩla nzeve tũyĩsa kũmĩĩsya kũendeea kwĩkala vandũ ve na sua.”

Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtetheke nĩ kũtemwa nĩ nzeve na kwota sua? No umaale nza, na ũitũmĩa ĩvinda yĩana ũna kwota sua na kũtemwa nĩ nzeve. Weeka ũu, ũkatetheka mũno.

Ũthwii wa Kĩ-veva

it “Nĩmatongoewʼe Nĩ Veva Mũtheu” ¶10

Nĩmatongoewʼe Nĩ Veva Mũtheu

Ĩndĩ, maũndũ ma wʼo maĩkĩĩthĩtye kana aũme ala matũmĩiwe nĩ Ngai kũandĩka Maandĩko, mayeekaa maũndũ ta masinĩ ĩkwĩka o kũtavwʼa kĩla yaĩlĩte kwĩka. Tũsomaa kana mũtũmwa Yoana “aveveeiwe nĩ Ngai” kũandĩka ũvoo ũla wĩ ĩvukunĩ ya Ũvuanyʼo kwĩsĩla mũlaĩka “kwa nzĩa ya mawonanyʼo” na ĩndĩ Yoana ‘aumya ũkũsĩ ĩũlũ wa ndeto ĩla Ngai wanenganie, na ĩũlũ wa ũkũsĩ ũla Yesũ Klĩsto waumisye, ĩĩ, ĩũlũ wa maũndũ onthe ala woonie.’ (Ũv 1:1, 2) Yoana ‘atongoewʼe nĩ veva mũtheu nĩweeyĩthĩie mũthenyanĩ wa Mwĩaĩi,’ na eewa: “Maũndũ ala ũkwona, andĩka ĩvukunĩ ya kũkũnzwa.” (Ũv 1:10, 11) Kwoou, veonekana kana Ngai oonie nĩ ũseo aeke aandĩki ma Mbivilia matũmĩe ilĩko syoo kũnyuva ndeto ila syaĩlĩte mayĩelesya mawoni ala moonie (Ava 2:2), na ĩvindanĩ o yĩu, ayĩĩkĩĩthya kana nĩwamatongoeasya ũndũ vaĩlĩte nĩ kana mũthya maumĩlye ũvoo ũla waĩlĩte, wa wʼo, o na ĩngĩ, wosanĩte na kĩeleelo kyake. (Nth 30:5, 6) Ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Mũtavanʼya 12:9, 10, nĩsyonanĩtye nesa ũndũ aandĩki ma Mbivilia meekĩaa kĩthito kĩana. Mĩsoa ĩsu yonanĩtye kana nĩmasũanĩaa, makamantha, makaandĩka ũvoo ũatĩanĩe nesa, na kwa nzĩa ĩsu maiandĩka ‘ndeto syĩ mũyo na ũvoo mũlũngalu, o ndeto sya wʼo.’—Sianĩsya na Lk 1:1-4.