We Yesũ Ailyĩ Ata?
Ũndũ Mbivilia ĩsũngĩĩte
Vai mũndũ wĩsĩ nesa vyũ ũndũ Yesũ wailyĩ, nũndũ Mbivilia ndĩeleetye kĩla kĩndũ ĩũlũ wa ũndũ wailyĩ. Ũu wĩonanyʼa kana ũndũ Yesũ ũilyĩ ti wʼo ũndũ ũla wa vata. O na vamwe na ũu, Mbivilia nĩtũtavĩtye maũndũ amwe ĩũlũ wa ũndũ Yesũ wailyĩ.
Ũndũ Yesũ wailyĩ: Nũndũ inyia wa Yesũ aĩ Mũyuti, nĩvatonyeka Yesũ akethĩwa atutĩtye Ayuti. (Aevelania 7:14) O na nĩvatonyeka kĩũngamo kyake na mwĩĩ wake ikethĩwa itaĩ kĩvathũkanyʼo na andũ ala angĩ. Ĩvinda yĩmwe nĩwaendie evithĩte kuma Kalilii nginya Yelusaleme, ĩndĩ vai mũndũ waamanya kana e ĩkomanonĩ. (Yoana 7:10, 11) O na nĩvatonyeka ũkethĩa ndwaĩ ũtonya kũmũvathũkanyʼa na amanyĩwʼa ala watindanasya namo. Lilikana kana Yutasi Isikalioti eekie kũtetheesya nguthu nene ĩla yookĩte kũmũkwata Yesũ ĩmũmanye.—Mathayo 26:47-49.
Ũndũ nzwʼĩĩ yake yeanaa: Ti laisi Yesũ ethĩwe aĩ na nzwʼĩĩ ndaasa nũndũ Mbivilia yaĩtye kana “ethĩwa mũndũ mũũme e na nzwʼĩĩ ndasa, nĩ nthoni kwake.”—1 Akolintho 11:14.
Kĩngʼee: Yesũ nĩwaĩthasya kĩngʼee. Nĩwaatĩĩaa mwĩao wa Kĩyuti ũla wavatĩte aũme ‘kũtila mĩthya ya ingʼewʼa syoo.’ (Alivai 19:27; Akalatia 4:4) O na Mbivilia nĩwetete kĩngʼee kya Yesũ wathaninĩ ũla ũeleetye ĩũlũ wa kũthĩnwʼa kwake.—Isaia 50:6.
Ũndũ mwĩĩ wake wailyĩ: Maũndũ ala Yesũ weekaa monanasya kana aĩ na mwĩĩ wĩ vinya. Kwa ngelekanyʼo, nĩwaendaa kĩlomita mbingĩ e ũtavanyʼanĩ. (Mathayo 9:35) Nĩwatheisye ĩkalũ ya Ayuti mavinda elĩ, akulumanyʼa mesa sya ala mathooasya, na o na alũngya indo atũmĩĩte mũsalisa.(Luka 19:45, 46; Yoana 2:14, 15) Ĩvuku yĩtawa McClintock and Strong’s Cyclopedia yaĩtye atĩĩ: “Mavuku onthe ma ũvoo mũseo mamũeleasya [Yesũ] ta mũndũ wĩ na mwĩĩ mũseo na wĩ na vinya.”—ĩvuku ya 4, ĩthangũ ya 884.
Ũndũ ũthyũ wake wailyĩ: Yesũ aĩ mũtanu na aĩ tei, na ũthyũ wake nĩwoonanasya ũu. (Mathayo 11:28, 29) Andũ ma mĩthemba yonthe nĩmamũmanthaa Yesũ mayenda amatethye na aimakiakisya. (Luka 5:12, 13; 7:37, 38) O na syana nini nĩsyeewʼaa syĩ mbĩanĩe syĩ nake.—Mathayo 19:13-15; Maliko 9:35-37.
Maũndũ mate ma wʼo ĩũlũ wa ũndũ Yesũ wailyĩ
Ũndũ ũte wa wʼo: Andũ amwe masyaa kana Yesũ no nginya ethĩwe asyaĩtwe Africa nũndũ ĩvuku ya Ũvuanyʼo yĩelekanĩtye nzwĩĩ syake na wʼĩa na maaũ make na “ũthuku mũkute mũno.”—Ũvuanʼyo 1:14, 15.
Ũwʼo: Ĩvuku ya Ũvuanyʼo yĩandĩkĩtwe kwa nzĩa ya mawonanyʼo. (Ũvuanʼyo 1:1) Nzwʼĩĩ na maaũ ila iwetetwe ĩandĩkonĩ yĩĩ itũmĩĩtwe kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kwonanyʼa ndaĩa sya Yesũ ĩtina wa kũthayũũkwʼa, ĩndĩ ti kũelesya ũndũ mwĩĩ wa Yesũ wailyĩ e ĩũlũ wa nthĩ. Ĩvuku ya Ũvuanʼyo 1:14 yaĩtye kana “mũtwe wake na nzwʼĩĩ syake syaĩ nzaũ ta wʼĩa mweũ wa ĩlondu, nzaũ ta ĩa.” Ĩandĩko yĩu yĩtũmĩĩte langi kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kwonanyʼa ũĩ ũla Yesũ waĩ nawʼo nũndũ wa kwĩthĩwa e na myaka mingĩ, ĩndĩ ti kwonanyʼa ũndũ mwĩĩ wake wailyĩ. (Ũvuanʼyo 3:14)
Maaũ ma Yesũ mailyĩ “ta ũthuku mũkute mũno ta ũtheewʼe ikonĩ ĩnene yĩ mwaki.” (Ũvuanʼyo 1:15) O na ũthyũ “wailyĩ syũa yĩkĩtisa na vinya wayo.” (Ũvuanʼyo 1:16) Nũndũ vai andũ ĩũlũ wa nthĩ methĩawa na langi ũsu ũeleetwe mĩsoanĩ isu, mawoni asu no nginya methĩwe maĩ ngelekanyʼo. Moonanasya Yesũ e “kyeninĩ kĩtathengeeka” ĩtina wa kũthayũũkwʼa.—1 Timotheo 6:16.
Ũndũ ũte wa wʼo: Yesũ aĩ na mwĩĩ mwonzu.
Ũwʼo: Maũndũ ala Yesũ weekaa moonanasya kana ndaĩ mwonzu. Kwa ngelekanyʼo, ndaaĩvitha ndakoneke ĩla andũ makuĩte mĩio ya kau mookie kũmũkwata. (Yoana 18:4-8) O na no nginya Yesũ ethĩwe ai na vinya nĩ kana athũkũme wĩa wa kũseũvya mbwaũ atũmĩĩte mĩio ĩkwenda mũndũ wĩ na vinya mwingĩ.—Maliko 6:3.
Nĩkĩ ĩndĩ Yesũ waĩ na vata wa kũtetheewʼa kũkua ũla mũtĩ wa mathĩna? Na nĩkĩ wakwie mbee wa ala angĩ wambĩtwe namo? (Luka 23:26; Yoana 19:31-33) Yesũ akilyĩ kũawa, aĩ omĩiwʼe mũno na kwoou mwĩĩ wake waĩ mwonzu. Ũtukũ ũsu wʼonthe ndaakoma, na mũno mũno nũndũ wa mathĩna ma ngoonĩ ala mamũthĩnasya. (Luka 22:42-44) Ũtukũ ũsu Ayuti nĩmamwĩkie maũndũ maingĩ mathũku, na mũthenya ũla waatĩĩe Alomi nĩmamũthĩnisye mũno. (Mathayo 26:67, 68; Yoana 19:1-3) Nĩvatonyeka maũndũ asu makethĩwa makalaatile kĩkwʼũ kyake.
Ũndũ ũte wa wʼo: Yesũ ekalaa emakĩĩte.
Ũwʼo: Yesũ oonanasya nesa vyũ ndaĩa sya Ĩthe wake ũla wĩ ĩtunĩ, Yeova, ũla Mbivilia ĩmũeleasya ta “Ngai mũtaĩwa, kana mũtanu.” (1 Timotheo 1:11; Yoana 14:9) Na ũu nĩwʼo nũndũ Yesũ nĩwamanyĩisye andũ angĩ ũndũ matonya kwĩthĩwa na ũtanu. (Mathayo 5:3-9; Luka 11:28) Maũndũ asu ma wʼo meonanyʼa kana mavinda maingĩ ũthyũ wa Yesũ woonanasya kana aĩ mũtanu.