Kyovo Kĩyaatuma Nĩeka Kũmũthũkũma Yeova

Twasyokie Ukraine mwaka wa 1966. Ĩvindanĩ yĩu naĩ na ũkũu wa myaka ĩna. Na ũndũ ũmwe nĩlilikene tweekie twavika kũu nĩ kũthi kwona ũmae wakwa ũla woovetwe yela. Twalikile ngalĩnĩ ya mwaki nĩ na inyia-akwa kuma taoninĩ ya Kryvyi Rih, Ukraine, nginya yela yĩ Mordovia, central Russia. Twaĩ o tũtonya kwĩkala na ũmae wakwa masaa o elĩ asungi me vo. Na nĩmeetĩkĩlilye ũmae wakwa angĩke.

Nĩnaendeeie Kũmwĩkwatya Yeova nĩ Sukulu

Twekalaa Ukraine nĩendeee kwĩana, na mavinda maingĩ ĩyaĩ laisi kũendeea kũmwĩkwatya Yeova. Kwa ngelekanyʼo, syana syambĩĩa kũthi sukulu syaĩ no nginya syĩkĩe ngũa sya sukulu syĩ na mbangyi ya visa wa Lenin.aMyaka kauta ĩtina wa vau, syana syaĩ syĩyovae kĩtambaa kĩtune ngingonĩ nĩ kana syonanyʼe nĩsyamũkwataa mbau. Nĩnaleile vyũ kwĩkĩa syĩndũ isu nũndũ nĩneesĩ kana Yeova endaa tũmũthaithe e weka.

Asyai makwa nĩmandetheeisye neeyĩkĩa ũtwi wa kũmũthũkũma Yeova. Meekie ũu kwa kũmbelesya nesa nĩkĩ ndaaĩle kwĩlikya maũndũnĩ ma siasa. O na nĩmanthangaaisye nĩkĩe kĩthito sukulu nĩ kana nĩmũtaĩe Yeova.

Mũthenya ũmwe mũandĩki wa maũvoo wa ĩkaseti yĩtawa Nauka i religiia (ya maũndũ ma saenzi na ndĩni), yĩla yatumaa andũ maeka kũĩkĩĩa kana kwĩ Ngai nĩwookie sukulu. Alimũ makwa mambĩie no nĩkalĩle mbee vyũ saa sya ũvoo wa mũandĩki ũsu, kĩeleelo kya ũvoo ũsu kyaĩ kũtuma tũeka kũĩkĩĩa kana Ngai e kwʼo.

Ĩtina wa ũvoo ũsu, nĩmandwaie vandũ nĩweka na meea mũandĩki ũsu aneene nakwa. Angũlilye naĩ wa ndĩni yĩ va na namũsũngĩie vau kwa vau namwĩa, “Nĩ Ngũsĩ ya Yeova.” Ndaangũlya ũndũ ũngĩ vandũ va ũu eekie o kũngatha nũndũ wa kũmwĩthukĩĩsya nesa. Kĩu kyathatisye alimũ makwa mũno vyũ.

Mũsyĩ Witũ Nĩwaendeeie Kũmwĩkwatya Yeova

Twamwĩkwatĩtye Yeova atũtetheesye kũtumbĩthya na kũnyaĩĩkya mavuku ala maneeneaa Mbivilia. Kwongela ũu, tata eethĩawa e mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko kwoou nĩwathokeaa ikundi na tũkundi kĩsionĩ kya central Ukraine.

Mũthenya ũmwe twĩ Mwei wa 2, 1978, vatiele mĩthenya ĩlĩ mũinawa, Pavlik asyawe, naumie sukulu neethĩa syĩndũ sitũ inyaĩĩkĩtwʼe kĩla vandũ. Asikalĩ mavekesie nyũmba yitũ na makua Mbivilia na mavuku onthe ala mamĩneneete.

Mũthenya ũla waatĩĩe alimũ maitũ moonaa nĩ na mũinawa, Mykhailo, ta twaĩ syana sya athiani kuma Amelika. Ĩtina wa ĩvinda meethĩie kana ũu ti wʼo. Syana imwe ila nasomaa nasyo nĩsyatwʼĩkie Ngũsĩ.

Mwakanĩ wa 1981, asikalĩ nĩmavekesie mũsyĩ witũ ĩngĩ. O na kau ndyavikĩtye myaka 18, asikalĩ mambĩie nĩ na tata, na ũmae wakwa tũthi ovisinĩ wa mũnene ũmwe wa koti. Ovisa ũla tweethĩie kũu andelemasya aimbĩa nĩngwĩkwʼa yela. Ĩvindanĩ o yĩu, ve mũndũũme ũteekĩĩte ngũa sya asikalĩ wambĩaa kana namatavya maũndũ ala mendaa kũmanya naĩ nĩthĩwe na ĩvinda ĩseo yũkĩte. Ũmwe woo aendeee kũnzesenga nĩwete maũndũ ma kĩmbithĩ nake ũla ũngĩ ekaa kũndelemya. O na nĩmandilikanilye mavinda ala tata, ũmau, na aũme ala masyaanĩwʼe na inyia-akwa moovetwe. Asikalĩ asu mayeesĩ kana kũndilikanyʼa maũndũ asu kweekaa kũmbĩkĩĩthya kana Yeova aĩ andetheesye nũmĩĩsye ona noovwa.—Avilivi 4:13.

Nĩnaendeeie Kũmwĩkwatya Yeova nĩ Yela

Navikya myaka 18, mũthenya ũla watĩĩe nĩnatũmĩiwe valũa wa kũlika itanĩ. Nũndũ nĩnaleile kũlika itanĩ, nĩnekiwʼe yela neteele kũsilĩlwa. Twavingĩwe lumunĩ ĩmwe nene twĩ andũ 85, na twakomaa itandanĩ 34 kwoou mũndũ akomangaa na aiamũka nĩ kana o namo ala angĩ makome. Tweetĩkĩlĩtwʼe kũthamba o ĩmwe kwa kyumwa.

Nalika selinĩ oou, mũomo nĩwakũnanie na kĩla mũndũ anzisya. Aũme amwe maĩ ngalĩko ĩmwe ya seli ĩsu mangũlilye novewe kĩ. Naĩ na wia mwingĩ ĩndĩ nĩnalilikanile ngewa ya Ndanieli. O na kau nĩwekiwʼe ĩimanĩ ya mĩnyambũ, ĩyamũũmĩsya. Ngewa ĩsu nĩyandetheeisye naĩkĩĩa Yeova mũnango na nekala nĩuĩtye.—Isaia 30:15; Ndanieli 6:21, 22.

Ĩtina wa kũya lĩu wa wĩoo, mũvungwa ũmwe angũlilye makũlyo maingĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo wakwa. Avungwa ala angĩ mavindisye ki methukĩĩsye kĩla twaneeneaa. Naneenie namo masaa ana kana atano. Natanĩe mũno nũndũ Yeova nĩwandetheeisye.

Ndanamba kũsilĩlwa namwĩsũvie Yeova anenge ũĩ na ũkũmbaũ wa kũtetea mũĩkĩĩo wakwa. Mũsili wa makoani avangie neetetea kwa kwasya nĩnĩmũĩkĩĩe Ngai nĩ kana ndĩkalike itanĩ. Nĩnamaeleisye kana nalika itanĩ nĩngũthatya Yeova mwene vinya wʼonthe ĩũlũ wa nthĩ. O na kau nĩneeteteie, mwakanĩ wa 1982, koti waisye naĩ na mavĩtyo na natwʼĩĩwa kyovo kya myaka ĩlĩ.

Natanie mũno neethĩana na ana-a-asa angĩ atano yelanĩ yĩu. O na kau tũyaĩ na ĩvinda yingĩ ya kũea ngewa, twakwata kamwanya nĩtwaneeneaa mũsoa mũna kuma Mbivilianĩ. Vai ũmwe witũ waĩ na Mbivilia, ĩndĩ andũ maitũ ma mũsyĩ na anyanya nĩmatũandĩkĩaa maandĩko valũanĩ ila matũtũmĩaa. Mavinda amwe twamethĩaa mavukunĩ angĩ ku yela.

Nĩnamwĩkwatisye Yeova Yĩla Nendaa Kũiitwa na Mĩtũkĩ

Mwakanĩ wa 1983, ndithũkũma vandũ yela, kĩlĩnĩ nĩkyavalũkilye syũma syaĩ na ũito wa kĩlo 2000. Syũma isu syangimie syambalũkya nthĩ na syandũla kũũ.

Namũvoyie Yeova anenge vinya wa kũmĩĩsya kyalya kĩu. Ndakĩtalĩ wa ku yela ambĩie nĩwete ndeto sya numano kwa wasya mũnene nĩ kana nĩeke kwĩwʼa woo mwingĩ, ĩndĩ neekie kwĩna mbathi sya Ũsumbĩ.

Ndĩtwʼĩka nĩnavika sivitalĩ nakuiwe nĩ ĩloli, ĩsiwa, na ambulance. Savalĩ ĩsu yakuie masaa thanthatũ na naaisye nthakame mbingĩ mũno. Nĩneesĩ nesa ki kana yaĩ no nginya nĩthĩnzwe, kwoou navoyie nĩ kana ndakĩtalĩ syĩthĩwe na ũĩ na iinenga ndaĩa woni wakwa ĩũlũ wa nthakame. Nĩnaeleisye ndakĩtalĩ mũĩkĩĩo wakwa, o na kau ndendaa kũmbĩthukĩĩsya, nĩnamwĩsũvie anenge ndaĩa ũtwi wakwa. Namwĩie kana o na maũndũ mathi ata nĩneeyũmbanĩtye kũiitwa ndekwongelwa nthakame. Mũthya, neewie nausya yĩla weetĩkĩlĩle kũthĩnza ateũmbongela nthakame. Ĩndĩ o na vailye ũu, yaĩ no nginya kĩlungu kĩmwe kya kũũ kwakwa kĩtilwe vyũ.

Ĩtina wa kũthĩnzwa, ndyaĩ na vinya. Kwa ĩvinda ya syumwa kauta, ndakĩtalĩ syoonaa ta ngũkwʼa. Mũthenya ũmwe, ndakĩtalĩ ũmwe ambĩĩe naaĩlĩte kũnengwa lĩu mũseango kwĩ ũla twaĩsaa yela nĩ kana nĩvoe na mĩtũkĩ. Aiie lĩu ũsu nthĩnĩ wa fridge. Kĩla mũthenya naaĩle kũya kĩsiko kya ũkĩ wa nzũkĩ, ĩtumbĩ na kĩlungu kya mauta ma ngʼombe. Yĩla asyai makwa mamanyie kana nĩnakwatĩte akisitendi nĩmeekie mũvango nĩ kana nĩkwate syĩndũ isu. Ĩndĩ ovisa ũla waĩ ose syĩndũ isu syaetwe, asyĩtĩkĩlile ĩvinda o yĩmwe.

Kwʼoko wa Yeova ti kũkuvĩ. (Isaia 59:1) Kĩla ĩvinda ndakĩtalĩ syambova kĩtau ĩngĩ, nĩsyambolelaa lĩu wasyo. O na nĩsyeekĩaa lĩu ũla nendaa nthĩnĩ wa fridge. Kĩu kyandilikanilye ngewa ĩla yĩ Mbivilianĩ ya kĩveti ndiwa kĩla kĩtaathelelwa nĩ mauta na mũtu.—1 Asumbĩ 17:14-16.

O kavola kwa kavola nĩnambĩĩie kwĩwʼa kavaa. Nĩnakiakĩiwʼe na neekĩwa vinya nĩ valũa 107 ila natũmĩiwe nĩ andũ makwa ma mũsyĩ na anyanyawa. Nĩnasũngĩie valũa isu syonthe. O na ana-a-asa kuma yela yĩngĩ nĩmandũmĩie mũthĩnzĩo.

Na ũndũ wa kwendeesya nĩ kana ĩtina wa myei ĩlĩ nĩnesie kũthamba! Naĩ na mea maingĩ ma kũsyoka yela, ngone ana-a-asa makwa ĩngĩ.

Ndakĩtalĩ ũmwe ũla woombanasya mathangũ makwa ma kũvutĩwa ambĩtie ovisinĩ wake na angũlya makũlyo maingĩ ĩũlũ wa mũĩkĩĩo wakwa. Tũimina ũneenanyʼa witũ ambĩie kana eĩkwatya nĩendeea kũlũmanyʼa na mũĩkĩĩo wakwa. Nasengʼie mũno natavwʼa ndeto ta isu nĩ mũsikalĩ.

Twĩ Mwei wa 4, 1984, nĩnaendie ũmbanonĩ ũla anene maĩ matwʼe ethĩwa nĩngũthawʼa. Mangũlilye kana nĩngũlika itanĩ. Nameie kana nũndũ yu naĩ na kũũ kũmwe na ndyaĩ ndonya kũthi ndena ndata vayaĩ vata wa ĩkũlyo yĩu. Vau kwa vau mangũlilye, “Nao ta keka wĩĩ na maaũ elĩ?” Nameie ndyĩtĩkĩla kũlika itanĩ nũndũ nĩnatwʼĩte vyũ kũendeea kũlũmanyʼa na Ngai nĩ mũĩkĩĩku. Mambĩie kana meĩkĩĩthya nĩnamina kyovo kyakwa kyonthe. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩnathaiwʼe vatiele myei ĩlĩ na mĩthenya 12 kyovo kyakwa kĩthele.

Nĩnaendeeie Kũmwĩkwatya Yeova Nauma Yela

Ĩtina wa mwaka ũmwe kuma nauma yela, nĩnakwatie kũũ kwa kũseũvwʼa. Nĩkuaa ĩsaa yĩmwe kũkwĩkĩa kĩla kwakya. Ĩndĩ ĩvinda ya mbevo ũyĩthĩawa wĩ ũndũ wĩ laisi kwĩkĩa kũũ ku nũndũ vala natililwe vaivikaa nthakame nesa. Kuma nakwata akisitendi nĩ na myaka 19, ndyaaĩthĩwa ndonya kũsemba, ĩndĩ nĩngũnaa visa kĩlĩkonĩ nzembete nĩ nthĩ nzaũ.—Isaia 35:6.

Ũyaĩ ũndũ wĩ laisi kũkwata wĩa nũndũ andũ aingĩ mayendaa kũandĩka mũndũ wĩ na mamutha monzu. O na kau naĩ na kũũ kũmwe kwonzu ndyaaĩsa kũkwata wĩa ndonya nĩtonya kũthũkũma nĩilye nthĩ. Ve ĩvinda nathũkũmaa ta makanika. Ĩtina nĩnesie kũthũkũma wĩa wa myako.

Mwakanĩ wa 1986, nĩnatwaie mwĩĩtu-a-asa mwanake wĩtawa Svitlana. O namo asyai make, aa-ũmae na aa-ũsũe maĩ Ngũsĩ sya Yeova. Kaingĩ nũndavasya ũndũ ũtanaa nũndũ wa ũtwi ũla tweekie tũyĩvaanyʼa wa kũmũthũkũma Yeova thayũnĩ witũ wʼonthe.

Syana sitũ Olia na Volodia nĩsyeemanyĩisye kwaka yĩla syandetheeasya kũtũngĩĩa nyũmba ĩla twekalaa. Na o ũndũ maendeeie kwĩana nowʼo maendeeie kũtanĩa kũtetheesya kwaka Nyũmba sya Ũsumbĩ. O na nĩmatwʼĩkie mavainia ma kĩla ĩvinda. Olia athũkũmaa wĩanĩ wa myako, nake Volodia nĩ mũtumĩa wa kĩkundi.

Svitlana ethĩĩtwe aingwata mbau mũno na kĩu nĩkĩndetheesye kwĩanĩsya ianda syakwa kĩkundinĩ. Myakanĩ ya 1990, ikundi mbingĩ nthĩ ya Ukraine syeethĩawa na atavanyʼa mbee wa 200 na mũtumĩa ũmwe kana elĩ. Na wikendi ĩmwe kĩla mwei nĩnatwaaa mavuku ikundinĩ ila syaĩ central Ukraine.

Nĩnĩendeee Kũmwĩkwatya Yeova Nginya Ũmũnthĩ

Mwakanĩ wa 2022, nĩtwatwie kuma mũsyĩ taoninĩ ya Kryvyi Rih. Yu twĩthĩawa kĩkundinĩ kĩ Austria.

Nĩ wa mũika, ngelekanyʼo ya andũ makwa ma mũsyĩ ala Ngũsĩ nĩyamanyĩisye kwĩkalaa nĩ mwĩanĩe o na yĩla nakwatwa nĩ mathĩna. Mbivilia nĩtũtetheeasya tũmũmanye Mũmbi witũ nesanga na nĩtũtetheeasya twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo vamwe nake. (Yakovo 4:8) Na ngwatanĩo ĩsu nĩyo ĩtumaa twĩthĩwa na thayũ wĩ na kĩeleelo. Nĩndanaa nũndũ o na kau nĩngwatĩtwe nĩ mawetu maingĩ, mavinda onthe nĩnĩmũnengae Yeova ndaĩa ĩla ĩmwaĩle.