Novembre

Yehowa sɩnɩ-ŋ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa ɖɔɖɔ. Ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ kaɖɩnɩ-ŋ yɔ. Ɛsɩnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ ŋtɔzɩ mayaɣ ŋga kamʋnaa yɔ kɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɣdʋ nɔɔyʋ sɔɔlaa se ewelisiɣni-ŋ yɔ. Nɛ ɛha-ŋ ɖoŋ se ŋwolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋsusi tɔm paa ɛyaa ɩtɩsɔɔlɩ se pewelisini-ŋ yɔ. (Yer. 20:7-9) Yehowa lakɩ-ɖʋ kɩbandʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛfalɩsɩɣ-ɖʋ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩla tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ. Kpɩtaʋ hɛkʋ taa kediɣzaɣ taa, ɖiwelisiɣ kɛdɛsɩ nzɩ pɔñɔɔzɩ camɩyɛ yɔ nɛ peseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩlabɩnɩ-sɩ tʋmɩyɛ tɔm susuu taa. Kajalaɣ taa lɛ, sɔɔndʋ pɩzɩɣ nɛ tɩkpa-ɖʋ pazɩ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ tasʋʋ kɩfam nabʋyʋ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩnɩ-pʋ tʋmɩyɛ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiɖiɣzina se pɩlakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ. Pɩtasɩ lɛ, peseɣtiɣ-ɖʋ kediɣzisi taa nɛ kigbeɣliŋ taa se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm susuu nʋmɔʋ kɩfaŋ, weyi pɩtɩla ɖɩtɩlabɩnɩ-ɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩna yɔ. Hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa ɖɔɖɔ lɛ, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖiyele mbʋ pɩmalɩnɩ-ɖʋ yɔ pɩ-labʋ; ɛlɛ ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, ɖɩhaɣ nabʋyʋ Yehowa se ɛwazɩ pɩ-yɔɔ. Paa wɛtʋ ndʋ taa ɖɩtɩɩwɛɛ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ nʋmɔŋ kɩfaŋ nɛ ɖɩhaɣ Yehowa mbʋ ɖɩwɛna nɛ pɩkpaɖɩ ɖeu yɔ, ɖihikiɣ wazasɩ sakɩyɛ. w21.08 27 § 5-6

Takayɩsɩ nzɩ Pɔɔlɩ ma Kɔrɛntɩ mba yɔ sɩ-taa nakɛyɛ taa, ɛtasɩ-wɛ lɔŋ kpayɩ. Ɛma takayaɣ ŋga nɛ pɩtɛ lɛ, etiyi Tiiti pɔ-cɔlɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛnɩwa se pamʋ ɛ-lɔŋ tasʋʋ camɩyɛ yɔ, ɛ-taa kaalabɩ leleŋ siŋŋ. (2 Kɔr. 7:6, 7) Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ Pɔɔlɩ kɩɖaʋ, ye pakpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ pa nɛ po-koobiya Krɩstʋ ñɩma pacakɩ yɔ. Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ papɩzɩɣ patɩŋna nɛ pala mbʋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se pɩwɛɛ se patalɩ lɔŋ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi taa nɛ pɩsa nɛ pa nɛ ɛyaa lalaa pala kɛdɛsɩ nzɩ sɩkpazɩɣ ɛyʋ ɖoŋ yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pɩsa nɛ pakpazɩ koobu nɔɔyʋ ɖoŋ nɛ sɔɔlɩm lɛ, cɛcɛsɩ pazɩ yem pɩkpakɩɣ. (Roma 1:12) Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ weyi ɛmaɣzɩɣnɩ Pɔɔlɩ kɩɖaʋ yɔ, ɛkaɣ ɖɔɖɔ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ Bibl nɛ ɛkpazɩ ɖoŋ e-koobiya tisuu nɛ ɛsɩnɩ-wɛ nɛ pa-taa tɛ se Ɛsɔ sɔɔlɩ-wɛ. Ɛñɩnɩɣ se ɛna lɩmaɣza wena a-yɔɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛsam-wɛ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ ɛtasɩ koobu nɔɔyʋ lɔŋ yɔ, eyeki se ɛ-lɔŋ tasʋʋ ɛlɩɩnɩ Ɛsɔtɔm taa. Eheyiɣ koobu ɛnʋ mbʋ ɖeyi ɖeyi ɛlɛ laba yɔ, ɛlɛ ɛlakɩ mbʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔɔlaa se ɛlɛ ɛɖɔ ɛ-lɔŋ tasʋʋ yɔɔ.—Gal. 6:1. w22.03 28-29 § 11-12

Sɔnɔ, Yehowa haɣ ɛ-samaɣ taa ñɩma «ɖoŋ weyi ɩcɛzɩ ɛyʋ ɖoŋ yɔ» se pɩsa nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ ɛ-sɛtʋ taa. Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɛtɩŋɩɣna nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ adɩma. Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Efɛɛzɩ mba 6:18 taa yɔ, Pɔɔlɩ seɣtiɣ-ɖʋ se ‘ɖɩtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ paa ɛzɩmtaa.’ Ɛsɔ kaɣ cosuu ɖa-adɩma yɔɔ nɛ ɛkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ. Nabʋyʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ a-taa, nɛ pɩtɩla ɖɩɩsɩŋ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ ɖa-adɩma taa yɔ. Ɛlɛ Yehowa seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩtɩmnɩ-ɩ paa pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖihiɣ tɔm pee wena pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖiheyi-i ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ. (Roma 8:26, 27) Ɛtɩŋɩɣnɩ ɖɔɖɔ Bibl yɔɔ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ. Pɔɔlɩ kalaɣ Masɩ se pɩsa nɛ ɛkpa ɖoŋ nɛ ehiɣ laŋɩyɛ hɛzʋʋ, nɛ pɩpɔzʋʋ se ɖa ɖɔɖɔ ɖɩla mbʋ. (Roma 15:4) Ðɩɩkalɩɣ Ɛsɔtɔm nɛ ɖɩmaɣzɩɣ tɩ-yɔɔ lɛ, Yehowa pɩzɩɣ ɛtɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna ɛzɩma Masɩ sɩɣnɩ-ɖʋ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ tɩ-taa yɔ.—Ebr. 4:12. w21.05 22 § 8-10

Paa ɖɩkatɩɣ kala wena apɩzɩɣ ayele se ɖɩtaala sakɩyɛ ɛzɩ ɖɩsɔɔlʋʋ yɔ kpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ taa yɔ, ɖiileɣyiɣni tɔm wɩlʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋzɩ ɖe-nesi tɛɛ yɔ. Pɩtɩla ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlakɩ sakɩyɛ ɛzɩ ɖɩsɔɔlʋʋ yɔ. Koobiya nabɛyɛ kpadɩyaa yaa pɛfɛyɩnɩ tɔnʋʋ taa alaafɩya camɩyɛ. Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛɛ? Ye mbʋ yɔ, tɔzɩ se ɖɩkɔm nɛ ɖiɖiɣzina se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ pɔrtaabɩlɩ nɛ taabɩlɛɛtɩwaa yɔɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩnɩ ɛyaa Bibl. Pʋyɔɔ lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋcaɣ ña-maɣmaɣ ña-ɖɩɣa taa fɛɛɛ nɛ ŋyaa nɔɔyʋ nɛ ña nɛ ɩ ɩpaɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ. Nɛ tɔm susuu nʋmɔʋ ŋgʋ, kɩwɛnɩ wazaɣ lɛɛka ɖɔɖɔ. Nabɛyɛ sɔɔlaa se pɛkpɛlɩkɩ Bibl ɛlɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ koobiya lɩɣ tɔm susuu yɔ, ɛyaa mba pɛfɛyɩnɩ caɣʋ. Ɛlɛ, papɩzɩɣ nɛ pɛwɛɛnɩ alɩwaatʋ tanaŋ tɛɛ cu yaa ɖoo taa. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋha ña-tɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩnɩ nɔɔyʋ Bibl? Yesu kaawɩlɩ Niikoodɛm tɔm ɖoo taa, nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ Niikoodɛm kaasɔɔlaa se pawɩlɩ-ɩ tɔm.—Yoh. 3:1, 2. w21.07 5 § 10-11

Pɩɩɖɩɣzɩ Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa taahɔkʋʋ nɔɔ. Yesu lɩzɩ pɩ-taa se pɩfɛyɩ se pɔhɔkɩ nɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛnʋ wɛ wezuu yɔ. (Mat. 9:14-17) Paa mbʋ yɔ, Farɩsɩ mba nɛ ɛyaa lalaa mba pakaɖaɣnɩ Yesu yɔ, pakʋ ɛ-tɔm mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtaalakɩ pɔ-sɔnzɩ. Pɩwɩzɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛwa kʋdɔndɩnaa Sabaatɩ wiye yɔ. (Mark. 3:1-6; Yoh. 9:16) Pɔyɔɔdaɣnɩ taa leleŋ se pañaŋ Sabaatɩ paɣtʋ; ɛlɛ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, palakɩ tadɩyɛ templo taa. Pa-taa wɩwa alɩwaatʋ ndʋ Yesu kʋ pɔ-tɔm lakasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ yɔ. (Mat. 21:12, 13, 15) Kɩyakʋ nakʋyʋ Yesu kaawɩlɩ ɛyaa nabɛyɛ tɔm Nazarɛɛtɩ sinaagɔɔgɩ taa nɛ pa-taa wɩɩ siŋŋ. Pa-taa wɩwa mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu tɩŋnɩ mbʋ pɩɩlabɩ Izrayɛɛlɩ mba wezuu caɣʋ taa yɔ pɩ-taa kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ-wɛ se pɛwɛnɩ piɖeni men-ɖeke lɩmaɣza nɛ pɛfɛyɩnɩ tisuu. (Luka 4:16, 25-30) Ɛyaa sakɩyɛ lɔ Yesu mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛtɩla mbʋ pamaɣzaɣ se ɛlakɩ yɔ.—Mat. 11:16-19. w21.05 5-6 § 13-14

Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛpakɩ-ɖʋ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ tɩ kpazʋʋ nɛ ɛsa naɣ naɣ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ yɔ: Eseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ mbʋ pɩtalɩɣ nabɛyɛ pe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ ɛsa naɣ naɣ yɔɔ yɔ, pɩtɩla ɖɩtɔzʋʋ Sataŋ Eleeu yɔɔ. Sataŋ kaakɛ Yehowa tiyiyaa taa lɛlʋ nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɛwɛnɩ wala kɩbana sakɩyɛ. Ɛlɛ ɛɛsɔɔlaa se ɛwɛɛnɩ wala nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛɛsɔɔlaa se pɛcɛlɩ-ɩ sɛtʋ ndʋ pɩmʋnaa se pɛcɛlɩ Yehowa ɖeke yɔ. Sataŋ sɔɔlaa se ɖɩwɛɛ ɛzɩ ɛnʋ yɔ, pʋyɔɔ ɛñakɩ pana se eyele nɛ ɖe-liu ɛtaasɩbɩnɩ mbʋ ɖɩwɛna yɔ. Ɛcalɩ paɣzʋʋ labʋ mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɛyɔɔdɩnɩ Ɛva yɔ. Yehowa kaaɖʋ sɔɔlɩm nɛ ɛha Ɛva nɛ ɛ-walʋ tɔɔnasɩ kɩbanzɩ sakɩyɛ. Eheyi-wɛ se pɔtɔɔ «kajaɣ taa tɩŋ kpeekpe pee» ɛlɛ tɩʋ kʋɖʋmʋʋ ɖeke pee eheyi-wɛ se pataatɔɔ. (Kiɖe 2:16) Ɛlɛ Sataŋ peɣzi Ɛva nɛ ɛlɛ maɣzɩ se pɩpɔzʋʋ se ɛtɔɔ tɩʋ piye nɖɩ pekizini-wɛ se pataatɔɔ yɔ. Ɛva liu taasɩbɩnɩ mbʋ ɛwɛna yɔ; ɛɛsɔɔlaa se ɛwɛɛna nɛ pɩkpaɖɩ. Ðɩsɩm mbʋ pɩlabɩ pʋwayɩ yɔ. Ɛva labɩ kɩwɛɛkɩm nɛ pɩtɛmnɩ-ɩ nɛ sɩm.—Kiɖe 3:6, 19. w21.06 14 § 2-3; 17 § 9

Ɛsɔ kaasɔɔlaa se Aɖam nɛ Ɛva palʋlɩ piya nɛ pɔcɔnɩ tɛtʋ yɔɔ camɩyɛ. Ye Aɖam nɛ Ɛva paañam Ɛsɔ nɛ pala mbʋ ɛpɔzʋʋ-wɛ yɔ, pa nɛ pa-sayɩnaa paakɛ Yehowa hɔʋ taa ñɩma tam. Aɖam nɛ Ɛva paawɛnɩ lone nɖɩ ɖɩmʋ ñɩm yɔ Yehowa hɔʋ taa. Keɣa 8:5; nwt nɛ mayaɣ ŋga kɛ-tɛ pɩ-tɛɛ tɔm taa, Daviid yɔɔdɩ tɔm tʋnɛ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma Yehowa lɩzɩ ɛyʋ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɛtɔ se: «Ŋlabɩ-ɩ nɛ Ɛsɔ tiyiyaa kɩlɩ-ɩ pazɩ na, ŋpamɩ-ɩ samtʋ nɛ keɖeɣa ɛzɩ awiya hulaɣ yɔ.» Toovenim taa lɛ, Yehowa tɩha ɛyaa ɖoŋ nɛ lɛɣtʋ ɛzɩ Ɛsɔ tiyiyaa yɔ, nɛ pɛfɛyɩ niye ɖɔɖɔ ɛzɩ Ɛsɔ tiyiyaa yɔ. (Keɣa 102:20) Ɛlɛ Ɛsɔ tiyiyaa ɖoŋ tɩnaa mba pakɩlɩ ɛyaa ‘pazɩ yem na.’ Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se Aɖam nɛ Ɛva pelesi lone nɖɩ paawɛnɩ Yehowa hɔʋ taa yɔ. Pɩkɔnɩ kala sɔsɔna siŋŋ pa-lʋlʋʋ taa mba. Ɛlɛ kaɖʋwa ŋga Yehowa kaawɛna yɔ katɩlɛɣzɩ. Ɛsɔɔlaa se ɛyaa mba pañaŋɩ-ɩ yɔ, pɛkɛ e-piya tam. w21.08 2-3 § 2-4

Sɔnɔ, pakaɖɩɣnɩ Yehowa sɛyaa sakɩyɛ. Pa-taa nabɛyɛ wɛ ajɛɛ wena a-taa paɖɩɣ nʋmɔʋ ɖa-tʋma yɔ a-taa, nɛ papɩzɩɣ nɛ pakpa koobiya mba nɛ powoni-wɛ «ñʋndɩnaa nɛ awiya ɛsɩndaa» se pɩkɛnɩ-wɛ aseɣɖe. (Mat. 10:17, 18) Aseɣɖe Tɩnaa lalaa hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɛzɩma pakaɖɩɣnɩ-wɛ yɔ, pɩwɛ ndɩ. Ajɛɛ wena a-taa pɛwɛɛ yɔ, pɛwɛnɩ waɖɛ se pɛsɛɛ Yehowa faaa. Ɛlɛ, pɔ-hɔŋ taa ñɩma mba pɛtɛm pa-taa se paɖɩkɩ-wɛ nʋmɔʋ nɛ pataasɛɛ pɛ-Ɛsɔ yɔ pakaɖɩɣnɩ-wɛ. (Mat. 10:32-36) Sakɩyɛ taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba ɖiɣziɣna se paapɩzɩɣ nɛ pañɩɣ ɖɔ-yɔɔ se ɖiyele Yehowa sɛʋ yɔ, peyeki-ɖʋ kaɖɩnʋʋ. Nɛ mba pakaɖaɣnɩ-ɖʋ siŋŋ yɔ, pa-taa nabɛyɛ kɔm nɛ papɩsɩ Aseɣɖe Tɩnaa mba pɛwɛ kpekpeka yɔ. Ye pɛwɛɛ nɛ pakaɖɩɣnɩ-ŋ yɔ, taalɔ lidaʋ. Wɛɛ abalɩtʋ. Yehowa wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-ŋ; pʋyɔɔ lɛ, sɔɔndʋ ɛtaakpa-ŋ nɛ nabʋyʋ. w22.03 16 § 8

Bibl wɩlɩɣ se Yehowa paɖɩɣ «pɛŋʋʋ tɛtɛ [yaa ɛsa wena akpazɩɣ a-tɩ yɔ], nzʋlʋmɩyɛ kɩcɛtɩyɛ, nesi nzɩ sɩkpɛdɩɣ calɩm ɖulum yɔ.» (Adu. 6:16, 17) Pɩtasɩ lɛ, «ɛpaɖɩɣ puuyaɣ tɩnaa nɛ pɔbɔtʋ tɩnaa.» (Keɣa 5:6; nwt) Yehowa paɖɩɣ wɛtʋ nɛ lakasɩ nzɩ siŋŋ; pʋyɔɔ Noowa alɩwaatʋ taa ɛɖɩzɩ kañatʋ tɩnaa tɩŋa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ peyeba nɛ tɛtʋ suni puuyaɣ lakasɩ. (Kiɖe 6:13) Yehowa tɩŋnɩ ɖɔɖɔ nayʋ Malakii yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se ɛnʋ paɖɩɣ mba palakɩ pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ lakasɩ nɛ pekiziɣ pɛ-tɛnzɩ ɖulum yɔ. Ɛsɔ ɛɛmʋ pɛ-sɛtʋ nɛ ɛkaɣ-wɛ pɔzʋʋ akɔnta pa-lakasɩ yɔɔ. (Mal. 2:13-16; Ebr. 13:4) Yehowa sɔɔlaa se ‘ɖikizi mbʋ pɩkɛ kɩdɛkɛdɩm’ yɔ. (Roma 12:9) Tɔm piye «ikizi» wɩlɩɣ ɛzɩma pɩlakɩ ɛyʋ yɔ; ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se ɛyʋ ɛpaɖɩ nabʋyʋ siŋŋ, nabʋyʋ ɛla ɛyʋ kiniŋ. Mbʋ ɖɔɖɔ, mbʋ Yehowa tɔŋ se pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, pɩpɔzʋʋ se pɩ-yɔɔ maɣzʋʋ maɣmaɣ ɛlabɩ-ɖʋ kiniŋ. w22.03 4-5 § 11-12

Piileɖiɣ lɛ, ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛkaɣ tɩŋnʋʋ e-Kewiyaɣ yɔɔ nɛ ɛwazɩ-ɖʋ siŋŋ. Mba powoki pɩ-yɔɔ nɛ paɖaŋɩɣ Yehowa yɔ, pakaɣ hiɣu wazasɩ sakɩyɛ sɔnɔ sɔnɔ nɛ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ ɖɩ-taa. Alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ samaɣ sʋʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ, pɩɩkaɣ tasʋʋ pɔzʋʋ se kɔɖɔkɩ ka-laŋɩyɛ nɩɣzɛ nɛ kala wena kakatɩɣ sɔnɔ yɔ, a-taa. Mulum lakasɩ kaɣ sɩʋ tɩnaɣ, nɛ wɩzasɩ ɛɛkaɣ tasʋʋ wɛʋ. (Natʋ 21:4) Pɩɩkaɣ tasʋʋ pɔzʋʋ se ɖɩnɩɣzɩ ɖa-kɩcɛyɩm yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩtɩŋa pɩkaɣ tɔyʋʋ. (Keɣa 71:16; Iza. 54:13) Pɩkaɣ wɛʋ ɖeu kpem. Yehowa wɛɛ nɛ ɛñɔɔzʋʋ-ɖʋ lɛɛlɛɛyɔ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩcaɣ e-Kewiyaɣ tɛɛ. Nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɛtɩŋɩɣna nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ ŋgʋ lɛ se ɛwɛɛ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖiyele wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ ɖɩwɛna yɔ nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ. Taayele nɛ pitibi-ŋ yɔɔɔ nɛ ŋyele Yehowa sɛʋ. Wezuu ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu yɔ, kɩwɛnɩ ɛsɩndaa. Ðɩwɛɣ nɛ ɖɩɖaŋɩɣ alɩwaatʋ ndʋ kpam lɛ, iyele ɖɩwɛɛ taa leleŋ taa nɛ ɖɩɖʋ suuɖu nɛ ɖɩɖaŋ Yehowa nɛ ɛla mbʋ ɛyɔɔdaa se ɛlakɩ yɔ. w21.08 13 § 17-19

Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Yuudee yɔ, pamʋ apostoloo Pɔɔlɩ takayaɣ nɛ pitileɖi lɛ, pɩpɔzɩ se peyele pɛ-ɖɩsɩ, pa-tadɩyɛ, nɛ pɔ-hɔŋ taa ñɩma mba patɩkɛ Krɩstʋ ñɩma yɔ nɛ «papaɣzɩ seu nɛ pakpa pʋŋ taa.» (Mat. 24:16) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩcɛyɩ kpɛdɛyɛ se pasɩnɩ ɖama. Pʋcɔ nɛ pɩtalɩɣ mbʋ lɛ, ye paawɛɛ nɛ pɔɖɔŋ lɔŋ weyi Pɔɔlɩ kaatasɩ-wɛ se pa nɛ lalaa patayɩɣ mbʋ pɛwɛna yɔ ɩ-yɔɔ yɔ, pɩɩwɛ-wɛ kɛlɛʋ se wezuu kɩfalʋʋ ŋgʋ papaɣzɩ caɣʋ yɔ kɩmalɩnɩ-wɛ. Pɩtɩkɛ paa ɛzɩmtaa ɖo-koobiya heyiɣ-ɖʋ pa-kɩcɛyɩm. Ye mbʋ yele nɛ pɩwɛɛ lalaa kɛlɛʋ se pɔñɔtɩnɩ-ŋ nɛ pɔpɔzɩ-ŋ sɩnʋʋ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋsɩm ñɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya mba paa ɛzɩmtaa lɛ, pɔsɔɔlɩ faaa se pasɩnɩ lalaa yɔ. Paayeki kpa se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩcɛyɩɣ-wɛ. Ðɩnawa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa-wɛ liu alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-ɖʋ yɔ, nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩnɩ-wɛ. w22.02 23-24 § 13-15

Pɩnzɩ nzɩ sɩɖɛwa nɛ pitileɖita yɔ sɩ-taa, pakpaɣ agbaa sakɩyɛ nɛ pɛkpɛndɩ lɛɛna yɔɔ, piyeba nɛ agbaa naayɛ tɩtasɩ wɛʋ ageeta wena a-taa awɛɛ yɔ. Ye pɔpɔzɩ-ɖʋ se ɖiwolo ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖɛɛ nɛ ɖiyele ɖa-taabalaa nɛ ɖɔ-hɔʋ taa mba nabɛyɛ. Ɛzɩ Ɛsɔ heyiɣni ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɩwɛɛ se paa tɔm susuyu weyi lɛ ewolo yɔ? Aayɩ. Toovenim, tɔm tʋnɛ tɩpɩzɩɣ tiyele nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖɔ nʋmɔʋ ŋgʋ pawɩlɩɣ-ɖʋ yɔ kɩ-taa. Ɛlɛ Yehowa taɣ liu ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pʋyɔɔ ɛha-wɛ waɖɛ se pakpaɣ lɩmaɣza ana, nɛ pɩpɔzʋʋ se ɖa ɖɔɖɔ ɖɩtaa-wɛ liu. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩɖʋ nesi lɩmaɣza wena ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kpakɩɣ yɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pakpakɩɣ lɩmaɣza wena aalakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ mbʋ ɖɩɩsɔɔlaa yɔ? Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩsɩɣna nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ Ɛsɔ samaɣ taa. Alɩwaatʋ ndʋ paa weyi eluzuu ɛ-tɩ nɛ ɛɖʋʋ nesi lɩmaɣza wena ɛzʋtʋyaa ɛgbɛyɛ kpakɩɣ yɔ, agbaa wokini ɛsɩndaa. (Ebr. 13:17) Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ye ɖɩɖʋʋ nesi mba Yehowa ta-wɛ liu nɛ ɛlɩzɩ-wɛ se pɔcɔnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ-ɩ se ɖɩtaɣ-ɩ liu.—Tʋma 20:28. w22.02 4-5 § 9-10

Ye ŋkɛ koobu abalɩñɩnʋ weyi pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, ŋpɩzɩɣ ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye tɔm yɔɔdʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ye «ŋkam ñʋʋ» nɛ tɔm kalʋʋ, tɔm yɔɔdʋʋ, nɛ tɔm wɩlʋʋ yɔ, ŋkaɣ pɩzʋʋ nɛ ŋsɩnɩ ñɔ-tɔm welisiyaa nɛ pɩkɩlɩ. (1 Tim. 4:15) Ñaɣ pana nɛ ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa nɛ ŋkpɛlɩkɩ nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm yɔɔdʋʋ lɛɣtʋ ndʋ tɩ-taa patazɩ Ka ñʋʋ nɛ tɔm kalʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ hatʋ cabɩ takayaɣ taa yɔ. Kpɛlɩkɩ tɔm yɔɔdʋʋ lɛɣtʋ ndʋ kʋɖʋm kʋɖʋm, ka ñʋʋ nɛ ŋfalɩsɩɣ ña-tɩ ɖɩɣa, nɛ ñaɣ pana nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ lɛɣtʋ ndʋ alɩwaatʋ ndʋ ŋwɩlɩɣ tɔm ɛgbɛyɛ taa yɔ. Pɔzɩ lɔŋ tasʋʋ Lɔŋ tasɩyʋ sɩnɩyʋ yaa ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa lalaa «mba palakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka tɔm yɔɔdʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ taa yɔ.» (1 Tim. 5:17) Pɩwɛɛ se ŋñaɣ pana nɛ ŋnɩɩ lɛɣtʋ ndʋ tɩwɛ hatʋ cabɩ takayaɣ ŋga ka-taa yɔ tɩ-taa camɩyɛ, ɛlɛ pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ŋka ñʋʋ nɛ ɛzɩma ŋsɩnɩ ñɔ-tɔm welisiyaa nɛ pakpazɩ pe-tisuu ɖoŋ yɔ nɛ ɛzɩma ŋseɣti-wɛ nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm ndʋ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ña nɛ wɛ ɩkaɣ hiɣu taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ. w21.08 24 § 17

Ye ɖɩkpakɩɣ ɛyaa lalaa se pakɩlɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩɩkaɣ lʋbɩnʋʋ ɛyaa mba pɩtɩla pɛwɛ lɛɣtʋ siŋŋ, nɛ pɛwɛ niye nɛ pɩkpaɖɩ-ɖʋ yɔ, ɛlɛ ɖa-taa kaɣ-wɛ labɩnʋʋ leleŋ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɖa-taa kaɣ labʋ leleŋ ye palakɩnɩ tʋmɩyɛ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɛwɛ niye yɔ Yehowa sɛtʋ taa se pɩkɔŋnɩ-ɩ samtʋ yɔ. Piyeki nɛ ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩñɩnɩ laŋhɛzɩyɛ nɛ ɖiyele nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖɩtaaɖʋ ɛsɩyɛ ɛyʋ lɛlʋ yɔɔ, ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩtɩlɩ ɖo-ɖoŋ kamaɣ yɔ. Ye ɖɩtɩlɩ ɖo-ɖoŋ kamaɣ yɔ, ɖɩɩkaɣ ñaɣʋ pana se ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛ lɛɣtʋ nɛ pɩkpaɖɩ yaa se ɖɩwɛ niye nɛ pɩkpaɖɩ ɛyaa lalaa. Ɛlɛ, ɖɩkaɣ ñaɣʋ pana se ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ ɛyaa mba pɛwɛ niye nɛ pɩkpaɖɩ-ɖʋ yɔ pɔ-cɔlɔ. Kpaɣ se koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ yɔɔdʋʋ samaɣ taa tɔm camɩyɛ siŋŋ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ-ɩ nɛ ɖɩna se ɛzɩma ɛñɔɔzʋʋ samaɣ taa tɔm yɔɔdʋʋ. Ye koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ ɛsɩm tɔɔnaɣ labʋ camɩyɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ-ɩ se ɛtasɩ-ɖʋ lɔŋ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛ niye hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa nɛ pɩkpaɖɩ. w21.07 16 § 8-9

Ðɩkalɩɣ Kɩgalʋʋ takayaɣ taa se Yehowa kʋ Izrayɛɛlɩ tʋ nɔɔyʋ tɔm se ɛmʋnɩ sɩm mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛca ɖasɩ Sabaatɩ kɩyakʋ wiye. Nɛ ɖɩkalɩɣ Samɩyɛɛlɩ takayaɣ naalɛ ñɩŋga taa se pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ pʋwayɩ lɛ, Wiyaʋ Daviid labɩ acɛyɛ nɛ ɛtɛ ɛkʋ ɛyʋ, ɛlɛ Yehowa kpeɣ-i. (Kɩg. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Pʋtɔma yɔ, ɖɩpɔzʋʋ ɖa-tɩ se: ‘Ɛbɛ yɔɔ Daviid labɩ acɛyɛ nɛ ɛtɛ ɛkʋ ɛyʋ nɛ Yehowa kpeɣ-i ɛlɛ ɛkʋ abalʋ lɛlʋ, weyi pɩwɛ ɛzɩ ɛlɛ tɩla kɩwɛɛkɩm sɔsɔm yɔ ɛ-tɔm se pakʋ-ɩ?’ Pɩtɩkɛ alɩwaatʋ tɩŋa Bibl yɔɔdʋʋ mbʋ pɩlabɩ kɛdaɣ nakɛyɛ taa yɔ pɩtɩŋa pɩ-tɔm tete. Ðɩnawa se Daviid kpiɖi ɛ-lakasɩ yɔɔ siŋŋ. (Keɣa 50:4-6) Ɛlɛ abalʋ weyi ɛtɩɖɔ Sabaatɩ paɣtʋ yɔɔ yɔ, anɩ ɛkɛnaa? Ekpiɖi mbʋ ɛlaba yɔ pɩ-yɔɔ? Ɛzɩ ɛtɩɩmaɣnɩ Yehowa paɣtʋ yɔɔ? Ɛzɩ paatɛmɩ-ɩ paɣʋ nɛ etiwelisi? Bibl ticosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Ɛlɛ ɖɩsɩm tɔm sakɩyɛ ɖɛ-Ɛsɔ yɔɔ, ndʋ tiyeki se ɖa-taa ɛtɛ se ɛ-nʋmɔŋ «tɩŋa kɛ tʋtʋyɛ» yɔ.—Keɣa 144:17. w22.02 2-3 § 3-4

Ɛyʋ weyi ɛtɩlɩ e-ɖoŋ kamaɣ yɔ, ɛɛmaɣzɩɣ nɛ pɩcɛzɩ mbʋ ɛpɩzɩɣ labʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Piyeki se etaalesi taa leleŋ weyi ɛwɛna yɔ, nɛ piyeki ɖɔɖɔ se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ ɛyʋ weyi ɛtɩlɩ e-ɖoŋ kamaɣ yɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ ɛyʋ weyi ɛwɛɛ nɛ ɛsaɣ lɔɔɖɩyɛ nɛ ɛkpaɣ piyaɣ nakɛyɛ yɔ. Pɩpɔzʋʋ se lɔɔɖɩyɛ sayʋ ɛnʋ ɛhɛtɩ seya nɛ pɩsa nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛkpaɣ piyaɣ. Toovenim taa lɛ, ɛkaɣ wobu hɛɛɛ nɛ pɩkɩlɩ, ɛlɛ ɛkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɛɣnɩ ɛsɩndaa. Mbʋ ɖɔɖɔ, ɛyʋ weyi ɛtɩlɩ e-ɖoŋ kamaɣ yɔ, ɛsɩm alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se «ɛlɛɣzɩ nɛ ewolo hɛɛɛ» nɛ pɩsa nɛ ɛpɩzɩ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛsɛɣ Yehowa nɛ ɛsɩɣnɩ lalaa yɔ. (Fil. 4:5) Maɣzɩ Barizilayii kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋna. Ɛwɛnɩ pɩnzɩ 80 lɛ, Wiyaʋ Daviid ya-ɩ se ewolo nɛ ɛpɩsɩ wiyaʋ ɖɩɣa taa tʋ. Barizilayii kaasɩm e-ɖoŋ kamaɣ, pʋyɔɔ lɛ ekizi wiyaʋ yatʋ ndʋ. Barizilayii kaanawa se ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛtasɩ labʋ sakɩyɛ, pʋyɔɔ eheyi Daviid se Kimaamɩ, weyi ɛkɛ evebu yɔ, ewolo e-lone taa. (2 Sam. 19:35-37) Ɛzɩ Barizilayii yɔ, koobiya akpadɩyaa mba pɛkɛ abalaa yɔ, pa-taa wɛ leleŋ se paha waɖɛ evebiya nɛ pala tʋma. w21.09 10 § 6-7

Pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋnaɣ Yehowa ɛzɩ Caja sɔɔlɩm tʋ yɔ? Pɩwɛ ɖa-taa nabɛyɛ kaɖɛ. Ye ɖa-caa weyi ɛlʋlɩ-ɖʋ yɔ ɛtaakɛ caja kɩbanʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖitisi se caja nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. Pɩhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ siŋŋ se ɖɩna se Yehowa nɩɣ ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ pɩ-taa camɩyɛ. Ɛsɔɔlaa se ɛñɔtɩnɩ-ɖʋ. Pʋyɔɔ ɛ-Tɔm seɣtiɣ-ɖʋ se: «Ɩñɔtɩ mɩ-tɩ nɛ Ɛsɔ, nɛ ɛkaɣ-mɩ ñɔtɩnʋʋ.» (Yak 4:8) Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ, nɛ ɛyɔɔdaa se ɛkaɣ-ɖʋ kɛʋ Caja kɩbanʋ weyi ɛ-wayɩ fɛyɩ yɔ. Yesu pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa kpam. Yesu sɩm Yehowa camɩyɛ nɛ ɛlɩzɩɣ Ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ nɛ ɛwɩlɩɣ pilim, pʋyɔɔ ɛyɔɔdaa se: «Weyi ɛna-m yɔ, ɛna ɖɔɖɔ Caa.» (Yoh 14:9) Yesu wɛ ɛzɩ ɖa-ɖalʋ nɔɔyʋ yɔ, nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ ɛzɩma ɖiluzi ɖa-tɩ nɛ ɖɩña ɖa-Caa yɔ, ɛzɩma ɖikizi labʋ mbʋ pɩɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ, nɛ mbʋ ɖɩla nɛ ɖɔ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ yɔ. Ɛlɛ kɔzɩ kɔzɩ lɛ, wezuu ŋgʋ Yesu caɣ tɛtʋ yɔɔ yɔ, kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se Yehowa wɛ ɖeu nɛ ɛkɛ sɔɔlɩm tʋ. w21.09 21 § 4-5

Yehowa sɛyaa ñɛkpɛndaa nɛ pɛsɛɣ-ɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa. Yehowa ɖʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ, nɖɩ lɛ se pɔcɔnɩ ɛgbɛyɛ yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ kele kele. Ye koobu nɔɔyʋ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ, Yehowa pɔzʋʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se patazɩ koobu ɛnʋ ɛ-tɔm taa nɛ pana se ɛmʋnaa se ɛwɛɛ ɛgbɛyɛ taa yaa ɛtɩmʋna. Mbʋ pɩ-taa pɩwɛɛ se patazɩ yɔ pɩ-taa nabʋyʋ lɛ se pañɩnɩ nɛ pana se mbʋ ɛlaba yɔ, ekpiɖi pɩ-yɔɔ siŋŋ na. Ɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩ se ekpiɖaa, ɛlɛ toovenim taa lɛ, ɛpaɖɩɣ mbʋ ɛlaba yɔ? Ɛtɛm ɛ-taa se ɛɛtasɩɣ kɩwɛɛkɩm mbʋ labʋ na? Ye taabalɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖʋʋ eyebina nɛ ɛla kɩwɛɛkɩm mbʋ yɔ, etisiɣ faaa se ɛcɛ taabalɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ nɖɩ? Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tɩmɩɣnɩ Yehowa, patɩŋnɩ Masɩ yɔɔ nɛ patazɩ mbʋ pɩlaba yɔ pɩ-taa, nɛ patazɩ ɖɔɖɔ nɛ pana se wɛtʋ ndʋ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛwɛna pɩlɩɩnɩ mbʋ ɛlaba yɔ pɩ-yɔɔ. Pʋwayɩ lɛ, pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛ ɛgbɛyɛ taa yaa ɛɛwɛɣ. Nabʋyʋ taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se palɩzɩ-ɩ ɛgbɛyɛ taa.—1 Kɔr. 5:11-13. w22.02 5 § 11-12

Pamɩyɩsʋʋ-ɖʋ lɩm yɔ, paa pɩlabɩ kɩyakɩŋ pazɩ yaa pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɛɛnɩ ɛyʋtʋ ndʋ Yehowa sɔɔlaa yɔ. Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛyʋtʋ ndʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩcɔnɩ ɖa-maɣzɩm yɔɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, maɣzɩm mbʋ ɖɩwɛna yɔ, pɩwɛnɩ ɖoŋ siŋŋ ɖɛ-ɛyʋtʋ yɔɔ. Ye ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ ɖo-tomnaɣ kɔɖɛyɩ tuyuu-ɖʋ se ɖɩla yɔ pɩ-yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ nɛ ɖɩla mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ. (Efɛz. 4:17-19) Ɛlɛ, ye ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ tɔm kɩbandʋ nɛ ɖɩla lakasɩ nzɩ sɩkɛdɩɣnɩ Yehowa, ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ. (Gal. 5:16) Ɛlɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɩɣ nʋmɔʋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda tɩŋa se ataasʋʋ ɖa-maɣzɩm taa. Ɛlɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɩzɩ se ɖɩɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ lɩmaɣza ana. Pʋcɔ nɛ ɖɩha ɖa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-ɖʋ lɩm lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖikizi yɔɔdaɣ nɛ lakasɩ nzɩ Yehowa paɖɩɣ yɔ. Pɩsa nɛ ɖɩhɔzɩ ɛyʋtʋ kɩbɩndʋ lɛ, nɩŋgbaŋaɣ ŋga pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpɛzɩ kajalaɣ ɖeɖe; nɛ kɔ-tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ. Ɛlɛ, pɩsa nɛ ɖɔ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa camɩyɛ lɛ, pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖisuu ɛyʋtʋ kɩfatʋ. w22.03 8 § 1-2

Alɩwaatʋ ndʋ ɛyʋ nɔɔyʋ lakɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ, pɩfɛyɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kɛlɛʋ se patɩlɩ se ekpiɖi siŋŋ yaa etikpiɖi. Ɛbɛ yɔɔ pɩfɛyɩ kɛlɛʋ? Ɛzʋtʋyaa ɩɩpɩzɩɣ nɛ patɩlɩ mbʋ pɩwɛ ɛyʋ laŋɩyɛ taa yɔ, pʋyɔɔ lɛ pañɩnɩɣ se pana mbʋ pɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se toovenim taa lɛ po-koobu paɖɩɣ mbʋ ɛlaba yɔ. Pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɛzʋtʋyaa ɩna mbʋ pɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛlɛɣzɩ ɛ-maɣzɩm nɛ ɛ-lakasɩ toovenim taa yɔ. Pɩkaɣ pɔzʋʋ ɖɔɖɔ se patɩlɩ ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ. Pʋcɔ nɛ abalʋ ɛnʋ ɛlɛɣzɩ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpaɣ-ɩ alɩwaatʋ sakɩyɛ. Pɩsa nɛ ɛyʋ weyi palɩzɩ-ɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ ɛwɩlɩ se ekpiɖi toovenim taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ewoki kediɣzisi ɖoŋ ɖoŋ nɛ ɛɖɔ lɔŋ weyi ɛzʋtʋyaa tasɩ-ɩ se ɛtɩmɩɣ nɛ ɛkalɩɣ Bibl ɖoŋ ɖoŋ yɔ ɩ-yɔɔ. Pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɛñaɣ pana nɛ ese wɛtʋ ndʋ tiiyeba nɛ ɛtɔlɩ kɩwɛɛkɩm taa yɔ. Ye ɛñaɣ pana siŋŋ nɛ ɛñɔɔzɩ ɛ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ yɔ, ɛ-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ-ɩ kpeɣu kiya nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kaɣ-ɩ sɩnʋʋ nɛ ɛɖaɣnɩ pɩsʋʋ ɛgbɛyɛ taa. w21.10 6 § 16-18

Yesu sɔɔlɩ Yehowa siŋŋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ ɛsɔdaa nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, Yehowa ɖeke ɛsɛɣaɣ. (Luka 4:8) Ɛwɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pɛsɛɛ Yehowa ɖeke. Yesu yaa ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa siɣsiɣ tɩnaa tɩlabɩnɩ sɩʋ kpelisi tʋmɩyɛ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ taa wiɖiyi. Ɛsɔ kɛ fezuu nɛ pʋyɔɔ lɛ, nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛla nabʋyʋ nɛ pɩkɛ Ɛsɔ lɛzʋʋ! (Iza. 46:5) Ɛlɛ, suwe ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɛyaa kiɖeɖema sɩʋ kpelisi nzɩ ɛyaa lakɩ nɛ pɛsɛɣ-sɩ yɔ sɩ-yɔɔ? Yehowa yɔɔdɩ Paɣtʋ Hiu tɛ naalɛ ñɩndʋ taa Yehowa yɔɔdɩ sɔnɔ mayaɣ taa tɔm. Ɛyaa mba pɔsɔɔlaa se pɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Ɛsɔ yɔ, panɩɣ pɩ-taa se ɛtɩsɔɔlɩ se ɖɩsɛɛ sɩʋ kpelisi. Ɛyaa mba patazɩɣ caanaʋ taa tɔm taa yɔ, pɔyɔɔdaa se apostoloowaa alɩwaatʋ taa, Krɩstʋ mba sɛɣaɣ Ɛsɔ ɖeke na. Sɔnɔ, Yehowa Aseɣɖe Tɩna maɣzɩɣnɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma kɩɖaʋ. w21.10 19-20 § 5-6

Yesu paɣ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Yuudee yɔ se alɩwaatʋ natʋyʋ kaɣ kɔm nɛ sɔɔjanaa kaɣ ‘cɔʋ Yeruzalɛm nɛ pata.’ (Luka 21:20-24) Alɩwaatʋ ndʋ panaɣ mbʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se «papaɣzɩ seu nɛ pakpa pʋŋ taa.» Ye pesewa nɛ palɩɩ tɛtʋ taa yɔ, pɩkaɣ yabʋ pa-ñʋʋ, ɛlɛ pakaɣ yebu wondu sakɩyɛ pa-wayɩ. Pɩlakɩ pɩnzɩ nasɩyɩ yɔ, Feŋuu Tilimiye yɔɔdaa se: «Pesewa nɛ peyele pa-hayɩm nɛ pa-ɖɩsɩ, nɛ halɩ patɩkpɛndɩnɩ mbʋ pɛwɛnɩ pa-ɖɩsɩ taa yɔ. Pa-taa kaatɛma se Yehowa kaɣ pɔ-yɔɔ kandɩyʋʋ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ, pʋyɔɔ pasɩ ɛ-sɛtʋ kajalaɣ ɖeɖe nɛ pɩkɩlɩ wondu lɛɛtʋ ndʋ papɩzaɣ se pamaɣzɩ se tɩ-tɔm cɛyaa yɔ.» Katasɩ yɔɔdʋʋ se: «Pɩtɩla pɩkaɣ-ɖʋ takʋʋ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ yɔ pɩ-hɔɔlʋʋ taa. Tomnaɣ yɔɔ wondu ndʋ, ndʋ mʋnɩ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa nɛ pɩkpaɖɩ, yaa ñʋʋ yabʋ mbʋ mba pɛwɛ Ɛsɔ hɔɔlʋʋ yɔɔ yɔ pakaɣ hiɣu yɔ, pɩ-tɔm cɛyɩnɩ ɖɛ-ɛsɩndaa nɛ pɩkpaɖɩ? Ɛɛɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖiseɣ yɔ, pɩtɩla ɖɩkatɩɣ kala naayɛ nɛ nabʋyʋ pɩzɩɣ nɛ pɩtɛɖɩ-ɖʋ. Pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩla mbʋ payɩ pɩkaɣ pɔzʋʋ yɔ.» w22.01 4 § 7-8

Izrayɛɛlɩ piya lɩnɩ Ejipiti nɛ pitileɖi lɛ, Yehowa lɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Moyizi, nɛ eheyi-i Ɛ-hɩɖɛ nɛ Ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ tɔm. Ɛyɔɔdaa se: «Yehowa, Yehowa, Ɛsɔ weyi ɛnaɣ pʋtɔdɩyɛ nɛ ɛnɩɣ lalaa wɩzasɩ yɔ, weyi ɛɛmʋʋ pana lɛɛ lɛɛ, nɛ weyi ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ nɛ e-toovenim ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ, ɛwɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛyaa kudokiŋ, ekpeɣu weyi picoɖi-i yɔ, nɛ paɣtʋ yɔɔ maʋ, nɛ kɩwɛɛkɩm.» (Ejl. 34:6, 7; nwt) Yehowa tɩŋnɩ tɔm pee kɩbana anɛ a-yɔɔ nɛ eheyi Moyizi Ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ tɔm ndʋ tɩwɛ ŋgee kpem yɔ. Ŋgee tɔm ndʋ lɛ ndʋ? Yehowa tɩyɔɔdɩ yem se ɛwɛnɩ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ, ɛlɛ ɛtɔm se ‘ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’ Patasɩ yɔɔdʋʋ Bibl hɔɔlɩŋ loɖo taa se Yehowa ‘sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’ (Kɩg. 14:18; Neh. 9:17; Keɣa 86:15; 103:8; Yow. 2:13; Yon. 4:2; nwt) Hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-tɩŋa ɩ-taa lɛ, Yehowa ɖeke pɔtɔm se ‘ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ,’ patɩyɔɔdɩ se ɛyaa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ mbʋ. Pɩwɛ ɖeu kpem se Yehowa maɣmaɣ yɔɔdaa se ‘ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’ w21.11 2-3 § 3-4

pɔɖɔkɩ nesi yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ apostoloo Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛ-halʋ pa-kɩɖaʋ taa. Apostoloo Pɩyɛɛrɩ katɩ Yesu kajalaɣ ɖeɖe nɛ pɩla fenasɩ loɖo nɛ piwolo pɩnaɣ mbʋ yɔ lɛ, pɩpɔzɩ se ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩcɛyɩyɛ naɖɩyɛ. Kpakpasɩ kpaʋ tʋmɩyɛ Pɩyɛɛrɩ lakaɣ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-hɔʋ yɔɔ. Pʋyɔɔ alɩwaatʋ ndʋ Yesu ya Pɩyɛɛrɩ se ɛtɩŋ ɛ-wayɩ nɛ pala alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ, pɩɩwɛɛ se Pɩyɛɛrɩ ɛmaɣzɩ ɛ-hɔʋ yɔɔ pʋcɔ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣza. (Luka 5:1-11) Pɩyɛɛrɩ lɩzaa se ɛtɩŋɩɣ Yesu ɛ-tɔm susuu tʋmɩyɛ taa. Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɩyɛɛrɩ halʋ kaaɖʋ nesi lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɛkpaɣaa yɔ. Bibl yɔɔdʋʋ se Yesu fema nɛ pɩtɛ lɛ, Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛ-halʋ pɔɖɔm nʋmɔʋ alɩwaatʋ natʋyʋ pazɩ. (1 Kɔr. 9:5) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɩyɛɛrɩ halʋ kaakɛ halʋ Krɩstʋ tʋ weyi ɛhaɣaɣ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ yɔ, pʋyɔɔ Pɩyɛɛrɩ pɩzaɣ se ɛtasɩ lɔŋ walaa nɛ halaa Krɩstʋ ñɩma nɛ laŋɩyɛ kpayɩ. (1 Pɩy. 3:1-7) Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛ-halʋ pataɣaɣ liu tamaɣ ŋga Yehowa laba se ɛcɔŋnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe ye pasɩ Kewiyaɣ kajalaɣ ɖeɖe pe-wezuu caɣʋ taa yɔ.—Mat. 6:31-34. w21.11 18 § 14

Apostoloo Pɔɔlɩ kaasɔɔlɩ e-koobiya Krɩstʋ ñɩma. Ɛlabɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka siŋŋ se ɛsɩnɩ-wɛ. (Tʋma 20:31) Pʋyɔɔ e-koobiya Krɩstʋ ñɩma ɖɔɖɔ kaasɔɔlɩ-ɩ siŋŋ. Kɩyakʋ nakʋyʋ, ɛzʋtʋyaa mba paawɛ Efɛɛzɩ yɔ panɩwa se paakaɣ tasʋʋ naʋ Pɔɔlɩ lɛ, «pewi siŋŋ.» (Tʋma 20:37) Mbʋ ɖɔɖɔ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa lakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka siŋŋ, pɔsɔɔlɩ po-koobiya pɩdɩɩfɛyɩ nɛ palakɩ mbʋ payɩ papɩzɩɣ yɔ se pasɩnɩ-wɛ. (Fil. 2:16, 17) Ɛlɛ, nabʋyʋ taa ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa katɩɣ kala naayɛ. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pawa kala ana? Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ Pɔɔlɩ kɩɖaʋ yɔɔ. Pɔɔlɩ taawɛɛnɩ lɛɣtʋ ɛzɩ Ɛsɔ tɛ tiyiyaa yɔ. Ɛtaatalɩ pilim nɛ nabʋyʋ taa, pɩɩwɛ-ɩ kaɖɛ se ɛla mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ. (Roma 7:18-20) Nɛ pɩɩwɛɛ se ɛlʋbɩnɩ kala ndɩ ndɩ. Paa mbʋ yɔ, Pɔɔlɩ tɩlɔ lidaʋ nɛ etilesi taa leleŋ weyi ɛɛwɛna yɔ. Ye ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩmaɣzɩɣnɩ Pɔɔlɩ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pawa kala wena pakatɩɣ yɔ nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɛ Yehowa nɛ taa leleŋ. w22.03 26 § 1-2

Pɔyɔɔdɩ Levitiki 19:3 taa se pɩwɛɛ se Izrayɛɛlɩ piya ɩɖɔ Sabaatɩ paɣtʋ yɔɔ. Krɩstʋ mba fɛyɩ Moyizi Paɣtʋ tɛɛ; pʋyɔɔ lɛ, pɩtɩcɛyɩ se ɖɩɖɔ Sabaatɩ paɣtʋ yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ ɛzɩma Izrayɛɛlɩ piya ɖɔŋaɣ Sabaatɩ paɣtʋ yɔɔ yɔ pɩ-taa. Nɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ wazasɩ nzɩ sihikaɣ alɩwaatʋ ndʋ sɩɖɔŋaɣ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ pɩ-taa. Sabaatɩ kaakɛnɩ alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ piya hɛzaɣnɩ sɩ-tʋma nɛ sɩkaŋ sɩ-lɩmaɣza fezuu taa tʋma yɔɔ yɔ. Pʋyɔɔ Sabaatɩ wiye, Yesu wokaɣ sinaagɔɔgɩ ŋgʋ kɩɩwɛ ɛ-tɛtʋ taa yɔ kɩ-taa nɛ ɛkalɩɣ Ɛsɔtɔm. (Ejl. 31:12-15; Luka 4:16-18) Paɣtʋ ndʋ Ɛsɔ ɖʋ Levitiki 19:3 taa nɛ tɩtɔŋ se «ɩɩɖɔkɩ man-sabaatɩ kɩyakɩŋ» yɔ, pɩwɛɛ se tiseɣti-ɖʋ nɛ ɖɩpasɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩnɩ ɖe-evemiye taa tʋma yɔ tɩ-yɔɔ nɛ pɩsa nɛ ɖɩla fezuu taa tʋma nɛ pɩkɩlɩ. Ŋmaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se ŋla lɛɣzɩtʋ natʋyʋ nɛ pɩsa nɛ ŋña paɣtʋ ndʋ nɛ pɩkɩlɩ? Ye ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ ɖoŋ ɖoŋ nɛ ŋlakɩ fezuu taa tʋma yɔ, taabalɩyɛ kɩbanɖɛ kaɣ wɛʋ ña nɛ Yehowa mɩ-hɛkʋ taa. Pɩsa nɛ ŋkɛ kiɖeɖeu lɛ, taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm cɛyaa. w21.12 5 § 13

Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛkpaɣ ɛ-alɩwaatʋ nɛ ɛ nɛ ɛyaa ndɩ ndɩ pacaɣ. Ɛ nɛ ñɩm tɩnaa nɛ ɖoŋ tɩnaa pɛkpɛndaa nɛ pɔtɔɔ tɔɔnaɣ. Nɛ ɛkpaɣ ɛ-alɩwaatʋ ɖɔɖɔ nɛ ɛ nɛ kʋñɔndɩnaa nɛ mba pɛfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ yɔ pacaɣ. Pɩtasɩ lɛ, ɛnaɣaɣ mba lalaa yaɣ-wɛ se pɛkɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa yɔ pa-pʋtɔdɩyɛ. Tɩ kpazɩyaa nabɛyɛ lɔ Yesu mbʋ ɛlaba yɔ pʋyɔɔ. Pɔpɔzɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: «Ɛbɛ yɔɔ mɩ nɛ lambuu mʋyaa nɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa ɩkpɛndɩɣ nɛ ɩtɔkɩ nɛ ɩñɔʋ?» Peeɖe Yesu cosi-wɛ tɔm ndʋ tɩwɛ sɔnɔ evemiye mayaɣ taa yɔ. (Luka 5:29-31) Alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ Mesiya kɔŋ lɛ, nayʋ Izaayii kaayɔɔdɩ ɛ-tɔm se ɛkaɣ kɛʋ weyi ɛjaɖɛ ɛɛwɛɣnɩ tisuu ɛ-yɔɔ yɔ. Natʋ tɔm kaayɔɔdaa se: «Ɛɛcaɣ kʋzɔɔtʋ nɛ ɛkɛ ɛyaa taa tɔyaɣ . . . nɛ pɩwɛɛ ɛzɩ ɖiihuuzi ɖɛ-ɛsa yɔɔ ɛ-cɔlɔ yɔ, ɖinimi-i, ɖɩtaayaa-ɩ se pʋyʋ.» (Iza. 53:3) Natʋ tɔm kaayɔɔdaa se Mesiya kaɣ kɛʋ kʋzɔɔtʋ pʋyʋ ‘ɛyaa ɛsɩndaa,’ ye mbʋ pɩɩwɛɛ se kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Yuuda ñɩma ɩɖaŋ se pakaɣ lɔʋ Yesu. w21.05 8-9 § 3-4

Kajalaɣ Krɩstʋ mba nabɛyɛ taaɖɔŋ lɔŋ weyi patasaɣ-wɛ yɔ ɩ-yɔɔ lɛɛ lɛɛ. (Yak. 1:22) Lalaa ñalakaɣ ɛsɩmɩyɛ yɔɔ lakasɩ ñɩm tɩnaa. (Yak. 2:1-3) Lalaa ɖɔɖɔ lɛ, pɩɩwɛ-wɛ kaɖɛ se pɔɖɔkɩ pɛ-nzʋlʋmɩyɛ. (Yak. 3:8-10) Krɩstʋ ñɩma mba, paawɛnɩ ɛjandʋ siŋŋ, ɛlɛ Yakubu kaawɛnɩ lidaʋ se papɩzɩɣ nɛ pɛlɛɣzɩ. Ɛtasɩ-wɛ lɔŋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa, ɛlɛ eheyi-wɛ toovenim kpayɩ nɛ eseɣti mba pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-wɛ yɔ se pɔpɔzɩ ɛzʋtʋyaa nɛ pasɩnɩ-wɛ nɛ pɛlɛɣzɩ wɛtʋ. (Yak. 5:13-14) Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ: Tasɩ lalaa lɔŋ weyi ɛmʋnaa yɔ, ɛlɛ wɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana pɔ-yɔɔ. Ɛyaa mba ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ-wɛ Bibl yɔ, pɩwɛ pa-taa sakɩyɛ kaɖɛ se pɔɖɔ kɩ-lɔŋ tasʋʋ yɔɔ. (Yak. 4:1-4) Pʋcɔ nɛ peyele wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ paawɛna yɔ nɛ pañaɣ pana nɛ pɛwɛɛnɩ Krɩstʋ ñɩma wɛtʋ kɩbandʋ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpaɣ-wɛ alɩwaatʋ natʋyʋ. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩla abalɩtʋ nɛ ɖiheyi ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩpɔzʋʋ se pɛlɛɣzɩ wɛtʋ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana pɔ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ se Yehowa kaɣ hɔm ɛyaa mba poluzuu pa-tɩ yɔ nɛ ɛkɔnɩ ɛ-cɔlɔ, nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ ɖɔɖɔ se ɛkaɣ-wɛ haʋ ɖoŋ nɛ pala lɛɣzɩtʋ pe-wezuu caɣʋ taa.—Yak. 4:10. w22.01 11 § 11-12

Krɩstʋ ñɩma tɩŋa ñakɩ pana se pɛkɛ pʋtɔdɩyɛ nayaa ɛzɩ Yehowa yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ lɛ se Yehowa eewelisiɣni mba paanaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ. Ða-taa nɔɔyʋ ɛɛkaɣ sɔɔlʋʋ se Yehowa etaawelisi ɛ-adɩma pʋyɔɔ lɛ, ɖɩñakɩ pana se ɖɩtaakɛ mba paanaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ. Ðiikiziɣ welisinuu ɖo-koobu weyi ɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ. Ɛlɛ paa ɛzɩmtaa lɛ, ɖɩsɔɔlaa se ɖiwelisi «kʋñɔndʋ kubuka.» Mbʋ ɖɔɖɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩɖɔ Bibl taa lɔŋ tasʋʋ ɩnɛ ɩ-yɔɔ: «Weyi ɛɛnaɣ pʋtɔdɩyɛ yɔ, pakaɣ ɛ-tɔm hʋʋ nɛ paanaɣ ɛ-pʋtɔdɩyɛ.» (Yak. 2:13) Ye ɖiluuzuu ɖa-tɩ nɛ ɖɩtɔzʋʋ se pɩcɛyɩ siŋŋ se pana ɖa-pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɖɩkaɣ naʋ lalaa pʋtɔdɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ. Ðɩsɔɔlaa se ɖɩna lalaa pʋtɔdɩyɛ, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ kɩwɛɛkɩm laɖʋ nɔɔyʋ kpiɖiɣ ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ ɛgbɛyɛ taa yɔ. Bibl taa kɩɖaŋ pɩzɩɣ ɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna lalaa pʋtɔdɩyɛ nɛ ɖikizi kañatʋ labʋ. w21.10 12 § 16-17

Ðoo wena a-taa pakpa Yesu nɛ tɛʋ fe nɛ pakʋ-ɩ yɔ a-taa, ɛñɩnɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa kɔkɔɖɛ fɛyɩ yɔ se ɛkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩ nɛ ɛtɩmɩ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ sɩɣaɣ tɩnaɣ. Eehiɣ lone nɖɩ Jɛtɩsemaanee kaɖaɣ taa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa Yesu tasɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa lɔŋ nɩɩyɩ pɩlɩɩnɩ adɩma yɔɔ, nɛ ɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ patalɩ Jɛtɩsemaanee kaɖaɣ taa yɔ, ɖoo kaaɖɛ siŋŋ; pɩtɩla ɖoo kaatayɩ hɛkʋ nɛ pɩcɛzɩ pɩ-yɔɔ. Peeɖe Yesu heyi apostoloowaa se «ɩsɩnɩ-m feŋuu,» nɛ etuzi ɛ-tɩ se ɛtɩmɩ. (Mat. 26:37-39) Ɛlɛ Yesu wɛɛ nɛ ɛtɩmɩɣ lɛ, apostoloowaa paɣzɩ ɖou. Yesu kɔma nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ peɖiɣni ɖou lɛ, ɛɖaɣnɩ-wɛ seɣtuu nɛ ɛtɔ se: «Ɩwɛɛ feŋuu yɔɔ nɛ ɩwɛɛ adɩma yɔɔ.» (Mat. 26:40, 41) Eɖiɣzinaa se paawɛ nɩɣzɛ taa siŋŋ nɛ pɩɩnɩ-wɛ ɖɔɖɔ. Yesu nɩ pe-siziŋ nɛ ɛtɔ se: “Tomnaɣ wɛnɩ ɛjandʋ.” Paa mbʋ yɔ, Yesu ɖaɣnɩ ɖɛʋ tam nabʋlɛ se ɛtɩmɩ, nɛ ɛpɩsaa lɛ ɛmaɣnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa. Mbʋ ɛzɩ paawɛɛ nɛ patɩmɩɣ lɛ, pɛwɛɛ nɛ poɖou.—Mat. 26:42-45. w22.01 28 § 10-11