MWBR18 09 Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa tɔm kɩñɩnɩtʋ
3-9 SEPTEMBRE
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | YOHANƐƐSƖ 1-2
“Yesu labɩ ɛ-kajalaɣ piti lakasɩ”
(Yohanɛɛsɩ 2:1-3) Palakaɣ nesi ɖɔkʋʋ tɛ kazandʋ Kana, Galilea tɛtʋ natʋyʋ taa. Yesu ɖoo wɛ peeɖe. 2 Paya Yesu nɛ ɛ-tɔm mʋyaa peeɖe ɖɔɖɔ. 3 Pɩkɛdaa lɛ nesi ɖɔkʋʋ sʋlʋm tɛma, Yesu ɖoo tɔmɩ-ɩ se: “Patɩtasɩ wɛnʋʋ sʋlʋm.”
w15 1/6 9 § 3
Krɩstʋ kɛnɩ Ɛsɔ ɖoŋ
3 Galilee tɛtʋ ndʋ payaɣ se Kana yɔ, tɩ-taa Yesu labɩ ɛ-kajalaɣ maamaaci lakasɩ nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ natʋyʋ taa. Pɩwɛ ɛzɩ ɛyaa mba paakɔm kazandʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, pɔɖɔwa nɛ pɩkɩlɩ ɛyaa mba paayawa yɔ. Pɩkɛdaa lɛ, sʋlʋm mbʋ pɔkɔnɩ nesi ɖɔkʋʋ taa yɔ, pɩtɛma. Yesu ɖoo Maarɩɩ kaawɛ ɛyaa mba paya-wɛ yɔ pa-taa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Maarɩɩ kaakpaɣ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɛmaɣzɩ natʋ tɔm ndʋ tɩyɔɔdʋʋ ɛ-pɩyalʋ tɔm yɔ tɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɛnawa se ɛnʋ kaɣnɩ kɛʋ “Ɛsɔ Kɩlɩm Pɩyalʋ.” (Luka 1:30-32; 2:52) Ɛzɩ Maarɩɩ maɣzaɣ se Yesu wɛnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ nɛ ɛtɩlɩzɩtɩ-ɩ nɛ ɛwɩlɩ? Ðɩɩsɩŋ, ɛlɛ ndʋ ɖɩsɩma yɔ lɛ se Yesu nɛ Maarɩɩ pana nesi ɖɔkɩyaa kɩfama mba pa-pʋtɔdɩyɛ nɛ pañɩnɩɣ se pasɩnɩ-wɛ nɛ pataatɔɔ fɛyɛ. Yesu nawa se pɩɩkɛnɩ kɩjɛyʋʋ se pamʋ ɛyaa camɩyɛ. Pʋyɔɔ ɛlabɩ maamaaci lakasɩ nɛ lɩm ɛzɩ litrinaa 380 mbʋ yɔ pɩsɩ “sʋlʋm kɩbam.” (Kalɩ Yohanɛɛsɩ 2:3, 6-11.) Paañɩɣ Yesu yɔɔ kɩñɩɣʋ nɛ ɛla maamaaci lakasɩ nzɩ? Aayɩ. Ɛlabɩ-sɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛmaɣzaɣ ɛyaa yɔɔ nɛ ɛñɩnɩɣ se ɛmaɣzɩnɩ ɛ-Caa weyi ɛkɛ kʋjɔʋ tʋ yɔ.
(Yohanɛɛsɩ 2:4-11) Yesu cosi-i se: “Halʋ, ña nɛ m suwe? Ma-ñɩɣyʋʋ tɩtalɩta.” 5 E-ɖoo heyi lɩmɖʋyaa se: “Ɩla mbʋ eheyiɣ-mɩ yɔ pɩ-tɩŋa.” 6 Pɛɛ peeɣsi loɖo kaawɛ peeɖe, sɩ-taa poluwaɣ lɩm nɛ Yuuda mba kɔʋ pa-tɩ; paa ŋga lɛ kɔtɔkɩ tokasɩ naalɛ yaa naadozo. 7 Yesu heyi lɩmɖʋyaa se: “Ilu lɩm peeɣsi nzɩ yɔ sɩ-taa nɛ pusu ɖo.” Polu sɩ-taa lɩm nɛ pusu yaɣ yaɣ. 8 Ðɩnɛ ɛlɛ Yesu tasɩ-wɛ heyuu se: “Icozi lɛɛlɛɛyɔ nɛ iwoni ɩcɛlɩ tɔɔnaɣ cɛlɩyʋ sɔsɔ.” Pocosi powoni-i. 9 Tɔɔnaɣ cɛlɩyʋ sɔsɔ ɛnʋ ɛɖɩŋ lɩm mbʋ lɛ, pɩpɩsɩ sʋlʋm; ɛɛsɩŋ se sʋlʋm mbʋ pɩlɩnɩ lɛ, lɩmɖʋyaa ñasɩm pɩ-ɖɩlɩyɛ, mba kaaluni lɩm; ɛyaa pɛlɛ walʋ 10 nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se: “Paa le yɔ, pacalɩɣnɩ sʋlʋm kɩbam cɛlʋʋ nɛ pɔñɔɔ, pahakɩ lɛ, pɛcɛlɩ mbʋ pɩmaɣna yɔ; ñɛ yɔ, ŋkpaɣ sʋlʋm kɩbam nɛ ŋsɩɩ-pʋ halɩ nɛ sɔnɔ suwe?” 11 Yesu tɛ kajalaɣ kawɩlɩsɩ lɛ. Ɛwɩlɩ-sɩ Kana, Galilee tɛtʋ taa, nɛ ɛlɩzɩ e-ɖoŋ nɛ ɛwɩlɩ, nɛ ɛ-tɔm mʋyaa tisi ɛ-yɔɔ.
Yesu labɩ ɛ-kajalaɣ piti lakasɩ
Yesu kajalaɣ piti lakasɩ lɛ. Ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa kɩfama mba, pana piti lakasɩ nzɩ lɛ, tisuu mbʋ pɛwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, pɩkpa ɖoŋ. Pʋwayɩ lɛ, Yesu, e-ɖoo nɛ e-newaa powolo tɛtʋ ndʋ payaɣ se Kapɛrnayum yɔ, tɩ-taa. Tɛtʋ ndʋ tɩɩwɛ Galilee Teŋgu nɛ hayo kiŋ.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Yohanɛɛsɩ 1:1) Ðooo kiɖe tɛɛ lɛ, Tɔm kɛwɛɛ nɛ Tɔm kaawɛ Ɛsɔ cɔlɔ, nɛ Tɔm kɛkɛ Ɛsɔ.
Kalɩ tɔm ndʋ Yohanɛɛsɩ ma ñʋʋ 1 kalɩtʋ 18 taa yɔ: “Nɔɔyʋ tɩna Ɛsɔ kaaʋ.” Ɛlɛ ɛyaa na Ɛsɔ Pɩyalʋ Yesu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yohanɛɛsɩ tɔm se: “Tɔm pɩsɩ tomnaɣ nɛ ɛcaɣ ɖɛ-hɛkʋ taa nɛ ɖɩna e-ɖoŋ.” (Yohanɛɛsɩ 1:14) Ye mbʋ, ɛzɩma Pɩyalʋ pɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɛkɛ Ɛsɔ Ðoŋ Tɩŋa Tʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ yɔ? Yohanɛɛsɩ yɔɔdaa ɖɔɖɔ se Tɔm kaawɛ “Ɛsɔ cɔlɔ.” Ɛzɩma nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛ ɛyʋ lɛlʋ cɔlɔ nɛ ɛtɛ ɛkɛ ɛyʋ ɛnʋ ɛ-maɣmaɣ ɖɔɖɔ? Pɩtasɩ lɛ, Yesu wɩlɩ Yohanɛɛsɩ 17:3 taa se ɛnʋ wɛ ndɩ kpem nɛ ɛ-Caa. Ɛya ɛ-Caa se “Ɛsɔ siŋŋ.” Yohanɛɛsɩ kɔ ɛ-takayaɣ ñʋʋ nɛ tɔm tʋnɛ: “Ɛlɛ sɩnɛ yɔ, pama-sɩ se itisi se Yesu kɛ Krɩstʋ, Ɛsɔ Pɩyalʋ.” (Yohanɛɛsɩ 20:31) Ɛzɩ ŋnaɣ yɔ, patɩyaa Yesu se Ɛsɔ, ɛlɛ paya-ɩ se Ɛsɔ Pɩyalʋ. Yohanɛɛsɩ takayaɣ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ weyi ɩ-taa ɖɩtazaa yɔ, ɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ Yohanɛɛsɩ 1:1 taa camɩyɛ. Ðɩnɩ pɩ-taa se Yesu weyi payaɣ ɖɔɖɔ se Tɔm yɔ, ɛkɛ “ɛsɔ nɔɔyʋ.” Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɛwɛnɩ sɔsɔtʋ natʋyʋ, ɛlɛ ɛtɩkɛ Ɛsɔ Ðoŋ Tɩŋa Tʋ.
(Yohanɛɛsɩ 1:29) Tɛʋ fema lɛ, ɛna Yesu kɔŋ ɛ-yɔɔ lɛ, ɛtɔŋ se: “Ɛsɔ Heɣa yɔ, kahɩzɩɣnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ kɩwɛɛkɩm.”
nwtsty, Yoh 1:29 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
Ɛsɔ Heɣa: Pamɩyɩsɩ Yesu lɩm nɛ Sataŋ takɩ-ɩ wayɩ lɛ Yohanɛɛsɩ ya-ɩ se “Ɛsɔ Heɣa.” Yohanɛɛsɩ ñʋʋ kʋɖʋmʋʋ kalɩtʋ 29 nɛ 36 taa ɖeke ɖɩnaɣ tɔm loyaɣ ŋga. (Cɔnɩ Sgd-F, partie 4.) Pɩmʋnɩ mbʋ se pakpaɣ Yesu nɛ pamaɣzɩnɩ heɣa. Bibl wɩlɩɣ se ɛyaa laɣaɣ heŋ pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ se pɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Ɛsɔ. Caanaʋ taa lakasɩ nzɩ, sɩwɩlaɣ ɛzɩma Yesu kɔŋaɣ kpaɣʋ e-wezuu ŋgʋ kɩtalɩ pilim yɔ se ɛlaa ɛyaa yɔɔ yɔ. Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ tɔm loyaɣ “Ɛsɔ Heɣa” taa yɔ ɖɩnaɣ-ɖɩ Masɩ kiɖeɖesi sakɩyɛ taa. Ɛzɩma Yohanɛɛsɩ lɩm mɩyɩsɩyʋ kaasɩm Ebree Masɩ camɩyɛ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ ɛyaɣaɣ Yesu se “Ɛsɔ Heɣa” yɔ, ɛ-lɩmaɣza kaawɛ ɛyaʋ (yaa akandaʋ) ŋgʋ Abraham kpaɣ nɛ ɛlaa ɛ-pɩyalʋ Izaakɩ lone taa yɔ kɩ-yɔɔ (Kiɖe 22:13), Paska heɣa ŋga paakʋ-kɛ Ejipiti nɛ pʋwayɩ Yehowa ya Izrayɛɛlɩ piya ñʋʋ yɔ (Ejl 12:1-13), yaa heɣa abalɩñɩŋga ŋga palaɣaɣ Ɛsɔ tɛ altaaru yɔɔ Yeruzalɛm paa tanaŋ ŋgʋ nɛ paa ɖanaɣ ŋga yɔ kɔ-yɔɔ. (Ejl 29:38-42) Pɩtɩla, Yohanɛɛsɩ maɣzaɣ ɖɔɖɔ Izaayii natʋ tɔm ndʋ tɩ-taa Yehowa yɔɔdaa se ‘ɛ-lɩmɖʋyʋ’ kɛnɩ “heɣa ŋga powokini kʋʋ yɔ” tɩ-yɔɔ. (Iza 52:13; 53:5, 7, 11) Apostoloo Pɔɔlɩ maɣaɣ takayaɣ kajalaɣ ñɩŋga Kɔrɛntɩ mba lɛ, ɛma ka-taa se Yesu kɛnɩ “ɖɛ-tɛ paska heɣa.” (1Kɔr 5:7, nwt) Apostoloo Pɩyɛɛrɩ yɔɔdɩ Krɩstʋ “calɩm kiɖeɖem sɔsɔm” tɔm se pɩwɛ “ɛzɩ heɣa ŋga kɛfɛyɩnɩ kɩdɛkɛdɩm nɛ azuluma yɔ ka-calɩm” yɔ. (1Pɩy 1:19) Pɩtasɩ lɛ, paya Yesu weyi paɖʋ-ɩ hɩɖɛ yɔ natʋ takayaɣ taa se “Heɣa” nɛ pɩcɛzɩ tam 25.—Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Natʋ 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1.
Bibl kalʋʋ
(Yohanɛɛsɩ 1:1-18) Ðooo kiɖe tɛɛ lɛ, Tɔm kɛwɛɛ nɛ Tɔm kɛwɛ Ɛsɔ cɔlɔ, nɛ Tɔm kɛkɛ Ɛsɔ. 2 Ɛ nɛ Ɛsɔ paawɛna ɖooo kiɖe tɛɛ. 3 Ɛnʋ palabɩnɩ pɩtɩŋa, nɛ nabʋyʋ fɛyɩ se pɩtɩkɛ ɛnʋ palabɩnaa. 4 Ɛkɛ paa mbʋ lɛ pi-wezuu nɛ wezuu kɛkɛ ɛyaa mintʋsʋʋ. 5 Mintʋsʋʋ ñandɩɣ cɩkpɛndʋʋ taa nɛ cɩkpɛndʋʋ tɩɖaŋ-kʋ. 6 Ɛyʋ nɔɔyʋ kɛwɛɛ, Ɛsɔ tiyini-i, ɛ-hɩɖɛ lɛ Yohanɛɛsɩ. 7 Ɛkɔm kɛʋ aseɣɖe tʋ se ɛlɩzɩ aseɣɖe tɔm mintʋsʋʋ yɔɔ nɛ ɛ-yɔɔ lɛ, ɛyaa kpeekpe tisi. 8 Ɛyʋ ɛnʋ ɛtaakɛ mintʋsʋʋ, ɛlɛ ɛkɔm se ɛkɛ mintʋsʋʋ aseɣɖe tʋ na. 9 Tɔm kɛkɛnɩ mintʋsʋʋ siŋŋ, ŋgʋ kɩñandɩɣ ɛyaa kpeekpe mba pɔkɔŋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ yɔ, 10 Ɛkɛwɛ ɛjaɖɛ taa, Tɔm ɛnʋ paalɩzɩnɩ ɛjaɖɛ, ɛlɛ ɛjaɖɛ tɩsɩmɩ-ɩ. 11 Ɛkɔm ɛ-tɛ nɛ ɛ-tɛ mba tɩmʋ-ɩ. 12 Ɛlɛ mba pamʋ-ɩ yɔ, ɛha pe-kpeekpe ɖoŋ se papɩsɩ Ɛsɔ piya; paba lɛ mba petisiɣ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ yɔ. 13 Pɩtɩkɛ tomnaɣ nɛ calɩm palʋlɩnɩ-wɛ, pɩtɩkɛ ɛyʋ sɔɔlɩm lʋlɩnɩ-wɛ, pɩtɩkɛ ɖɔɖɔ abalʋ sɔɔlɩm taa palʋlɩ-wɛ, ɛlɛ Ɛsɔ maɣmaɣ lʋlɩnɩ-wɛ. 14 Tɔm pɩsɩ tomnaɣ nɛ ɛcaɣ ɖɛ-hɛkʋ taa nɛ ɖɩna e-ɖoŋ, ɖoŋ weyi ehiɣ-i Caa cɔlɔ ɛzɩ Pɩyalʋ ɛgbamɩyɛ hikuu ɛ-Caa cɔlɔ yɔ, kʋjɔʋ nɛ tʋtʋyɛ tɔm posu ɛ-taa ɖo. 15 Yohanɛɛsɩ lɩzɩ ɛ-yɔɔ aseɣɖe tɔm nɛ esusi se: “Ɛnʋ yɔ ɛ-tɔm maayɔɔdaa se weyi ɛkɔŋnɩ ma-wayɩ yɔ, ɛkɩlɩ-m, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛlɛyɩ-m wɛʋ.” 16 Ɛ-yɔɔ yɔɔ ɖihiɣ ɖa-tɩŋa kʋjɔʋ lɛɛkʋ nɛ lɛɛkʋ. 17 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ paha-ɖʋ paɣtʋ nɛ pɩtɩŋnɩ Moyizi yɔɔ, ɛlɛ kʋjɔʋ nɛ tʋtʋyɛ tɔm yɔ, patɩŋnɩ Yesu Krɩstʋ yɔɔ na. 18 Nɔɔyʋ tɩna Ɛsɔ kaaʋ, Pɩyalʋ Ɛgbamɩyɛ weyi ɛwɛ Caa taa yɔ, ɛlabɩna se pasɩmɩ-ɩ.
10-16 SEPTEMBRE
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | YOHANƐƐSƖ 3-4
“Yesu lɩzɩ aseɣɖe halʋ Samaarɩɩ tʋ nɔɔyʋ”
(Yohanɛɛsɩ 4:6, 7) Pɩɖɛ Yesu pɩŋŋ nɛ ɛkɛɛ ɛcaɣ peeɖe lɔkɔ nɔɔ yɔɔ. Pɩmaɣ wɩsɩ siɣu mbʋ yɔ. 7 Pɩkɛdaa lɛ halʋ Samaria tʋ nɔɔyʋ kɔɔ lɩm luu. Yesu tɔmɩ-ɩ se: “Ha-m lɩm nɛ mɔñɔɔ.”
nwtsty, Yoh 4:6 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
Pɩɖɛ Yesu pɩŋŋ: Masɩ taa lɛ, cɩnɛ ɖeke pɔyɔɔdaa se “pɩɖɛ Yesu pɩŋŋ” yaa pɩnɩ Yesu. Pɩɩkɛ wɩsɩ taa ñɩɣtʋ 12 yɔɔ mbʋ yɔ, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se tanaŋ ŋgʋ Yesu ɖɔm nʋmɔʋ nɛ Yuudee, Yɔɔrdaŋ fɛɛʋ taa nɛ ɛkɔɔ ɛtalɩ Siicaarɩ tɛtʋ taa Samaarɩɩ egeetiye taa. Nɛ piyaɣ ŋga Yesu kaakpa nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-ɖɔm taa yɔ, kaatalɩ mɛtanaa 900 yaa halɩ pɩcɛzɩ mbʋ.—Yoh 4:3-5; cɔnɩ sgd-F, partie 4.
(Yohanɛɛsɩ 4:21-24) Yesu heyi-i se: “Halʋ, mʋnɩ-m, ñɩɣyʋʋ kɔŋ nɛ ɩɩkaɣ tasʋʋ kpaʋ pʋʋ ŋgʋ yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ɩɩtasɩɣ tibu Yeruzalɛm se iluŋ Caa tɛɛ, 22 iluŋuu weyi ɛ-tɛɛ yɔ, ɩɩsɩŋɩ-ɩ, ɖa yɔ, ɖɩsɩm weyi ɖiluŋuu ɛ-tɛɛ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ñʋʋ yabɩtʋ lɩnɩ Yuuda mba tɛ na. 23 Ɛlɛ ñɩɣyʋʋ kɔŋ, ŋgʋ kɩtalɩnɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ luŋiyaa siŋŋ kaɣ Caa tɛɛ luŋuu lɩmaɣzɩyɛ taa nɛ tʋtʋyɛ taa: Luŋiyaa mba Caa ñɩnɩɣ. 24 Ɛsɔ kɛ fezuu, nɛ mba poluŋuu ɛ-tɛɛ yɔ, pɩwɛɛ se poluŋ ɛ-tɛɛ lɩmaɣzɩyɛ taa nɛ toovenim taa.”
(Yohanɛɛsɩ 4:39-41) Samaaria mba sakɩyɛ tisi tɔm ndʋ halʋ kɔyɔɔdaa yɔ tɩ-yɔɔ se: “Eheyi-m mbʋ ɖooo malakaɣ yɔ.” 40 Nɛ Samaaria mba heyi Yesu se ewolo ɛcaɣ pɛ-ɛjaɖɛ taa. 41 Ɛlɛ mba petisi ɛ-yɔɔ yɔ, pɔɖɔ sakɩyɛ yem, ɛ-tɔm maɣmaɣ yɔɔ,
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Yohanɛɛsɩ 3:29) Weyi ɛtɩnɩ asɛyʋ yɔ, ɛnʋ kɛnɩ walʋ, ɛlɛ asɛyʋ walʋ ɛgbaɣdʋ weyi ɛsɩŋ peeɖe nɛ ɛnɩɣ yɔ, pɩlakɩ-ɩ leleŋ pɩŋŋ se ɛnɩɣ walʋ nɔɔ. Me-leleŋ kɛlɛ. Nɛ me-leleŋ ɛnɩ iɖe camɩyɛ pɩŋŋ.
nwtsty, Yoh 3:29 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
asɛyʋ walʋ ɛgbaɣdʋ: Alɩwaatʋ ndʋ pamaɣaɣ Bibl yɔ, asɛyʋ walʋ taabalʋ weyi ɛkɩlɩ asɛyʋ walʋ ñɔtɩnʋʋ yɔ, ɛɛwɛnɩ lone sɔsɔyɛ naɖɩyɛ nesi ɖɔkʋʋ ɖʋtʋ labʋ taa. Ɛyaa lɩmaɣza taa lɛ, ɛnʋ ɖanɩnɩ pɛlɛ ɛ-taabalʋ. Nesi ɖɔkʋʋ kɩyakʋ talʋʋ lɛ, mba pɔsɔɔlaa se pasɩɩ nesi ɖɔkɩyaa yɔ, powoki asɛyʋ walʋ yaa ɛ-caa tɛ, nɛ peeɖe pakaɣ labʋ nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ. Paalakɩ kazandʋ lɛ, asɛyʋ walʋ taabalʋ taa lakɩ leleŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛnɩɣ walʋ nɔɔ nɛ ɛlɛ ɖiɣni yɔɔdɩnʋʋ asɛyʋ yɔ. Ɛbɛ yɔɔ asɛyʋ walʋ taa lakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ? Ɛ-taa lakɩ leleŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnɩɣ walʋ nɔɔ nɛ ɛlɛ ɖiɣni yɔɔdɩnʋʋ ɛ-tɛŋga lɛ, pɩwɩlɩɣ-ɩ se ɛlabɩ ɛ-tʋmɩyɛ camɩyɛ. Yohanɛɛsɩ lɩm mɩyɩsɩyʋ kpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ “asɛyʋ walʋ ɛgbaɣdʋ.” Nɛ cɩnɛ lɛ, Yesu kɛnɩ asɛyʋ walʋ nɛ tɔm kpɛlɩkɩyaa ñasɩŋnɩ asɛyʋ. Yohanɛɛsɩ ñɔɔzaɣ nʋmɔʋ Mesiya lɛ, eyeba nɛ mba pakaɣ kɛʋ Yesu Krɩstʋ “asɛyʋ” (ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa) yɔ, pa-taa kajalaɣ mba tɩlɩ Yesu. (Yoh 1:29, 35; 2Kɔr 11:2; Efɛ 5:22-27; Natʋ 21:2, 9) Ye “asɛyʋ walʋ ɛgbaɣdʋ” eyeba nɛ asɛyʋ nɛ ɛ-walʋ patɩlɩ ɖama camɩyɛ nɛ asɛyʋ lɩmaɣza tɩŋa wɛɛ ɛ-walʋ yɔɔ yɔ, ɖɩnɛ lɛ, pɩwɩlɩɣ se asɛyʋ walʋ ɛgbaɣdʋ talɩ ɛ-kaɖʋwa. Mbʋ ɖeyi ɖeyi Yohanɛɛsɩ yɔɔdaa se: “Pɩwɛɛ se [Yesu] ɛpaɣlɩ nɛ ma [Yohanɛɛsɩ], mentii tibu yɔɔ.”—Yoh 3:30.
(Yohanɛɛsɩ 4:10) Yesu cosi-i se: “Ye ŋkasɩm Ɛsɔ kʋjɔʋ nɛ weyi ɛpɔzʋʋ-ŋ se: ‘Ha-m lɩm nɛ mɔñɔɔ yɔ yɔ,’ ña-maɣmaɣ ñaapɔzɩnɩ-ɩ nɛ ɛha-ŋ wezuu lɩm.”
nwtsty, Yoh 4:10 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
wezuu lɩm: Grɛɛkɩ tɔm loyaɣ ŋga pɛɖɛzɩ cɩnɛ se wezuu lɩm yɔ, kawɩlɩɣ lɩm mbʋ piɖiɣni kpem yɔ, hiɖe taa lɩm, yaa lɔkɔ taa lɩm kiniɣdim mbʋ pɩlɩɣnɩ hiɖe naɖɩyɛ taa yɔ. Lɩm mbʋ, pɩwɛ ndɩ nɛ lɩm mbʋ pɩwɛ ɖoli kʋɖʋm ŋgbɔʋ nakʋyʋ taa yɔ. Ebree kʋnʋŋ taa tɔm loyaɣ “wezuu lɩm” palabɩnɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ pɔyɔɔdaɣ “lɩm mbʋ pikpeŋ yɔ” pɩ-tɔm Lev 14:5 taa yɔ. Paya Yehowa Yer 2:13; nɛ 17:13 taa se “wezuu lɩm kajɩka,” “lɩm kajaɣ” yaa lɩm hiɖe. Lɩm mbʋ pɩ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ cɩnɛ yɔ, pɩkɛnɩ kɩɖaʋ lɩm mbʋ pɩhaɣ wezuu yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu yɔɔdaɣnɩ halʋ Samaarɩɩ tʋ yɔ, paa halʋ ɛnʋ ɛmaɣzaɣ kiɖe tɛɛ se lɩm maɣmaɣ tɔm Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, toovenim taa lɛ, “wezuu lɩm” mbʋ pɩ-tɔm Yesu yɔɔdaɣ yɔ, pɩɩkɛnɩ fezuu taa lɩm.—Yoh 4:11.
Bibl kalʋʋ
(Yohanɛɛsɩ 4:1-15) Yesu nawa se Farɩsɩ mba nɩwa pɔtɔŋ se: Ehikaɣ tɔm mʋyaa nɛ ɛsɔʋ ɛyaa lɩm nɛ pɩkɩlɩɣ Yohanɛɛsɩ lɛ,-2 ɛlɛ tʋtʋyɛ taa, pɩtɩkɛ Yesu sɔwaɣnɩ ɛyaa lɩm, ɛlɛ ɛ-tɔm mʋyaa,- 3 ɛkʋyɩ Yuudee nɛ ewolo Galilea. 4 Pɩɩwɛnɩ-ɩ se ɛtɛzɩ Samaria. 5 Ɛtalɩ Samaria tɛtʋ natʋyʋ taa, payaɣ-tʋ se Sykari, pɩñɔtɩnɩ tɛtʋ ndʋ Yakɔɔb kaha ɛ-pɩyalʋ Yosɛɛfʋ yɔ. 6 Pɩɖɛ Yesu pɩŋŋ nɛ ɛkɛɛ ɛcaɣ peeɖe lɔkɔ nɔɔ yɔɔ. Pɩmaɣ wɩsɩ siɣu mbʋ yɔ. 7 Pɩkɛdaa lɛ halʋ Samaria tʋ nɔɔyʋ kɔɔ lɩm luu. Yesu tɔmɩ-ɩ se: “Ha-m lɩm nɛ mɔñɔɔ.” 8 Ɛ-tɔm mʋyaa kowobi tɛtʋ taa tɔɔnaɣ yabʋ. Halʋ Samaria tʋ se: 9 “Ñɛ Yuuda tʋ pilim, nɛ ŋpɔzʋʋ ma Samaria tʋ se maha-ŋ lɩm nɛ ŋñɔɔ?” (Tʋtʋyɛ taa Yuda mba taakatɩɣ Samaria mba.) 10 Yesu cosi-i se: “Ye ŋkasɩm Ɛsɔ kʋjɔʋ nɛ weyi ɛpɔzʋʋ-ŋ se: ‘Ha-m lɩm nɛ mɔñɔɔ yɔ yɔ,’ ña-maɣmaɣ ñaapɔzɩnɩ-ɩ nɛ ɛha-ŋ wezuu lɩm.” 11 Halʋ se: “Kɩbaɣlʋ, ŋfɛyɩ pʋyʋ se ŋcozina, nɛ lɔkɔ wɛ ɖɔɖɔ cukaŋ: Le ŋnaɣ wezuu lɩm. 12 Ɛzɩ ŋkɩlɩ ɖɔ-cɔzɔ Yakɔɔb weyi ehuyi lɔkɔ kʋnɛ yɔ nɛ ɛñɔɔ kɩ-lɩm, ɛ-maɣmaɣ ɛ nɛ ɛ-pɩyalaa nɛ e-wondu yɔ?” 13 Yesu cosi-i se: “Paa anɩ ɛñɔ lɩm pʋnɛ yɔ, lɔkɔtʋ tasɩɣ-ɩ ɖɛʋ. 14 Piyele nɛ weyi ɛñɔʋ lɩm mbʋ mahaɣ-ɩ yɔ, lɔkɔtʋ ɛɛtasɩɣ-ɩ ɖɛʋ kaaʋ, lɩm mbʋ mahaɣ-ɩ yɔ, pɩpɩsɩɣ ɛ-taa lɩyɛ nɛ lɩm kajɩka nɛ pɩhaɣ tamtam wezuu.” 15 Halʋ se: “Kɩbaɣlʋ, ha-m lɩm mbʋ nɛ lɔkɔtʋ ɛtaatasɩ-m ɖɛʋ nɛ mantaatasɩ kɔm lɩm luu cɩnɛ.”
17-23 SEPTEMBRE
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | YOHANƐƐSƖ 5-6
“Tɩŋ Yesu wayɩ nɛ lɩmaɣza kɩbana”
(Yohanɛɛsɩ 6:9-11) “Evebu nɔɔyʋ wɛ cɩnɛ yɔ, ɛwɛnɩ kpɔnʋwaa kagbanzɩ nɛ kpakpasɩ nasɩlɛ, ɛlɛ pɩtalɩ we samaɣ kanɛ yɔ kɔ-cɔlɔ?” 10 Yesu heyi-wɛ se: “Iheyi-wɛ nɛ pacaɣ.” Ñɩtʋ wɛ peeɖe pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛyaa samaɣ caɣ, katalɩ ɛzɩ akpaba kagbanzɩ mbʋ yɔ. 11 Yesu kpaɣ kpɔnʋwaa nɛ kpakpasɩ nɛ ɛsɛɛ Ɛsɔ nɛ ɛtayɩ mba pacaɣ yɔ nɛ pɩtalɩ-wɛ ɖeu.
nwtsty, Yoh 6:10 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
Ɛyaa samaɣ caɣ, [abalaa] katalɩ ɛzɩ akpaba kagbanzɩ mbʋ yɔ: Evaŋgilimwaa mayaa kɛdaɣ Yesu piti lakasɩ sɩnɛ sɩ-tɔm lɛ, Maatiyee ɖeke lɩzɩnɩ pɩ-taa se “patɩkalɩ halaa nɛ piya.” (Mat 14:21) Ye mbʋ, ɛyaa mba Yesu kaatɩŋnɩ piti lakasɩ yɔɔ nɛ ɛha-wɛ tɔɔnaɣ yɔ, papɩzɩɣ pɛcɛzɩ 15 000.
(Yohanɛɛsɩ 6:14) Ɛyaa na kawɩlɩsɩ nzɩ ɛwɩlaa yɔ lɛ, pɔtɔŋ se: “Ɛnʋ kɛnɩ nayʋ weyi ɛkaɣ kɔm yɔ.”
(Yohanɛɛsɩ 6:24) Samaɣ na se Yesu nɛ ɛ-tɔm mʋyaa patɩtasɩ lɩyɛ nɔɔ yɔɔ wɛʋ. Mbʋ samaɣ ŋga kaakpa kpɩyɩŋ taa nɛ kakpaɣ Kafarnaum nʋmɔʋ se kañɩnɩ Yesu.
nwtsty, Yoh 6:14 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
nayʋ: Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Yuuda mba sakɩyɛ kaaɖaŋaa se ɛzɩ Wp 18:15, 18 yɔɔdʋʋ yɔ, nayʋ nɔɔyʋ kaɣ kɔm ɛzɩ Moyizi yɔ nɛ ɛkɛnɩ Mesiya. Nɛ mayaɣ kanɛ ka-taa tɔm loyaɣ weyi ɛkaɣ kɔm yɔ, pɩzɩɣ nɛ kawɩlɩ weyi paaɖaŋaa se ɛkaɣ kɔm nɛ ɛkɛnɩ Mesiya yɔ. Yohanɛɛsɩ ɖeke kɛdɩnɩ tɔm ndʋ tɩwɛ mayaɣ kanɛ ka-taa yɔ.
(Yohanɛɛsɩ 6:25-27) Kana-ɩ kidiiliŋ lɛɛkʋ yɔɔ lɛ, kɔpɔzɩ-ɩ se: “Tɔm wɩlɩyʋ, ɖooye ŋtalɩ cɩnɛ yɔ?” 26 Ðɩnɛ ɛlɛ Yesu cosi-wɛ se: “Ɛɛɛ, tʋtʋyɛ taa, meheyiɣ-mɩ se: Ɩñɩnɩɣ-m yɔ, pɩtɩkɛ kawɩlɩsɩ nzɩ ɩnawa yɔ sɩ-yɔɔ, ɛlɛ tɔɔnaɣ ŋga mancalɩ-mɩ nɛ ɩhaɣ yɔ, kɔ-yɔɔ ɩñɩnɩɣ-m. 27 Ɩtaayɔkɩ mʋ-ñʋŋ nɛ tɔɔnaɣ ŋga kɛtɛŋ yem yɔ ka-cazʋʋ, ɛlɛ ɩcazɩ tɔɔnaɣ ŋga kaatanɩ-mɩ tamtam wezuu caɣʋ taa yɔ, ŋga Ɛyʋ Pɩyalʋ kaɣ-mɩ haʋ yɔ, ɛnʋ weyi Caa mayaɣ wɛ ɛ-yɔɔ yɔ.”
(Yohanɛɛsɩ 6:54) Weyi ɛtɔkɩ mon-tomnaɣ nɛ ɛñɔʋ man-calɩm yɔ, pʋdʋ ɛnʋ ɛwɛnɩ tamtam wezuu, nɛ ma yɔ mankaɣ-ɩ kʋsʋʋ ɛjaɖɛ tɛm wiye.
(Yohanɛɛsɩ 6:60) Ɛ-tɔm mʋyaa mba pewelisini-i yɔ, pa-taa sakɩyɛ nɩ mbʋ lɛ, pama kubusi mbʋ yɔ se: “Tɔm ndʋ ɛyɔɔdʋʋ mbʋ yɔ, tɩcaɣ ɖoŋ. Ðɩɩpɩsɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ ɖiwelisiɣni-i.”
(Yohanɛɛsɩ 6:66-69) Pɩkpaɣʋ nɛ mbʋ yɔ lɛ, sakɩyɛ lɔ ɛ-tɔm nɛ pese nɛ paatasɩɣ ɛ-cɔlɔ wobu. 67 Mbʋ Yesu pɔzɩ ɛ-tɔm mʋyaa hiu nɛ naalɛ se: “Mɩ ɖɔɖɔ ɩsɔɔlɩ seu yaa we?” 68 Siimɔŋ Petro cɔ tɔm mbʋ yɔ se: “Kɩbaɣlʋ, a-cɔlɔ ɖiseɣ se ɖiwolo? Ñatɩnɩ tamtam wezuu tɔm. 69 Ða yɔ ɖitisaa nɛ ɖɩsɩm mbʋ se ŋkɛ Ɛsɔ ɛyʋ kiɖeɖeu.”
nwtsty, Yoh 6:27, 54 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
tɔɔnaɣ ŋga kɛtɛŋ yem yɔ . . . tɔɔnaɣ ŋga kaatanɩ-mɩ tamtam wezuu caɣʋ taa yɔ: Yesu kaaɖiɣzinaa se tomnaɣ yɔɔ kɛzɛɣa nakɛyɛ yɔɔ ɛyaa nabɛyɛ tɩŋaɣ ɛ nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa pa-wayɩ. Tomnaɣ yɔɔ tɔɔnaɣ ɖɔkʋʋ ɛyʋ wezuu paa evemiye nɖɩ, ɛlɛ “tɔɔnaɣ” ŋga kalɩnɩ Ɛsɔtɔm taa yɔ, ŋga pɩzɩɣna nɛ kaha ɛyʋ waɖɛ se ɛcaɣ wezuu maatɛŋ. Yesu seɣti samaɣ se: “Ɩcazɩ tɔɔnaɣ ŋga kaatanɩ-mɩ tamtam wezuu caɣʋ taa yɔ,” pɩ-tɔbʋʋ se pañaɣ pana nɛ pɔcɔnɩ pe-fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu tɔm ndʋ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ.—Mat 4:4; 5:3; Yoh 6:28-39.
ɛtɔkɩ mon-tomnaɣ nɛ ɛñɔʋ man-calɩm yɔ: Tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaɣ yɔ, tɩwɩlɩɣ se pɩtɩkɛ ɛ-calɩm maɣmaɣ nɛ e-tomnaɣ maɣmaɣ tɔm ɛyɔɔdaɣ cɩnɛ, ɛlɛ e-tomnaɣ tɔɔʋ nɛ ɛ-calɩm ñɔʋ sɩŋnɩ tisuu wɛnʋʋ ɛ-yɔɔ. (Yoh 6:35, 40) Yesu yɔɔdɩ tɔm tʋnɛ pɩnaɣ 32 taa, ye mbʋ pɩtɩkɛ Kɩbaɣlʋ Tɔɔnaɣ Tɔʋ sɔnzɩ nzɩ ɛkɔŋaɣ ɖʋʋ pɩnaɣ kʋɖʋmaɣ wayɩ yɔ sɩ-tɔm ɛyɔɔdaɣ. Pɩɩkazɩ pazɩ se pɔtɔɔ “Paska, Yuuda mba kazandʋ” lɛ Yesu yɔɔdɩ tɔm tʋnɛ. (Yoh 6:4) Ye mbʋ tɩpɩzaɣ se tɩtɔzɩ ɛ-tɔm welisiyaa kazandʋ ndʋ tɩɩñɔtɩ kpam yɔ tɩ-yɔɔ nɛ pɩtɔzɩ-wɛ ɖɔɖɔ ɛzɩma heɣa calɩm kaayabɩ Izrayɛɛlɩ piya ñʋŋ ɖoo wena a-taa sɩlɩ Ejipiti ɛjaɖɛ taa yɔ pɩ-yɔɔ. (Ejl 12:24-27) Yesu kaawɛɛ nɛ ɛñɩkɩɣ niye ɛzɩma ɛ-calɩm ɖɔɖɔ kaɣ yebu se ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa ihiɣ waɖɛ nɛ pacaɣ tamtam wezuu yɔ pɩ-yɔɔ.
w05 1/9 21 § 13-14
Ðɩkaɣ ɖɔm ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa hɩɖɛ taa
13 Paa mbʋ yɔ, ɛyaa samaɣ kaatɛm ka-taa nɛ katɩŋ Yesu wayɩ nɛ ɛzɩ Yohanɛɛsɩ kɛdʋʋ yɔ, “pɛtɛzɩ kidiiliŋ” nɛ pana-ɩ. Pañaɣ pana se pakpaɣ Yesu wiyaʋ nɛ ɛlɛ kizi lɛ, ɛbɛ yɔɔ patasɩ-ɩ tɩŋʋʋ? Pa-taa sakɩyɛ wɩlɩ kaɣlaa se tomnaɣ yɔɔ kɛzɛɣa nakɛyɛ yɔɔ patɩŋaɣ Yesu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔyɔɔdɩ tɔɔnaɣ ŋga Yehowa kaaha pɔ-cɔzɔnaa kañɩmbusuu taa Moyizi alɩwaatʋ taa yɔ kɔ-tɔm. Pa-lɩmaɣza taa lɛ, Yesu kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛhaɣ-wɛ tɔɔnaɣ mbʋ tam. Yesu na pa-lɩmaɣza ana mbʋ lɛ, ɛpaɣzɩ-wɛ wɩlʋʋ fezuu taa tɔm ndʋ tɩpɩzɩɣ tɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɔñɔɔzɩ-yɛ yɔ. (Yoh 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se, samaɣ paɣzɩ ke-liu tɛɛ miduu, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ Yesu yɔɔdaa se: “Ɛɛɛ, toovenim taa meheyiɣ-mɩ, ye ɩtɩtɔɔ Ɛyʋ Pɩyalʋ tomnaɣ nɛ ɩtɩñɔɔ ɛ-calɩm kɔyɔ, ɩɩwɛɣnɩ wezuu. Weyi ɛtɔkɩ mon-tomnaɣ nɛ ɛñɔʋ man-calɩm yɔ, pʋdʋ ɛnʋ ɛwɛnɩ tamtam wezuu, nɛ ma yɔ mankaɣ-ɩ kʋsʋʋ ɛjaɖɛ tɛm wiye.”—Yoh 6:53, 54.
14 Kɩɖaŋ weyi Yesu kpakaɣ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ, iyekaɣ nɛ ɛyaa wɩlɩɣ se toovenim taa lɛ pɔsɔɔlaa se pa nɛ Ɛsɔ pɔɖɔŋ yaa patɩsɔɔlɩ. Nɛ mbʋ ɖɔɖɔ palabɩ kɩɖaʋ kʋnɛ kɩ-hɔɔlʋʋ taa. Paamʋ pana siŋŋ. Bibl heyiɣ-ɖʋ se: “Ɛ-tɔm mʋyaa mba pewelisini-i yɔ, pa-taa sakɩyɛ nɩ mbʋ lɛ, pama kubusi mbʋ yɔ se: “Tɔm ndʋ ɛyɔɔdʋʋ mbʋ yɔ, tɩcaɣ ɖoŋ. Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ ɖiwelisiɣni-i.” Yesu wolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛlɩzɩ-wɛ pɩ-taa se pɩwɛɛ se pañɩnɩ nɛ panɩɩ tɔm ndʋ eheyaɣ-wɛ yɔ tɩ-tɔbʋʋ fezuu taa. Eheyiɣ-wɛ se: “Fezuu yɔɔ ɛyʋ wɛɛ, tomnaɣ tɩkɛ pʋyʋ. Tɔm ndʋ meheyiɣ-mɩ yɔ, tɩkɛ fezuu nɛ wezuu.” Paa mbʋ yɔ, pa-taa sakɩyɛ tiwelisini Yesu. Bibl tasɩɣ-ɖʋ heyuu se: “Pɩkpaɣʋ nɛ mbʋ yɔ lɛ, sakɩyɛ lɔ ɛ-tɔm nɛ pese nɛ paatasɩɣ ɛ-cɔlɔ wobu.”—Yoh 6:60, 63, 66.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Yohanɛɛsɩ 6:44) Nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛkɔɔ mɔn-cɔlɔ, ye man-Caa weyi etiyi-m yɔ, ɛtɩkɔnɩ-ɩ nɛ mɔ-yɔɔ kɔyɔ, nɛ ma yɔ, mankaɣ-ɩ fezuu ɛjaɖɛ tɛm wiye.
nwtsty, Yoh 6:44 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
ɛtɩkɔnɩ-ɩ [ɛtɩhɔmɩ-ɩ]: Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa lakaɣ ŋga pɛɖɛzɩ cɩnɛ se “kɔnʋʋ [hɔm]” yɔ, kʋɖʋmaɣ ŋga ɖɔɖɔ palakɩnɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ paayɔɔdʋʋ piyiŋ hɔm tɔm yɔ (Yoh 21:6, 11), ɛlɛ pɩtɩwɩlɩ se Ɛsɔ hɔŋ ɛyaa nɛ ɖoŋ. Yesu tɔm labɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Yer 31:3 [nwt] taa yɔ, peeɖe Yehowa yɔɔdɩ ɛ-samaɣ yɔɔ se: “Mɔhɔmɩ-ŋ nɛ mɔnkɔnɩ-ŋ mɔn-cɔlɔ nɛ tamtam sɔɔlɩm.” (Lakaɣ ŋga palabɩnɩ tʋmɩyɛ Yoh 6:44 taa yɔ, kʋɖʋmaɣ ŋga ɖɔɖɔ palabɩnɩ tʋmɩyɛ Yer 31:3 taa Septante taa.) Yoh 12:32 wɩlɩɣ se mbʋ ɖɔɖɔ Yesu hɔŋ ɛyaa ndɩ ndɩ nɛ ɛ-yɔɔ kiŋ. Masɩ wɩlɩɣ se Yehowa ha ɛyaa tɩ yɔɔ wɛʋ waɖɛ. Paa ɛyʋ weyi lɛ, ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛlɩzɩ se ɛsɛɣ Yehowa yaa ɛɛsɛɣ-ɩ. (Wp 30:19, 20) Ɛsɔ hɔŋ ɛyaa mba pɛwɛnɩ laŋa kɩbana yɔ nɛ sɔɔlɩm nɛ ɛkɔŋnɩ ɛ-yɔɔ kiŋ. (Keɣa 10:5; Adu 21:2; Tʋma 13:48) Yehowa tɩŋɩɣnɩ ɛ-tɔm ndʋ tɩwɛ Bibl taa yɔ, tɩ nɛ fezuu kiɖeɖeu pɔ-yɔɔ nɛ ɛhɔŋ ɛyaa. Natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Iza 54:13 taa yɔ, ndʋ palabɩnɩ tʋmɩyɛ Yoh 6:45 taa, nɛ titukuuni ɛyaa mba Caa hɔŋ yɔ.—Kpaɣ-tʋ ŋmaɣzɩnɩ Yoh 6:65.
(Yohanɛɛsɩ 6:64) Ɛlɛ nabɛyɛ wɛ mɩ-taa nɛ paatisiɣ.” Yesu kaatɛm sɩm [ɖooo kiɖe tɛɛ] pa-taa mba paatisiɣ yɔ, nɛ pa-taa weyi ɛkaɣ-ɩ kɔŋkɔmtʋ labʋ yɔ.
nwtsty, Yoh 6:64 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
Yesu kaatɛm sɩm . . . pa-taa weyi ɛkaɣ-ɩ kɔŋkɔmtʋ labʋ yɔ: Yudaasɩ Isɩkarɩyɔɔtɩ tɔm Yesu yɔɔdaɣ. Yesu kpaɣ ɖoo pilim nɛ ɛtɩmnɩ ɛ-Caa pɔcɔ nɛ ɛlɩzɩ apostoloowaa 12. (Luka 6:12-16) Ye mbʋ pɩwɩlɩɣ se kiɖe tɛɛ lɛ, Yudaasɩ kaawɛ siɣsiɣ Ɛsɔ ɛsɩndaa. Paa mbʋ yɔ, Ebree Masɩ taa natʋ tɔm sɩnɩ Yesu nɛ ɛna se ɛ-taabalʋ nɔɔyʋ kaɣnɩ ɛ-wayɩ lɩʋ. (Keɣa 40:10; 108:8; Yoh 13:18, 19) Yesu kaana alɩwaatʋ ndʋ Yudaasɩ paɣzɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛdaa wɛnʋʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu wɛnɩ ɖoŋ se ɛna ɛyʋ laŋɩyɛ taa. (Mat 9:4) Ɛsɔ labɩnɩ tʋmɩyɛ ɖoŋ weyi ɛwɛna se ɛtɩlɩ mbʋ pɩtɩlabɩta yɔ nɛ eɖiɣzina se Yesu taabalʋ nɔɔyʋ kaɣ pɩsʋʋ pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ tʋ. Ɛlɛ pɩtɩmʋna se ɛyʋ ɛmaɣzɩ kaaʋ se Ɛsɔ maɣmaɣ kaaɖʋna se Yudaasɩ kaɣnɩ tɛtɛ lakasɩ nzɩ labʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ lɩmaɣza ana atɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ wɛtʋ nɛ ɛ-lakasɩ.
ɖooo kiɖe tɛɛ: Tɔm loyaɣ kanɛ, kaawɩlɩɣ alɩwaatʋ ndʋ palʋlɩ Yudaasɩ yɔ. Kaawɩlɩɣ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ Yesu lɩzaɣ-ɩ se ɛpɩsɩ apostoloo yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pʋcɔ nɛ Yesu lɩzɩɣ e-apostoloowaa lɛ, ɛtɩmɩ ɖoo pilim. (Luka 6:12-16) Ɛlɛ kawɩlɩɣ alɩwaatʋ ndʋ Yudaasɩ paɣzɩ pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ lakasɩ labʋ yɔ. (Yoh 2:24, 25; Natʋ 1:1; 2:23) Pɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se Yudaasɩ laŋɩyɛ tɩlɛɣzɩ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ yem kpɛlɩ, ɛlɛ ɛkpakaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩɣ mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɛlɛɣzɩɣ pazɩ pazɩ. Tɔm loyaɣ “kiɖe tɛɛ” (Grɛɛkɩ tɔm piye arkheʹ) tɔbʋʋ nɩʋ wɛ ndɩ ndɩ Grɛɛkɩ Masɩ taa. Mbʋ pɩ-tɔm peɖiɣni yɔɔdʋʋ nɛ palabɩnɩ Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ tʋmɩyɛ yɔ, mbʋ sɩɣnɩna nɛ ɛyʋ nɩɩ ɖɩ-tɔbʋʋ camɩyɛ. Ye ɖɩkpaɣ ɛzɩ 2Pɩy 3:4 yɔ, palabɩnɩ tɔm piye nɖɩ tʋmɩyɛ ɛlɛ peeɖe lɛ, ɖɩwɩlɩɣ “ɛjaɖɛ kiɖe tɛɛ” yaa alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ paɣzɩ kedeŋa yɔɔ wondu lɩzʋʋ yɔ. Ɛlɛ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa lɛ, tɔm piye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ nɩʋ wɛnɩ kamasɩ. Kɩɖaʋ lɛɛkʋ yɔ, Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaa se fezuu kiɖeɖeu tibi Sɩɩnaa Layaa yɔɔ “ɛzɩ kiitibu ɖɔ-yɔɔ, ɖooo kiɖe tɛɛ yɔ.” (Tʋma 11:15) Pɩyɛɛrɩ taayɔɔdʋʋ alɩwaatʋ ndʋ palʋlɩ-ɩ yɔ yaa alɩwaatʋ ndʋ ɛpɩsɩ apostoloo yɔ tɩ-tɔm. Ɛlɛ ɛyɔɔdaɣ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti evemiye tɔm, puwiye fezuu kiɖeɖeu paɣzɩ tibu ɛyaa nabɛyɛ yɔɔ kaɖʋwa nakɛyɛ yɔɔ. (Tʋma 2:1-4) Hɔɔlɩŋ lɛɛŋ weyi ɩ-taa tɔm piye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ nɩʋ wɛ ndɩ ndɩ yɔ, ɩ-taa lɛɛŋ kɔyɔ Luka 1:2; Yoh 15:27; 1Yoh 2:7.
Bibl kalʋʋ
(Yohanɛɛsɩ 6:41-59) Yesu yɔɔdɩ mbʋ se: “Mɛkɛnɩ tɔɔnaɣ ŋga kalɩnɩ Ɛsɔdaa nɛ ketii yɔ lɛ, 42 Yuuda mba kʋyɩ ɛ-yɔɔ mbʋ yɔ se: “Ɛyʋ ɛnʋ yɔ ɛtɩkɛ Yesu, Yosɛɛfʋ pɩyalʋ? Ðɩsɩm ɛ-ñɩma camɩyɛ. Nɛ pɩla ɛzɩma nɛ ɛtɔŋ se: “Ɛsɔdaa malɩnaa nɛ mentii?” 43 Nɛ Yesu cɔ tɔm mbʋ yɔ se: “Itaayouni ɖama mɩ-taa mi-yeke. 44 Nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛkɔɔ mɔn-cɔlɔ, ye man-Caa weyi etiyi-m yɔ, ɛtɩkɔnɩ-ɩ nɛ mɔ-yɔɔ kɔyɔ, nɛ ma yɔ, mankaɣ-ɩ fezuu ɛjaɖɛ tɛm wiye. 45 Pama nayaa takayaɣ taa se: “Ɛsɔ maɣmaɣ kaɣnɩ pɛ-ɛsa kuluu.” Weyi ewelisiɣ ndʋ Caa wɩlɩɣ yɔ, pʋdʋ ɛnʋ ɛkɔŋ mɔn-cɔlɔ. 46 Toovenim, nɔɔyʋ tɩna Caa ɛsɩndaa kaaʋ, ye pɩtɩkɛ weyi ɛlɩnɩ Ɛsɔdaa nɛ ɛkɔɔ yɔ: Ɛnʋ e-yeke ɛnanɩ Ɛsɔ. 47 Ɛɛɛ, toovenim taa meheyiɣ-mɩ se: Weyi etisiɣ mɔ-yɔɔ yɔ, ɛwɛɣnɩ tamtam wezuu. 48 Mɛkɛnɩ wezuu tɔɔnaɣ. 49 Mɩ-caanaa kaatɔɔ mannhu lakʋ taa nɛ pasɩ pe-kpeekpe. 50 Ɛlɛ tɔɔnaɣ kanɛ yɔ, ŋga kalɩnɩ Ɛsɔdaa nɛ ketii yɔ, weyi ɛtɔkɩ-kɛ yɔ, ɛɛkaɣ sɩbʋ kaaʋ. 51 Mɛkɛnɩ wezuu tɔɔnaɣ ŋga kalɩnɩ Ɛsɔdaa nɛ ketii yɔ: Ye nɔɔyʋ ɛtɔɔ-kɛ yɔ, ɛkaɣ wɛʋ nɛ ɛ-ɛsa tam. Tɔɔnaɣ ŋga mankaɣ cɛlʋʋ yɔ, ŋga lɛ mon-tomnaɣ se ɛjaɖɛ ehiɣ wezuu.” 52 Ðɩnɛ ɛlɛ poyouni ɖama pa-taa pe-yeke se: “Ɛyʋ ɛnʋ yɔ, ɛlakɩ ɛzɩma nɛ ɛcɛlɩ-ɖʋ e-tomnaɣ se ɖɩtɔɔ-kɛ?” 53 Mbʋ lɛ Yesu cosi-wɛ se: “Ɛɛɛ, toovenim taa meheyiɣ-mɩ, ye ɩtɩtɔɔ Ɛyʋ Pɩyalʋ tomnaɣ nɛ ɩtɩñɔɔ ɛ-calɩm kɔyɔ, ɩɩwɛɣnɩ wezuu. 54 Weyi ɛtɔkɩ mon-tomnaɣ nɛ ɛñɔʋ man-calɩm yɔ, pʋdʋ ɛnʋ ɛwɛnɩ tamtam wezuu, nɛ ma yɔ mankaɣ-ɩ kʋsʋʋ ɛjaɖɛ tɛm wiye. 55 Toovenim taa mon-tomnaɣ kɛnɩ tɔɔnaɣ siŋŋ, 56 Weyi ɛtɔɔ mon-tomnaɣ nɛ ɛñɔɔ man-calɩm kɔyɔ, ɛwɛɣ man-taa nɛ mɛwɛɛ ɖɔɖɔ ɛ-taa. 57 Ðɔɖɔ ɛzɩ Caa weyi ɛkɛ wezuu nɛ etiyi-m nɛ mɛwɛɛ ɛ-yɔɔ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ weyi ɛtɔkɩ-m yɔ, ɛkaɣ wɛʋ mɔ-yɔɔ. 58 Mbʋ tɔɔnaɣ ŋga kalɩnɩ Ɛsɔdaa nɛ ketii yɔ, kɛwɛɛ lɛ lɛ; kɛfɛyɩ ɛzɩ ŋga mɩ-caanaa kaatɔɔwaa yɔ. Paba yɔ pasɩba; piyele nɛ weyi ɛtɔkɩ tɔɔnaɣ kanɛ yɔ, ɛwɛɣnɩ ɛ-ɛsa tam.” 59 Kafarnaum Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ ɛyɔɔdɩ tɔm ndʋ yɔ.
24-30 SEPTEMBRE
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | YOHANƐƐSƖ 7-8
“Yesu ɖʋ ɛ-Caa hɩɖɛ”
(Yohanɛɛsɩ 7:15-18) Pɩɖɩɣzɩ Yuda mba nɛ pɔtɔŋ se: “Ɛlabɩ ɛzɩma nɛ ɛtɩlɩ takayaɣ, ɛnʋ weyi ɛtɩkpɛlɩkɩ takayaɣ kalʋʋ yɔ?” 16 Yesu cosi-wɛ se: “Mɔn-tɔm tɩlɩɩnɩ mɔn-cɔlɔ, tɩlɩnɩ weyi etiyi-m yɔ ɛ-cɔlɔ na; 17 Ye nɔɔyʋ ɛsɔɔlɩ labʋ Ɛsɔ sɔɔlɩm yɔɔ kɔyɔ, ɛnaɣ se mɔn-tɔm lɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ na, yaa ma-maɣmaɣ mɔyɔɔdʋʋ na. 18 Weyi ɛyɔɔdʋʋ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɔm yɔ, ɛñɩnɩɣ ɛ-maɣmaɣ ɛ-samtʋ, ɛlɛ weyi ɛñɩnɩɣ weyi etiyi-m yɔ ɛ-samtʋ yɔ, ɛnʋ kɛnɩ tʋtʋyɛ tʋ, ɛfɛyɩnɩ kɩwɛɛkɩm.
cf 100-101 § 5-6
“Pamawa se”
5 Yesu ñɩnaɣ se ɛyaa ɩtɩlɩ ɖenɖe tɔm ndʋ esusaɣ yɔ tɩlɩnaa yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Mɔn-tɔm tɩlɩɩnɩ mɔn-cɔlɔ, tɩlɩnɩ weyi etiyi-m yɔ ɛ-cɔlɔ na.” (Yohanɛɛsɩ 7:16) Alɩwaatʋ lɛɛtʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Maalakɩ pʋyʋ nɔɔyʋ ma-maɣmaɣ mɔn-sɔɔlɩm taa, ɛlɛ mɔyɔɔdʋʋ ndʋ Caa wɩlɩ-m yɔ na.” (Yohanɛɛsɩ 8:28) Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: “Tɔm ndʋ meheyiɣ-mɩ yɔ, maaheyiɣ-mɩ tʋ ma-maɣmaɣ; ɛlɛ Caa weyi ɛwɛ man-taa yɔ, ɛnʋ ɛlakɩnɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tʋma.” (Yohanɛɛsɩ 14:10, 11) Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ Yesu tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ se toovenim lɛ, pɩtɩkɛ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɔm ɛwɩlaɣ yɔ lɛ se, ɖoŋ ɖoŋ lɛ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Ɛsɔtɔm ndʋ paatɛm maʋ nɛ pasɩɩ yɔ.
6 Ye ɖɩtazɩ tɔm ndʋ payɩ Yesu yɔɔdaa nɛ pama-tʋ Evaŋgilimwaa taa yɔ tɩ-taa camɩyɛ yɔ, ɖɩnaɣ se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Ebree Masɩ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ. Pɩtɩla pɩɩɖɩɣzɩɣ-ŋ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ se, ‘Ðooo pɩnzɩ naalɛ nɛ sɩ-tɛɛ nɛ ɛtɩpɩzɩ nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Masɩ nzɩ sɩɩwɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ sɩ-tɩŋa na?’ Toovenim taa lɛ, pɩtɩla ɛpɩzaa nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Masɩ nzɩ sɩɩwɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ sɩ-tɩŋa. Taasɔɔ se tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa nɛ mbʋ mbʋ ɛlaba yɔ, pɩ-taa natʋyʋ pazɩ yem pama Masɩ taa. (Yohanɛɛsɩ 21:25) Toovenim taa lɛ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkalɩ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa nɛ pama-tʋ Masɩ taa yɔ ñɩɣtʋ pazɩ yem taa. Lɛɛlɛɛyɔ, maɣzɩ tɩ-yɔɔ pazɩ nɛ ŋna! Ye nɔɔyʋ ɛwɛɛ nɛ ɛyɔɔdʋʋ Ɛsɔ nɛ e-Kewiyaɣ pɔ-tɔm, nɛ ñɩɣtʋ pazɩ yem taa lɛ, ɛpɩzɩ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Ebree Masɩ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ, suwe ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩ ɛyʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ? Pɩtasɩ lɛ, alɩwaatʋ sakɩyɛ taa lɛ, Yesu taawɛɛnɩ takayɩsɩ kikpiyisi nzɩ sɩ-yɔɔ paama Masɩ yɔ e-nesi tɛɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛyɔɔdaɣ tɔm pʋʋ ñʋʋ taa yɔ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Ebree Masɩ sakɩyɛ taa tɔm, nɛ halɩ nabʋyʋ taa ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee wena ɖeyi ɖeyi aawɛ Masɩ nzɩ sɩ-taa yɔ; ɛɛɖɔkɩ tɩ-tɩŋa ɛ-ñʋʋ taa.
(Yohanɛɛsɩ 7:28, 29) Yesu ɖaɣna tɔm wɩlʋʋ Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ lɛ, ɛma kubuka nɛ ɛtɔŋ se: “Ɛɛɛ, ɩsɩmɩ-m nɛ ɩsɩm man-ɖɩlɩyɛ, ɛlɛ mantɩkɔɔ nɛ man-tɩ, ɛlɛ tʋtʋyɛ tʋ siŋŋ tiyini-m, weyi etiyi-m yɔ, mɩ yɔ ɩɩsɩŋɩ-ɩ. 29 Ma, masɩmɩ-ɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ malɩnɩ ɛ-taa, nɛ etiyi-m.
(Yohanɛɛsɩ 8:29) Nɛ weyi etiyi-m yɔ, ɛwɛ mɔn-cɔlɔ, etiyebi-m me-yeke. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ malakɩ tam mbʋ pɩwɛ-ɩ ɖeu yɔ.”
w11 15/3 11 § 19
Ɩmʋ Ɛsɔ fezuu, pɩtaakɛnɩ ɛjaɖɛ ñɩŋgʋ
19 Ña Yehowa nɛ ŋtɛ ña-taa. Paa ɛzɩmtaa Yesu lakaɣ mbʋ pɩkɛdɩɣnɩ ɛ-Caa yɔ. Paa pɩtɩɖɔɔ kɔyɔ, ɖɩnawa se tam kʋɖʋmam lɛ, ɛzɩma Yesu ñɩnaɣ se ɛla wɛtʋ natʋyʋ taa yɔ, pɩɩwɛ ndɩ nɛ ɛ-Caa lɩmaɣza. Ɛlɛ paa mbʋ yɔ, ɛta ɛ-Caa liu nɛ ɛyɔɔdɩ se: “pɩtɛ lɛ pɩtaala ɛzɩ [mɔnsɔɔlʋʋ] yɔ, ɛlɛ pɩla ɛzɩ [ŋsɔɔlʋʋ] yɔ.” (Luka 22:42) Pɔzɩ ña-tɩ se, ‘Mañaŋ Ɛsɔ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩfɛyɩ kɛlɛʋ yɔ?’ Ɛyʋ weyi ɛɛñaŋ Ɛsɔ yɔ, ɛɛpɩzɩɣ nɛ ehiɣ wezuu maatɛŋ. Pɔpɔzʋʋ se ɖɩñamɩ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛnʋ kɛnɩ ɖa-Lɩzɩyʋ nɛ ɖe-wezuu Ðɔkɩyʋ. (Keɣa 94:6, 7) Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɛɣzɩ nabʋyʋ ñamtʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩcɛlɩ Ɛsɔ yɔ ti-lone taa. Ye ɖɩɩñaŋ Ɛsɔ yɔ, ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ-ɩ.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Yohanɛɛsɩ 7:8-10) Mɩ, ɩkpa ciŋaayɩ ŋgʋ ki-ɖeɖe; ma yɔ, maakpaɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ma-alɩwaatʋ tɩtalɩta.” 9 Ɛyɔɔdɩ mbʋ lɛ, ɛkɛ ɛcaɣ Galilea. 10 E-koobiya ɖɛwa lɛ, ɛkpa mɛsaɣ tɛɛ nɛ etiyele se nɔɔyʋ ɛna-ɩ.
w07 1/2 6 § 4
Ɛzɩ pɩcɛyaa se ɖɩwɛ toovenim na?
Kɩɖaʋ ŋgʋ Yesu ha-ɖʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa? Alɩwaatʋ natʋyʋ taa Yesu nɛ ɛyaa mba pataatisiɣ ɛ-yɔɔ yɔ, pɔyɔɔdaɣ lɛ, pawɩlɩ se pɔsɔɔlaa se patɩlɩ ɖenɖe Yesu caɣ wobu yɔ. Peeɖe peheyi-i se: “Lɩɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ yɔ ɖɩ-taa nɛ ŋwolo Yuudee taa.” Suwe Yesu cosi-wɛ? “Mɩ, ɩkpa ciŋaayɩ ŋgʋ ki-ɖeɖe [Yeruzalɛm]; ma yɔ, maakpaɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ma-alɩwaatʋ tɩtalɩta.” Ɛlɛ pitileɖi lɛ, Yesu kpaɣ nʋmɔʋ nɛ ɛɖɛɛ Yeruzalɛm kazandʋ taa. Ɛbɛ yɔɔ Yesu cosi-wɛ mbʋ? Pɩtaaha-wɛ nʋmɔʋ se pañɩnɩ nɛ patɩlɩ ɖenɖe ɖeyi ɖeyi Yesu ñɩnʋʋ wobu yɔ. Ye mbʋ, Yesu tɩcɛtɩ-wɛ kɩcɛtʋ ɛlɛ ecosi-wɛ mbʋ se pataatɩlɩ ɖenɖe keekee ɛɛsɔɔlɩ wobu yɔ nɛ pɩtaaha-wɛ waɖɛ nɛ pala ɛ-maɣmaɣ yaa ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ. Pɩɩtakɛ cɛtɩm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ apostoloo Pɩyɛɛrɩ yɔɔdɩ Krɩstʋ tɔm se “ɛtɩla kɩwɛɛkɩm kaaʋ nɛ ɛ-nɔɔ taa tɩlɩɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ.”—Yohanɛɛsɩ 7:1-13; 1 Pɩyɛɛrɩ 2:22.
(Yohanɛɛsɩ 8:12) Yesu tasɩ-wɛ yɔɔdɩnʋʋ mbʋ yɔ se: “Mɛnkɛ ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ, weyi ɛtɩŋɩɣ-m yɔ ɛɛɖɔŋ cɩkpɛndʋʋ taa, ɛlɛ ɛkaɣ wɛnʋʋ wezuu mintʋsʋʋ.”
w09 15/7 5 § 12
12 “Mɛnkɛ ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ.” (Kalɩ Yohanɛɛsɩ 8:12; 9:5.) Pɩnzɩ sakɩyɛ pʋcɔ palʋlʋʋ Yesu tɛtʋ yɔɔ lɛ, nayʋ Izaayii kaatɛm yɔɔdʋʋ se: “Samaɣ ŋga kɔɖɔŋaɣ cɩkpɛndʋʋ tɛɛ yɔ, kana mintʋsʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ; mintʋsʋʋ lɩ mba paawɛ sɩm kuzotuu ɛjaɖɛ taa yɔ, pɔ-yɔɔ.” (Iza. 9:1) Apostoloo Maatiyee lɩzɩ pɩ-taa se natʋ tɔm ndʋ, tɩkɔm pɩ-taa Yesu yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛpaɣzɩ tɔm susuu se: “Ɩpɩsɩ mɩ-laŋa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔdaa kewiyaɣ talaa” yɔ. (Mat. 4:16, 17) Yesu tɔm susuu tʋmɩyɛ kɔnɩ ɛyaa fezuu taa mintʋsʋʋ nɛ piholi-wɛ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa wɩlɩtʋ yomiye taa. Yesu yɔɔdaa se: “Ma, mintʋsʋʋ, mɔnkɔm ɛjaɖɛ yɔɔ se weyi etisiɣ mɔ-yɔɔ lɛ, ɛtaawɛɛ cɩkpɛndʋʋ tɛɛ.”—Yoh. 1:3-5; 12:46.
nwtsty, Yoh 8:12 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ: Ɛzɩma Yesu kpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ mintʋsʋʋ yɔ, pɩpɩzaɣ pɩtɔzɩ ɛ-tɔm welisiyaa kaɖʋnaa sɔsaa naanza mba pasɩɣaɣ halaa kadaɣ taa nɛ pañandɩɣ kizinzikiŋ kazandʋ alɩwaatʋ taa yɔ pɔ-yɔɔ. (Yoh 7:2; sgd-F partie 15) Kanɖʋnaa mba, pa-mintʋsʋʋ haɣaɣ ñalɩmɩyɛ nɛ pɩtalɩɣ ɖooo poliŋ taa. Pɩtasɩ lɛ, tɔm loyaɣ “ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ” tɔzʋʋ-ɖʋ nayʋ Izaayii natʋ tɔm ndʋ tɩ-taa ɛyɔɔdaa se “Samaɣ ŋga [kɔɖɔŋ] cɩkpɛndʋʋ tɛɛ yɔ” kakaɣ naʋ “mintʋsʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ” yɔ tɩ-yɔɔ. Nɛ kɔtɔzʋʋ-ɖʋ ɖɔɖɔ natʋ tɔm lɛɛtʋ ndʋ tɩ-taa Izaayii yɔɔdaa se weyi ɛkɛ Yehowa “lɩmɖʋyʋ” yɔ, ɛkaɣ kɛʋ “ajɛɛ mintʋsʋʋ” yɔ tɩ-yɔɔ. (Iza 9:1, 2; 42:1, 6; 49:6) Yesu yɔɔdaɣ tɔm pʋʋ yɔɔ lɛ, ɛkpaɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa nɛ ɛmaɣzɩnɩ mintʋsʋʋ; ɛyɔɔdaa se: “Ɩkɛ ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ.” (Mat 5:14) Tɔm loyaɣ “ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ” mʋnɩ tɔm ndʋ Izaayii yɔɔdaa se Mesiya kaɣ kɛʋ “ajɛɛ mintʋsʋʋ” yɔ ɖeyi ɖeyi (Cɩnɛ lɛ Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ pɛɖɛzaa se “ɛjaɖɛ” yɔ, nɖɩ lɛ koʹsmos nɛ ɖɩwɩlɩɣ kedeŋa yɔɔ ɛyaa kpeekpe). Nɛ Tʋma 13:46, 47 taa, Pɔɔlɩ nɛ Barnaabaasɩ pawɩlaa se tɔm ndʋ tɩwɛ Iza 49:6 taa yɔ, tɩkɛnɩ paɣtʋ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa tɩŋa se pɛkɛ ajɛɛ mintʋsʋʋ paa ɛzɩmtaa. Yesu tɔm susuu tʋmɩyɛ, nɛ pʋwayɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɖɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa lakɩ yɔ, ɖɩkaɣ kɛʋ fezuu taa mintʋsʋʋ nɛ ɖiholi ɛyaa cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ wɩlɩtʋ yomiye taa.
Bibl kalʋʋ
(Yohanɛɛsɩ 8:31-47) Yesu heyi Yuda mba taa mba mba petisiɣ ɛ-yɔɔ yɔ se: “Ye ɩɖɔkɩ mɔn-tɔm kɔyɔ, ɩkaɣ kɛʋ mɔn-tɔm mʋyaa tɩtɩm taa. 32 Ɩkaɣ tɩlʋʋ tʋtʋyɛ tɔm nɛ tʋtʋyɛ tɔm kaɣ-mɩ holuu nɛ ɩwɛɛ mɩ-tɩ yɔɔ.” 33 Pocosi-i se: “Ðɩkɛ Abraham liɖe taa mba nɛ ɖɩtɩpɩsɩ yomaa kaaʋ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋtɔŋ se: ‘Ɩkaɣ mɩ-tɩ yɔɔ wɛʋ’?” 34 Yesu cosi-wɛ se: “Tʋtʋyɛ taa, tʋtʋyɛ taa meheyiɣ-mɩ: Ɛyʋ weyi ɛlakɩ kɩwɛɛkɩm yɔ, ɛkɛ yom. 35 Piyele nɛ yom ɛɛwɛɣ ɖɩɣa taa tam, pɩyalʋ yɔ, ɛlɛ wɛɣ ka-taa tam. 36 Ye Pɩyalʋ eholi-mɩ yɔ, ɩkaɣ wɛʋ mɩ-tɩ yɔɔ siŋŋ. 37 Ɛɛɛ, mansɩm mbʋ se ɩkɛ Abraham liɖe taa ɛyaa, pɩtɛ lɛ ɩñɩnɩɣ se ɩkʋ-m, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɔn-tɔm ɛɛsʋʋ mɩ-taa. 38 Ma yɔ, mɔyɔɔdʋʋ ndʋ mana man-Caa cɔlɔ yɔ, piyele nɛ mɩ yɔ, ɩlakɩ ndʋ ɩnɩ mɩ-caa cɔlɔ yɔ.” 39 Pocosi-i se: “Ða-caa kɛlɛ Abraham.” Yesu heyi-wɛ se: “Ye ɩɩkɛ Abraham piya yɔ, ɩkalakaɣ Abraham lakasɩ. 40 Piyele nɛ mi-liu wɛɛ se ɩkʋʋ-m, ma weyi meheyiɣ-mɩ tʋtʋyɛ tɔm, ndʋ manɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. Abraham tɩla mbʋ! 41 Mɩ yɔ ɩlakɩ mɩ-caa lakasɩ.” Peheyi-i se: “Patɩlʋlɩ-ɖʋ habɩŋ taa, ɖɩwɛnɩ caa kʋyʋm: Ɛsɔ.” Yesu kitini-wɛ se: 42 “Ye Ɛsɔ ɛkɛkɛ mɩ-caa kɔyɔ, ɩkɔsɔɔlɩ-m, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ taa malɩnaa nɛ mɔnkɔɔ, mantɩkɔɔ yem ma-maɣmaɣ, ɛnʋ etiyini-m. 43 Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ɩɩnɩɣ mɔn-tɔm tɔbʋʋ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɩɩpɩzɩɣ se iwelisi mɔn-tɔm. 44 Mɩ-caa kɛlɛ eleeu, nɛ mɩ-caa sɔɔlɩ mbʋ yɔ, mbʋ ɩcaɣ labʋ. Ðooo kiɖe tɛɛ ɛkɛ kʋyʋ, ɛtɩcaɣ tʋtʋyɛ tɔm taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ tʋtʋyɛ tɔm fɛyɩ ɛ-taa: Ɛyɔɔdʋʋ ɛ-cɛtɩm tɔm lɛ, ɛ-taa ɛlɩzɩɣ-tʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛkɛ cɛtɩyʋ nɛ cɛtɩm caa. 45 Ɛlɛ ma yɔ, mɔyɔɔdʋʋ tʋtʋyɛ tɔm yɔɔ iitisiɣ mɔn-tɔm.” 46 Yesu heyi Yuda mba samaɣ se: Mɩ-taa anɩ pɩzɩɣ ɛtɔ se malabɩ kɩwɛɛkɩm? Ye meheyiɣ-mɩ tɔm siŋŋ, pɩlabɩ ɛzɩma nɛ iitisiɣ mɔn-tɔm? 47 Weyi ɛlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ, ewelisiɣ Ɛsɔtɔm. Ɩtɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ, mbʋ iiwelisiɣ ɛ-tɔm.