Wɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ

1. Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa wɩlɩɣ se pɛwɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-yɔɔ yɔ, ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ? (Aduwa 22:1)

ALƖWAATƲ ndʋ ɛyaa wɩlɩɣ se pɛwɛnɩ ñamtʋ ñɔ-yɔɔ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ŋ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩkɛdɩɣnɩ-ŋ. Ða-taa paa anɩ sɔɔlaa se pɛwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa wɩlɩɣ se pɛwɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-yɔɔ yɔ ɖa-taa lakɩ leleŋ. Ye mbʋ, pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se Bibl yɔɔdʋʋ se «pɩwɛ weewee se ɛyʋ yɔɔ ɛwɛɛ ñamtʋ nɛ pɩkɩlɩ se ɛwɛɛnɩ liidiye nɛ sika.»—Kalɩ Aduwa 22:1.

2-3. (a) Nabʋyʋ taa, ɛbɛ yɔɔ pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ? (b) Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

² Nabʋyʋ taa, pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ lɛ se ɖɩnaɣ pɛ-ɛjandʋ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩwɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɛyaa fɛyɩnɩ ñamtʋ lalaa yɔɔ yɔ. Ɛlɛ ɖa lɛ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛ ndɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa sɔɔlaa se ɖɩɖʋ «hɩɖɛ ɛyaa ndɩ ndɩ» nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ.—1 Pɩy. 2:17.

³ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ cosuu tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ: Ye pɔtɔm se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ (1) ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ, (2) ɖo-koobiya yɔɔ, nɛ (3) mba paasɛɣ Yehowa yɔ pɔ-yɔɔ? Nɛ kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛ kaɖɛ yɔ.

YE PƆTƆM SE ÐƖWƐƐNƖ ÑAMTƲ ƐYAA LALAA YƆƆ YƆ, PƲ-TƆBƲƲ LƐ SUWE?

4. Ye pɔtɔm se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

⁴ Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ ñamtʋ tɔbʋʋ? Kʋnʋmɩŋ nɩɩyɩ taa lɛ, nɔɔ kʋɖʋmaɣ nakɛyɛ wɛ tɔm piye «ñamtʋ» nɛ tɔm loyaɣ «hɩɖɛ ɖʋʋ» pɛ-hɛkʋ taa. Ɛzɩma tɩyɛ? «Ñamtʋ» wɩlɩɣ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ ɛyʋ nɔɔyʋ yɔɔ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖiɖiɣziɣna se ɛyʋ nɔɔyʋ wɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ, yaa ɛlabɩ tʋma kɩbana naayɛ yaa ɛwɛ lone sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ, ɖɩmaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ. Ɛlɛ hɩɖɛ ɖʋʋ wɩlɩɣ wɛtʋ ndʋ ɖɩwɛnɩ ɛyʋ nɔɔyʋ yɔɔ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ lalaa hɩɖɛ yɔ, ɖɩlakɩ-wɛ mbʋ piyeki nɛ pana se pamʋ ñɩm, ɖɩsɔɔlɩ-wɛ nɛ pɛwɛ wazaɣ yɔ. Ɛlɛ hɩɖɛ ɖʋʋ siŋŋ lɩɣnɩ ɖooo ɖa-laŋɩyɛ taa.—Mat. 15:8.

5. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ?

⁵ Yehowa sɔɔlaa se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Eheyi-ɖʋ se ɖɩña «ñʋndɩnaa sɔsaa.» (Roma 13:​1, 7) Ɛlɛ nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se: «Ma lɛ, mba pamʋnaa se pañam-wɛ yɔ mba mañaŋ.» Ɛzɩ pa-lɩmaɣza ana atʋʋzaa? Aayɩ. Ða Yehowa sɛyaa lɛ, ɖɩnɩ pɩ-taa se pɩtɩkɛ mbʋ ɛyaa lakɩ yaa paalakɩ yɔ pʋyɔɔ ɖɩñaŋ-wɛ, ɛlɛ ɖɩñaŋ-wɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa pɔzʋʋnɩ-ɖʋ se ɖɩñam-wɛ, nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩla nɛ ɛ-taa la leleŋ.—Yoz. 4:14; 1 Pɩy. 3:15.

6. Ɛzɩ toovenim taa lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyʋ weyi ɛfɛyɩnɩ ñamtʋ ɖɔ-yɔɔ yɔ ɛ-yɔɔ? Lɩzɩ pɩ-taa. (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁶ Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ se: «Ɛzɩ toovenim taa lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyʋ weyi ɛfɛyɩnɩ ñamtʋ ɖɔ-yɔɔ yɔ ɛ-yɔɔ?» Ɛɛɛ. Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ. Kɩyakʋ nakʋyʋ, Wiyaʋ Sɔɔlɩ kaaɖʋ ɛ-pɩyalʋ Yonataanɩ fɛyɛ ɛyaa ɛsɩndaa. (1 Sam. 20:​30-34) Paa mbʋ yɔ, Yonataanɩ wobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛñaŋ ɛ-caa nɛ ɛɖʋʋ-ɩ nesi you taa nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ sɩba yɔ. (Ejl. 20:12; 2 Sam. 1:23) Alɩwaatʋ natʋyʋ ɖɔɖɔ, Cɔjɔ kɩlɩm Elii kaayɔɔdaa se Hana ñɔ sʋlʋm nɛ pɩkʋʋ-ɩ ŋgʋ pɩtaakɛ mbʋ. (1 Sam. 1:​12-14) Elii pɩyalaa lakaɣ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ ɛlɛ ɛtaahɔŋ pa-nɩŋgbaŋʋʋ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ se caja nɛ cɔjɔ kɩlɩm ɛla yɔ, nɛ Izrayɛɛlɩ mba tɩŋa kaasɩm tɔm ndʋ. Paa mbʋ yɔ, Hana cosi Elii nɛ ñamtʋ. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Pɩtasɩ lɛ, alɩwaatʋ natʋyʋ Atɛɛnɩ abalaa nabɛyɛ kaatʋ apostoloo Pɔɔlɩ nɛ payaa-ɩ se «kɔkɔɖɛ yaɖʋ.» (Tʋma 17:18) Ɛlɛ Pɔɔlɩ cosi-wɛ nɛ ñamtʋ. (Tʋma 17:22) Kɩɖaŋ ɩnɛ, ɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se sɔɔlɩm sɔsɔm mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ nɛ ɛzɩma ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩla mbʋ pɩɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ, mbʋ seɣtiɣni-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɣnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ. Nɛ ɖɩlakɩ mbʋ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛ-ɖʋ kɛlɛʋ yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛ kaɖɛ se ɖɩla mbʋ yɔ tɩ-taa. Iyele nɛ ɖɩna ɛyaa mba pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ yɔ nɛ mbʋ pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ yɔ.

WƐƐNƖ ÑAMTƲ ÑƆ-HƆƲ TAA MBA YƆƆ

7. Ɛbɛ pɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ?

⁷ Kaɖɛ. Ða nɛ ɖɔ-hɔʋ taa mba ɖɩwɛ ɖama cɔlɔ alɩwaatʋ sakɩyɛ, piyeba nɛ ɖɩtɩlɩ pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ nɛ pɛ-ɛjandʋ. Pɩtɩla, pa-taa nabɛyɛ kɛ kʋdɔndɩnaa nɛ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩcɔnɩ pɔ-yɔɔ yaa pa-taa nabɛyɛ wɛnɩ lɩmaɣza taa kʋdɔŋ. Pɩtɩla ɖɔɖɔ yɔ, lalaa yɔɔdaɣ nɛ pa-lakasɩ ɖʋʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ. Pɩtasɩ lɛ, pɩɩwɛɛ se ɖɩwɛɛ pɛɛyɛ nɛ taa leleŋ taa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ ɖɔ-hɔʋ taa mba cɔlɔ yɔ, ɛlɛ nabʋyʋ taa, hɔʋ taa mba nabɛyɛ fɛyɩnɩ ñamtʋ lalaa yɔɔ. Piyeki nɛ ɖa-taa wɩɣnɩ ɖama nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ɛɛwɛɣ hɔʋ taa. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩkpaɣ hɔʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ ɛyʋ tomnaɣ. Kʋdɔŋ nakʋyʋ pɩzɩɣ kiyele nɛ tomnaɣ tɩŋa ɛɛlakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ, mbʋ ɖɔɖɔ ye hɔʋ taa mba ɩɩñaŋ ɖama yɔ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ɛɛwɛɣ hɔʋ taa. Ɛlɛ ɛzɩ papɩzʋʋ nɛ pawaɣ kʋdɔmɩŋ sakɩyɛ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ hɔʋ nakʋyʋ taa mba pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ ɛzɩma pɛwɛɛnɩ ñamtʋ ɖama yɔɔ yɔ.

8. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyɩ kpem se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ? (1 Timootee 5:​4, 8)

⁸ Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ? (Kalɩ 1 Timootee 5:​4, 8.) Takayaɣ kajalaɣ ñɩŋga ŋga Pɔɔlɩ ma Timootee yɔ ka-taa, ɛyɔɔdɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se hɔʋ taa mba ɩcɔnɩ ɖama kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ pɩ-tɔm. Ɛlɩzɩ pɩ-taa se ɖɩɩɖʋʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba hɩɖɛ yem mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛnɩ-ɖʋ kɩjɛyʋʋ, ɛlɛ «Ɛsɔ ñɔnʋʋ» seɣtiɣni-ɖʋ nɛ ɖɩlakɩ mbʋ. Pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩsɔɔlɩ Yehowa, pɩtasɩ lɛ ɖɛ-ɛsɩndaa lɛ pɩkɛnɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Yehowa lɩzɩnɩ paa hɔʋ ŋgʋ. (Efɛz. 3:​14, 15) Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ hɩɖɛ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔ, toovenim taa lɛ Yehowa ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩɖʋʋ hɩɖɛ. (1 Tim. 5:4) Pʋyɔɔ lɛ pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ.

9. Ɛzɩma halʋ nɛ ɛ-walʋ pawɩlɩɣ se pɛwɛnɩ ñamtʋ ɖama yɔɔ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

⁹ Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ? Walʋ weyi ɛɖʋʋ ɛ-halʋ hɩɖɛ yɔ, ɛwɩlɩɣ se ɛ-halʋ mʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛɣ pe-ɖeke yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ pa nɛ ɛyaa lalaa pɛwɛɣ yɔ. (Adu. 31:28; 1 Pɩy. 3:7) Ɛɛmakɩ ɛ-halʋ kpa, ɛɛɖʋʋ-ɩ fɛyɛ nɛ eeyeki nɛ pɩlakɩ ɛlɛ ɛzɩ ɛɛwazɩɣ pʋyʋ yɔ. Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Ariel,a ɛwɛ Arzentiini ɛjaɖɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: «Ma-halʋ wɛnɩ kʋdɔŋ nakʋyʋ nɛ nabʋyʋ taa, kiyeki nɛ ɛyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ tɩɖʋʋ-m ɖɩwɩzɩyɛ yɔ. Pɩlakɩ mbʋ lɛ, mɔntɔzʋʋ se tɔm ndʋ ɛyɔɔdʋʋ yɔ, ɛɛmaɣzɩɣ tɩ-yɔɔ pʋcɔ nɛ ɛyɔɔdʋʋ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, mɔntɔzʋʋ tɔm ndʋ tɩwɛ 1 Kɔrɛntɩ mba 13:5 taa yɔ tɩ-yɔɔ. Tɩsɩɣnɩ-m se mɔyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ ñamtʋ nɛ mantaayɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ pana.» (Adu. 19:11) Halʋ weyi ɛɖʋʋ ɛ-walʋ hɩɖɛ yɔ, ɛyɔɔdʋʋ tɔm kɩbandʋ ɛ-yɔɔ ɛyaa lalaa cɔlɔ. (Efɛz. 5:33) Ɛɛkaɖɩɣnɩ-ɩ, eehoŋuu-i nɛ ɛɛtʋʋ-ɩ. Ɛnawa se ye ɛlabɩ mbʋ yɔ pɩkɔŋnɩ kaɖɛ pe-nesi ɖɔkʋʋ. (Adu. 14:1) Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ wɛ Itaalii ɛjaɖɛ taa, ɛ-walʋ wɛnɩ lɩmaɣza taa kʋdɔŋ nakʋyʋ. Ɛyɔɔdaa se: «Nabʋyʋ taa pɩlakɩ-m ɛzɩ ma-walʋ nɩɣzɩɣ nɛ ɛɖɛlɛsɩɣ niye yɔ. Ðooo lɛ ɛlakɩ mbʋ lɛ, tɔm ndʋ mɔyɔɔdʋʋ yɔ nɛ ɛzɩma malakɩ mɛ-ɛsɩndaa yɔ pɩwɩlɩɣ se mɛnfɛyɩnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ. Ɛlɛ mɔnkɔm manpaɣzɩ taabalɩyɛ ɖʋʋ nɛ ɛyaa mba pɛwɛnɩ ñamtʋ lalaa yɔɔ yɔ lɛ, pɩsɩnɩ-m nɛ mɛwɛɛnɩ ñamtʋ ma-walʋ yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ.»

10. Ɛzɩma piya pɩzɩɣ nɛ sɩwɩlɩ se sɩñaŋ sɩ-lʋlɩyaa?

¹⁰ Piya, pɩwɛɛ se ɩña paɣtʋ ndʋ mɩ-lʋlɩyaa ɖʋʋ-mɩ hɔʋ taa yɔ. (Efɛz. 6:​1-3) Ɩyɔɔdɩnɩ mɩ-lʋlɩyaa nɛ ñamtʋ. (Ejl. 21:17) Alɩwaatʋ ndʋ mɩ-lʋlɩyaa kpadɩyɩɣ yɔ, ɩcɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ pɩwɩlɩ se ɩwɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ. Ɩla mbʋ payɩ ɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɩcɔnɩ pɔ-yɔɔ. Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se María, ɛ-caa tɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tʋ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩwɩɣaɣ María caa yɔ, ɛ-lakasɩ yeba nɛ pɩwɛɛ María kaɖɛ se ɛcɔnɩ ɛ-yɔɔ. María yɔɔdaa se: «Mantɩmaɣ se Yehowa ɛsɩnɩ-m nɛ mɛwɛɛnɩ ñamtʋ man-caa yɔɔ, nɛ manpɩzɩ ɖɔɖɔ nɛ malɩzɩ-tʋ nɛ mawɩlɩ-ɩ. Manɩ pɩ-taa se ye Yehowa ɛpɔzʋʋ-m se mɛwɛɛnɩ ñamtʋ ma-lʋlɩyaa yɔɔ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛkaɣ-m sɩnʋʋ nɛ mala mbʋ. Alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, manɩɩ pɩ-taa se pɩtɩcɛyɩ se man-caa ɛlɛɣzɩ ɛ-lakasɩ pʋcɔ nɛ mawɩlɩ se mɛwɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ.» Ye ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩla mbʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ Yehowa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ lɩzɩnɩ hɔʋ.

WƐƐNƖ ÑAMTƲ ÑO-KOOBIYA KRƖSTƲ ÑƖMA YƆƆ

11. Nabʋyʋ taa ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɖo-koobiya yɔɔ?

¹¹ Kaɖɛ. Ðo-koobiya Krɩstʋ ñɩma ñakɩ pana se pɔɖɔ tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ, ɛlɛ nabʋyʋ taa papɩzɩɣ nɛ palabɩ-ɖʋ mbʋ pɩtɩmʋna yɔ, pakʋ ɖɔ-tɔm ɖulum yaa pala nabʋyʋ nɛ paɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ. Ye ɖo-koobu Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ ‘ɛlabɩ nabʋyʋ nɛ pɩwɩzɩ-ɖʋ yɔ,’ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ. (Kol. 3:13) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kaɖɛ nɖɩ?

12. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖo-koobiya yɔɔ? (2 Pɩyɛɛrɩ 2:​9-12)

¹² Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɖo-koobiya yɔɔ? (Kalɩ 2 Pɩyɛɛrɩ 2:​9-12.) Takayaɣ naalɛ ñɩŋga ŋga apostoloo Pɩyɛɛrɩ mawa yɔ ka-taa, ɛyɔɔdaa se kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma nabɛyɛ yɔɔdaɣ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ «mba pɛcɛlɩ-wɛ samtʋ yɔ pɔ-yɔɔ,» pʋ-tɔbʋʋ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔɔ. Ɛsɔ tiyiyaa naɣaɣ mbʋ kaañamtʋ tɩnaa mba palakaɣ yɔ lɛ, ɛzɩma palaba? Patɩyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ ɛyaa kɩdɛkɛdaa mba pɔ-yɔɔ «mbʋ pʋyɔɔ yɔ pañaŋ Yehowa.» Maɣzɩ kpem nɛ ŋna. Tiyiyaa talɩ pilim, paa mbʋ yɔ patɩyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ ɛyaa kɩdɛkɛdaa mba pɔ-yɔɔ. Ɛlɛ peyeba se Yehowa maɣmaɣ ɛhʋʋnɩ-wɛ tɔm nɛ ɛhɔ pa-nɩŋgbaaŋ. (Roma 14:​10-12; kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Yuudi 9.) Tiyiyaa mba, pa-kɩɖaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkpɛlɩkɩ-ɖʋ lɔŋ. Ɛyaa kɩdɛkɛdaa mba, pataañaŋ Yehowa ɛlɛ Ɛsɔ tiyiyaa lɩzɩ ñamtʋ nɛ pawɩlɩ-wɛ; ɖo-koobiya ñɔsɔɔlɩ Yehowa, ye mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ. Pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩñaŋ-wɛ. (Roma 12:10) Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩñaŋ Yehowa.

13-14. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖo-koobiya yɔɔ? Ha kɩɖaŋ nɩɩyɩ. (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

¹³ Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖo-koobiya yɔɔ? Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa, alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɩwɩlɩɣ lalaa tɔm yɔ ɩla mbʋ nɛ sɔɔlɩm. (Filem. 8, 9) Ye pɩpɔzʋʋ se ɩtasɩ nɔɔyʋ lɔŋ yɔ, ɩtasɩ-ɩ lɔŋ nɛ sɔɔlɩm ɛlɛ pɩtaakɛnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɩwɛ pana taa yɔ. Koobiya halɩñɩma, ɩpɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya nɛ pɛwɛɛnɩ ñamtʋ ɖama yɔɔ ye ɩɩyɔɔdʋʋ lalaa yɔɔ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ yɔ. (Tiiti 2:​3-5) Ða-tɩŋa payɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔɔ ye ɖɩɖʋʋ-wɛ nesi nɛ ɖɩwɩlɩɣ-wɛ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ tʋma wena palakɩ yɔ a-yɔɔ yɔ. Pañakɩ pana siŋŋ nɛ pɔcɔŋnɩ kediɣzisi yɔɔ, pɛɖɛɣ nɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ taa nɛ pasɩɣnɩ ɛyaa mba pɛkpɛzɩɣ «nɩŋgbaŋaɣ kɩdɛkɛdaɣ nakɛyɛ» yɔ.—Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Rocío. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ kaatasɩ-ɩ lɔŋ nɛ pɩlabɩ-ɩ kaɖɛ se ɛmʋ lɔŋ tasʋʋ mbʋ. Ɛyɔɔdaa se: «Man-taa kaawɩwa mbʋ pʋyɔɔ yɔ mamaɣzaɣ se ɛtɩyɔɔdɩnɩ-m nɛ nɔɔ kɩbaŋa. Manpɩsɩ ɖɩɣa lɛ, mantɩyɔɔdɩ ɛ-yɔɔ tɔm kɩbandʋ. Paa mantaayele nɛ ɛzʋtʋyʋ ɛnʋ ɛna kaɣlaa se ɛ-lɔŋ tasʋʋ tɩkɛdɩnɩ-m yɔ, mamaɣzaɣ se ɛtaamaɣzɩɣ mɔ-yɔɔ nɛ pʋyɔɔ lɛ mantiwelisi ɛ-lɔŋ tasʋʋ.» Ɛbɛ sɩnɩ Rocío? Ɛyɔɔdaa se: «Mankalaɣ Bibl lɛ malɩɩ 1 Tesalooniiki mba 5:​12, 13 yɔɔ. Menɖiɣzinaa se mantaawɛɛnɩ ñamtʋ koobu ɛnʋ ɛ-yɔɔ lɛ, mɛ-ɛhʋyɛ paɣzɩ-m cɛyʋʋ. Peeɖe mantɩmnɩ Yehowa nɛ mañɩnɩ ɖɛ-ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa se pɩsa nɛ mana tɔm ndʋ tɩpɩzɩɣ tɩsɩnɩ-m nɛ mɛlɛɣzɩ mɛ-wɛtʋ yɔ. Mɔnkɔma nɛ menɖiɣzina se pɩtaakɛ koobu ɛnʋ ɛ-cɔlɔ tɔm wɛɛ ɛlɛ tɩ kpazʋʋ kʋwaɣnɩ-m. Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, manɩ pɩ-taa se pɩsa nɛ mɛwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ se mɛwɛɛnɩ tɩ luzuu. Halɩ nɛ sɔnɔ, mɛwɛɛ nɛ mañakɩ pana se mɛwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ, nɛ manawa se Yehowa taa wɛ leleŋ nɛ man-pana ñaɣʋ.»

WƐƐNƖ ÑAMTƲ MBA PATƖKƐ KOOBIYA YƆ PƆ-YƆƆ

15. Nabʋyʋ taa, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ?

¹⁵ Kaɖɛ. Ðɩlɩɣ tɔm susuu lɛ, nabʋyʋ taa ɖɩkatɩɣ ɛyaa mba patɩsɔɔlɩ Bibl taa toovenim tɔm yɔ. (Efɛz. 4:18) Nabɛyɛ lɛ, tɔm ndʋ pawɩlɩ-wɛ pa-pɩjatʋ taa yɔ tɩ-yɔɔ pekiziɣ se paawelisiɣ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ. Pɩtɩla, ɖa-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ, ɖa-tʋmɩyɛ taa taabalaa, ɖo-sukuli taa wɩlɩyʋ nɔɔyʋ yaa ɖo-sukuli taa taabalaa tɩsɔɔlɩ ɖɔ-tɔm yaa ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. Alɩwaatʋ wɛɣ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, pɩtɩla ɖɩɩtasɩɣ wɛnʋʋ ñamtʋ pɔ-yɔɔ, nɛ ɖɩɩtasɩɣ-wɛ labʋ mbʋ ɖɩsɔɔlaa se palabɩ-ɖʋ yɔ.

16. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ? (1 Pɩyɛɛrɩ 2:12; 3:15)

¹⁶ Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ? Taasɔɔ se Yehowa naɣ wɛtʋ ndʋ ɖɩwɛnɩ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ yɔ. Apostoloo Pɩyɛɛrɩ tɔzɩ Krɩstʋ ñɩma se pɔ-ɖɔnɛ kɩbanɖɛ pɩzɩɣ nɛ piseɣti ɛyaa lalaa nɛ «pasa Ɛsɔ.» Pʋyɔɔ lɛ, ɛtasɩ-wɛ lɔŋ se palʋ pe-tisuu yɔɔ nɛ «hɛɛɛ wɛtʋ nɛ ñamtʋ sɔsɔtʋ.» (Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 2:12; 3:15.) Paa ɖɩwɛ ñʋndɩnaa ɛsɩndaa se ɖɩlʋ ɖe-tisuu yɔɔ yaa ɖiheyiɣ ɖe-tisuu tɔm ɖe-egeetiye taa tʋ nɔɔyʋ yɔ, paa ɛzɩmtaa lɛ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ ɛzɩ Ɛsɔ ɛsɩndaa ɖɩsɩŋaa yɔ. Pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ se Yehowa welisiɣ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ nɛ ɛnaɣ ɛzɩma ɖɩyɔɔdʋʋ-tʋ yɔ. Ye mbʋ, pɩcɛyaa kpem se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ.

17. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ?

¹⁷ Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ? Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlɩɣ tɔm susuu yɔ, pɩtɩpɔzɩ kaaʋ se ɖiyele nɛ mba ɖisusuu-wɛ tɔm yɔ pamaɣzɩ se paasɩŋ nabʋyʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ paasɩŋ Bibl taa tɔm sakɩyɛ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩkpaɣ-wɛ se pakɩlɩ-ɖʋ nɛ pamʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa. (Agee 2:7; Filp. 2:3) Ye nɔɔyʋ ɛtʋ-ɖʋ ɖe-tisuu yɔɔ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖɩtaayɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ nɛ pɩwɩzɩ-ɩ. (1 Pɩy. 2:23) Ye piyiɣdi-ɖʋ nɛ ɖɩyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ tɩɖʋ nɔɔyʋ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖitendi-i kpaagbaa. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖa-tʋmɩyɛ taa mba yɔɔ? Pɩwɛɛ se ɖɩkɛ tʋmlaɖaa kɩbama, nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana ɖa-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ yɔɔ nɛ mba ɖa nɛ wɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ pɔ-yɔɔ. (Tiiti 2:​9, 10) Ye ɖɩwɛ toovenim nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, ɖɔ-tɔm kaɣ kɛdɩnʋʋ Yehowa paa pɩɩkɛdɩɣnɩ ɛyaa nabɛyɛ yɔ.—Kol. 3:​22, 23.

18. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ?

¹⁸ Lɩmaɣza kɩbana sakɩyɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛyaa lalaa yɔɔ. Ðɩkpɛlɩkaa se ye ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ yɔ, ɖɩɖʋʋ ɖɔ-hɔʋ ñʋʋdʋ Yehowa hɩɖɛ. Pɩtasɩ lɛ, ye ɖɩwɛnɩ ñamtʋ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ ɖɩɖʋʋ hɩɖɛ ɖɔɖɔ Yehowa. Nɛ kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, ye ɖɩwɛnɩ ñamtʋ mba patɩkɛ koobiya yɔ pɔ-yɔɔ yɔ, piyeki nɛ pɩwɛɛ-wɛ kɛlɛʋ se pasa ɖɛ-Ɛsɔ nɛ paɖʋ-ɩ hɩɖɛ. Halɩ paa ɛyaa nabɛyɛ ɩfɛyɩnɩ ñamtʋ ɖɔ-yɔɔ yɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ pɔ-yɔɔ paa ɛzɩmtaa. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa kaɣ-ɖʋ wazʋʋ pɩ-yɔɔ. Ɛlabɩ tamaɣ se: «Mba paɖʋʋ-m hɩɖɛ yɔ mankaɣ-wɛ ɖʋʋ hɩɖɛ.»—1 Sam. 2:30.