Ðɩɖʋ nesi Kewiyaɣ tʋma wena palakɩ ɖo-kooka taa nɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ

YEHOWA Aseɣɖe Tɩnaa wɛɛ nɛ posusuu tɔm kɩbandʋ se “pɩtalɩ tɛtʋ kamaɣ yɔɔ”, ɛzɩ Yesu kaayɔɔdʋʋ se pakaɣ labʋ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ. (Tʋma 1:8; Mat. 24:14) Pakpakɩɣ pa-alɩwaatʋ nɛ po-ɖoŋ nɛ posusuu tɔm se pɩsa nɛ natʋ tɔm ndʋ tɩla. Pasɩɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ kajalaɣ lone taa pe-wezuu caɣʋ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pataɣ Yehowa liu se ɛcɔŋnɩ mba pa nɛ ɩ pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ yɔ, pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe. (Mat. 6:25-34; 1 Kɔr. 3:5-9) Pa-tʋmɩyɛ lʋlʋʋ pee kɩbana, ye mbʋ pɩwɩlɩɣ se ɖa-tʋmɩyɛ kɛdɩnɩ Yehowa nɛ ɛwazɩɣ ɖɩ-yɔɔ.

ƐZƖMA PALAKƖ KEWIYAƔ TƲMA ƐJAÐƐ KPEEKPE YƆƆ?

² Ɛyaa nabɛyɛ naɣ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖisusuu tɔm, nɛ ɛzɩma ɖɩtayɩɣ Bibl nɛ Bibl kpɛlɩkʋʋ takayɩsɩ falaa yɔ lɛ, pɔpɔzʋʋ se: “Ɛbɛ sɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlakɩ tʋma ana mbʋ?” Pɩkɛ toovenim se Bibl nɛ Bibl kpɛlɩkʋʋ takayɩsɩ lɩzʋʋ nɛ sɩ-tayʋʋ pɔzʋʋ liidiye. Pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ liidiye pʋcɔ nɛ papɩzɩ nɛ pama Betɛɛlɩwaa nɛ pɔcɔŋnɩ pe-ɖeɖe camɩyɛ. Koobiya mba palɩzɩɣ takayɩsɩ, pɔcɔŋnɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔɔ nɛ palakɩ tʋma lɛɛna yɔ, Betɛɛlɩwaa taa palakɩ pa-tʋma. Tʋma ana ayeki se tɔm kɩbandʋ susuu ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa. Pɩtasɩ lɛ, pɩsa nɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa, Ɛsɔtɔm tiyiyaa, nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya nɛ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmlaɖaa lalaa pɩzɩ nɛ powolo pa-tʋmɩyɛ yɔɔ lɛ, paɖʋʋ-wɛ nesi se pɔcɔnɩ po-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Tobi lɛ, paa pɩtɩɩkɛ ɖo-kooka taa yaa ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ, pɩpɔzʋʋ liidiye pʋcɔ nɛ posusi tɔm kɩbandʋ ɖa-alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa. Le palɩɣ ɖɩ-yɔɔ?

³ Ɛyaa sakɩyɛ mba ɖe-Bibl kpɛlɩkʋʋ tʋmɩyɛ kɛdɩɣna yɔ, palakɩ haɖɛ nɛ taa leleŋ nɛ paɖʋʋnɩ nesi tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩlakɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ. Ɛlɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa maɣmaɣ kɩlɩɣnɩ ɖʋʋ nesi ɖa-tʋma. Pa-taa nabɛyɛ tiyiɣni pɔ-sɔɔlɩm haɖɛ ɛgbɛyɛ piliŋa ŋga kɔcɔŋnɩ tɔm susuu yɔɔ pɛ-tɛ yɔ. Pawɩlɩɣ se pa-lɩmaɣza labɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ caanaʋ taa Ɛsɔ sɛyaa mba paaɖʋ nesi faaa nɛ pama Yehowa sɛtʋ lone yɔ, pa-ñɩna. (Ejl. 35:20-29; 3 Aw. 29:9) Nabɛyɛ maɣ takayaɣ ŋga kawɩlɩɣ se pɔsɔɔlaa se pa-sɩm wayɩ lɛ, pa-ñɩm ɛpɩsɩ ɛgbɛyɛ ñɩmbʋ yɔ. Ɛlɛ lalaa lɛ, palakɩ haɖɛ pazɩ pazɩ pɛ-ɛgbɛyɛ taa nɛ pe-egeetiye taa. Nɛ pɛkpɛndɩɣ pɩtɩŋa lɛ, pɩsɩɣna se Kewiyaɣ tʋma ɩɖɛɛnɩ ɛsɩndaa.

⁴ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa maɣzɩɣ se pɩkɛnɩ-wɛ waɖɛ sɔsɔɖɛ se palabɩnɩ pe-liidiye nɛ pa-ñɩm lɛɛbʋ tʋmɩyɛ, nɛ tɔm susuu ɖɛɛnɩ ɛsɩndaa. Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa paawɛnɩ liidiye aɖakaɣ; nɛ ka-taa liidiye sɩɣaɣnɩ-wɛ se pɔcɔnɩ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe. (Yoh. 13:29) Bibl heyiɣ-ɖʋ se halaa nabɛyɛ labɩnɩ pa-ñɩm tʋmɩyɛ nɛ pasɩnɩ Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa. (Mark. 15:40, 41; Luka 8:3) Apostoloo Pɔɔlɩ kaatisini taa leleŋ se mba paañɩnaɣ se tɔm kɩbandʋ susuu ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa, nɛ pɔsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se posusi tɔm ndʋ yɔ, paɖʋ-ɩ nesi tomnaɣ yɔɔ. (Fil. 4:14-16; 1 Tes. 2:9) Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa maɣzɩɣnɩ kɩɖaŋ ɛnɩ, pɩtɩŋnɩ ɛzɩma posusuu tɔm nɛ kpekpeka nɛ haɖɛ nɖɩ palakɩ yɔ, ɖɩ-yɔɔ. Pɩsɩɣna se paha laŋa kɩbana tɩnaa kpeekpe “wezuu lɩm faaa.”—Natʋ 22:17.

ƐZƖMA PƆCƆŊNƖ ÑƐ-ƐGBƐYƐ KƖCƐYƖM ÐEÐE?

⁵ Sɔɔlɩm haɖɛ yɔɔ ɖɔɖɔ patɩŋɩɣna nɛ pɔcɔŋnɩ paa ɛgbɛyɛ nɖɩ lɛ, ɖɩ-kɩcɛyɩm ɖeɖe. Paacɔʋ ɛyaa yɔɔ kpaaŋ taa nɛ pɔpɔzʋʋ-wɛ liidiye, paapɛlɩɣ nɔɔyʋ liidiye naɖɩyɛ se ɛhɛyɩ nɛ paasʋlʋmʋʋ liidiye ɖɔɖɔ. Pasɩɣ liidiye aɖakasɩ Kpaaŋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa se paa weyi lɛ, ɛla haɖɛ “ɛzɩ ɛɖʋʋ ɛ-laŋɩyɛ taa yɔ.”—2 Kɔr. 9:7.

⁶ Liidiye nɖɩ koobiya haɣ yɔ, ɖɩ-kajalaɣ kaɖʋwa lɛ se pɔñɔɔzɩ Kewiyaɣ Kpaaŋ nɛ pɔcɔnɩ ɛgbɛyɛ kɩcɛyɩm lɛɛbʋ ɖeɖe. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se petiyiɣni liidiye nɖɩ ɖɩ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ ɛgbɛyɛ piliŋa nɛ paɖʋnɩ nesi ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se paɖʋ tɔm ndʋ ɛgbɛyɛ kpeekpe ɛsɩndaa nɛ koobiya tisi tɩ-yɔɔ nɛ pʋcɔ. Mbʋ agbaa sakɩyɛ laba nɛ atiyiɣni liidiye ɖoŋ ɖoŋ nɛ aɖʋʋnɩ nesi ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ye paa weyi ɛtɔzʋʋ nɛ ɛlakɩ haɖɛ se pɔcɔŋnɩ ɛgbɛyɛ kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ, pɩɩkaɣ pɔzʋʋ se posusuu tɔm ɖoŋ ɖoŋ nɛ pɔtɔzʋʋ koobiya se pala haɖɛ faaa.

ƐZƖMA PƆCƆŊNƖ HAÐƐ ÐEÐE CAMƖYƐ?

⁷ Paa kediɣzaɣ ŋga kɛtɛŋ lɛ, koobiya abalaa naalɛ wiliɣ liidiye aɖakasɩ taa, pala akɔnta nɛ pama takayaɣ ŋga pɩpɔzʋʋ yɔ kɔ-yɔɔ. (2 Aw. 12:9, 10; 2 Kɔr. 8:20) Pʋcɔ nɛ petiyini liidiye nɖɩ ɛgbɛyɛ piliŋa yaa pakpaɣ-ɖɩ nɛ pɔcɔnɩ ɛgbɛyɛ kɩcɛyɩm nabʋyʋ ɖeɖe lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɛzʋtʋyaa ɩla ɖʋtʋ nɛ pasɩɩ-ɖɩ lone kɩbanɖɛ naɖɩyɛ taa. Paa fenaɣ ŋga lɛ, koobu weyi ɛkɛ liidiye akɔnta tʋmɩyɛ ɖɔkɩyʋ yɔ, ɛlakɩ akɔnta ɛgbɛyɛ, nɛ paa fenasɩ naadozo nzɩ sɩ-taa lɛ, ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ kpɛndɩyʋ lakɩ ɖʋtʋ nɛ patazɩ liidiye akɔnta takayɩsɩ taa nɛ pana se pɩtɩŋa pɩwɛ pi-ɖeɖe na.

LIIDIYE NÐƖ PALAKƖNƖ EGEETIYE KIGBEƔLIŊ YƆ

⁸ Paa egeetiye nɖɩ lɛ, ɖɩ-taa koobiya lakɩ haɖɛ nɖɩ yɔ, nɖɩ pakpakɩɣ nɛ palakɩnɩ ɖi-kigbeɣliŋ. Pasɩɣ haɖɛ aɖakasɩ lona ndɩ ndɩ taa kigbeɣliŋ ɖɩlaɖɛ taa se pɩsa nɛ pala haɖɛ, nɛ ɖɩɩwazɩ egeetiye pʋwayɩ. Pɩtasɩ lɛ, paa egeetiye taa ɛgbɛyɛ nɖɩ lɛ, ɖitiyiɣni haɖɛ naɖɩyɛ se pɔcɔnɩnɩ egeetiye kɩcɛyɩm ndɩ ndɩ ɖeɖe.

⁹ Pɩpɔzʋʋ se paa egeetiye nɖɩ lɛ, ɖɩcɔnɩ ɖɩ-kɩcɛyɩm ɖeɖe, nɛ liidiye nɖɩ ɖɩkazaa yɔ, pakpaɣ-ɖɩ nɛ paɖʋnɩ nesi kedeŋa kpeekpe yɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ye liidiye nɖɩ ɖɩwɛ egeetiye koozaɣ taa yɔ, ɖɩɩtalɩɣ se pala kigbeɣluu nakʋyʋ nɛ pɔñɔɔzɩ ɖɔɖɔ ŋgʋ pakaɣ labʋ pʋwayɩ yɔ, ɛzɩ kigbeɣluu ɖɩlaɖɛ haya labʋ mbʋ yɔ, egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ yeki nɛ pama takayɩsɩ agbaa nɛ peheyi-yɛ se awɛnɩ waɖɛ se ala haɖɛ nɛ pɔcɔnɩ egeetiye taa kɩcɛyɩm ɖeɖe. Paa ɛzʋtʋyaa ɛgbɛyɛ nɖɩ lɛ, ɖɩtazɩɣ nɛ ɖɩna liidiye ɛzɩma ɖɩ-ɛgbɛyɛ pɩzɩɣ nɛ ɖitiyini egeetiye yɔ. Nɛ pʋwayɩ lɛ, powoni tɔm ndʋ ɛgbɛyɛ ɛsɩndaa nɛ ɛgbɛyɛ tisi tɩ-yɔɔ pʋcɔ nɛ paatiyini liidiye.

¹⁰ Ye pɩpɔzʋʋ se egeetiye taa ɛzʋtʋyaa ɩcɔnɩ liidiye tɔm natʋyʋ ɖeɖe yɔ, palakɩ egeetiye taa ɛzʋtʋyaa kediɣzaɣ nakɛyɛ kigbeɣluu evemiye wiye. Pɩtɩcɛyɩ se pɔpɔzɩ ɛzʋtʋyaa pʋcɔ nɛ paya mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ se palabɩnɩ kigbeɣluu yɔ. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ naɖɩyɛ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma patasɩ labɩnʋʋ liidiye tʋmɩyɛ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se paɖʋ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɛsɩndaa nɛ petisi ɖɩ-yɔɔ. Paa ɛzɩmtaa, pʋcɔ nɛ palabɩnɩ egeetiye liidiye naɖɩyɛ tʋmɩyɛ lɛ, pɩwɛɛ se pama-ɖɩ takayaɣ nakɛyɛ taa nɛ paɖʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɛsɩndaa nɛ petisi pɩ-yɔɔ.

¹¹ Pɩwɛɛ se pala ɖʋtʋ nɛ palakɩ egeetiye liidiye akɔnta alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ, se pana se pɩtɩŋa pɩɖɔŋ camɩyɛ na.

ÐƖSƖNƖ KƲÑƆNDƖNAA

¹² Lɩmaɣza wena a-yɔɔ Yesu nɛ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paawɛnɩ liidiye aɖakaɣ yɔ, a-taa naɖɩyɛ lɛ se pañɩnaɣ se pasɩnɩ kʋñɔndɩnaa. (Mark. 14:3-5; Yoh. 13:29) Nɛ pɩpɔzʋʋ se Krɩstʋ ñɩma ɩwɛɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɔɖɔ sɔnɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu yɔɔdaa se: “Kʋñɔndɩnaa lɛ, pɛwɛ mɩ-cɔlɔ paa ɛzɩmtaa.” (Mark. 14:7) Ye mbʋ, ɛzɩma Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa wɩlɩɣ se pɛwɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ?

¹³ Nabʋyʋ taa, pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ Krɩstʋ ñɩma siɣsiɣ tɩnaa nabɛyɛ tomnaɣ yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pakpadɩyaa, pɛwɛnɩ tomnaɣ taa ɛjandʋ natʋyʋ yaa asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩ-wɛ tuda nɛ pɛfɛyɩnɩ kɩlabɩm nabʋyʋ. Hɔʋ taa mba, taabalaa nɛ mba payɩ panɩ tɔm ndʋ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ-wɛ. Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ, ɖɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ apostoloo Yohanɛɛsɩ tɔm tʋnɛ: “Weyi ɛwɛnɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ ñɩm nɛ ɛna e-koobu kɩcɛyɩm taa ɛlɛ ekizi se ɛɛnaɣ ɛ-pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɛzɩma pɩlakɩ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm wɛɛ ɛ-taa? Piya cikpesi, pɩtɩmʋna se ɖɩsɔɔlɩnɩ yɔɔdaɣ yaa nzʋlʋmɩyɛ, ɛlɛ ɖɩsɔɔlɩnɩ lakasɩ nɛ toovenim.” (1 Yoh. 3:17, 18; 2 Tes. 3:6-12) Toovenim Ɛsɔ sɛtʋ pɔzʋʋ se ɖɩsɩnɩ koobiya siɣsiɣ ñɩma mba pɛwɛnɩ tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm yɔ.—Yak. 1:27; 2:14-17.

¹⁴ Kajalaɣ takayaɣ ŋga apostoloo Pɔɔlɩ ma Timootee yɔ ka-taa, ɛyɔɔdɩ ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ weyi ɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ pɩ-tɔm. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkalɩ tɔm ndʋ 1 Timootee 5:3-21 taa. Pɩkɛnɩ paa Krɩstʋ tʋ weyi lɛ sʋʋtʋ se ɛcɔnɩ ɛ-hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Mba pɛkɛ akpadɩyaa nɛ ajamaa yɔ, pe-piya, pɛ-sɛyɩnaa yaa pɔ-hɔʋ taa ñɩma lalaa pɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ-wɛ. Ajɛɛ naayɛ taa, kominawaa yaa sɩnʋʋ agbaa sɩɣnɩ mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ. Ye pɩwɛ mbʋ yɔ, pɔ-hɔŋ taa ñɩma yaa nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pawɩlɩ-wɛ ɛzɩma pɔpɔzɩ sɩnʋʋ mbʋ yɔ. Wɛtʋ natʋyʋ pɩzɩɣ nɛ tɩla nɛ pɩpɔzɩ se ɛgbɛyɛ ɛsɩnɩ koobu nɔɔyʋ nɛ ɛcɔnɩ kɩcɛyɩm nabʋyʋ ɖeɖe. Pɩwɛɛ se koobu ɛnʋ ɛwɛɛ siɣsiɣ nɛ ɛwɛɛ toovenim taa nɛ pileɖi. Ye hɔʋ taa tʋ nɔɔyʋ ɛfɛyɩ se ɛsɩnɩ-ɩ, nɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛwɛɛ yɔ, komina ɛtɩla ɖʋtʋ natʋyʋ se kɩsɩnɩ mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pala ɖʋtʋ nɛ ɛgbɛyɛ sɩnɩ-ɩ. Krɩstʋ ñɩma maɣzɩɣ se pɩkɛnɩ-wɛ waɖɛ se paha pa-ñɩm mba pɛwɛ kɩcɛyɩm nabʋyʋ taa yɔ.

¹⁵ Kaɖɛ alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa, wɛtʋ ndɩ ndɩ ɛzɩ yoŋ, tɛtʋ ñamsʋʋ, lɩm wadʋʋ, haŋaɣ nɛ kɛgbɛdɩsasɩ lɛɛsɩ pɩzɩɣ nɛ piyele nɛ koobiya nabɛyɛ wɛɛ kɩcɛyɩm taa nɛ pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-wɛ. (Mat. 24:7-9) Pɩpɩzɩɣ pɩla se agbaa wena awɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa kɛgbɛdɩsaɣ laba yɔ, aapɩzɩɣ se asɩnɩ ɖama. Ye mbʋ yɔ, Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ lakɩ ɖʋtʋ se koobiya lalaa ɩɖʋ-wɛ nesi. Mbʋ ɖɔɖɔ Aazii Cikpeluu taa Krɩstʋ ñɩma kaaha tɔɔnaɣ Yuudee koobiya, haŋaɣ alɩwaatʋ taa. (1 Kɔr. 16:1-4; 2 Kɔr. 9:1-5) Ye ɖɩmaɣzɩɣnɩ-wɛ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ ɖo-koobiya se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ nɛ pɩwɩlɩɣ se ɖɩkɛ Yesu Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa toovenim ñɩma.—Yoh. 13:35.

TAKAYƖSƖ TAYƲƲ TƲMƖYƐ

¹⁶ Bibl nɛ Bibl kpɛlɩkʋʋ takayɩsɩ lɛɛsɩ wɛnɩ wazaɣ sɔsɔɔ Kewiyaɣ tɔm susuu tʋmɩyɛ taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa lɩzɩɣ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ nɔɔyʋ se ɛkɛ takayɩsɩ tʋmɩyɛ ɖɔkɩyʋ. Koobiya abalaa mba paɖʋʋ tʋma ana yɔ, paaleɣyiɣni-yɛ, ɛlɛ pɔcɔŋnɩ a-ɖeɖe camɩyɛ. Palakɩ akɔnta camɩyɛ se pɩsa nɛ ɛgbɛyɛ ɛtaatɛɖɩ takayɩsɩ, ɛlɛ paa ɛzɩmtaa lɛ ɖɩwɛɛnɩ takayɩsɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ.

¹⁷ Ða mba ɖɩkɛ Krɩstʋ ñɩma yɔ, ɖɩsɩm mbʋ se ɖa-alɩwaatʋ, ɖo-ɖoŋ, ɖɛ-lɛɣtʋ, ɖa-ñɩm, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɖe-wezuu maɣmaɣ mbʋ yɔ, pɩkɛnɩ Ɛsɔ haɖɛ na. Pʋyɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩkpaɣ pɩtɩŋa mbʋ yɔ, nɛ ɖɩlabɩnɩ ɛ-tʋmɩyɛ. (Luka 17:10; 1 Kɔr. 4:7) Ye ɖɩlakɩnɩ ɖa-ñɩm tɩŋa tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ Yehowa se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ siŋŋ. Pɩkɛnɩ-ɖʋ taa leleŋ se ɖɩɖʋ Yehowa hɩɖɛ nɛ ɖa-ñɩm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se mbʋ ɖɩhaɣ-ɩ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ. (Adu. 3:9; Mark. 14:3-9; Luka 21:1-4; Kol. 3:23, 24) Yesu yɔɔdaa se: “Ɩmʋ falaa, ɩha falaa.” (Mat. 10:8) Ye ɖɩlakɩ Yehowa tʋmɩyɛ nɛ ɖo-ɖoŋ nɛ ɖa-ñɩm yɔ, pɩkɔŋnɩ-ɖʋ taa leleŋ sɔsɔŋ.—Tʋma 20:35.