Qatenqʼaqebʼ li wankebʼ saʼ rahilal

1. Kʼaru naxbʼaanu li Jehobʼa re xsumenkilebʼ xtij laj kʼanjel chiru?

MA NAKAANAW naq li Jehobʼa naru nakatroksi re xsumenkil xtij junaq li hermaan? Maakʼaʼ naxye wi laaʼo cheekel winq, aj tenqʼanel saʼ li chʼuut, aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink, aj puktesinel, saaj, cheek, winq malaj ixq. Naq junaq li narahok re li Jehobʼa naxpatzʼ xtenqʼ, li Qayos naroksihebʼ li cheekel winq ut jalanebʼ chik hermaan re «xkʼojobʼankil» xchʼool (Col. 4:11). Nimla maatan kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut chiruhebʼ li qechpaabʼanel. Tooruuq xbʼaanunkil naq nawank junaq li letzbʼil yajel, li rahilal ut li rahobʼtesink.

CHIRU JUN LI LETZBʼIL YAJEL

2. Kʼaʼut wank sut tchʼaʼajkoʼq chiqu xtenqʼankilebʼ li hermaan naq nawank junaq li letzbʼil yajel?

² Chiru li nimla yajel maare tchʼaʼajkoʼq chiqu xtenqʼankil qibʼ chiqibʼil qibʼ. Jun eetalil, maare naqaj rulaʼaninkilebʼ li hermaan saʼebʼ li rochoch, abʼan inkʼaʼ nokooruuk. Maare naqaj xbʼoqbʼal chi waʼak qikʼin li wank saʼ rajbʼal ru, abʼan inkʼaʼ ajwiʼ naru. Usta naqaj xtenqʼankilebʼ li junchʼol, abʼan li qajunkabʼal yook ajwiʼ xkʼulbʼal li rahilal. Usta joʼkan, naqaj xtenqʼankilebʼ li qechpaabʼanel, li Jehobʼa jwal sa narekʼa ribʼ naq naqabʼaanu chixjunil li wank saʼ quqʼ re tenqʼank (Prov. 3:27; 19:17). Joʼkan bʼiʼ, kʼaru tooruuq xbʼaanunkil?

3. Kʼaru naqatzol chirix li xeʼxbʼaanu li cheekel winq saʼ xchʼuut li xDesi? (Jeremías 23:4).

³ Li teʼruuq xbʼaanunkil li cheekel winq. Wi wankat joʼ cheekel winq saʼ laachʼuut, nawebʼ ru chiʼus ebʼ li karneer (taayaabʼasi Jeremías 23:4). Li xDesi, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li tzolom rubʼelaj naxye: «Ebʼ li cheekel winq saʼ linchʼuut re puktesink kʼaynaqebʼ chi puktesink wikʼin ut rikʼinebʼ li hermaan ut nekeʼtzʼaqonk qikʼin naq naqachʼutubʼ qibʼ re wank saʼ komonil».b Saʼ xkʼabʼaʼ li xeʼxbʼaanu li cheekel winq inkʼaʼ xchʼaʼajkoʼk chiruhebʼ xtenqʼankil li xDesi naq kitiklaak li COVID-19 ut xeʼkamk wiibʼ oxibʼ xkomon xbʼaan li yajel aʼin.

4. Kʼaʼut xeʼruuk li cheekel winq xtenqʼankil li xDesi, ut kʼaru naqatzol?

⁴ Li xDesi naxye: «Ak wamiiwebʼ chaq li cheekel winq, joʼkan naq inkʼaʼ xchʼaʼajkoʼk chiwu xyeebʼal rehebʼ chanru nawekʼa wibʼ ut li naʼok wiʼ inkʼaʼuxl». Kʼaru teʼruuq xtzolbʼal li cheekel winq? Rilbʼalebʼ chiʼus li karneer ut wank choʼq ramiiwebʼ naq toj maajiʼ nakʼulmank junaq li rahilal. Wi saʼ xkʼabʼaʼ junaq li letzbʼil yajel inkʼaʼ texruuq rulaʼaninkilebʼ, sikʼomaq chik li texruuq xbʼaanunkil. Li xDesi naxye: «Saʼ li kutan ajwiʼ aʼan, wank sut ebʼ li cheekel winq nikineʼxbʼoq ut nekeʼxtaqla li mensaaj. Ebʼ li xraqal li Santil Hu li nekeʼxtaqla we, naxtochʼ inchʼool usta ak ninnaw».

5. Chanru teʼxnaw li cheekel winq kʼaru naʼajmank chiruhebʼ li hermaan ut chanru naru teʼtenqʼanq?

⁵ Jun li naʼlebʼ re naq li cheekel winq teʼxnaw kʼaru naʼajmank chiruhebʼ li hermaan, aʼan xbʼaanunkil li patzʼom li inkʼaʼ tixkʼehebʼ saʼ xutaan (Prov. 20:5). Ma wank xtzekemqebʼ malaj wank kʼaru naʼajmank chiruhebʼ? Ma naru nekeʼkanaak chi maakʼaʼ xkʼanjelebʼ malaj rochochebʼ? Ma naʼajmank xtenqʼankilebʼ re xpatzʼbʼal li tenqʼ li naxkʼe li awabʼej? Wiibʼ oxibʼ li hermaan xeʼxtenqʼa li xDesi rikʼin li naʼajmank chiru. Abʼan li qʼaxal kʼaru kitenqʼank re aʼan naq keʼxkawresi li xpaabʼal ut xeʼxwaklesi xchʼool. Naxye: «Ebʼ li cheekel winq nekeʼtijok wikʼin. Inkʼaʼ jultik we kʼaru keʼxye, abʼan jultik we chanru kiwekʼa wibʼ. Chanchan tawiʼ li Jehobʼa yook xyeebʼal we “Moko wankat ta aajunes”» (Is. 41:10, 13).

6. Chanru tqatenqʼa qibʼ chiqibʼil qibʼ saʼ li chʼuut? (Chaawil ebʼ li jalam u).

⁶ Li naru naxbʼaanu li chʼuut. Naqanaw naq ebʼ li cheekel winq aʼanebʼ xbʼeenwa nekeʼtenqʼank rikʼin li naʼajmank chiruhebʼ li hermaan. Abʼan li Jehobʼa naxpatzʼ qe naq tqatenqʼahebʼ ut tqawaklesihebʼ xchʼool (Gál. 6:10). Usta inkʼaʼ nim li naqabʼaanu choʼq re jun li yaj abʼan naru naxwaklesi xchʼool. Ebʼ li kokʼal naru teʼxtzʼiibʼa jun li tarjeet malaj xyiibʼankil junaq li jalam u re xwaklesinkil xchʼool junaq li hermaan. Ebʼ li saaj naru nekeʼxyeechiʼi ribʼ chi xbʼaanunkil junaq li taql malaj xloqʼbʼal li kʼaru re, junaq li hermaan ixq. Wankebʼ ajwiʼ naru nekeʼxyiibʼ li xtibʼelwa junaq li yaj ut xkanabʼankil chaq saʼ rochoch. Relik chi yaal, naq nanumtaak jun li yajel naʼajmank chiqu naq teʼxwaklesi qachʼool. Joʼkan naq us raj naq tookanaaq bʼayaq chik naq ak xraqeʼk li chʼutam, maakʼaʼ naxye wi chi kristiʼaanil malaj saʼ videoconferencia. Ut naʼajmank chiruhebʼ li cheekel winq naq tqawaklesihebʼ xchʼool. Wankebʼ nekeʼxtzʼiibʼa jun li esilhu choʼq rehebʼ, xbʼaan naq chiru li letzbʼil yajel qʼaxal laatzʼebʼ ru. Naqayal qaqʼe xyuʼaminkil li naxye li Santil Hu: «Chekʼe xkawubʼ eechʼool ut chetenqʼa eeribʼ cheribʼil eeribʼ» (1 Tes. 5:11).

NAQ NAKʼULMANK JUNAQ LI RAHILAL

7. Kʼaru nakʼulmank naq nawank li rahilal?

⁷ Jun li rahilal naru naxbʼaanu naq tjalaaq chi junajwa xyuʼam junaq li kristiʼaan. Maare tsachq chixjunil li kʼaru wank re, li rochoch malaj tkamq junaq li xkomon. Aʼin ajwiʼ nekeʼxkʼul li hermaan. Chanru naru nokootenqʼank?

8. Kʼaru naru teʼxbʼaanu ebʼ li cheekel winq ut ebʼ li yuwaʼbʼej naq toj maajiʼ nakʼulmank junaq li rahilal?

⁸ Li teʼruuq xbʼaanunkil li cheekel winq. Ex cheekel winq, cheetenqʼahebʼ li hermaan, re naq kawresinbʼilaqebʼ naq tkʼulmanq junaq li rahilal. Bʼaanumaq naq li chʼuut tixnaw kʼaru teʼxbʼaanu re xkolbʼalebʼ ribʼ ut naq wanqebʼ saʼ aatin eerikʼin. Li xMargaret, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li tzolom rubʼelaj naxye: «Keʼxkʼe jun li seeraqʼ chirix li naʼajmank saʼ li chʼuut, ebʼ li cheekel winq xeʼxjultika chiqu jun li naʼlebʼ naq toj maajiʼ naraqeʼk li xqʼehil li kʼatok, xeʼxye qe naq wi ebʼ li nekeʼtaqlank teʼxye qe naq tqakanabʼ li qochoch malaj xiwxiw bʼar wanko, tooʼelq saʼ junpaat». Li seeraqʼ aʼan kʼajoʼ naq xooxtenqʼa xbʼaan naq oobʼ xamaan chirix aʼin kiwank jun li nimla xaml. Ex yuwaʼbʼej, naq nekeebʼaanu li loqʼonink joʼ junkabʼal, aatinanqex chirix li texruuq xbʼaanunkil naq wank junaq li rahilal. Wi laaʼex ut leekokʼal ak kawresinbʼilex chik maare saʼ li hoonal aʼan moko yooq ta eexiw.

9. Kʼaru tento teʼxbʼaanu li cheekel winq naq toj maajiʼ ut naq ak xnumeʼk li rahilal?

⁹ Wi laaʼat jun cheekel winq li naxkʼubʼ li kʼanjel re puktesink, maawoybʼeni naq toj tkʼulmanq junaq li rahilal re xpatzʼbʼal li xnumbʼril li xselular li wankebʼ saʼ laachʼuut. Tzʼiibʼa chi tustu ut rajlal chaawabʼihebʼ re ma inkʼaʼ xeʼxjal li xnumbʼril li xselular. Chi joʼkan, naq tkʼulmanq junaq li rahilal tbʼoqebʼ ut tatruuq xtenqʼankilebʼ. Numsi ajwiʼ aʼin re li cheekel winq li nakʼubʼank re li kʼanjel saʼ xyanqebʼ li cheekel winq, ut aʼan tixnumsi re li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut. Naq saʼ komonil nabʼaanumank li kʼanjel us naʼelk. Naq ak kinumeʼk li nimla xaml li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut bʼarwiʼ wank xMargaret, inkʼaʼ kiwark chiru 36 hoor, laatzʼ ru chi xkʼubʼankil li xkʼanjel ebʼ li cheekel winq naq yookebʼ xsikʼbʼal xnaʼajebʼ li 450 chi hermaan (2 Cor. 11:27). Saʼ xkʼabʼaʼ aʼin, keʼruuk xtawbʼal xnaʼaj chixjunilebʼ.

10. Kʼaʼut naq qʼaxal wank xwankil choʼq rehebʼ li cheekel winq rilbʼalebʼ li karneer? (Juan 21:15).

¹⁰ Ebʼ li cheekel winq tenebʼanbʼil saʼ xbʼeenebʼ xwaklesinkilebʼ xchʼool li hermaan rikʼin li Santil Hu ut xtenqʼankil li rahebʼ saʼ xchʼool (1 Ped. 5:2). Naq nakʼulmank junaq li rahilal, tento teʼril naq ebʼ li hermaan us wanqebʼ, wanqebʼ xtʼikr, xtzekemq, ut bʼar teʼhilanq. Abʼanan li hermaan li xeʼxnumsi li rahilal maare t-ajmanq li tenqʼ saʼebʼ li xpaabʼal ut chirix li nekeʼrekʼa chiru naabʼal po (taayaabʼasi Juan 21:15). Laj Harold, jun rehebʼ li natzʼaqonk saʼ li chʼuut li naril li qakʼanjel kiʼaatinak rikʼin naabʼalebʼ li xeʼxnumsi junaq li rahilal, naxye: «Naʼajmank naabʼal hoonal re xqʼaxbʼal ru aʼin. Maare li hermaan teʼoq xkʼulubʼankil, abʼan nachalk wiʼ chik saʼ xchʼoolebʼ li xkʼulmank chaq, maare xkamk junaq li xkomonebʼ, keʼxtzʼeq junaq li kʼaʼaq re ru li jwal oxloqʼ chiruhebʼ malaj xeʼxnumsi junaq li rahilal li kixkʼe saʼ xiwxiwal li xyuʼamebʼ. Xjultikankil aʼin naru naxkʼe xrahilebʼ xchʼool. Aʼan moko naraj ta xyeebʼal naq maakʼaʼebʼ xpaabʼal, ak re naq nakʼulmank aʼin».

11. Chiru jun qʼehil, kʼaru t-ajmanq chiruhebʼ li junkabʼal?

¹¹ Aajel ru naq ebʼ li cheekel winq teʼxyuʼami li naʼlebʼ aʼin: «Chexyaabʼaq rikʼinebʼ li yookebʼ chi yaabʼak» (Rom. 12:15). Li xeʼxnumsi junaq li rahilal aajel xjultikankil chiruhebʼ naq nekeʼraheʼk xbʼaan li Jehobʼa ut ebʼ li hermaan. Ebʼ li cheekel winq naru nekeʼxtenqʼa ebʼ li junkabʼal re naq kawaqebʼ saʼ li xpaabʼal ut naq inkʼaʼ teʼxkanabʼ tijok, teʼxtzol ribʼ saʼ junesal, xik saʼebʼ li chʼutam ut saʼ li puktesink. Naru ajwiʼ nekeʼxtenqʼa li naʼbʼej yuwaʼbʼej re naq teʼxjultika rehebʼ li ralal xkʼajol naq wank jun li naʼlebʼ li inkʼaʼ naru naxsach li rahilal. Ex yuwaʼbʼej, jultikamaq chiruhebʼ leeralal eekʼajol naq li Jehobʼa junelik twanq choʼq ramiiwebʼ ut re xtenqʼankilebʼ. Chʼolobʼ chiruhebʼ naq wank jun li junkabʼal saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ li narahok rehebʼ ut yoʼon wank re xtenqʼankilebʼ (1 Ped. 2:17, TNM).

12. Kʼaru tixbʼaanu li chʼuut re tenqʼank naq nawank junaq li rahilal? (Chaawil li jalam u).

¹² Li naru tixbʼaanu li chʼuut. Wi nachʼ wankat bʼarwiʼ xkʼulmank junaq li rahilal, patzʼ rehebʼ li cheekel winq chanru naru tattenqʼanq. Maare naru taakʼulebʼ saʼ laawochoch ebʼ li hermaan malaj li nekeʼtenqʼank naq nawank junaq li rahilal. Malaj naru ajwiʼ nakattenqʼank re xkʼebʼal li tzekemq ut jalan chik li naʼajmank saʼ li hoonal aʼan. Abʼan, wi najt wankat bʼarwiʼ xkʼulmank li rahilal, naru ajwiʼ tattenqʼanq. Chanru? Tijok chirixebʼ li nekeʼxkʼul li rahilal ut tenqʼank naq nawank junaq li rahilal naq naqakʼe li tenqʼ tumin chirix li xkʼanjel li Yos li nabʼaanumank saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ (2 Cor. 1:8-11; 8:2-5). Abʼan, wi nakatruuk chi xik saʼ li naʼajej aʼan, patzʼ rehebʼ li cheekel winq chanru tatruuq chi tenqʼank. Ut wi tateʼxbʼoq, tateʼxtzol re naq us taabʼaanu li kʼanjel saʼ li hoonal aʼan ut bʼarwiʼ naʼajmank.

NAQ NAWANK LI RAHOBʼTESIIK

13. Kʼaru li chʼaʼajkilal nekeʼxnumsi li hermaan bʼarwiʼ ramro li qakʼanjel?

¹³ Li rahobʼtesiik naru naxchʼaʼajki ebʼ li hermaan. Li wankebʼ bʼarwiʼ ramro li qakʼanjel maare raachisa nekeʼxnumsi li kutan, nekeʼyajerk ut nekeʼkamk li xkomon. Saʼ xkʼabʼaʼ naq ramro li qakʼanjel ebʼ li cheekel winq nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ rulaʼaninkil malaj aatinak rikʼinebʼ re xkawresinkilebʼ xchʼool. Aʼan li kixkʼul laj Andréi, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li tzolom rubʼelaj. Jun li hermaan ixq saʼ li xchʼuut re puktesink raasa yook xnumsinkil li kutan ut moqon kitiqʼeʼk xbʼaan jun li bʼelebʼaal chʼiichʼ. Naabʼal sut kichoʼeʼk ut inkʼaʼ naru chi kʼanjelak. Usta ramro li qakʼanjel ut wank li nimla yajel, ebʼ li hermaan xeʼxbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼebʼ re xtenqʼankil, ut li Jehobʼa naxnaw li yook xkʼulbʼal.

14. Chanru nekeʼxkʼutbʼesi li cheekel winq naq nekeʼxkʼojobʼ xchʼool rikʼin li Jehobʼa?

¹⁴ Li teʼruuq xbʼaanunkil li cheekel winq. Laj Andréi kitijok chiru li Jehobʼa ut kixbʼaanu chixjunil li wank saʼ ruqʼ. Chanru kisumeek xbʼaan li Jehobʼa? Li Jehobʼa kiroksi naabʼal li hermaan re xtenqʼankil chiʼus li hermaan aʼin. Wiibʼ oxibʼ nekeʼxkʼam li hermaan saʼ li bʼanlebʼaal ut jalanebʼ chik nekeʼxtenqʼa rikʼin tumin. Li Jehobʼa kirosobʼtesi li junajil aʼin ut li xeʼxbʼaanu chirix li hermaan (Heb. 13:16). Ex cheekel winq, naq ramro li qakʼanjel, sikʼomaq ani chik ttenqʼanq eere chi xbʼaanunkil li kʼanjel (Jer. 36:5, 6). Abʼanan, li xbʼeen xbʼeen teebʼaanu aʼan, xkʼojobʼankil eechʼool rikʼin li Jehobʼa. Ut aʼan ttenqʼanq eere re xtenqʼankilebʼ li hermaan.

15. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq wanqo saʼ junajil chiru li rahobʼtesiik?

¹⁵ Li naru tixbʼaanu li chʼuut. Chiru li rahobʼtesiik maare teʼxye qe naq tqachʼutubʼ qibʼ saʼ kokʼ chʼuut. Joʼkan naq, aajel ru naq tqakʼam qibʼ saʼ usilal rikʼinebʼ li junchʼol. Qayalaq qaqʼe rikʼin laj Tza, maawaʼ chiqibʼil qibʼ. Qakuyaqebʼ xmaak li qechpaabʼanel ut qatuqubʼaq ru li chʼaʼajkilal saʼ junpaat (Prov. 19:11; Efes. 4:26). Chookʼamoq bʼe re xbʼaanunkil li usilal (Tito 3:14). Li tenqʼ li kixkʼul li hermaan xbʼaan li chʼuut re puktesink bʼarwiʼ wank laj Andréi kixbʼaanu naq sa teʼrekʼa ribʼ chixjunilebʼ, ut xbʼaan aʼin xeʼwank saʼ junajil (Sal. 133:1).

16. Joʼ naxye Colosenses 4:3, 18, kʼaru tooruuq xbʼaanunkil chirixebʼ li hermaan li yookebʼ chi rahobʼtesiik?

¹⁶ Chi mil li hermaan yookebʼ chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa usta nekeʼchʼiʼchʼiʼiik xbʼaan ebʼ li awabʼej. Wiibʼ oxibʼ wankebʼ saʼ tzʼalam xbʼaanebʼ li xpaabʼal. Naru nokootijok chirixebʼ ut li xjunkabʼal. Joʼ ajwiʼ chirixebʼ li nekeʼxtenqʼa ebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ tzʼalam chi maakʼaʼebʼ xxiw usta naru nekeʼchapeʼk ajwiʼ. Nekeʼxwaklesi xchʼoolebʼ li hermaan aʼin re naq kʼojkʼooq xchʼoolebʼ rikʼin li Jehobʼa, nekeʼxtenqʼahebʼ rikʼin li naʼajmank chiruhebʼ ut nekeʼxkolebʼ saʼ li raqlebʼaal aatin (taayaabʼasi Colosenses 4:3, 18).c Misach saʼ qachʼool naq li qatij naru naxtenqʼa ebʼ li hermaan aʼin (2 Tes. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2).

17. Chanru tqakawresi qibʼ anaqwan re li rahobʼtesiik?

¹⁷ Joʼ junkabʼal naru nekeekawresi eeribʼ anaqwan re li rahobʼtesiik (Hech. 14:22). Meekʼoxla chirix li maaʼusilal li tkʼulmanq. Kawresihomaq bʼan leeʼamiiwil rikʼin li Jehobʼa ut tenqʼahomaq leeralal eekʼajol chi xbʼaanunkil aʼin. Ut wi narahoʼk eechʼool yehomaq re li Jehobʼa (Sal. 62:8, 9). Saʼ leejunkabʼal aatinanqex chirix kʼaʼut nekeepaabʼ li Jehobʼa.d Wi kawresinbʼilat re junaq li rahilal ut kʼojkʼo aachʼool rikʼin li Jehobʼa, aʼin tixtenqʼa ebʼ laakokʼal re naq kawaqebʼ xchʼool ut inkʼaʼ teʼxuwaq naq tkʼulmanq li rahobʼtesiik.

18. Kʼaru naqoybʼeni?

¹⁸ Li tuqtuukilal li nachalk rikʼin li Yos nokooxtenqʼa re naq sa tqekʼa qibʼ (Filip. 4:6, 7). Rikʼin aʼin, li Jehobʼa naxtuqubʼ ru li qachʼool naq nawank li letzbʼil yajel, li rahilal malaj li rahobʼtesiik. Naroksihebʼ li cheekel winq, li nekeʼril chi anchalebʼ xchʼool li karneer, ut chiqajunilo nokooruuk xtenqʼankil qibʼ chiqibʼil qibʼ. Li tuqtuukilal aʼin nokooxkawresi re xnumsinkil ebʼ li yalbʼaʼix li tchalq moqon, joʼ li nimla rahilal (Mat. 24:21). Saʼ li hoonal aʼan, qʼaxal aajel ru naq inkʼaʼ tooxuwaq ut qatenqʼaqebʼ li junchʼol xbʼaanunkil aʼin. Abʼan, naq xnumeʼk li nimla rahilal, inkʼaʼ chik twanq li chʼaʼajkilal li qʼaxal naxkʼe qakʼaʼuxl. Tqayal li sahilal li kiraj li Jehobʼa choʼq qe: tuqtuukilal chi junajwa ut chi tzʼaqal re ru (Is. 26:3, 4).