Kʼaru naraj xyeebʼal li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa choʼq re li Jesús

1, 2. a) Kʼaru kixbʼaanu li Jesús naq jayeʼq tkamq? b) Kʼaru ebʼ li patzʼom tqasume?

SAʼ LI ewu re li kutan jueves, naq tiklaak yook li 14 re nisán re li chihabʼ 33, jayeʼq tkʼayiiq li Jesús, traqmanq aatin saʼ xbʼeen, trahobʼtesiiq ut tkamsiiq. Li Jesús chʼutchʼu chaq rikʼinebʼ li apóstol saʼ li naʼaj li wank saʼ xbʼeen jun li ochoch. Naq ak xraqeʼk li waʼak li Jesús kixye wiibʼ oxibʼ li aatin re xwaklesinkilebʼ xchʼool li xʼapóstol ut re xchaqʼrabʼinkil ribʼ. Ut naq ak okebʼ re chi elk chixjunilebʼ, li Jesús kitijok chi anchal xchʼool. Li apóstol Juan kixtzʼiibʼa li tij li kixye li Jesús ut naqataw saʼ li tasal 17 re li hu Juan.

² Saʼ li tzolom aʼin tqil kʼaru naqatzol rikʼin li xtij li Jesús: kʼaru kixkʼe chaq xkʼaʼuxl ut kʼaru qʼaxal wank chaq xwankil choʼq re naq kiwank saʼ Ruuchichʼochʼ?

«XINKʼE CHI NAWEʼK LAAKʼABʼAʼ»

3. Kʼaru kixye li Jesús chirix li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa? Kʼaru kiraj xyeebʼal rikʼin aʼin? (Juan 17:​6, 26).

³ Saʼ li xtij, li Jesús kixye re li Jehobʼa: «Xinkʼe chi naweʼk laakʼabʼaʼ». Chʼolchʼo naq choʼq re li Jesús qʼaxal wank xwankil aʼin xbʼaan naq wiibʼ sut kixye (yaabʼasi Juan 17:​6, 26). Aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq li Jesús toj kixchʼolobʼ rehebʼ li xtzolom naq li xkʼabʼaʼ li Yos aʼan Jehobʼa. Ebʼ li xtzolom nekeʼxnaw chiʼus aʼin xbʼaan naq aʼanebʼ aj judiiy ut li xkʼabʼaʼ li Yos natawmank naabʼal sut saʼ li Najter Chaqʼrabʼ. Li kiraj bʼan xyeebʼal aʼan naq kixkʼut chiruhebʼ li xtzolom chanru li xnaʼlebʼ li Yos, kʼaru li rajom ut chanru li xbʼaanuhom. Kaʼajwiʼ li Jesús nanawok ru chiʼus li Jehobʼa, joʼkan naq kiruuk xkʼutbʼal naabʼal li naʼlebʼ chirix.

4, 5. a) Chanru naru naq qʼaxal oxloqʼaq chiqu xkʼabʼaʼ junaq li kristiʼaan? Chʼolobʼ rikʼin jun eetalil. b) Chanru ebʼ li xtzolom li Jesús xeʼxnaw ru chiʼus li Jehobʼa?

⁴ Qilaq jun eetalil. Qayehaq naq saʼ laachʼuut wank jun li cheekel winq aj bʼanonel li naxkʼabʼaʼi David. Maare chiru naabʼal chihabʼ ak nakaanaw ru li hermaan, abʼan saʼ jun kutan xaakʼul jun li rahilal ut saʼ junpaat nakateʼxkʼam saʼ li bʼanlebʼaal bʼarwiʼ nakʼanjelak li hermaan ut aʼan naroksi chixjunil li naxnaw re xkʼolbʼal laayuʼam. Peʼyaal naq laarahom qʼaxal tkʼiiq wiʼ chik chirix li hermaan. Ut maare naq taawabʼi li xkʼabʼaʼ laj David, saʼ junpaat tchalq saʼ laachʼool li kixbʼaanu chaawix. Aʼan moko kaʼaj ta chik jun cheekel winq choʼq aawe, aʼan bʼan li xkolok re laayuʼam.

⁵ Joʼkan ajwiʼ xkʼulmank rikʼinebʼ li xtzolom li Jesús. Usta ebʼ aʼan ak nekeʼxnaw ani xkʼabʼaʼ li Yos, xeʼruuk xnawbʼal ru chiʼus chanru xnaʼlebʼ laj echal re li kʼabʼaʼej aʼin. Joʼkan naq li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa jwal oxloqʼ chiruhebʼ. Chanru xkʼulmank aʼin? Saʼ xkʼabʼaʼ li xkʼanjel li Jesús. Rikʼin chixjunil li kixbʼaanu ut kixye, kixkʼutbʼesi chi tzʼaqal chanru xnaʼlebʼ li xyuwaʼ. Ebʼ li apóstol xeʼruuk xnawbʼal ru chiʼus chanru xnaʼlebʼ li Jehobʼa naq xeʼril chanru nakʼutuk li Jesús ut chanru narilebʼ li poyanam (Juan 14:9; 17:3).

«LAAKʼABʼAʼ LI XAAKʼE WE»

6. Kʼaru kiraj xyeebʼal li Jesús naq kixye naq li Jehobʼa kixkʼe re li xkʼabʼaʼ? (Juan 17:​11, 12).

⁶ Naq li Jesús kitijok saʼ xkʼabʼaʼebʼ li xtzolom kixye re li Jehobʼa: «Xbʼaan laakʼabʼaʼ li xaakʼe we» chaawilebʼ (yaabʼasi Juan 17:​11, 12). Ma naraj xyeebʼal naq li Jesús tkʼabʼaʼiiq ajwiʼ Jehobʼa? Inkʼaʼ. Kʼe reetal naq saʼ li xtij, li Jesús kiroksi li aatin «laakʼabʼaʼ» naq kiʼaatinak chirix li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa. Joʼkan naq li Jesús moko kixjal ta li xkʼabʼaʼ. Moko kiʼok ta chi kʼabʼaʼik «Jehobʼa». Joʼkan naq, kʼaru kiraj xyeebʼal li Jesús naq kixye naq li Jehobʼa kixkʼe re li xkʼabʼaʼ? Xbʼeen, li Jehobʼa kixtaqla chaq li Jesús re naq t-aatinaq saʼ xkʼabʼaʼ ut kixbʼaanu naabʼal li sachbʼachʼoolej saʼ xkʼabʼaʼ li Jehobʼa (Juan 5:43; 10:25). Xkabʼ, li xkʼabʼaʼ li Jesús naraj xyeebʼal «li Jehobʼa aj kolonel». Joʼ naqakʼe reetal, saʼ xyanq li xkʼabʼaʼ li Jesús naʼokenk ajwiʼ li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa.

7. Chʼolobʼ rikʼin jun eetalil kʼaʼut naq li Jesús kiruuk chi aatinak saʼ xkʼabʼaʼ li Jehobʼa.

⁷ Qakʼehaq jun eetalil re xtawbʼal ru. Jun li awabʼej naru naxkʼe xwankil junaq chik li kristiʼaan re naq t-aatinaq saʼ xkʼabʼaʼ. Chalen li hoonal aʼan, li tixye li ruuchil awabʼej juntaqʼeet xwankil rikʼin li raatin li awabʼej. Joʼkan ajwiʼ kikʼulmank naq li Jehobʼa kixxaqabʼ li Jesús joʼ ruuchil ut kixkʼe xwankil re naq t-aatinaq saʼ xkʼabʼaʼ (Mat. 21:9; Luc. 13:35).

8. Kʼaʼut naqaye naq li Jesús kixbʼaanu chixjunil saʼ xkʼabʼaʼ li Jehobʼa naq toj maajiʼ nachalk saʼ Ruuchichʼochʼ? (Éxodo 23:​20, 21).

⁸ Li Santil Hu naxye naq li Jesús aʼan li Aatin, xbʼaan naq li Jehobʼa naroksi re naq t-aatinaq saʼ xkʼabʼaʼ naq naxkʼe li esil ut xnaʼlebʼebʼ ebʼ li ánjel ut rehebʼ li poyanam (Juan 1:​1-3). Li Jesús maare aʼan ajwiʼ li ánjel li kixtaqla li Jehobʼa re xbʼeresinkilebʼ ut xkolbʼalebʼ laj Israel naq wankebʼ chaq saʼ li chaqichʼochʼ. Kʼaʼut naq tento xeʼxpaabʼ li ánjel aʼin? Li Jehobʼa kixye: «Tixbʼaanu saʼ inkʼabʼaʼ laaʼin» (yaabʼasi Éxodo 23:​20, 21, Wy).a Rikʼin aʼin li Jehobʼa kixkanabʼ chi chʼolchʼo ru naq li Jesús naʼaatinak saʼ xkʼabʼaʼ ut naq aʼan naxkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru naq li Jehobʼa naxbʼaanu chixjunil chi chaabʼil ut naq saant.

«AT INYUWAʼ, KʼE XLOQʼAL LAAKʼABʼAʼ»

9. Chanru naqanaw naq li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa qʼaxal wank xwankil choʼq re li Jesús?

⁹ Joʼ xqakʼe reetal, naq li Jesús toj maajiʼ nachalk saʼ Ruuchichʼochʼ, ak wank chaq xwankil choʼq re li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa. Ut naq kikʼulunk saʼ Ruuchichʼochʼ, kixkʼutbʼesi rikʼin li xbʼaanuhom naq li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa aʼan li jwal wank xwankil choʼq re. Naq ak raqeʼk re li xkʼanjel saʼ Ruuchichʼochʼ, li Jesús kixye re li Jehobʼa: «At Inyuwaʼ, kʼe xloqʼal laakʼabʼaʼ». Ut li Xyuwaʼ kixye re: «Ak xinkʼe xloqʼal ut tinkʼe wiʼ chik xloqʼal» (Juan 12:28).

10, 11. a) Chanru li Jesús kixsantobʼresi xkʼabʼaʼ li Jehobʼa? (Chaawil li jalam u). b) Kʼaʼut tento tqasantobʼresi ut tqakol li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa?

¹⁰ Li Jesús kixsantobʼresi ajwiʼ li xkʼabʼaʼ li Xyuwaʼ naq kiʼaatinak rikʼinebʼ li junchʼol chirix li xchaabʼil naʼlebʼ li Jehobʼa ut ebʼ li xninqal ru xbʼaanuhom. Abʼan, moko kaʼaj tawiʼ aʼin kixbʼaanu re xsantobʼresinkil li xkʼabʼaʼ li Xyuwaʼ. Li Jesús kixkʼutbʼesi ajwiʼ naq li Jehobʼa chixjunil naxbʼaanu chi tzʼaqal re ru ut naq saant li xkʼabʼaʼ. Kixkʼutbʼesi ajwiʼ naq aʼin qʼaxal wank xwankil naq kixkʼut chiruhebʼ li xtzolom chanru teʼtijoq. Li Jesús kixye: «At Qayuwaʼ li wankat saʼ choxa, santobʼresinbʼil taxaq laakʼabʼaʼ» (Mat. 6:9).

¹¹ Kʼaʼut tento tqasantobʼresi ut tqakol li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa? Xbʼaan naq saʼ li naʼaj Edén, laj Tza kixyoobʼ aatin chirix li Jehobʼa naq kixye naq aʼan aj tikʼtiʼ ut naq naxram chiru laj Adán ut li xʼEva naq chaabʼilaqebʼ li xyuʼam (Gén. 3:​1-5). Naq laj Tza kixye aʼin, yook ajwiʼ xyeebʼal naq li Jehobʼa moko us ta naxbʼaanu chixjunil. Li tikʼtiʼ aʼin kixtzʼajni li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa. Saʼ xkutankil laj Job, laj Tza kixye ajwiʼ naq ebʼ li poyanam nekeʼkʼanjelak chiru xbʼaan naq li Jehobʼa naxkʼe rehebʼ chixjunil. Kixye ajwiʼ naq ebʼ li poyanam teʼxkʼanabʼ kʼanjelak chiru naq teʼxkʼul junaq li chʼaʼajkilal xbʼaan naq moko nekeʼxra ta chi anchalebʼ xchʼool (Job 1:​9-11; 2:4). Joʼkan naq kiʼajmank hoonal re xkʼutbʼesinkil ani naxye li yaal: li Jehobʼa malaj laj Tza.

«NINQʼAXTESI LINYUʼAM»

12. Chanru kixkʼutbʼesi li Jesús naq naxra li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa?

¹² Li Jesús qʼaxal naxra li Xyuwaʼ, joʼkan naq kiraj xbʼaanunkil chixjunil re xsantobʼresinkil ut xkolbʼal li xkʼabʼaʼ. Joʼkan naq li Jesús kixkʼulubʼa kamk re xkʼutbʼesinkil naq li Jehobʼa saant ut naq chixjunil li naxbʼaanu tzʼaqal re ru (Juan 10:​17, 18).b Laj Adán ut li xʼEva, li xbʼeen ixq ut winq li tzʼaqal re ru xyuʼam, keʼxqʼet ribʼ chiru li Jehobʼa ut keʼokenk chirix laj Tza. Abʼan li Jesús kixkʼulubʼa chalk saʼ Ruuchichʼochʼ ut kixkʼutbʼesi li xrahom chirix li Jehobʼa naq kiʼabʼink chiru chixjunil li xyuʼam (Heb. 4:15; 5:​7-10). Kixbʼaanu chixjunil chi chaabʼil saʼ xkʼabʼaʼ li Jehobʼa ut kiwank chi tiik ru xchʼool toj reetal naq kikamk (Heb. 12:2). Chi joʼkan kixkʼutbʼesi li xrahom chirix li Jehobʼa ut li xkʼabʼaʼ.

13. Kʼaʼut li Jesús kixkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru naq laj Tza aj tikʼtiʼ? (Chaawil li jalam u).

¹³ Rikʼin chixjunil li kixbʼaanu li Jesús saʼ li xyuʼam, kixkʼutbʼesi naq laj Tza aj tikʼtiʼ ut maawaʼ li Jehobʼa (Juan 8:44). Maaʼani chik naxnaw ru chiʼus li Jehobʼa joʼ li Jesús, joʼkan naq, wi yaal raj li kixye laj Tza chirix li Jehobʼa, li Jesús kixnaw raj. Joʼkan naq chi anchal xchʼool kiraj xkolbʼal rix li xkʼabʼaʼ li Xyuwaʼ. Usta li Jesús naxnaw naq li Jehobʼa inkʼaʼ tixkol chiru li kamk, kiwank chi tiik ru xchʼool ut maajunwa kixqʼet ribʼ chiru (Mat. 27:46).c

«XINCHOY LI KʼANJEL LI XAAKʼE CHINBʼAANU»

14. Chanru li Jehobʼa kixqʼajkamu li Jesús saʼ xkʼabʼaʼ li xtiikilal xchʼool?

¹⁴ Naq jun qʼoqyink chik ma nakamk, li Jesús kixye re li Jehobʼa saʼ li xtij: «Xinchoy li kʼanjel li xaakʼe chinbʼaanu». Chʼolchʼo chaq chiru li Jesús naq li Jehobʼa tixqʼajkamu xbʼaan naq tiik xchʼool chiru (Juan 17:​4,5). Ut joʼkan xkʼulmank. Li Jehobʼa inkʼaʼ kixkanabʼ naq tkanaaq saʼ li muqlebʼaal (Hech. 2:​23, 24). Kixwaklesi ut kixkʼe li xkʼanjel li jwal wank xwankil saʼ choxa (Filip. 2:​8, 9). Naabʼal chihabʼ chik moqon, li Jesús kiʼok chi awabʼejink joʼ Awabʼej saʼ li Xʼawabʼejilal li Yos. Kʼaru tixbʼaanu li Awabʼejilal aʼin? Li Jesús kixchʼolobʼ aʼin naq kixkʼut chiruhebʼ li xtzolom chanru teʼtijoq: «Chichalq ta Laaʼawabʼejilal. Chiʼuxq ta laawajom, joʼ saʼ choxa joʼ ajwiʼ saʼ ruuchichʼochʼ» (Mat. 6:10).

15. Kʼaru chik tixbʼaanu li Jesús?

¹⁵ Chi seebʼ li Jesús tyaloq rikʼinebʼ li xikʼ nekeʼilok re li Yos ut tixsachebʼ li maaʼusebʼ xnaʼlebʼ saʼ Armagedón (Apoc. 16:​14, 16; 19:​11-16). Chirix aʼan, tixkut laj Tza saʼ «li chamal jul», ut tixtzʼap bʼarwiʼ maakʼaʼ chik truuq xbʼaanunkil (Apoc. 20:​1-3). Moqon ttiklaaq li Xʼawabʼejilal li Jesús chiru jun mil chihabʼ, bʼarwiʼ tixkʼam chaq li tuqtuukilal saʼ Ruuchichʼochʼ ut tixtenqʼa ebʼ li poyanam re naq tzʼaqalaq re ru xyuʼamebʼ. Tixwaklesihebʼ li kamenaq ut tixchʼinaʼusa li Ruuchichʼochʼ. Toj aran ttzʼaqloq ru li rajom li Jehobʼa! (Apoc. 21:​1-4).

16. Chanruhaq li yuʼam naq traqeʼq li Xʼawabʼejilal li Jesús chiru jun mil chihabʼ?

¹⁶ Chanruhaq li qayuʼam naq traqeq li Xʼawabʼejilal li Jesús chiru jun mil chihabʼ? Maakaʼaq chik li maak, ebʼ li poyanam tzʼaqalaq chik re ru xyuʼamebʼ, joʼkan naq inkʼaʼ chik t-ajmanq naq teʼxpatzʼ xkuybʼal xmaak saʼ xkʼabʼaʼ li xkamik li Jesús, chi moko t-ajmanq ta naq ebʼ li yulbʼilebʼ ru teʼwanq joʼ aj tij, chi moko naq li Jesús twanq joʼ Xyuwaʼil aj Tij re naq ebʼ li kristiʼaan teʼnachʼoq rikʼin li Jehobʼa. «Tsachmanq li kamk li xikʼ naʼilok» qe ut ebʼ li kamenaq teʼwakliiq chi yoʼyo. Chixjunilebʼ li teʼwanq saʼ Ruuchichʼochʼ tzʼaqalaq chik re ru xyuʼamebʼ (1 Cor. 15:​25, 26).

17, 18. a) Kʼaru tkʼulmanq saʼ xraqik li Xʼawabʼejilal li Jesús chiru jun mil chihabʼ? b) Kʼaru tixbʼaanu li Jesús naq traqeʼq li Xʼawabʼejilal? (1 Corintios 15:​24, 28; chaawil li jalam u).

¹⁷ Kʼa chik ru tkʼulmanq naq traqeʼq li Xʼawabʼejilal li Jesús chiru jun mil chihabʼ? Aran maaʼani chik truuq xyeebʼal naq li Yos moko saant ta ut naq moko tiik ta ru xchʼool. Saʼ li naʼaj Edén, laj Tza kixye naq li Jehobʼa aj tikʼtiʼ, naq inkʼaʼ us naʼawabʼejink ut naq inkʼaʼ naxrahebʼ li poyanam. Chalen aran, ebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa xeʼxkol li xkʼabʼaʼ. Naq traqeʼq li Xʼawabʼejilal li Jesús chiru jun mil chihabʼ, tkʼutunq naq chaabʼil chixjunil li naxbʼaanu li Jehobʼa ut naq qʼaxal nokooxra.

¹⁸ Joʼkan naq chixjunilebʼ li poyanam teʼxnaw naq tikʼtiʼ li kixye laj Tza chirix li Jehobʼa. Kʼaru tixbʼaanu li Jesús naq traqeʼq li Xʼawabʼejilal? Ma tixkʼam re rikʼin laj Tza ut tixqʼet ribʼ chiru li Jehobʼa? Inkʼaʼ! (Yaabʼasi 1 Corintios 15:​24, 28). Li Jesús jalan xnaʼlebʼ. Xbʼaan li xrahom chirix li Jehobʼa, li Jesús tixqʼaxtesi li Xʼawabʼejilal re ut aʼan twanq rubʼel xwankil li Xyuwaʼ.

19. Kʼaru naraj xyeebʼal li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa choʼq re li Jesús?

¹⁹ Joʼkan peʼ naq li Jehobʼa kixkʼe li xkʼabʼaʼ re li Ralal re naq t-aatinaq saʼ xkʼabʼaʼ. Ut li Jesús xkʼutbʼesi chi tzʼaqal re ru chanru li Xyuwaʼ. Joʼkan naq, kʼaru naraj xyeebʼal li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa choʼq re li Jesús? Chiru li Jesús, li xkʼabʼaʼ li Jehobʼa aʼan li qʼaxal wank xwankil chiru yalaq kʼaru, ut aʼin kixkʼutbʼesi naq kixkʼulubʼa kamk re xkolbʼal xkʼabʼaʼ li Xyuwaʼ. Joʼkan ajwiʼ, li Jesús tixqʼaxtesi chixjunil re li Jehobʼa naq traqeʼq li Xʼawabʼejilal chiru jun mil chihabʼ. Chanru tooruuq xkʼambʼal qe rikʼin li Jesús? Saʼ li jun chik tzolom tqatzʼil rix aʼin.