Chanru xkʼebʼal li chaabʼil naʼlebʼ

1. Ani naru naxkʼe xnaʼlebʼ li junchʼol ut kʼaʼut?

WANKEBʼ li qas qiitzʼin nekeʼchʼaʼajkoʼk chiru xkʼebʼal junaq li naʼlebʼ, abʼan wiibʼ oxibʼ chik inkʼaʼ nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ. Maakʼaʼ naxye chanru naqekʼa qibʼ, aajel ru naq tqakʼe li naʼlebʼ rehebʼ li qechpaabʼanel. Xbʼaan naq li Jesús kixye naq li rahok tixkʼutbʼesi naq laaʼo tzʼaqal aj paabʼanel (Juan 13:35). Naru naqakʼutbʼesi naq naqarahebʼ li hermaan naq naqakʼe li naʼlebʼ li naʼajmank chiruhebʼ. Li Raatin li Yos naxye naq li naqʼusuk naxbʼaanu naq tkawuuq li qamiiwil (Prov. 27:9).

2. Kʼaru tento teʼxnaw xbʼaanunkil li cheekel winq ut kʼaʼut? (Chaawil li kaaxukuut «Chanru kʼehok naʼlebʼ saʼ xyanqil xamaan»).

² Aajel ru naq ebʼ li cheekel winq teʼxnaw kʼehok naʼlebʼ, li Jehobʼa ut li Jesús xeʼxkanabʼ naq ebʼ li cheekel winq teʼxkʼaakʼale ebʼ li xkarneer (1 Ped. 5:​2, 3). Chanru nekeʼxbʼaanu li cheekel winq aʼin? Nekeʼxbʼaanu naq nekeʼxkʼe li seeraqʼ li isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu. Ut naq nekeʼxkʼe xnaʼlebʼ li junjunq chi hermaan joʼ ajwiʼ li xeʼxnajtobʼresi ribʼ rikʼin li chʼuut. Chanru teʼkʼehoq naʼlebʼ ebʼ li cheekel winq naq t-ajmanq chiru ebʼ li hermaan? Ut chanru tooruuq chi kʼehok naʼlebʼ laaʼo?

3. a) Chanru tqatzol xkʼebʼal junaq chaabʼil naʼlebʼ? (Isaías 9:6; chaawil ajwiʼ li kaaxukuut «Qakʼamaq qe rikʼin li Jesús naq nokookʼehok naʼlebʼ»). b) Kʼaru tqil saʼ li tzolom aʼin?

³ Naabʼal naru naqatzol chirix chanru xkʼebʼal junaq li naʼlebʼ, saʼ li Santil Hu wank wiibʼ oxibʼ li eetalil chirixebʼ li qas qiitzʼin li xeʼkʼehok naʼlebʼ. Li Jesús aʼan jun chaabʼil eetalil chirix chanru xkʼehok naʼlebʼ, joʼkan naq li Santil Hu naxkʼabʼaʼi «Xnimal ru aj kʼehol naʼlebʼ» (yaabʼasi Isaías 9:6). Saʼ li tzolom aʼin tqil kʼaru tqabʼaanu naq junaq tixpatzʼ xnaʼlebʼ qe ut kʼaru tqabʼaanu naq tento tqakʼe jun li naʼlebʼ usta inkʼaʼ teʼxpatzʼ qe. Tooʼaatinaq ajwiʼ chirix naq aajel ru xkʼebʼal junaq li naʼlebʼ saʼ xhoonalil ut joʼ chanru naʼajmank.

NAQ JUNAQ TIXPATZʼ XNAʼLEBʼ QE

4, 5. Kʼaru tento tqakʼoxla naq junaq tixpatzʼ qe xnaʼlebʼ? Kʼe jun eetalil.

⁴ Naq teʼxpatzʼ qe junaq li naʼlebʼ, kʼaru xbʼeenwa tqabʼaanu? Maare tqaye saʼ junpaat li naqakʼoxla. Abʼan us raj naq tqakʼoxla: «Ma ninnaw chiʼus li naʼlebʼ re naq tinruuq xkʼebʼal li naʼlebʼ li naʼajmank chiru?». Wank sut naʼajmank xsikʼbʼal junaq li hermaan re naq tixkʼe junaq chaabʼil naʼlebʼ.

⁵ Qakʼoxlaq naq jun qamiiw wank jun xnimla yajel. Li qamiiw naxye qe naq yook xsikʼbʼal naabʼal li bʼan re naq tkʼiraaq ut maare tixpatzʼ qe kʼaru li bʼan li jwal us choʼq re. Wi inkʼaʼ naqanaw chirix chanru xbʼanbʼal li yajel aʼin inkʼaʼ tooʼoq xyeebʼal saʼ junpaat li tqaj xbʼaanunkil re xbʼanbʼal li yajel aʼin. Jwal us xsikʼbʼal junaq aj bʼanonel li naxnaw chanru xbʼanbʼal li yajel aʼin re naq tooruuq xtenqʼankil li qamiiw.

6. Kʼaʼut us naq tqoybʼeni naq tqakʼe junaq li naʼlebʼ?

⁶ Wank sut maare naqakʼoxla naq naqanaw chiʼus chirix li naʼlebʼ li naʼajmank wiʼ xtenqʼ junaq li kristiʼaan. Abʼan, maare us raj naq moko saʼ junpaat ta tqaye re junaq li naʼlebʼ xbʼaan naq joʼ naxye Proverbios 15:​28, «li tiik xchʼool toj naxkʼoxla rix li aatin naxye». Usta naqakʼoxla naq naqanaw chirix li naʼlebʼ us naq xbʼeenwa tqatzʼil rix, tootijoq ut toonaʼlebʼaq chirix. Chi joʼkan tqakʼutbʼesi naq yooko chi naʼlebʼak joʼ chanru naraj li Jehobʼa. Qilaq li kixkʼul li propeet Natán.

7. Kʼaru naqatzol rikʼin li kixbʼaanu laj Natán?

⁷ Naq laj David kixye re laj Natán naq naraj xkabʼlankil li rochoch li Jehobʼa, laj Natán kixye re naq chaabʼil li yook xkʼoxlankil. Abʼan li Jehobʼa inkʼaʼ kiraj naq laj David tkabʼlanq re li rochoch. Laj Natán kixpatzʼ raj re li Jehobʼa kʼaru naxkʼoxla chirix li naʼlebʼ aʼin (1 Crón. 17:​1-4). Aʼin naxkʼut chiqu naq moko saʼ junpaat ta tqaye li tqakʼoxla wi wank ani naxpatzʼ qe xnaʼlebʼ (Sant. 1:19).

8. Kʼaru jun chik xyaalal kʼaʼut weent tqabʼaanu naq tqakʼe junaq naʼlebʼ?

⁸ Aʼin jun chik xyaalal kʼaʼut naq weent tqabʼaanu naq tqakʼe junaq naʼlebʼ. Wi inkʼaʼ us xʼelk xbʼaan li naʼlebʼ li xqakʼe re, laaʼo ajwiʼ wank qe naq moko us ta kiʼelk. Joʼkan naq tento tqakʼoxla chiʼus li tqaye.

KʼARU TQABʼAANU NAQ TENTO TQAKʼE JUN LI NAʼLEBʼ USTA INKʼAʼ TEʼXPATZʼ QE

9. Kʼaru chʼolchʼooq chiruhebʼ li cheekel winq naq teʼxkʼe xnaʼlebʼ junaq li hermaan? (Gálatas 6:1).

⁹ Wank sut ebʼ li cheekel winq tento teʼxkʼe xnaʼlebʼ jun li hermaan li xtʼaneʼk «saʼ jun li maak» joʼ naxye saʼ Gálatas 6:1 (yaabʼasi). Maare jun li kristiʼaan naxsikʼ xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ saʼ li xyuʼam li naxbʼaanu naq tmaakobʼq. Li nekeʼraj ebʼ li cheekel winq aʼan naq inkʼaʼ tixkanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa ut twanq xyuʼam chi junelik (Sant. 5:​19, 20). Abʼan re naq us t-elq li naʼlebʼ li teʼxye re, tento teʼxkʼe reetal ma relik chi yaal xmaakobʼk ut naq inkʼaʼ yook xtzʼeqtaanankil li Jehobʼa, usta moko joʼkan ta raj teʼnaʼlebʼaq ebʼ li cheekel winq. Abʼan li Jehobʼa kixkanabʼ naq chiqajunilo tqasikʼ kʼaru xbʼaanunkil saʼ li qayuʼam (Rom. 14:​1-4). Chanru ebʼ li cheekel winq teʼxkʼe xnaʼlebʼ wi xeʼxkʼe reetal naq xmaakobʼk?

10-12. Kʼaru tento teʼxbʼaanu li cheekel winq naq teʼxkʼe junaq li naʼlebʼ chi inkʼaʼ xpatzʼmank rehebʼ? Kʼe jun eetalil (chaawil ebʼ li jalam u).

¹⁰ Kʼaʼut nachʼaʼajkoʼk chiruhebʼ li cheekel winq xkʼebʼal junaq li naʼlebʼ re junaq li hermaan chi inkʼaʼ naxpatzʼ? Li apóstol Pablo kixye naq junaq li qas qiitzʼin naru napaltoʼk chi inkʼaʼ tixkʼe reetal ut tixkʼoxla naq inkʼaʼ naʼajmank chiru li naʼlebʼ li tkʼeheʼq re. Joʼkan naq ebʼ li cheekel winq tento naq teʼxbʼaanu naabʼal li naʼlebʼ re naq chaabʼil t-elq li naʼlebʼ li teʼxkʼe.

¹¹ Jun eetalil, naq jun laj awinel naraj awk saʼ li chʼochʼ li kaw ru, xbʼeenwa naxpik li chʼochʼ ut naxkawresi re naq li iyaj tkʼiiq. Naq ak kiraw li iyaj tojaʼ naq naxtʼaqresi. Joʼkan naxbʼaanu jun li cheekel winq re naq inkʼaʼ tchʼaʼajkoʼq chiru li hermaan xkʼulubʼankil li naʼlebʼ li tyeheʼq re. Li cheekel winq naxsikʼ li hoonal re xyeebʼal re naq naxra ut naxkʼe xchʼool chirix ut naq naraj aatinak chirix jun li naʼlebʼ. Wi ak nawbʼil ru li cheekel winq naq narahok ut naʼaatinak saʼ tuulanil moko tchʼaʼajkoʼq ta chiru li hermaan xkʼulubʼankil li naʼlebʼ li tyeheʼq re.

¹² Naq li cheekel winq yook chi aatinak rikʼin li hermaan naru naxjultika chiru naq chiqajunilo nokoopaltoʼk ut wank sut naʼajmank naq teʼxkʼe qanaʼlebʼ (Rom. 3:23). Saʼ yaal ut saʼ tuulanil naru naxkʼut chiru rikʼin li Santil Hu bʼar xpaltoʼk. Naq li hermaan naxkʼe reetal li xpaltil, li cheekel winq naru naxye re kʼaru tento tixjal. Re naq li hermaan tixkʼulubʼa li naʼlebʼ li kiyeheʼk re, li cheekel winq naru naxye re li chaabʼil naʼlebʼ li yook xbʼaanunkil ut tijok rikʼin (Sant. 5:15).

13. Kʼaru tento teʼxbʼaanu li cheekel winq re xnawbʼal ma xtaw ru li hermaan li naʼlebʼ li xkʼeheʼk re?

¹³ Wank sut li cheekel winq tixye junaq li naʼlebʼ ut li hermaan jalan chik naxtaw ru. Kʼaru tento tixbʼaanu li cheekel winq re naq li hermaan tixtaw ru chiʼus? Naru tixbʼaanu wiibʼ oxibʼ li patzʼom re rilbʼal ma kixtaw ru li naʼlebʼ ut chanru xyuʼaminkil (Ecl. 12:11).

XKʼEBʼAL LI NAʼLEBʼ SAʼ XHOONALIL UT JOʼ CHANRU NAʼAJMANK

14. Kʼaʼut inkʼaʼ us naq tookʼehoq naʼlebʼ naq yooq qajosqʼil?

¹⁴ Saʼ xkʼabʼaʼ naq laaʼo aj maak wank sut maare tqaye malaj tqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ twulaq chiru ebʼ li junchʼol (Col. 3:13). Li Santil Hu naxye naq ak re naq nokoojosqʼoʼk chiqibʼil qibʼ (Efes. 4:26). Wi yooq qajosqʼil naq tookʼehoq naʼlebʼ weent tqabʼaanu. Xbʼaan naq li Santil Hu naxye naq «li xjosqʼil li winq inkʼaʼ naruuchi li xtiikilal li Yos» (Sant. 1:20). Wi nokookʼehok naʼlebʼ naq yook qajosqʼil, yal tqakʼe xkomon li chʼaʼajkilal. Abʼan, aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq maakʼaʼ tqaye re li qas qiitzʼin li xtochʼ qachʼool. Maare us raj naq tqoybʼeni naq inkʼaʼ yooq qajosqʼil naq tooʼaatinaq. Qilaq kʼaru naqatzol rikʼin laj Elihú naq kixkʼe xnaʼlebʼ laj Job.

15. Kʼaru naxkʼut chiqu li kixbʼaanu laj Elihú? (Chaawil ebʼ li jalam u).

¹⁵ Laj Elihú naabʼal kutan kirabʼi laj Job naq yook xkolbʼal ribʼ chiruhebʼ li nekeʼxye naq aʼanebʼ ramiiw. Usta laj Elihú kiril xtoqʼobʼaal ru laj Job, xjosqʼoʼk ajwiʼ xbʼaan naq xrabʼi naq laj Job kixye ebʼ li naʼlebʼ li moko chaabʼil ta chirix li Jehobʼa. Kiroybʼeni naq moko yook ta chik xjosqʼil chi joʼkan saʼ tuulanil kixkʼe xnaʼlebʼ laj Job (Job 32:2; 33:​1-7). Aʼin naxkʼut chiqu naq aajel ru xkʼebʼal li naʼlebʼ saʼ xhoonalil ut joʼ chanru naʼajmank: saʼ qʼunil ut rikʼin rahok (Ecl. 3:​1, 7).

QAKʼULUBʼAQ UT QAKʼEHAQ EBʼ LI CHAABʼIL NAʼLEBʼ

16. Kʼaru nakaatzol rikʼin li naxye Salmo 32:8?

¹⁶ Li raqal re li tzolom aʼin naxye naq li Jehobʼa naxkʼe xchʼool chiqix naq naxkʼe qanaʼlebʼ (yaabʼasi Salmo 32:8). Aʼin naraj xyeebʼal naq yoʼon wank re qatenqʼankil re naq tqayuʼami li naʼlebʼ. Aʼin naxkʼut chiqu naq tqakʼam qe rikʼin li Jehobʼa, xbʼaan naq aajel ru naq yoʼon wanqo rikʼin li hermaan re xtenqʼankil naq tookʼehoq naʼlebʼ.

17. Chanru nakaawekʼa naq ebʼ li cheekel winq nekeʼxkʼe li naʼlebʼ li elenaq chaq saʼ li Santil Hu? (Isaías 32:​1, 2).

¹⁷ Saʼebʼ li qakutan aajel ru naq tqakʼulubʼa ut naq tqakʼe ebʼ li naʼlebʼ (2 Tim. 3:1). Ebʼ li cheekel winq li nekeʼxkʼe li naʼlebʼ li elenaq chaq saʼ li Santil Hu chanchanebʼ «li roq nimaʼ saʼ li chaqichʼochʼ» (yaabʼasi Isaías 32:​1, 2). Nasahoʼk saʼ qachʼool naq wankebʼ li qamiiw li nekeʼxnaw li naqaj rabʼinkil, abʼan nekeʼxye ajwiʼ qe li naʼajmank. Li nekeʼxye «chanchan jun li chaabʼil manzana yiibʼanbʼil rikʼin oro ut kʼebʼil li xsahobʼ ru rikʼin plata» (Prov. 25:​11, Wy). Miqakanabʼ xsikʼbʼal li qanaʼlebʼ rikʼin chanru tqakʼe ut tqakʼulubʼa ebʼ li chaabʼil naʼlebʼ.