Li yalok aʼin re li Jehobʼa

Aʼin kitiklaak saʼ 1999 naq li awabʼejilal re Francia kixye naq li qamolam li wank Francia tento tixtoj re li awabʼej li tenqʼ tumin li xeʼxkʼul saʼ 1993 ut 1996. Xqayal xtuqubʼankil ru saʼ li raqlebʼaal aatin chiru li chaqʼrabʼ re Francia, abʼan inkʼaʼ xooruuk. Joʼkan naq li awabʼej kixmaqʼ 6,300,000 dólar re li qamolam. Xqakʼam li chʼaʼajkilal aʼin chiru li chaqʼrabʼ saʼ li Tribunal Europeo. Abʼan li Tribunal Europeo kixye naq xbʼeenwa tqachʼutubʼ qibʼ rikʼinebʼ laj raqol aatin re li tenamit Francia ut rikʼin jun laj raqol aatin re li Tribunal Europeo re xtuqubʼankil ru aʼin re naq inkʼaʼ tooxik saʼ li raqlebʼaal aatin.

Xqakʼoxla naq li ixq li nakʼanjelak saʼ li Tribunal Europeo tixye qe naq tqatoj bʼayaq li tumin choʼq re li awabʼej re xtuqubʼankil aʼin. Abʼan chʼolchʼo chiqu naq usta tqatoj jun sentaaw naxqʼet xchaqʼrabʼ li Yos. Xbʼaan naq naqanaw naq ebʼ li hermaan xeʼxkʼe li tenqʼ tumin aʼin choʼq re li Xʼawabʼejilal li Yos ut maawaʼ choʼq re li awabʼej re Francia (Mat. 22:21). Abʼan saʼ xkʼabʼaʼ naq nokooʼabʼink chiru li chaqʼrabʼ xqakʼulubʼa xik.

Xqachʼutubʼ qibʼ saʼ jun li naʼaj li qʼaxal chʼinaʼus re li Tribunal Europeo. Xkʼulmank joʼ chanru xqakʼoxla chaq: li ixq kixye naq tqatoj bʼayaq re li awabʼej li tumin, abʼan xqapatzʼ re: «Ma nakaanaw naq li awabʼej re Francia ak kixmaqʼ numenaq 6,300,000 chi dólar re li qamolam?».

Sachso xchʼool kikanaak ut aʼin kixkʼutbʼesi naq moko naxnaw ta chirix aʼin ut kichalk xjosqʼil rikʼin li kixbʼaanu li awabʼejilal re Francia kixchʼilahebʼ tojaʼ naq kixraq li chʼutam. Xinkʼe reetal chanru li Jehobʼa kixjal chixjunil re naq tooruuq chi qʼaxok u. Xooʼelk saʼ li chʼutam aʼan chi sa saʼ li qachʼool.

Saʼ 30 re junio 2011, li Tribunal Europeo xeʼxye naq li awabʼejilal re Francia tento teʼxqʼajsi reqaj li tumin ut rikʼin li xtzʼaqobʼ. Chalen saʼ li hoonal aʼan toj yook chi kʼanjelak li kikʼulmank aran Francia. Yal rikʼin li patzʼom li kibʼaanumank chanchan li pek li kiroksi laj David re xkamsinkil laj Goliat ut aʼan kixbʼaanu naq tooqʼaxoq u. Kʼaʼut? Xbʼaan naq joʼ kixye laj David re laj Goliat, li yalok aʼin re li Jehobʼa (1 Sam. 17:​45-47).

Moko kaʼaj tawiʼ arin us xooʼelk. Usta ebʼ li awabʼejilal ut ebʼ li paabʼal xikʼ nokooʼeʼril xooruuk chi qʼaxok u 1,225 sut saʼ li xninqal ru raqlebʼaal aatin saʼ 70 chi tenamit ut saʼ jalan jalanq chi raqlebʼaal aatin saʼ ruuchichʼochʼ. Rikʼin li elk chiʼubʼej aʼin naxtenqʼa ebʼ laj Testiiw naq kʼebʼilebʼ chik xkʼulubʼ joʼ paabʼal, naq nekeʼpuktesink chi maakʼaʼ chʼaʼajkilal, naq inkʼaʼ nekeʼtzʼaqonk saʼ xnaʼlebʼ li awabʼej ut naq inkʼaʼ nekeʼxkʼulubʼa li kikʼ.

Abʼan wi yookin chi kʼanjelak saʼ li nimla molam rehebʼ laj testiiw re li Jehobʼa (Nueva York, Estados Unidos), chanru xinʼokenk saʼ xyanqebʼ li nekeʼxkol xmolam li Jehobʼa chiru li chaqʼrabʼ saʼ Europa?

LINNAʼ UT LINYUWAʼ WANKEBʼ CHAQ JOʼ LI TAQLANBʼILEBʼ SAʼ JALAN CHIK TENAMIT

Linyuwaʼ laj George ut linnaʼ li xLucille, xeʼwank chaq saʼ li Tzolok saʼ Galaad ajl 12 saʼ 1949 ut saʼ 1956 wankebʼ chaq Etiopía naq xinyoʼlaak. Xeʼxkʼe inkʼabʼaʼ joʼ aj Philip, saʼ xkʼabʼaʼ «laj Felipe li naxkʼe chi naweʼk li chaabʼil esil» (Hech. 21:8). Moqon chik li awabʼej kixram chiqu li qakʼanjel. Usta toj saajin chaq ninjultika linjunkabʼal naq nekeʼxik saʼ chʼutam ut naq nekeʼpuktesink saʼ muqmu. Sa chaq nawil xbʼaanunkil aʼin! Abʼan saʼ 1960 li awabʼej xoorisi saʼ li tenamit.

Li qajunkabʼal xkoho Wichita (Kansas, Estados Unidos). Abʼan linnaʼ linyuwaʼ nekeʼxkʼe xchʼool saʼ li puktesink joʼ xeʼxbʼaanu naq xeʼwank joʼ li taqlanbʼilebʼ chi puktesink saʼ jalan chik tenamit. Xeʼxkʼut chiwu xraabʼal li Jehobʼa joʼ ajwiʼ chiru li wanabʼ xJudy ut li wiitzʼin aj Leslie, li xeʼyoʼlaak ajwiʼ Etiopía. Xkubʼeek inhaʼ naq wank 13 chihabʼ we ut oxibʼ chihabʼ chirix aʼan li qajunkabʼal xkoho Arequipa (Perú) chi puktesink bʼarwiʼ naʼajmank li tenqʼ.

Saʼ 1974, naq wank 18 chihabʼ we, li qamolam re Perú xooxxaqabʼ wochbʼeen kaahibʼ chik li hermaan joʼ laj kʼamolbʼe saʼ li puktesink joʼ li nekeʼxbʼaanu 100 hoor saʼ li qakutan. Xooʼeʼxtaqla chi puktesink saʼ jun li naʼaj bʼarwiʼ toj maajiʼ nekeʼwulak ebʼ laj Testiiw saʼ li tzuul re Andes. Aran xoopuktesink rikʼinebʼ li qas qiitzʼin re li aatinobʼaal quechua ut aimara. Nokoobʼihajik chaq saʼ jun li bʼelebʼaal chʼiichʼ bʼarwiʼ nokooruuk chi wark, li xqakʼabʼaʼi xjukubʼ kabʼl laj Noé xbʼaan naq chanchan kaxon. Jultik we naq xinʼaatinak rikʼinebʼ li qas qiitzʼin chirix li Jehobʼa naq chi seebʼ trisi li nebʼaʼil, li yajel ut li kamk (Apoc. 21:​3, 4). Ut naabʼalebʼ xeʼxkʼulubʼa li esil.

XINEʼXBʼOQ CHI KʼANJELAK SAʼ LI NIMLA MOLAM REHEBʼ LAJ TESTIIW RE LI JEHOBʼA

Saʼ 1977, laj Albert Schroeder kirulaʼani Perú. Aʼan chaq jun rehebʼ li Nekeʼjolomink re Xmolam li Jehobʼa, kixye we naq tinnujtesi li hu re kʼanjelak saʼ li nimla molam rehebʼ laj testiiw re li Jehobʼa. Ut aʼan xinbʼaanu moqon saʼ 17 re junio 1977, xinʼok chi kʼanjelak saʼ Betel re Brooklyn. Xinkʼanjelak kaahibʼ chihabʼ saʼ xyanqebʼ li nekeʼril li saabʼesink ut xyiibʼankil li kipoʼek.

Saʼ junio 1978 xinnaw ru li xʼElizabeth Avallone saʼ jun li nimla chʼutam bʼarwiʼ nekeʼtzʼaqonk naabʼal li tenamit saʼ Nueva Orleans (Luisiana). Ebʼ li xnaʼ xyuwaʼ nekeʼxra chaq li Jehobʼa joʼ linnaʼ linyuwaʼ. Li xʼElizabeth ak kaahibʼ chihabʼ rokik joʼ aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink li nekeʼxbʼaanu 50 hoor saʼ li qakutan, naraj ajwiʼ chaq xkʼebʼal chixjunil li xhoonal re li Jehobʼa. Xooʼok saʼ amiiwil ut xwulak chiwu joʼkan naq saʼ 20 re octubre 1979 xoosumlaak ut saʼ wiibʼal xooʼok chi kʼanjelak saʼ Betel.

Li xbʼeen chʼuut bʼarwiʼ xoowank aʼan saʼ Brooklyn Spanish, kʼajoʼ nokooʼeʼxra chaq ebʼ li hermaan. Saʼ xnumikebʼ li chihabʼ xoowank saʼ oxibʼ chik li chʼuut. Ebʼ li hermaan sahebʼ ajwiʼ chaq xchʼool qikʼin, xeʼxkawresi qachʼool re naq junelik yooqo chi kʼanjelak saʼ Betel. Naqabʼanyoxi rehebʼ li hermaan, li qamiiw ut li qajunkabʼal naq xooʼeʼxtenqʼa chi rilbʼal li qanaʼ qayuwaʼ naq ak cheekebʼ chik.

LINKʼANJEL CHIRIX LI NEKEʼXKOL LI QAMOLAM CHIRU LI CHAQʼRABʼ

Xkʼulmank jun li naʼlebʼ li inkʼaʼ xqakʼoxla saʼ enero 1982 xineʼxtaqla saʼ xyanqebʼ li nekeʼxkol li qamolam chiru li chaqʼrabʼ. Oxibʼ chihabʼ chirix aʼin xineʼxtaqla chi risinkil linleseens joʼ aj nawol chaqʼrabʼ. Naq yookin chi tzolok xwulak chiwu xnawbʼal chirix naq ebʼ laj Testiiw us xeʼelk saʼ naabʼal chi raqlebʼaal aatin ut xbʼaan aʼin ebʼ li qas qiitzʼin re Estados Unidos ut jalan chik li tenamit nekeʼruuk chik xbʼaanunkil li nekeʼraj joʼ xkʼulubʼebʼ. Naqakʼe naabʼal hoonal chi tzolok chirix aʼin.

Saʼ 1986, naq wank chaq 30 chihabʼ we, xineʼxxaqabʼ joʼ li naxbʼeresi li kʼanjel li nekeʼxkol li qamolam chiru li chaqʼrabʼ. Nasahoʼk inchʼool naq Betel naxkʼojobʼ chaq xchʼool wikʼin usta toj saajin chaq abʼan moko naabʼal ta ninnaw chirix aʼin ut chʼolchʼo chiwu naq tchʼaʼajkoʼq chiwu.

Xinkʼul linleseens saʼ 1988 joʼ aj nawol chaqʼrabʼ abʼan inkʼaʼ xinkʼe reetal naq aʼin kixchʼaʼajki linpaabʼal. Li nimla tzolebʼaal naru naxbʼaanu naq junaq tixnimobʼresi ribʼ ut tixkʼoxla naq nim xwankil chiruhebʼ li junchʼol. Abʼan li xʼElizabeth xinxtenqʼa chi kawuuk wiʼ chik saʼ linpaabʼal. Xinkʼe ajwiʼ reetal naq li qʼaxal wank xwankil aʼan xraabʼal ut wank saʼ amiiwil rikʼin li Jehobʼa, joʼ ajwiʼ xraabʼal ebʼ laj kʼanjel chiru, moko aʼ ta li naxtzol junaq saʼ li tzolebʼaal.

NAQAKOL RIX LI CHAABʼIL ESIL CHIRU LI CHAQʼRABʼ

Naq xinraqeʼk chi tzolok xinkʼe inchʼool chi kʼanjelak choʼq re li qamolam ut xkolbʼal chiru li chaqʼrabʼ li chaabʼil esil. Sa chaq nawil xbʼaanunkil aʼin abʼan naabʼal kiʼok chi jalaak saʼ li molam ut wank kichʼaʼajkoʼk chiwu xbʼaanunkil. Saʼ 1990 xeʼxye qe naq tqakʼubʼ li naʼlebʼ chirix chanru tbʼaanumanq naq inkʼaʼ chik tqapatzʼ li tumin rehebʼ li kristiʼaan naq naqakʼe li qatasal hu. Chalen aʼan ebʼ laj Testiiw nekeʼxjekʼi ebʼ li tasal hu chi inkʼaʼ natojmank. Aʼin kixbʼaanu naq li Betel ut ebʼ li chʼuut inkʼaʼ chik tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ li kʼanjel, xbʼaan aʼin li awabʼej inkʼaʼ chik tixpatzʼ naabʼal li tumin. Xqakʼoxla naq tchʼaʼajkoʼq chiqu abʼan moko joʼkan ta xkʼulmank. Naabʼalebʼ chik aj Testiiw anaqwan chiru li wankebʼ chaq saʼ 1990, ut ebʼ li kristiʼaan naru nekeʼxtaw li tasal hu chi sibʼil. Ut xinkʼe reetal naq chixjunil aʼin kiruhank xbʼaan xtenqʼ li Jehobʼa ut li naʼlebʼ li naqatzol rikʼin li moos li paabʼajel ut wank xnaʼlebʼ (Éx. 15:2; Mat. 24:45).

Moko saʼ xkʼabʼaʼ ta naq chaabʼilo joʼ aj nawol chaqʼrabʼ nokooʼelk chiʼus chiru li chaqʼrabʼ, saʼ xkʼabʼaʼ bʼan naq chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa. Jun eetalil, saʼ 1998 oxibʼ rehebʼ li Nekeʼjolomink re Xmolam li Jehobʼa rochbʼeenebʼ li rixaqil xeʼwulak saʼ jun li nimla chʼutam aran Cuba. Saʼ xkʼabʼaʼ naq tuulanebʼ ut nekeʼoxloqʼink, aʼin kixtenqʼa li wankebʼ xwankil saʼ li awabʼejilal chi xtawbʼal ru naq inkʼaʼ nokootzʼaqonk saʼ xnaʼlebʼ li awabʼej.

Re «xkolbʼal rix li chaabʼil esil chiruhebʼ li wankebʼ xwankil» wank sut aajel ru xtuqubʼankil ru junaq li chʼaʼajkilal saʼ li raqlebʼaal aatin (Filip. 1:7). Chiru naabʼal chihabʼ li tenamit Europa ut Corea del Sur inkʼaʼ xeʼxkʼulubʼa naq ebʼ laj Testiiw inkʼaʼ teʼwanq joʼ aj puubʼ. Xbʼaan aʼin maare 18,000 chi hermaan saʼ Europa ut numenaq 19,000 li hermaan saʼ Corea del Sur xeʼkʼeheʼk saʼ tzʼalam saʼ xkʼabʼaʼ naq inkʼaʼ xeʼtzʼaqonk joʼ aj puubʼ.

Tojaʼ naq saʼ 7 re julio 2011, li Tribunal Europeo de Derechos Humanos kiril li xkʼulmank chirix li naʼlebʼ Bayatyan rikʼin li tenamit Armenia, li Tribunal Europeo de Derechos Humanos kixye naq ebʼ li kristiʼaan teʼruuq xbʼaanunkil junaq li kʼanjel li inkʼaʼ naxchap ribʼ rikʼin li xkʼanjelebʼ laj puubʼ. Moqon chik saʼ 28 re junio 2018, li Tribunal Constitucional de Corea del Sur kiʼokenk chirix li naʼlebʼ aʼin. Xkʼulmank aʼin saʼ xkʼabʼaʼ naq ebʼ li saaj aj Testiiw tiikebʼ xchʼool chiru li Jehobʼa.

Joʼ saʼ li qanimla molam ut saʼebʼ li qamolam, li nekeʼxkol li qamolam chiru li chaqʼrabʼ kaw yookebʼ chi kʼanjelak re naq ebʼ li qechpaabʼanel us teʼelq saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa. Sa qachʼool xbʼaanunkil aʼin. Maakʼaʼ naxye ma us tooʼelq chiru li chaqʼrabʼ malaj inkʼaʼ li jwal wank xwankil aʼan naq naqakʼe chi naweʼk li chaabʼil esil (Mat. 10:18). Ebʼ li wankebʼ xwankil ut ebʼ li qas qiitzʼin nekeʼril li naqakʼe saʼebʼ li qatasal hu. Chi joʼkan ebʼ li kristiʼaan nekeʼxnaw anihebʼ laj Testiiw. Ut li naqaye ut li naqabʼaanu isinbʼil chaq saʼ li Santil Hu ut wank nekeʼxkʼulubʼa li yaal xbʼaan aʼin.

BʼANYOX JEHOBʼA!

Chiru 40 chihabʼ, xinkʼanjelak saʼ jalan jalanq li kʼanjel re li qamolam re xkolbʼal chiru li chaqʼrabʼ ut xookoho saʼebʼ li xninqal ru raqlebʼaal aatin ut chiruhebʼ li ninqebʼ xwankil. Ninra ebʼ li wamiiw li wankebʼ saʼ xyanqebʼ li nekeʼxkol li qamolam chiru li chaqʼrabʼ saʼ xmolam li Jehobʼa ut saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ. Numtajenaq li osobʼtesihom xinkʼul saʼ linyuʼam ut xbʼaan aʼin sa inchʼool.

Chiru 45 chihabʼ li xʼElizabeth kʼajoʼ xinxtenqʼa. Naxbʼaanu aʼin usta inkʼaʼ chik kaw li xjunxaqalil. Oxloqʼ chiwu li naxbʼaanu!

Xqakʼe reetal naq naru naq kawaq qibʼ ut us tooʼelq, moko saʼ xkʼabʼaʼ ta xseebʼal qachʼool xbʼaan bʼan joʼ kixye laj David, «li Qaawaʼ aʼan xkawilal li xtenamit» (Sal. 28:8). Joʼkan naq, li yalok aʼin re li Jehobʼa.