Li tzʼaqal sahil chʼoolejil nachalk rikʼin li Jehobʼa

1, 2. a) Chanru nekeʼrekʼa ribʼ li kristiʼaan saʼebʼ li qakutan? b) Kʼaru tqil saʼ li tzolom aʼin?

SAʼ LI ruuchichʼochʼ aʼin ebʼ li qas qiitzʼin nekeʼxyal xqʼe re naq sahaqebʼ saʼ xchʼool. Usta joʼkan li sahil chʼoolejil li nekeʼxtaw, yal junpaat ajwiʼ nawank. Naabʼalebʼ rahebʼ saʼ xchʼool ut nekeʼrekʼa naq maakʼaʼ nekeʼok wiʼ. Maare wiibʼ oxibʼ li xmoos li Jehobʼa joʼkan nekeʼrekʼa ribʼ. Saʼ xkʼabʼaʼ naq wanko «saʼ xraqik ebʼ li kutan», tqanumsi naabʼal li chʼaʼajkilal li naxkʼe xrahil qachʼool (2 Tim. 3:1).

² Saʼ li tzolom aʼin tqil kʼaru li naʼlebʼ naru narisi xsahil qachʼool ut kʼaru tqabʼaanu re xtawbʼal wiʼ chik. Xbʼeenwa tqil ani naru naxkʼe qe li tzʼaqal sahil chʼoolejil.

ANI NARU NAKʼEHOK QE LI TZʼAQAL SAHIL CHʼOOLEJIL

3. Kʼaru naqatzol chirix li Jehobʼa naq naqil li xyobʼtesihom? (Chaawil ebʼ li jalam u).

³ Li Jehobʼa naraj naq junelik sahaq qachʼool joʼ aʼan. Joʼkan naq kixyobʼtesi chixjunil li kʼaʼaq re ru re naq sahaq saʼ qachʼool, joʼ li Ruuchichʼochʼ, li xbʼonol li jalan jalanq chi kʼaʼaq re ru, li sahil tzekemq ut ebʼ li xul li nokooʼeʼxkʼe chi seʼek naq nekeʼbʼatzʼunk. Rikʼin aʼin li Jehobʼa naxkʼut naq naraj naq sahaq saʼ qachʼool ut naq nokooxra.

Ral elefante: Image © Romi Gamit/Shutterstock; kokʼ pingüino: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; kokʼ karneer: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; wiibʼ li delfín: georgeclerk/E+ via Getty Images

4. a) Kʼaʼut sa xchʼool li Jehobʼa usta naqakʼul li rahilal? b) Kʼaru naxbʼaanu chiqix? (Salmo 16:11).

⁴ Usta li Jehobʼa aʼan «li Yos li sa saʼ xchʼool», naxnaw li rahilal li naqakʼul (1 Tim. 1:11). Abʼan aʼin moko naxbʼaanu ta naq inkʼaʼ chik sahaq saʼ xchʼool. Naxnaw naq chixjunil aʼin yal numel, jun rehebʼ li naʼlebʼ kʼaʼut nanaʼlebʼak chi joʼkan, aʼan naq ak kixxaqabʼ xkutankil joqʼe trisi chi junajwa li rahilal. Joʼkan naq naxtaw ru li naqakʼul ut nokooxtenqʼa re naq sahaq saʼ qachʼool (yaabʼasi Salmo 16:11). Qilaq chanru xnawbʼal ru li Jehobʼa kixkʼe xsahil xchʼool li Jesús.

5, 6. Kʼaʼut sa xchʼool li Jesús?

⁵ Saʼ xyanq chixjunil li xyobʼtesihom li Jehobʼa, li Jesús aʼan li qʼaxal sa saʼ xchʼool. Kʼaʼut? Xbʼeen, naq «aʼan xjalam u li Yos li inkʼaʼ naʼilmank ru» ut naxkʼutbʼesi li xnaʼlebʼ li Jehobʼa (Col. 1:15; 1 Tim. 6:15). Xkabʼ, kiwank rochbʼeen li Jehobʼa chiru naabʼal chihabʼ saʼ choxa.

⁶ Li Jesús sa saʼ xchʼool xbʼaan naq naxbʼaanu li naraj li Jehobʼa (Prov. 8:​30, 31; Juan 8:29). Ut xbʼaan naq naʼabʼink, li Jehobʼa sa saʼ xchʼool rikʼin (Mat. 3:17).

7. Kʼaru tento tqabʼaanu re naq qʼaxal sahaq wiʼ chik qachʼool?

⁷ Naru naq sahaq saʼ qachʼool wi nokoojilok chixkʼatq li Jehobʼa. Naq naqakʼe qahoonal chi xnawbʼal ru ut xkʼambʼal qe rikʼin, qʼaxal sahaq wiʼ chik qachʼool. Jun li naʼlebʼ li naru naxkʼe xsahil qachʼool aʼan xbʼaanunkil li rajom li Jehobʼa ut xnawbʼal naq sa saʼ xchʼool qikʼin (Sal. 33:12).a Maare wank sut inkʼaʼ sahaq saʼ qachʼool. Ma naraj xyeebʼal aʼin naq li Jehobʼa moko sa ta xchʼool qikʼin? Moko joʼkan ta. Li Jehobʼa naxnaw naq aj maako, narahoʼk qachʼool, nachʼinaak qachʼool ut nanumtaak qakʼaʼuxl (Sal. 103:14). Abʼan qilaq kʼaru naru narisi xsahil qachʼool ut kʼaru tooxtenqʼa re naq sahaq wiʼ chik qachʼool.

NARU NAQ JUNELIK SAHAQ SAʼ LAACHʼOOL

8. Kʼaru naru naqakʼul naq wanko saʼ chʼaʼajkilal?

⁸ Xbʼeen naʼlebʼ: li chʼaʼajkilal li naqanumsi. Maare yookat chi rahobʼtesiik xbʼaan naq nakatkʼanjelak chiru li Jehobʼa, yookat xnumsinkil junaq li yajel, li nebʼaʼil malaj li cheekelal. Ut xnawbʼal naq inkʼaʼ tatruuq xjalbʼal, naru narisi xsahil aachʼool. Li Santil Hu naxye: «Li ani ra saʼ xchʼool saʼ xnaqʼ ru nakʼutunk naq ra saʼ xchʼool» (Prov. 15:​13, Wy). Qilaq li kixkʼul laj Babis jun li cheekel winq, naq chiru kaahibʼ chihabʼ kikamk li xnaʼ xyuwaʼ. Aʼan naxye: «Xwekʼa wibʼ injunes ut naq maaʼani naru intenqʼankil. Wank sut naʼok inkʼaʼuxl chirix naq moko xinruuk ta xkʼebʼal chixjunil inhoonal wank rikʼinebʼ naq toj yoʼyokebʼ». Joʼkan naq wank sut li qachʼaʼajkilal naru naxbʼaanu naq lubʼluqo ut tchʼinaaq qachʼool.

9. Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re naq sahaq wiʼ chik qachʼool? (Jeremías 29:​4-7, 10).

⁹ Kʼaru tqabʼaanu re naq sahaq wiʼ chik qachʼool? Aʼan xkʼulubʼankil li qawanjik ut xbʼanyoxinkil li kʼaru wank qe. Li ruuchichʼochʼ aʼin naxye naq re naq sahaq saʼ qachʼool, aajel ru naq chaabʼil tooʼelq saʼ li qayuʼam abʼan aʼin moko yaal ta. Jun eetalil, li Jehobʼa kixye rehebʼ laj Israel li xeʼkʼameʼk Babilonia naq teʼxyal xsahil wank aran usta tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ (yaabʼasi Jeremías 29:​4-7, 10). Kʼaru naqatzol? Aajel ru naq tqakʼulubʼa li qawanjik ut tqabʼanyoxi li kʼaru wank qe. Jultika naq li Jehobʼa junelik tatxtenqʼa (Sal. 63:7; 146:5). Jun eetalil, li xʼEfi jun li hermaan li inkʼaʼ chik naru chi bʼeek xbʼaan naq xtochʼ ribʼ naxye: «Junelik nikinxtenqʼa li Jehobʼa, li chʼuut, ut linjunkabʼal. Ninkʼe reetal naq wi ninkʼulubʼa linwanjik sahaq linchʼool, wi tchʼinaaq linchʼool moko yooqin ta xbʼanyoxinkil li xeʼxbʼaanu choʼq we».

10. Kʼaʼut sahaq qachʼool usta naqakʼul ebʼ li chʼaʼajkilal?

¹⁰ Usta yooqo xnumsinkil junaq li chʼaʼajkilal naru naq sahaq saʼ qachʼool (Sal. 126:5).b Kʼaʼut? Xbʼaan naq li xsahil qachʼool inkʼaʼ nachalk saʼ xkʼabʼaʼ li qawanjik. Li xMaría jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink naxye: «Naq wank qachʼaʼajkilal sa saʼ li qachʼool xbʼaan naq naqajultika li naxyeechiʼi qe li Jehobʼa. Abʼan aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq inkʼaʼ tooruuq chi yaabʼak malaj xyeebʼal li naqekʼa, xbʼaan naq li Jehobʼa nokooxtenqʼa re naq sahaq saʼ qachʼool maakʼaʼ naxye li tqakʼul». Usta chʼaʼaj li qawanjik anaqwan, qajultikaq naq ebʼ li chʼaʼajkilal yal numelebʼ, chi seebʼ li Jehobʼa trisi chixjunil li naxkʼam chaq li rahilal.

11. Chanru nakatxtenqʼa li kixkʼul li apóstol Pablo?

¹¹ Maare wank sut naq yooko xnumsinkil junaq li chʼaʼajkilal tqakʼoxla naq li Jehobʼa moko sa ta xchʼool qikʼin. Wi naqakʼoxla chi joʼkan, us raj naq tqakʼoxla li xeʼxnumsi chaq laj kʼanjel chiru li Jehobʼa junxil. Qilaq li kixkʼul li apóstol Pablo. Aʼan xsikʼeʼk ru xbʼaan li Jesús re xyeebʼal li chaabʼil esil rehebʼ «li awabʼej ut ebʼ li ralal xkʼajol li tenamit Israel» (Hech. 9:15). Usta joʼkan, laj Pablo kixnumsi naabʼal li chʼaʼajkilal (2 Cor. 11:​23-27). Abʼan, ma naraj xyeebʼal aʼin naq li Jehobʼa moko sa ta chik xchʼool rikʼin? Moko joʼkan ta! Saʼ xkʼabʼaʼ naq kixkuy xnumsinkil ebʼ li chʼaʼajkilal aʼin naraj xyeebʼal naq wank li Jehobʼa rikʼin (Rom. 5:​3-5). Kʼoxla li yookat xnumsinkil, saʼ xkʼabʼaʼ naq yookat chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa usta wank laachʼaʼajkilal, chʼolchʼooq chaawu naq li Jehobʼa sa saʼ xchʼool aawikʼin.

12. Kʼaru tooruuq xkʼulbʼal wi inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil chixjunil li naqaj saʼ xkʼanjel li Jehobʼa?

¹² Xkabʼ naʼlebʼ: wi inkʼaʼ tooruuq xbʼaanunkil li naqaj saʼ xkʼanjel li Jehobʼa (Prov. 13:12). Naqara li Jehobʼa ut naqabʼanyoxi chixjunil li naxbʼaanu choʼq qe, joʼkan naq naqayal xkʼebʼal xkomon li qakʼanjel. Abʼan, wi xbʼaan li qawanjik naqayal xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ tooruuq xbʼaanunkil, naru nachʼinaak qachʼool (Prov. 17:22). Li xHolly jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink naxye: «Xwaj xik saʼ li Tzolok chirix li Xʼawabʼejilal li Yos, puktesink saʼ jalan chik tenamit malaj xik saʼ li kabʼlak saʼ Ramapo. Abʼan, xjalaak linwanjik ut inkʼaʼ xinruuk xbʼaanunkil ebʼ li naʼlebʼ aʼin, aʼin kixbʼaanu naq trahoʼq saʼ inchʼool. Naabʼalebʼ laj kʼanjel chiru li Jehobʼa joʼkan nekeʼrekʼa naq inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil li nekeʼraj saʼ li xkʼanjel li Jehobʼa».

13. Kʼaru li naʼlebʼ naru naqayal xbʼaanunkil aʼ yaal chanru li qawanjik?

¹³ Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re xtawbʼal wiʼ chik xsahil qachʼool? Xjultikankil naq li Jehobʼa inkʼaʼ naxpatzʼ qe li inkʼaʼ tooruuq xbʼaanunkil. Li naxbʼaanu naq oxloqʼo chiru moko aʼ ta li kʼanjel li naqabʼaanu aʼ bʼan li xchaabʼilal qanaʼlebʼ. Qʼaxal oxloqʼ chiru li Jehobʼa li wank saʼ qachʼool, naraj naq tqakʼulubʼa li inkʼaʼ nokooruuk xbʼaanunkil ut naq tiikaq qachʼool chiru (Miq. 6:8; 1 Cor. 4:2). Joʼkan naq, miqabʼaanu junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ tooruuq xbʼaanunkil.c Wi saʼ xkʼabʼaʼ laawanjik inkʼaʼ nakatruuk xbʼaanunkil li nakaawaj us naq taakʼe aachʼool chirix li nakatruuk xbʼaanunkil. Jun eetalil, naru nakaayal aaqʼe re xtenqʼankil junaq li saaj saʼ laachʼuut re naq tkʼiiq saʼ li xpaabʼal, naru nakaatenqʼahebʼ li cheek malaj xwaklesinkil xchʼool ebʼ li hermaan. Maakʼaʼ naxye chanru taatenqʼahebʼ li junchʼol li Jehobʼa tatrosobʼtesi. Ut naru taakʼoxla chixjunil li tatruuq xbʼaanunkil saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ. Li xHolly, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li raqal 12 naxye: «Naq nachʼinaak inchʼool ninʼok xkʼoxlankil chixjunil li chaabʼil naʼlebʼ li tinruuq xbʼaanunkil saʼ li akʼ ruuchichʼochʼ. Chʼolchʼo naq li Jehobʼa tinxtenqʼa chi xbʼaanunkil chixjunil aʼin».

14. Kʼaru chik truuq risinkil xsahil qachʼool?

¹⁴ Rox naʼlebʼ: wi naqakʼoxla naq kaʼajwiʼ li tumin ut jalan chik li naʼlebʼ naru tixkʼe xsahil qachʼool. Naru nokooʼok xkʼoxlankil naq xbʼaanunkil li nawulak chiqu, xloqʼbʼal li naqaj, xik saʼ jalan chik naʼajej, tixkʼe xsahil qachʼool. Moko maak ta xbʼaanunkil aʼin. Joʼkan xooxyobʼtesi li Jehobʼa. Abʼan naabʼal li qas qiitzʼin li xeʼxyal xsikʼbʼal li sahil chʼoolejil rikʼin li nekeʼwulak chiru moko xeʼxtaw ta. Li xʼEva jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink naxye: «Naq kaʼajwiʼ nakaakʼe aachʼool chaawix ut chirix li nakaawataw moko nakʼojlaak ta aachʼool rikʼin aʼin». Naʼlebʼak chi joʼkaʼin tixkʼe xrahil aachʼool.

15. Kʼaru naqatzol rikʼin li kixkʼul li awabʼej Salomón?

¹⁵ Qakʼoxlaq li kixkʼul li awabʼej Salomón. Kiraj xtawbʼal li sahil chʼoolejil rikʼin xsikʼbʼal li kʼaru kiraj joʼ li tzekemq, rabʼinkil li chaabʼil son ut xloqʼbʼal chixjunil li kʼaʼaq re ru li terto xtzʼaq. Moqon kixkʼe reetal naq moko sa ta xchʼool rikʼin chixjunil aʼin ut kixtzʼiibʼa: «Maajun natawaak chi ilok, maajun natawaak chi abʼink!» (Ecl. 1:8; 2:​1-11). Wankebʼ li qas qiitzʼin nekeʼxkʼoxla naq wi wankebʼ xtumin ut nekeʼxbʼaanu chixjunil li nekeʼraj, sahaqebʼ saʼ xchʼool abʼan aʼin moko yaal ta.

16. Kʼaʼut sahaq qachʼool wi naqatenqʼa ebʼ li junchʼol? (Chaawil ebʼ li jalam u).

¹⁶ Kʼaru tooruuq xbʼaanunkil re xtawbʼal wiʼ chik li sahil chʼoolejil? Li Jesús kixye: «Numtajenaq li sahil chʼoolejil natawmank saʼ li kʼehok chiru li kʼuluk» (Hech. 20:35). Laj Alekos jun li cheekel winq naxye: «Ninyal inqʼe xtenqʼankilebʼ li junchʼol usta moko naabʼal ta li ninbʼaanu. Abʼan aʼin nikinxtenqʼa re naq sahaq inchʼool ut inkʼaʼ txik inchʼool chiwix». Kʼaru tatruuq xbʼaanunkil re xtenqʼankilebʼ li junchʼol? Yal xtenqʼankil junaq li hermaan li yook xnumsinkil junaq li chʼaʼajkilal. Usta inkʼaʼ tatruuq xtuqubʼankil ru li xchʼaʼajkilal jwal us wi nakaawabʼi ut nakaatoqʼobʼa ru ut naru nakaajultika chiru naq tixye re li Jehobʼa chixjunil li narekʼa (Sal. 55:23; 68:20). Naru ajwiʼ taaye re naq junelik wank li Jehobʼa rikʼin ut maajunwa tixkanabʼ (Sal. 37:28; Is. 59:1). Naru nakaabʼoq chi waʼak, chi bʼeek malaj saʼ li puktesink. Aʼin naru natenqʼank re. Naq taakʼe aachʼool chirix ebʼ li junchʼol ut moko kaʼaj tawiʼ chaawix, yooqat xkanabʼankil naq li Jehobʼa tatroksi ut aʼin tixkʼe xsahil aachʼool (Prov. 11:25).

17. Wi naqaj naq junelik sahaq qachʼool, kʼaru tento tqabʼaanu? (Salmo 43:4).

¹⁷ Wi rajlal nokoojilok chixkʼatq li Jehobʼa naru naq sahaq qachʼool. Li Santil Hu naxye naq rikʼin li Jehobʼa nachalk li tzʼaqal sahil chʼoolejil (yaabʼasi Salmo 43:4). Usta tqanumsi ebʼ li chʼaʼajkilal moko t-oq ta qakʼaʼuxl. Xbʼaan naq wi wank li Jehobʼa choʼq qamiiw chʼolchʼooq chiqu naq tooxtenqʼa re naq sahaq qachʼool chi junelik (Sal. 144:15).