Misach saʼ qachʼool tijok chirixebʼ li junchʼol

1. Chanru naqanaw naq choʼq re li Jehobʼa qʼaxal wank xwankil li qatij?

LI TIJ aʼan jun li nimla maatan. Qakʼoxlaq, li Jehobʼa kixkʼe rehebʼ li ánjel wiibʼ oxibʼ li kʼanjel ut kixkʼe re li Ralal li kʼanjel li nim xwankil (Sal. 91:11; Mat. 28:18). Abʼanan, li Jehobʼa aʼan li naʼabʼink re «li qatij» li kʼanjel aʼin kaʼajwiʼ re li Jehobʼa (Sal. 65:3). Naxbʼaanu aʼin xbʼaan naq aʼan naraj qabʼinkil.

2. Kʼaru li chaabʼil eetalil kixkanabʼ choʼq qe li apóstol Pablo?

² Naru naqaye re li Jehobʼa chixjunil naxkʼe li qakʼaʼuxl abʼan tento ajwiʼ tootijoq chirixebʼ li junchʼol. Aʼin li kixbʼaanu li apóstol Pablo. Jun eetalil, rehebʼ laj paabʼanel re Éfeso kixye: «Junelik nekexinjultika saʼ lintij» (Efes. 1:16). Joʼkan ajwiʼ natijok chirix wiibʼ oxibʼ li naxnawebʼ chaq ru. Re laj Timoteo kixtzʼiibʼa aʼin: «Ninbʼanyoxi re li Yos, [ . . . ] junelik nakatinjultika naq nintzʼaamank chiru chi qʼeq ut chi kutan» (2 Tim. 1:3). Laj Pablo kiruuk raj tijok kaʼajwiʼ chirix li xchʼaʼajkilal usta joʼkan kixkʼe xchʼool chi tijok chirixebʼ li junchʼol (2 Cor. 11:23; 12:​7, 8).

3. Kʼaʼut wank sut nasach saʼ qachʼool tijok chirixebʼ li junchʼol?

³ Wank sut maare tsachq saʼ qachʼool tijok chirixebʼ jalanebʼ chik. Kʼaʼut? Li xSabrinaa jun li hermaan naxchʼolobʼ: «Saʼ xkʼabʼaʼ naq laatzʼ qu maare kaʼajwiʼ txik qachʼool chirix li qachʼaʼajkilal ut kaʼajwiʼ tootijoq chirix li naʼajmank chiqu». Wi joʼkan yooko xkʼulbʼal, li tzolom aʼin tooxtenqʼa. Tqatzʼil ajwiʼ rix kʼaʼut wank xwankil tijok chirixebʼ li junchʼol ut tqil wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ chanru xbʼaanunkil.

KʼAʼUT WANK XWANKIL TIJOK CHIRIXEBʼ LI JUNCHʼOL?

4, 5. Kʼaʼut «qʼaxal wank xwankil» li tij li naqabʼaanu chirixebʼ li junchʼol? (Santiago 5:16).

⁴ Tijok chirixebʼ li junchʼol «qʼaxal wank xwankil» (yaabʼasi Santiago 5:16). Abʼan ma relik chi yaal naxtenqʼahebʼ li junchʼol li tij li naqabʼaanu? Joʼkan. Li Jesús naxnaw naq laj Pedro chi seebʼ tixye naq inkʼaʼ naxnaw ru, kixye re: «Nintzʼaamank chaawix re naq inkʼaʼ tchʼinanq laapaabʼal chirix li Yos» (Luc. 22:32). Joʼkan ajwiʼ laj Pablo naxnaw naq li tij qʼaxal wank xwankil. Naq kikʼeheʼk saʼ tzʼalam Roma chi maakʼaʼ xmaak, kixtzʼiibʼa re laj Filemón: «Nawoybʼeni naq tinsutqʼiiq eerikʼin xbʼaan naq kaw yookex chi tijok chiwix» (Filem. 22). Ut joʼkan xkʼulmank, moqon xʼisiik saʼ tzʼalam ut kiʼok wiʼ chik chi puktesink.

⁵ Yaal, aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq li Jehobʼa tixbʼaanu chixjunil li naqapatzʼ saʼ li qatij. Aʼan naxkʼe saʼ ajl li naxkʼe qakʼaʼuxl ut wank sut naxbʼaanu li naqapatzʼ. Xnawbʼal aʼin nokooxtenqʼa xyeebʼal re chixjunil li naxkʼe qakʼaʼuxl ut xkʼojobʼankil qachʼool rikʼin naq tixbʼaanu li us choʼq qe (Sal. 37:5; chaawil 2 Corintios 1:11).

6. Kʼaru rusilal naqataw naq nokootijok chirixebʼ li junchʼol? (1 Pedro 3:8).

⁶ Tijok chirixebʼ li junchʼol nokooxtenqʼa xyuʼaminkil li toqʼobʼank u (yaabʼasi 1 Pedro 3:8). Li kristiʼaan li natoqʼobʼank u naxkʼe reetal li rahilal li nekeʼxkʼul ebʼ li junchʼol ut aʼin naxbʼaanu naq traj xtenqʼankilebʼ (Mar. 1:​40, 41). Laj Michael jun li cheekel winq naxye: «Naq nintijok chirix li naʼajmank chiruhebʼ li junchʼol ninkʼe reetal li nekeʼxnumsi, aʼin naxbʼaanu naq qʼaxal tinrahebʼ wiʼ chik. Usta inkʼaʼ nekeʼxkʼe reetal, nachʼ nawekʼa wibʼ rikʼinebʼ». Laj Richard, jun chik li cheekel winq naxye: «Naq nokootijok chirix anihaq qʼaxal naqaj chik xtenqʼankil». Ut naxye: «Xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ re xtenqʼankil li kristiʼaan li xattijok wiʼ chanchan tawiʼ yookat chi okenk re xsumenkil li tij li xaabʼaanu».

7. Kʼaʼut naq li tijok naxbʼaanu naq inkʼaʼ txik qachʼool chirix li qachʼaʼajkilal? (Filipenses 2:​3, 4; chaawil ajwiʼ ebʼ li jalam u).

⁷ Tijok chirixebʼ li junchʼol nokooxtenqʼa rilbʼal naq li qachʼaʼajkilal moko nim ta ru (yaabʼasi Filipenses 2:​3, 4). Saʼ xkʼabʼaʼ naq li ruuchichʼochʼ aʼin jolominbʼil xbʼaan laj Tza chiqajunilo naqanumsi ebʼ li rahilal (1 Juan 5:19; Apoc. 12:12). Abʼanan tijok chirixebʼ li junchʼol naxjultika chiqu naq chixjunil ebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ ruuchichʼochʼ «yookebʼ ajwiʼ xkʼulbʼal li rahilal» (1 Ped. 5:9). Li xKatherine jun aj kʼamolbʼe saʼ li puktesink naxye: «Tijok chirix jalanebʼ chik naxjultika chiwu naq moko kaʼaj tawiʼ laaʼin yookin xkʼulbʼalebʼ li chʼaʼajkilal. Aʼin nikinxtenqʼa re naq inkʼaʼ tinkʼoxla wibʼ injunes».

CHIRIX ANI NAʼAJMANK NAQ TOOTIJOQ?

8. Chirix ani tento tootijoq?

⁸ Chirix ani tento tootijoq? Chirixebʼ yalaq ani. Jun eetalil, naru nokootijok chirixebʼ li wankebʼ xyajel, chirixebʼ li saaj li nekeʼetzʼuuk ut nekeʼmineʼk ru saʼ li tzolebʼaal, chirixebʼ ajwiʼ li yookebʼ chi cheekoʼk. Naabʼal ebʼ li hermaan nekeʼrahobʼtesiik wank sut xbʼaanebʼ li xjunkabʼal malaj xbʼaan li awabʼej (Mat. 10:​18, 36; Hech. 12:5). Wiibʼ oxibʼ chik nekeʼxkanabʼ li rochoch xbʼaan naq wank li chʼaʼajkilal saʼebʼ li xtenamit. Jalanebʼ chik nekeʼxkʼul li rahilal xbʼaan li nakʼulmank saʼ li qasutam. Maare inkʼaʼ naqanaw ruhebʼ li hermaan aʼin. Abʼan naq nokootijok chirixebʼ naqakʼutbʼesi naq naqapaabʼ li taql li kixkʼe li Jesús naq tqara qibʼ chiqibʼil qibʼ (Juan 13:34).

9. Kʼaʼut tento tootijoq chirixebʼ li hermaan li wankebʼ xkʼanjel saʼ xmolam li Jehobʼa joʼ ajwiʼ chirixebʼ li rixaqil?

⁹ Naru ajwiʼ nokootijok chirixebʼ li hermaan li wankebʼ xkʼanjel saʼ xmolam li Jehobʼa joʼ li Nekeʼjolomink re Xmolam li Jehobʼa ut li nekeʼtenqʼank rehebʼ, ebʼ li chʼuut li naril li qakʼanjel, li hermaan li nekeʼril li qakʼanjel li wankebʼ saʼ Betel, li cheekel winq li nekeʼulaʼanink chʼuut, ebʼ li cheekel winq ut ebʼ laj tenqʼanel. Naabʼal rehebʼ li hermaan aʼin nekeʼxkʼe xchʼool chiqix usta wankebʼ li xchʼaʼajkilal (2 Cor. 12:15). Jun eetalil, laj Mark, jun li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut, naxye: «Qʼaxal nachʼaʼajkoʼk chiwu wank chi najt rikʼinebʼ linnaʼ linyuwaʼ. Ebʼ aʼan cheekebʼ chik ut yajebʼ. Ninnaw naq li wanabʼ ut li xbʼeelom nekeʼilok rehebʼ abʼan ra nawekʼa naq moko naabʼal ta ninruuk xbʼaanunkil chirixebʼ». Usta inkʼaʼ naqanaw chixjunil li naxkʼe xkʼaʼuxebʼ li hermaan qʼaxal chaabʼil naq tootijoq chirixebʼ (1 Tes. 5:​12, 13). Joʼkan ajwiʼ naru tootijoq chirixebʼ li rixaqil xbʼaan naq ebʼ aʼan nekeʼxkʼe xchʼool chi xtenqʼankilebʼ re naq teʼruuq xbʼaanunkil li xkʼanjel.

10, 11. Ma nawulak chiru li Jehobʼa naq nokootijok chirixebʼ chixjunil li hermaan?

¹⁰ Joʼ ak xqil, naabʼal sut nokooruuk chi tijok chirix naabʼalebʼ li hermaan. Usta maare inkʼaʼ yooko xkʼoxlankil junaq maare naru naqapatzʼ re li Jehobʼa naq tixtenqʼahebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ tzʼalam malaj li xkamk junaq li xkomon. Laj Donald jun li cheekel winq naxye: «Wankebʼ naabʼal li hermaan li yookebʼ xkʼulbʼal li rahilal, joʼkan naq wank sut maare nokootijok chirixebʼ chixjunilebʼ li yookebʼ xkʼulbʼal li rahilal».

¹¹ Ma nawulak chiru li Jehobʼa ebʼ li tij aʼin? Joʼkan tzʼaqal! Xbʼaan naq inkʼaʼ naqanaw chi tzʼaqal re ru li naʼajmank chiruhebʼ li junjunq laj kʼanjel chiru li Jehobʼa, us naq tootijoq chirixebʼ chixjunil li hermaan (Juan 17:20; Efes. 6:18). Ebʼ li tij aʼin naxkʼutbʼesi naq naqarahebʼ chixjunil li qechpaabʼanel (1 Ped. 2:17).

KʼARU TQABʼAANU NAQ TOOTIJOQ CHIRIXEBʼ JUNJUNQ EBʼ LI HERMAAN?

12. Kʼaʼut naq xkʼebʼal reetal li yookebʼ xkʼulbʼal li hermaan nokooxtenqʼa tijok chirixebʼ?

¹² Qakʼehaq qachʼool chirix li yookebʼ xkʼulbʼal. Us naq nokootijok chirixebʼ chixjunil abʼan jwal us wiʼ chik naq tootijoq chirix junaq li hermaan li maare yook xnumsinkil jun li nimla yajel, maare chirix jun li saaj li xchʼinaak xchʼool xbʼaan naq namineʼk ru saʼ li xtzolebʼaal malaj chirix junaq li yuwaʼbʼej naʼbʼej li yook xkʼiresinkil xkokʼal xjunes ut xtijbʼal «rikʼin li naʼlebʼ li nachalk rikʼin li Jehobʼa» (Efes. 6:4). Wi naqakʼe reetal li yookebʼ xkʼulbʼal li hermaan tqataw ru li nekeʼxnumsi ut aʼin tooxtenqʼa tijok chirixebʼ (Rom. 12:15).b

13. Ma naru tootijoq chirixebʼ li hermaan li inkʼaʼ naqanawebʼ ru?

¹³ Naq tootijoq qayehaq li xkʼabʼaʼebʼ. Aʼin naru naqabʼaanu usta inkʼaʼ naqanaw ruhebʼ li hermaan. Jun eetalil, qakʼoxlaq ebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ tzʼalam saʼ Crimea, Eritrea, Rusia ut Singapur. Saʼ jw.org naru naqataw li xkʼabʼaʼebʼ.c Laj Brian jun li cheekel winq li naʼulaʼanink chʼuut naxye: «Naq nintzʼiibʼa xkʼabʼaʼebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ tzʼalam ut moqon ninye saʼ kawil kuxej, moko nachʼaʼajkoʼk ta chiwu xyeebʼal xkʼabʼaʼebʼ saʼ lintij».

14, 15. Kʼaru tooxtenqʼa re naq tootijoq chirix li naʼajmank chiruhebʼ li hermaan?

¹⁴ Tijoqo chirix ebʼ li hermaan. Laj Michael, li xooʼaatinak wiʼ saʼ li raqal 6, naxye: «Naq nawil saʼ jw.org li xeʼxkʼul li hermaan li wankebʼ saʼ tzʼalam ninyal xkʼoxlankil chan raj ru twekʼa wibʼ wi laaʼin raj wankin saʼ tzʼalam. Chʼolchʼo naq yooq raj inkʼaʼuxl chirix li wixaqil ut twaj raj xnawbʼal naq wanq li naʼajmank chiru. Xkʼoxlank chi joʼkaʼin nikinxtenqʼa tijok chirixebʼ li hermaan li sumsukebʼ li wankebʼ saʼ tzʼalam» (Heb. 13:​3, xyaalal).

¹⁵ Naq naqakʼoxla rix li nekeʼxkʼul rajlal kutan ebʼ li hermaan li wankebʼ saʼ tzʼalam aʼin nokooxtenqʼa chi tijok chirix jalan jalanq li naʼlebʼ li ttenqʼanq rehebʼ. Jun eetalil, naru tqapatzʼ re li Jehobʼa naq ebʼ li nekeʼkʼaakʼalenk re li tzʼalam chaabʼilaqebʼ xnaʼlebʼ rikʼinebʼ ut naq li kʼebʼilebʼ xwankil saʼ li tenamit teʼxkanabʼ naq li hermaan teʼxloqʼoni ru li Jehobʼa (1 Tim. 2:​1, 2). Joʼkan ajwiʼ naru nokootijok chirix naq ebʼ li xʼeetalil li hermaan aʼin tixwaklesi xchʼoolebʼ li chʼuut ut naq tixtenqʼahebʼ li maawaʼebʼ aj Testiiw re naq teʼraj rabʼinkil li chaabʼil esil (1 Ped. 2:12). Chixjunil li naʼlebʼ aʼin nokooxtenqʼa naq nokootijok chirixebʼ li hermaan li yookebʼ xkʼulbʼal li chʼaʼajkilal. Naq naqakʼe qachʼool chirix li yookebʼ xkʼulbʼal, xyeebʼal xkʼabʼaʼebʼ saʼ li qatij ut naq nokootijok chirix li naʼajmank chiruhebʼ, naqakʼutbʼesi naq naqara qibʼ chiqibʼil qibʼ (1 Tes. 3:12).

MINUMTAAK LI TQAPATZʼ SAʼ LI QATIJ

16. Kʼaru tento wanq saʼ qachʼool naq tootijoq? (Mateo 6:8).

¹⁶ Joʼ ak xqil li tij li naqabʼaanu wank xwankil naru naʼokenk rikʼin li nekeʼxkʼul ut li nekeʼxbʼaanu ebʼ li junchʼol. Abʼanan tento naq moko tnumtaaq ta li tqapatzʼ re li Jehobʼa. Naq nokootijok moko yooko ta xyeebʼal re li Jehobʼa junaq li naʼlebʼ li inkʼaʼ naxnaw. Chi moko naru naqaye re li Jehobʼa chanru tixbʼaanu junaq li naʼlebʼ. Aʼan naxnaw kʼaru naʼajmank chiruhebʼ laj kʼanjel chiru usta ebʼ aʼan ut laaʼo maajiʼ naqanaw (yaabʼasi Mateo 6:8). Joʼkan naq, kʼaʼut nokootijok chirixebʼ li junchʼol? Saʼ li tzolom aʼin ak xqil jalan jalanq li xyaalal. Abʼan toj wank xkomon: aʼin nekeʼxbʼaanu ebʼ li kristiʼaan li nekeʼxkʼe xchʼool chirixebʼ li junchʼol. Nokootijok chirixebʼ xbʼaan naq naqarahebʼ ut li Jehobʼa sa xchʼool naq naril naq naqakʼam qe rikʼin li xrahom.

17, 18. Chʼolobʼ rikʼin jun eetalil kʼaʼut naq li tij li naqabʼaanu moko nasach ta saʼ xchʼool li Jehobʼa.

¹⁷ Usta li qatij inkʼaʼ tixtenqʼahebʼ li junchʼol naqakʼutbʼesi naq naqarahebʼ li qechpaabʼanel ut aʼin moko nasach ta saʼ xchʼool li Jehobʼa. Qakʼoxlaq jun li yuwaʼbʼej li wank jun xrabʼin ut jun li ralal. Abʼan li ralal nayajerk ut li xrabʼin naxye re: «Tenqʼa li wiitzʼin bʼaanu usilal xbʼaan naq yaj». Li yuwaʼbʼej chʼolchʼo chiru li yook chi kʼulmank naxra li ralal joʼkan naq yook xchʼolaninkil abʼan sa narekʼa ribʼ naq naxkʼe reetal naq li xrabʼin naxra li riitzʼin.

¹⁸ Joʼkan ajwiʼ li Jehobʼa naraj naq tqakʼe qachʼool chirixebʼ li hermaan ut naq tootijoq chirixebʼ. Chi joʼkan tqakʼutbʼesi naq moko kaʼaj tawiʼ chiqix nokookʼoxlak chirixebʼ bʼan ajwiʼ li qechpaabʼanel ut li Jehobʼa maajunwa tsachq saʼ xchʼool aʼin (2 Tes. 1:3; Heb. 6:10). Ut joʼ ak xqil, wank sut li tij li naqabʼaanu naru naxjal li xwanjikebʼ li junchʼol. Joʼkan naq misach saʼ qachʼool tijok chirixebʼ li hermaan.