Kʼaru naxye li Santil Hu chirix xmaakʼaʼil li haʼ saʼ xbʼeen li Ruuchichʼochʼ?
Naʼajmank li saqal ru haʼ re naq yoʼyoqo. Abʼanan, saʼ chixjunil li ruuchichʼochʼ chi miyon ebʼ li poyanam maakʼaʼebʼ xhaʼ, laj António Guterres, li nakʼanjelak saʼ li chʼuut re Naciones Unidas kixye: «yooko xnumsinkil jun li nimla chʼaʼajkilal chirix li haʼ xbʼaan naq yook chi maakʼaʼoʼk».
Strdel/AFP via Getty Images
Ma saʼ junaq kutan chiqajunilo twanq qahaʼ, malaj junelik tmakʼaʼoqʼ? Kʼaru naxye li Santil Hu?
Li naxyeechiʼi li Santil Hu chirix li haʼ
Li Santil Hu naxye naq saʼ jun kutan t-osoʼq li chʼaʼajkilal aʼin ut numtajenaqaq chik li xsaqal ru haʼ.
«Saʼ li chaqichʼochʼ taayoʼlaaq li yuʼamhaʼ ut kʼajoʼ li haʼ taawulkʼuq saʼ li joxkʼ naʼajej. Li chaqichʼochʼ taakanaaq joʼ li saabʼ ru ut li pojtzʼ chʼochʼ tatsutqʼiiq choʼq yoʼlebʼaal haʼ» (Isaías 35:6,7, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).
Kʼaʼut tento tqapaabʼ li yeechiʼom aʼin? Kʼe reetal li naxye li Santil Hu chirix chanru kʼubʼanbʼil li Ruuchichʼochʼ.
Li naxye li Santil Hu chirix li Ruuchichʼochʼ ut li nakʼulmank rikʼin li haʼ
«Li tzʼaqal Yos [...] moko kixyiibʼ ta [li Ruuchichʼochʼ] chi maakʼaʼ xyaalal, re bʼan naq taatenamitoʼq» (Isaías 45:18, SBG).
Li Yos kixyiibʼ li Ruuchichʼochʼ re naq twanq li yuʼam chisaʼ, ut kixyobʼtesi jalan jalanq li kʼaʼaq re ru, re naq twanq kiʼil haʼ.
«[Li Yos] naxchʼutubʼ li haʼ saʼ jun chi naʼajej ut naxsutqʼisi chi habʼ; chirix aʼan li habʼ naʼelk chaq saʼ li choql ut natʼaneʼk chi kaw saʼ xbʼeen li ruuchichʼochʼ» (Job 36:27,28, SBG).
Ebʼ li raqal aʼin nekeʼxchʼolobʼ li kixbʼaanu li Yos re naq junelik wanq li haʼ saʼ li qasutam. Li haʼ li wank saʼ chʼochʼ ut saʼ li palaw, nataqeʼk joʼ choql naxjunaji ribʼ saʼ choxa ut natʼaneʼk wiʼ chik joʼ habʼ, aʼin naxbʼaanu naq junelik wanq li saqil haʼ choʼq rehebʼ li poyanam ut ebʼ li xul. (Eclesiastés 1:7; Amós 5:8)
«Laaʼin tintaqla eere li habʼ saʼ xqʼehil, re naq li chʼochʼ ut ebʼ li cheʼkʼaam teʼuuchinq» (Levítico 26:4, SBG).
Li Yos kixyeechiʼi re li tenamit Israel, li nekeʼxkʼanjela li chʼochʼ, rikʼin xkʼebʼal rehebʼ li haʼ li naʼajmank re naq ebʼ li awimq teʼuuchinq. Aʼan naxnaw naq re naq tkʼiiq chiʼus li awimq aajel ru naq tchalq li habʼ saʼ xqʼehil.
Li Yos kixbʼaanu li kixyeechiʼi rehebʼ laj Israel ut chi seebʼ tixbʼaanu ajwiʼ saʼ xbʼeen chixjunil li Ruuchichʼochʼ. (Isaías 30:23) Abʼanan, saʼ naabʼal chi naʼajej, li xmaakʼaʼil li haʼ yook chi numtaak ut aʼin yal xyijachil li chʼaʼajkilal. Kʼaru chik naxye li Santil Hu chirix xtuqubʼankil ebʼ li chʼaʼajkilal chirix li haʼ?
Chanru traqeʼq li chʼaʼajkilal chirix li haʼ
Li Santil Hu naxye naq kaʼajwiʼ li Yos tixtuqubʼ ru chixjunil li chʼaʼajkilal li wank saʼ li Ruuchichʼochʼ, joʼ xmaakʼaʼil li haʼ. Aʼan wank jun li Xʼawabʼejihom saʼ choxa li tixjolomi li ruuchichʼochʼ ut li xkʼabʼaʼ aʼan li Xʼawabʼejilal li Yos (Daniel 2:44; Mateo 6:9,10; Apocalipsis 11:15). Li Xʼawabʼejilal li Yos tixbʼaanu li inkʼaʼ nekeʼruuk xbʼaanunkil ebʼ li awabʼej re li ruuchichʼochʼ: xsachbʼal li nakʼamok chaq re li chʼaʼajkilal chirix li haʼ.
Li chʼaʼajkilal: Saʼ xkʼabʼaʼ naq yook chi jalaak li qakutan, aʼin naxchʼaʼajki li nakʼulmank rikʼin li haʼ. Naxkʼam chaq li chaqihel, ebʼ li bʼuutʼ, maare xbʼaan xkawil li habʼ malaj xbʼaan naq nachamoʼk li palaw.
Li xtuqubʼankil: Li Xʼawabʼejilal li Yos tixchʼaabʼilobʼresi wiʼ chik li qasutam re naq tchʼinaʼusoʼq wiʼ chik li Ruuchichʼochʼ joʼ saʼ xtiklajik. Li Yos kixyeechiʼi: «Kʼe reetal yookin xʼakʼobʼresinkil chixjunil» (Apocalipsis 21:5). Tnumtaaq li haʼ saʼebʼ li chaqichʼochʼ ut twanq li yuʼam saʼebʼ li naʼajej bʼarwiʼ anaqwan maakʼaʼ nayoʼlaak (Isaías 41:17-20) Li Xʼawabʼejilal li Yos, li wank saʼ ruqʼ li Jesukriist, tixtuqubʼ ru ajwiʼ li rahilal li nakʼulmank saʼ li Ruuchichʼochʼ.
Naq li Jesús kiwank saʼ ruuchichʼochʼ, kixtuqubʼ ru jun li nimla kaqsut-iqʼ ut chi joʼkaʼin kixkʼutbʼesi li wankilal li kikʼeheʼk re xbʼaan li Yos (Marcos 4:39,41). Naq t-awabʼejinq li Kriist, joʼ Awabʼej re li Xʼawabʼejilal li Yos, Maakʼaʼaq chik li rahilal li nakʼulmank saʼ li ruuchichʼochʼ. Ebʼ li poyanam teʼxyal xsahil li tzʼaqal tuqtuukilal ut inkʼaʼ chik teʼoq xkʼaʼuxl xbʼaan junaq li rahilal.
Li chʼaʼajkilal: Sa’ xk’ab’a’ naq eb’ li poyanam kaʼajwiʼ li bʼihomal neke’xsik’ maakʼaʼ nekeʼraj re chanru nekeʼxtzʼajni ebʼ li nimaʼ, li palaw ut aʼin naxbʼaanu naq maakʼaʼaq chik li haʼ.
Li xtuqubʼankil: Li Yos tixchaabʼilobʼresi li ruuchichʼochʼ, li palaw ut ebʼ li nimaʼ. Li Ruuchichʼochʼ twulaq joʼ jun chʼinaʼusil naʼajej. Rikʼin uutzʼuʼujinbʼil aatin, li Santil Hu naxye: «Sahoqebʼ li chaqichʼochʼ ut li joxkʼ naʼajej! Chisahoʼq li junesal naʼajej ut chinujaq chi uutzʼuʼuj» (Isaías 35:1, SBG).
Kʼaru teʼxkʼul li inkʼaʼ nekeʼroxloqʼi li qasutam ut ebʼ li qas qiitzʼin? Li Yos ak kixyeechiʼi «xsachbʼalebʼ ajwiʼ li yookebʼ xjukʼbʼal li ruuchichʼochʼ» (Apocalipsis 11:18; Proverbios 2:21,22).
Li chʼaʼajkilal: Ebʼ li poyanam nekeʼxbʼaatzʼune li haʼ ut xbʼaan aʼin yook chi chaqik li haʼ.
Li xtuqubʼankil: Li Xʼawabʼejilal li Yos tixbʼaanu naq ttzʼaqloq ru li rajom arin saʼ li ruuchichʼochʼ ut maawaʼ li rajomebʼ li winq (Mateo 6:9,10). Joʼkan ajwiʼ li Xʼawabʼejilal li Yos tixtzolebʼ chiʼus li poyanam li teʼkʼanjelaq chiru. Joʼ naxye Isaías 11:9a «Chixjunilebʼ teʼxnaw chik ru li Qaawaʼ». Xbʼaan li xnimal ru nawom aʼin ut li xrahomebʼ chirix li Yos xbʼaan chixjunil li xYobʼtesihom ebʼ li poyanam teʼxchʼolani chiʼus li Ruuchichʼochʼ ut li wank saʼ xsutamebʼ.
Re xnawbʼal xkomon chirix li tixbʼaanu li Xʼawabʼejilal li Yos, chaawil li naʼlebʼ «K’aru tixbʼaanu li X’awab’ejilal li Yos?».
Ma taawaj xnawbʼal chanruhaq li ruuchichʼochʼ naq tchʼinaʼusoʼq ru? Chaawil saʼ li Santil Hu li tasal 35 re li hu Isaías.
Re nawbʼal xtzʼaqobʼ li naʼlebʼ chirix li rajom li Yos choʼq re li ruuchichʼochʼ ut ebʼ li poyanam? Chaawil li bʼideo Kʼaʼut kixyiibʼ li Yos li Ruuchichʼochʼ?
a Li xkʼabʼaʼ li Yos aʼan Jehobʼa (Salmo 83:18, La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, 2019 saʼ español). Chaawilaq li naʼlebʼ «Ani tzʼaqal li Jehobʼa?»