Desembri

Kikalulu mosi na kati ya bikalulu ya kuluta mfunu ya kimuntu ya Yezu kele makuki na yandi ya kubakisa bampasi yina bantu ke kutanaka ti yo. Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi vandaka kuwa “kiese ti bantu yina kele na kiese” mpi kudila “ti bantu yina ke dila.” (Bar. 12:15) Mu mbandu, ntangu balongoki na yandi 70 samunaka mbote, Yezu “waka kiese mingi na nsadisa ya mpeve santu.” (Luka 10:17-21) Kansi, ntangu yandi bakisaka mpasi yina lufwa ya Lazare natilaka bantu yina vandaka kuzola yandi, Yezu “waka mpasi mingi na kati na yandi mpi kudiyangisaka na mabanza.” (Yoa. 11:33) Inki sadisaka Yezu na kuwila bantu ya kukonda kukuka mawa mpi kuditula na kisika na bo? Ya ntete, Yezu zolaka bantu. Yandi “vandaka kuzola mingi bana ya bantu.” (Bing. 8:31) Zola sambu na bantu pusaka yandi na kuzaba mbote mutindu bantu ke yindulaka. Ntumwa Yoane tubaka nde: ‘Yandi zabaka mambu yina vandaka na kati ya bantu.’—Yoa. 2:25. w19.03 20 § 1-2

Satana bebisaka lukumu ti bima ya Yobi mpi fwaka bansadi na yandi. Yandi niokulaka dibuta ya Yobi mpi fwaka bana na yandi kumi. Na nima, yandi basisaka Yobi bivimbu ya mpasi nitu ya mvimba. Nkento ya Yobi waka mpasi mpi kudiyangisaka mingi, yo yina yandi lombaka Yobi na kuyambula kwikama na yandi, kusinga Nzambi mpi kufwa. Ata Yobi lombaka lufwa, yandi vandaka kaka ya kwikama. Ebuna Satana mekaka yandi na mutindu ya nkaka. Yandi sadilaka banduku tatu ya Yobi. Bo lutisaka mwa bilumbu ti Yobi kansi bo lembikaka yandi ve. Bo tubilaka yandi mambu ya mpasi mpi vwezaka yandi ngolo. Bo tubaka nde Nzambi vandaka kumonisa yandi mpasi mpi nde Nzambi vandaka kutula ve dikebi na kwikama na yandi. Nkutu, bo tubaka nde Yobi vandaka muntu ya mbi mpi yo fwanaka nde bampasi kubwila yandi.—Yobi 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6. w19.02 4 § 7-8

Boma ya nkaka ke vandaka mbote. Mu mbandu, beto ke waka boma ya kufwa bansiku ya Yehowa. Kana Adami ti Eva waka boma ya mutindu yai, bo zolaka ve kukolama na Yehowa. Kansi bo kolamaka. Ntangu bo kolamaka, meso na bo kangukaka sambu bo bakisaka kibeni nde bo me sala masumu. Bo me bikilaka bana na bo masumu mpi lufwa. Ntangu bo bakisaka nde bo me kolama na nsiku ya Nzambi, bo waka nsoni sambu bo vandaka kinkonga mpi bo lwataka bilele. (Kuy. 3:7, 21) Beto fwete wa Yehowa boma kansi beto fwete wa ve lufwa boma. Yehowa me bakaka bangidika sambu beto baka luzingu ya mvula na mvula. Kana beto me sala masumu mpi me balula ntima na masonga yonso, Yehowa ta lolula beto. Yandi ta lolula beto mpi kana beto ke monisa lukwikilu na kimenga ya Mwana na yandi. Mutindu ya mbote ya kumonisa lukwikilu kele kudipesa na Nzambi mpi kubaka mbotika.—1 Pie. 3:21. w19.03 5-6 § 12-13

Bantu ya Izraele vandaka ti bikuma mingi ya kumonisa ntonda. Yehowa basisaka bo na kimpika ntangu yandi pesaka bantu ya Ezipte Bandola Kumi. Na nima, Nzambi gulusaka bo na Nzadi-Mungwa ya Mbwaki mpi yandi fwaka basoda ya Ezipte. Bantu ya Izraele monisaka ntonda ya mingi, yo yina bo yimbaka nkunga ya kununga sambu na kukumisa Yehowa. Keti bo landaka kumonisa ntonda? Ntangu bantu ya Izraele vandaka kukutana ti bampasi, bo vandaka kuvila mambote yonso yina Yehowa sadilaka bo. Yo monisaka nde bo vandaka ve ti ntonda. (Nk. 106:7) Inki mutindu? “Kimvuka ya mvimba ya bantu ya Izraele yantikaka kubokutila Moize ti Aroni na ntoto-makanga.” Na kutuba ya mbote, bo vandaka kibeni kubokutila Yehowa. (Kub. 16:2, 8) Yehowa waka mpasi sambu na kikalulu na bo ya kukonda ntonda. Na nima yandi tubaka nde bo yonso ta fwa na ntoto ya zelo na zelo, katula kaka Yozue ti Kalebi.—Kut. 14:22-24. w19.02 17 § 12-13

Yezu bendaka ve dikebi ya bantu na kusala nkinsi mosi ya nene sambu na kuyibuka lufwa na yandi. Kansi, yandi songaka balongoki na yandi na kusala nkinsi yina mbala mosi na mvula sambu na kuyibuka yandi na nsadisa ya madia ya kukonda mindondo. (Yoa. 13:15; 1 Bak. 11:23-25) Nkinsi yina ya mfunu mpi ya kukonda mindondo monisaka nde Yezu vandaka ve lulendo. Beto kele na kiese sambu kudikulumusa kele kikalulu mosi ya nene ya Ntotila na beto ya zulu. (Bafil. 2:5-8) Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kudikulumusa ya Yezu? Kana beto ke tula mambote ya bantu ya nkaka na kisika ya ntete. (Bafil. 2:3, 4) Yindula diaka mpimpa ya nsuka ya Yezu na ntoto. Yezu zabaka nde ntama mingi ve yandi ta fwa, lufwa ya mpasi kansi yandi vandaka kudiyangisa mingi sambu na bantumwa na yandi yina ta bikala na mawa ya ngolo sambu na yandi. Yo yina, na mpimpa ya nsuka yina yandi lutisaka ti bo, yandi longaka bo, pesaka bo kikesa mpi kivuvu. (Yoa. 14:25-31) Na kudikulumusa yonso, Yezu tulaka mambote ya bantu ya nkaka na kisika ya ntete. Yo kele mbandu ya mbote kibeni sambu na beto! w19.01 21 § 5-6

Keti ntima na nge ke pasukaka ntangu nge ke zolaka kunangula diboko sambu na kupesa mvutu? Kana mpidina, nge kele ve nge mosi. Diambu ya kieleka kele nde bampangi mingi ke waka mpi boma sambu na kupesa bamvutu. Ya kieleka, boma ya mutindu yai kele kidimbu ya mbote. Yo ke monisa nde nge kele muntu ya kudikulumusa mpi ke ndimaka nde bantu ya nkaka me luta nge. Yehowa ke zolaka kikalulu yai. (Nk. 138:6; Bafil. 2:3) Kansi Yehowa ke zolaka nde nge kumisa yandi mpi nge pesa bampangi ya nkaka kikesa na balukutakanu. (1 Bate. 5:11) Yandi ke zolaka nge mpi ta pesa nge kikesa yina nge kele na yo mfunu. Beto tadila mambu ya nkaka ya Biblia tubilaka. Biblia ke tuba nde beto yonso ke salaka bifu ntangu beto ke tubaka. (Yak. 3:2) Yehowa ke lombaka beto ve na kuvanda bantu ya kukuka mpi bampangi ke vingilaka ve nde beto vanda bantu ya kukuka. (Nk. 103:12-14) Bo kele bampangi na beto mpi bo ke zolaka beto. (Mar. 10:29, 30; Yoa. 13:35) Bo ke zabaka nde bantangu ya nkaka beto lenda pesa ve bamvutu ya mbote. w19.01 8 § 3; 10-11 § 10-11

Yo ke vandaka ve ntangu yonso pete na kuyibuka Ngangi kansi yo lenda salama. Yehowa ke zola kibeni nde nge vanda ti luzingu ya mbote. Yandi lenda sadisa nge na kuvanda ti luzingu ya mbote banda bubu yai tii na kimbuta na nge. Sambu beto bakisa mbote mambu yai, beto ta tadila mambu yina sadisaka bantu ya Izraele na kubaka Ntoto ya Lusilu. Ntangu bantu ya Izraele vandaka pene-pene ya kukota na Ntoto ya Lusilu, nki bantuma Yehowa pesaka bo? Keti yandi songaka bo na kukuma basoda ya ngolo to kulonguka kunwana bitumba? Ve! (Kul. 28:1, 2) Yandi songaka bo na kulemfukila yandi mpi kutudila yandi ntima. (Yoz. 1:7-9) Bantu lenda mona mpamba bandongisila yai kansi yo vandaka mfunu mingi sambu na bantu ya Izraele. Mbala na mbala Yehowa vandaka kusadisa bansadi na yandi na kununga bantu ya Kanana. (Yoz. 24:11-13) Yo ke lombaka lukwikilu sambu na kulemfukila Nzambi, kansi lukwikilu ke sadisaka beto na kununga ntangu yonso. Yo salamaka na ntangu ya ntama mpi yo ke salamaka bubu yai. w18.12 25 § 3-4

Bampangi ya nkaka me yambulaka kieleka sambu dibundu ya Yehowa sobaka mutindu ya kubakisa verse mosi. Bankaka ke ndimaka malongi ya luvunu ya ba-aposta to ya bantu ya nkaka yina ke tubaka mambu ya luvunu sambu na Bambangi ya Yehowa. Yo me pusaka bankaka na kuyambula Yehowa mpi dibundu na luzolo yonso. (Baeb. 3:12-14) Yo zolaka kuvanda mbote kibeni kana bo monisaka lukwikilu na Yezu bonso Piere! Bantu ya nkaka ke yambulaka kieleka malembe-malembe, ziku kukonda kubakisa. Muntu yina ke yambulaka kieleka malembe-malembe kele bonso maswa yina ke yantika kuvila nzila malembe-malembe. Biblia ke longisila beto na kuvanda mayele sambu beto “vila ve nzila ata fioti.” (Baeb. 2:1) Mbala mingi muntu yina ke yambulaka kieleka ke bakisaka ve diambu ya yandi ke sala. Kansi yandi ke bikaka nde kinduku na yandi ti Yehowa kulemba mpi nsuka-nsuka yandi ke vidisaka yo. w18.11 9 § 5-6

Keti nge ta zola kubaka formasio ya mingi sambu na kusala mingi na kisalu ya Yehowa? Ziku nge lenda kota Nzo-Nkanda ya Bansamuni ya Kimfumu. Na nzo-nkanda yai, bo ke pesaka bampangi yina kele dezia na kisalu ya ntangu yonso formasio sambu dibundu ya Yehowa lenda sadila bo mingi kuluta. Bampangi yina ke kotaka nzo-nkanda yai, fwete vanda ti luzolo ya kusala kisika yonso yina bo ta tinda bo. Keti nge mpi ta zola kusadila Yehowa mingi mutindu yai? (1 Bak. 9:23) Beto bansadi ya Yehowa, beto ke kabaka, ke vandaka ntima mbote, mpi ke zolaka bantu. Beto ke tudilaka bantu dikebi konso kilumbu. Yo ke natilaka beto kiese mpi ngemba. (Bag. 5:22, 23) Ata mambu ya luzingu na nge kele nki mutindu, nge ta vanda na kiese kana nge ke landa mbandu ya Yehowa ya kukaba mpi ke landa kuvanda nduku na yandi ya mbote ya kisalu.—Bing. 3:9, 10. w18.08 27 § 16-18

Bantu ya nkaka lenda kudiyula nde, ‘Keti kele ve ti kikuma yina Mukristu lenda fwa makwela mpi kukwela diaka?’ Tala mambu yai ya Yezu tubaka: “Konso muntu yina me fwa makwela ti nkento na yandi mpi me kwela nkento ya nkaka, yandi me sala bizumba na meso na yandi, mpi kana nkento mosi kukwela bakala ya nkaka na nima ya kufwa makwela ti bakala na yandi, yandi me sala bizumba.” (Mar. 10:11, 12; Luka 16:18) Ya kieleka, Yezu zitisaka makwela mpi yandi ke zola nde bantu ya nkaka kusala mpi mutindu mosi. Kana bakala kufwa makwela ti nkento na yandi ya kwikama mpi kukwela diaka, yandi me sala bizumba. Mutindu mosi mpi sambu na nkento yina me fwa makwela ti bakala na yandi ya kwikama. Sambu kufwa makwela kukonda kikuma ke sukisaka ve makwela. Na meso ya Nzambi bo kele kaka “nsuni mosi.” Yezu tubaka mpi nde kana bakala kufwa makwela ti nkento na yandi ya me sala mbi ve, yandi ke pusa nkento yina na kusala bizumba. Inki mutindu yo lenda salama? Na ntangu yina, nkento yina makwela me fwa lenda yindula nde yandi lenda kwela diaka sambu na mpasi ya mbongo. Makwela ya mutindu yina kele kusala bizumba. w18.12 11 § 8-9

Mambu yina Habakuki solulaka ti Yehowa pesaka yandi ngemba ya mabanza. Yo sadisaka yandi na kuvingila nde Yehowa kuyidika mambu. Habakuki vutukilaka lukanu na yandi ntangu yandi tubaka nde: “Mono ke vingila kilumbu ya mpasi na pima yonso.” (Hab. 3:16) Inki dilongi beto lenda baka na lukanu ya Habakuki? Ya ntete, beto fwete yambula ve kusamba Yehowa ata beto ke kutana ti bampasi. Ya zole, beto fwete widikila mambu yina Yehowa ke zabisa beto na Ndinga mpi na dibundu na yandi. Ya tatu, beto fwete vingila Yehowa ti ntima-nda mpi kutula ntima nde yandi ta manisa bampasi na beto na ntangu ya me fwana. Kana beto ke landa mbandu ya Habakuki, beto ta vanda na ngemba ya mabanza mpi ta landa kukanga ntima. Kivuvu ta sadisa beto na kuvanda na kiese mpi kumonisa ntima-nda ata beto ke kutana ti bampasi. Beto ke tula ntima nde Tata na beto ya zulu ta yidika mambu.—Bar. 12:12. w18.11 15-16 § 11-12

Inki mutindu Yehowa ke tadilaka muntu yina ke budisaka bantu ya nkaka sakuba? Yezu tubaka nde: “Konso muntu yina ke sala nde muntu mosi na kati ya bantu yai ya kukonda mfunu ya ke kwikilaka kubula sakuba, yo ta vanda mbote kana bo kangisa yandi ditadi ya nene na nkingu mpi bo losa yandi na nzadi-mungwa.” (Mar. 9:42) Bangogo yai ke simba kibeni ntima! Beto me zaba nde Yezu kele kaka bonso Tata na yandi. Yo ke ndimisa nde Yehowa ke sepelaka ve kana muntu mosi kubudisa longoki ya Yezu sakuba. (Yoa. 14:9) Keti beto ke tadilaka kubudisa bantu ya nkaka sakuba bonso Yehowa mpi Yezu? Mambu ya beto ke salaka ke monisaka nki? Mu mbandu, ziku beto ke sepelaka ti mutindu mosi ya kulwata to ya kuyidika nitu. Kansi, nki beto ta sala kana yo ke budisa bampangi ya nkaka sakuba to ke pusa bo na kukuma ti mabanza ya mansoni? Keti zola na beto sambu na bampangi ta pusa beto na kuyambula mambu yina beto ke zolaka? w18.11 25 § 9-10

Sambu na nki beto yonso fwete vanda ya kwikama? Nge fwete vanda ya kwikama sambu Satana tulaka ntembe na kiyeka ya Yehowa mpi ke tulaka ntembe sambu na kwikama na nge. Wanzio yai sosaka kubebisa lukumu ya Yehowa ntangu yandi tubaka nde Yehowa kele Mfumu mosi ya mbi, ya bwimi mpi ya luvunu. Diambu ya mawa kele nde Adami ti Eva kotilaka Satana mpi kolamaka na Yehowa. (Kuy. 3:1-6) Luzingu na Edeni pesaka bo mabaku ya kuzola Yehowa mingi. Ntangu Satana kusaka bo, zola na bo vandaka diaka ve ya mvimba, yo kumaka ya kifu to ya kukonda kukuka. Diambu yai basisaka ngiufula ya nkaka: Keti bantu ya ke zolaka Yehowa Nzambi ta bikala ya kwikama na yandi? Na kutuba ya nkaka, keti bantu lenda bikala ya kwikama na Yehowa? Satana basisaka ngiufula yai na mambu yina kuminaka Yobi. (Yobi 1:8-11) Yobi vandaka muntu ya kukonda kukuka bonso beto mpi yandi vandaka kusala bifu. Kansi Yehowa zolaka Yobi sambu na kwikama na yandi. w19.02 3-4 § 6-7

Ntangu muntu mosi ya mumbongo zwaka diyaka mosi ya mfunu mingi, na mbala mosi yandi tekaka bima na yandi yonso sambu na kusumba diyaka yina. Diyaka ke monisa kieleka ya Kimfumu ya Nzambi. Na mutindu yina, Yezu monisaka nde kieleka kele mfunu mingi sambu na bantu yina ke sosaka yo. (Mat. 13:45, 46) Ntangu beto yantikaka kulonguka kieleka ya Kimfumu ya Nzambi mpi mambu ya nkaka ya mfunu ya Biblia, beto buyaka na luzolo yonso mambu ya nkaka sambu na kuzwa yo. Kana beto ke landa kubaka kieleka na mbalu, beto ta yambula yo ve ata fioti. (Bing. 23:23) Kansi diambu ya mawa kele nde, bansadi ya nkaka ya Nzambi ke bakaka diaka ve kieleka na mbalu mpi nkutu bo me yambulaka yo. Beto ta sala yo ve ata fioti! Beto fwete sadila bandongisila ya Biblia sambu beto “landa kutambula na kieleka.” (3 Yoa. 2-4) Disongidila beto fwete tula kieleka na kisika ya ntete mpi kusadila yo na luzingu na beto. w18.11 9 § 3

Wanzio songaka Yozue nde bantu ya Izraele ta nwanisa ve Yeriko. Na bilumbu sambanu, bo ta tambula konso kilumbu mbala mosi na nziunga ya mbanza kansi na kilumbu ya nsambwadi, bo ta tambula mbala nsambwadi. Ziku basoda yindulaka nde, ‘Beto ta lutisa ntangu na beto mpamba mpi ta manisa ngolo na beto!’ Kansi Ntwadisi ya Izraele, yina vandaka kumonana ve, zabaka mbote kibeni mambu yina yandi vandaka kusala! Kuzitisa bantuma na yandi kumisaka ngolo lukwikilu ya bantu ya Izraele mpi bo nwanisaka ve basoda ya Yeriko. (Yoz. 6:2-5) Disolo yai ke longa beto nki? Bantangu ya nkaka dibundu ya Yehowa ke sobaka mutindu ya kusala mambu mpi mbala mingi beto ke bakisaka ve kikuma. Mu mbandu, beto vandaka ve kuyindula nde kusadila ba-apareyi sambu na kulonguka na beto mosi, na kisalu ya kusamuna to sambu na balukutakanu vandaka lukanu ya mbote. Kansi ntangu yai beto ke bakisaka mambote ya kusadila yo. Kana beto ke tula dikebi na mambote yina beto ke bakaka sambu na bansoba yai, lukwikilu mpi bumosi na beto ta kuma ngolo mingi. w18.10 23 § 8-9

Bivuvu yina balongoki ya Yezu vandaka na yo nde Mesia ta yidika mambu ziku pusaka bantu ya Galilea na kundima nde Yezu kukuma ntotila na bo. Yo kele pwelele nde bo ndimaka nde yandi ta vanda ntotila ya kuluta mbote. Yandi vandaka kulonga mbote, kubelula bambefo mpi nkutu kudisa bantu yina vandaka na nzala. Bantu yitukaka kibeni ntangu Yezu disaka bantu kiteso ya 5 000. Yezu bakisaka mambu yina bo zolaka kusala. Biblia ke tuba nde: “Sambu Yezu zabaka nde bo zolaka kukwisa kukanga yandi sambu na kutula yandi ntotila, yandi katukaka mpi kwendaka diaka na ngumba yandi mosi.” (Yoa. 6:10-15) Ntembe kele ve nde na kilumbu yina landaka, bantu yina zolaka kutula yandi ntotila salaka yo diaka ve. Yo yina, Yezu tendudilaka bo nde yandi kwisaka ve na ntoto sambu na kulungisa bampusa na bo ya kinsuni kansi sambu na kulonga bo mambu ya Kimfumu ya Nzambi. Yandi songaka bo nde: “Beno sala ve sambu na madia yina ke bebaka, kansi beno sala sambu na madia yina ke bikalaka sambu na luzingu ya mvula na mvula.”—Yoa. 6:25-27. w18.06 4 § 4-5

Yezu vandaka kubakisa mawi ya bantu yina lembaka nitu mpi bayina vandaka ya kulemba bonso lukengi ya bo me konika to tiya ya nsinga ya mwinda yina ke pela mbote ve, yo yina yandi vandaka kusadila bo mambu na mawete mpi ti ntima-nda yonso. (Mar. 10:14) Ya kieleka, beto kele ve ti makuki ya kubakisa to ya kulonga bantu bonso Yezu. Kansi, beto lenda zitisa bantu ya teritware na beto na mutindu beto ke solula ti bo, kana beto ke pona ntangu ya me fwana sambu na kukwenda kutala bo mpi bantangu yina beto ta sala ti bo. Bubu yai, bamilio ya bantu ke ‘niokwama mpi ke yungana’ sambu na mambu ya mbi mpi mumbongo ya luvunu, mambu ya politiki mpi bantwadisi ya mabundu ya nsi-ntoto yai. (Mat. 9:36) Yo yina, bantu mingi ke buyaka kutudila bantu ya nkaka ntima mpi bo ke vandaka ve ti kivuvu. Bangogo ya beto ke sadila mpi mutindu na beto ya kutuba fwete ndimisa bo nde beto kele mawete mpi nde beto ke zitisa bo. Bantu mingi ke sepelaka kuwa nsangu kaka ve sambu beto ke tendulaka mbote Biblia, kansi mpi sambu beto ke tudilaka bo dikebi ya masonga mpi ke zitisaka bo. w18.09 31-32 § 13-14

Kana beto ke bakisa mbote nzala na beto ya kimpeve, beto ta ndima nde kuzaba Nzambi, kusosa lusadisu mpi lutwadisu na yandi kele mfunu mingi. Inki mutindu beto lenda monisa yo? Kana beto ke longuka Biblia, ke lemfukila Nzambi mpi ke tula lusambu na yandi na kisika ya ntete na luzingu na beto. Kusala mambu yai ta sadisa beto na kuvanda na kiese. Beto ta kuma diaka kukwikila ngolo nde ntama mingi ve balusilu ya Nzambi ta lungana. (Tito 2:13) Kana beto ke zola kuvanda na kiese ata diambu ya mpasi me kumina beto, beto fwete landa kukumisa kinduku na beto ngolo ti Yehowa. Ntumwa Polo sonikaka nde: “Beno vanda ntangu yonso na kiese sambu na Mfumu [Yehowa]. Mono ke tuba diaka nde, Beno vanda na kiese!” (Bafil. 4:4) Sambu na kusala kinduku ya ngolo ti Yehowa, beto fwete vanda ti mayele yina ke katukaka na zulu. (Bing. 3:13, 18) Sambu beto landa kuvanda na kiese, beto fwete sadila mambu yina beto ke longukaka na Biblia. Yezu monisaka mfunu ya kusala mpidina ntangu yandi tubaka nde: “Kana beno me zaba mambu yai, beno ta vanda na kiese kana beno ke sala yo.” (Yoa. 13:17; Yak. 1:25) Kusala yo kele mfunu mingi kana beto ke zola kulungisa banzala na beto ya kimpeve mpi kulanda kuvanda na kiese. w18.09 18 § 4-6

Epafrasi zabaka mbote bampangi mpi yandi vandaka kutudila bo dikebi mingi. Polo bingaka yandi “nduku na mono ya boloko,” yo ke monisa nde Epafrasi vandaka ti mambu yina vandaka kuyangisa yandi. (Film. 23) Ata mpidina, yandi vandaka kutula dikebi na bampusa ya bampangi ya nkaka mpi vandaka kusadisa bo. Beto lenda landa mbandu ya Epafrasi yina vandaka kusamba sambu na bampangi, nkutu beto lenda tanga bazina na bo na kisambu. Bisambu ya mutindu yai ke sadisaka kibeni. (2 Bak. 1:11; Yak. 5:16) Yindula mpangi yina nge lenda tanga zina na yandi ntangu nge ke samba. Nge lenda tanga bazina ya banduku na nge na dibundu to bantu ya dibuta na beno yina ke kutana ti bampasi. Mbala ya nkaka, yo ke lomba nde bo baka balukanu ya nene to bo ke kutana ti mambu yina lenda tula kimpeve na bo na kigonsa yina ke lomba nde bo nunga. Nge lenda samba mpi sambu na bampangi yina me fwisa bantu yina bo vandaka kuzola, bayina bisumbula me katuka kubwila, bayina ke kutana ti bitumba to bayina kele na mpasi ya mbongo. Bampangi mingi kele ti mfunu nde beto samba sambu na bo. w18.09 5-6 § 12-13

Polo vandaka ve kutubila kupesa kaka bima ya kinsuni. Beto lenda mpi kupesa bantu kikesa, bandongisila ya Biblia mpi lusadisu yina bo kele na yo mfunu. (Bis. 20:31-35) Na mambu yina Polo tubaka mpi salaka, yandi longaka beto mfunu ya kukaba ntangu, ngolo na beto, kutudila bantu dikebi mpi kumonisila bo zola. Bantu ya mayele yina ke longukaka bikalulu ya bantu ke ndimaka mpi nde kukaba ke natilaka bantu kiese. Mukanda mosi ke tuba nde bantu ke vandaka na kiese mingi na nima ya kusadila bantu ya nkaka mambu ya mbote. Bantu ya mayele ke tubaka nde ntangu beto ke sadisaka bantu, beto ke bakisaka mfunu mpi lukanu ya luzingu. Yo yina, bantu ya nkaka ya mayele ke longisilaka bantu na kusadisa bantu na luzolo yonso, mpidina bo ta vanda na sante ya mbote mpi na kiese. Ya kieleka, mambu yai ya bantu ya mayele me bakisaka ke yitukisa beto ve sambu Yehowa, Ngangi na beto ya zola ke tubaka ntangu yonso nde kukaba ke pesaka beto kiese.—2 Tim. 3:16, 17. w18.08 22 § 17-18

Mambu yina Yezaya tubaka sambu na Yezu Kristu ke pesa beto kikesa mpi kivuvu. Yandi tubaka nde Yezu ta “sambisa ve na kutadila mambu yina ke monana na meso na yandi, yandi ta nganina mpi ve na kutadila mambu yina makutu na yandi ke wa” mpi “ta sambisa nsukami na mutindu ya mbote.” (Yez. 11:3, 4) Sambu na nki bangogo yai ke pesa beto kikesa? Sambu beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu ke vandaka ti bangindu mingi ya mbi sambu na bantu ya nkaka mpi bo ke sambisaka bantu ya nkaka na kutadila mambu yina bo ke mona. Beto kele kibeni ti mfunu ya zuzi ya kukuka, Yezu, yina ta sambisa beto ve ata fioti na kutadila mambu yina ke monana! Konso kilumbu, beto ke yindulaka mambu sambu na bantu ya nkaka. Ata mpidina, beto kele ve ya kukuka bonso Yezu, yo yina beto kele mpi ve ti bangindu ya kukuka. Mbala mingi beto ke tulaka dikebi na mambu yina beto ke mona. Kansi Yezu tubaka nde beto fwete sambisa ve na “kutadila mambu yina ke monana na meso,” kansi nde beto fwete sambisa “ti lusambisu ya lunungu.” Yo yina Yezu ke zola nde beto landa mbandu na yandi ya kusambisa ve bantu ya nkaka na kutadila mutindu bo kele. w18.08 8 § 1-2

Ya kieleka, beto ta wa ve ndinga ya Nzambi tuka na zulu. Kansi, yandi me pesaka beto bantuma na Biblia, Ndinga na yandi. Diaka, mpeve ya Yehowa ke sadisaka “kapita ya kwikama” na kulanda kupesa bansadi na yandi madia. (Luka 12:42) Beto ke bakaka madia yai ya kimpeve na nzila ya mikanda, ya Internet, ya bavideo mpi mikanda ya kuwidikila. Bika nde bangogo ya Nzambi yina kele na Biblia kusadisa beto na kutula ntima nde Yehowa ke twadisaka mambu yonso mpi nde yandi ta manisa bampasi yonso yina Satana ti nsi-ntoto na yandi ya mbi me natilaka beto. Bika beto baka lukanu ya kuwidikila na dikebi yonso ndinga ya Yehowa. Kana beto sala yo, beto ta landa kukanga ntima na bampasi yonso yina beto ke kutana ti yo mpi bampasi yina lenda kumina beto. Biblia ke tuba nde: “Beno kele ti mfunu ya kukanga-ntima, sambu na nima ya kusala luzolo ya Nzambi, beno baka kulungana ya lusilu.”—Baeb. 10:36. w19.03 13 § 17-18

Moize twadisaka bantu ya Izraele bamvula mingi, kansi ntangu yai Yozue muntu ta twadisa bo. Ziku yandi kudiyulaka kana bantu yina ta ndima nde yandi twadisa bo. (Kul. 34:8, 10-12) Na kutadila mukanda ya Yozue 1:1, 2, mukanda mosi ya ke tendulaka Biblia ke tuba nde bantangu ya kuluta mpasi to ya kigonsa sambu na insi, yo vanda na ntangu ya ntama to bubu, kele kana ntwadisi mosi me yinga ntwadisi ya nkaka. Yozue vandaka ti bikuma ya mbote ya kudiyangisa. Kansi yandi tudilaka Yehowa ntima mpi vandaka ya kuyilama sambu na kundima lutwadisu ya Yehowa. (Yoz. 1:9-11) Nzambi sakumunaka Yozue sambu Yozue tudilaka yandi ntima mpi tindaka wanzio sambu na kutwadisa yandi ti bantu ya Izraele. Ntembe kele ve nde wanzio yina vandaka Ndinga, Mwana ya ntete ya Nzambi. (Kub. 23:20-23; Yoa. 1:1) Yehowa sadisaka dikanda ya Izraele na kuyikama ti Yozue, ntwadisi na bo ya mpa. w18.10 22-23 § 1-4

Yehowa ke zabaka bantu yina ke sadilaka yandi na ntima ya mvimba mpi yandi me sonikaka bazina na bo na “mukanda [na yandi] ya kuyibuka.” Malaki tubaka nde sambu bazina na beto kubikala na “mukanda ya kuyibuka” ya Yehowa, beto fwete wa Yehowa boma mpi kuyindula mingi zina na yandi. Kana beto ke sambila muntu mosi to kima ya nkaka, Yehowa ta vwansa bazina na beto na mukanda na yandi. (Kub. 32:33; Nk. 69:28) Yo yina, beto fwete sila kaka ve na kusadila Yehowa mpi kubaka mbotika. Beto ke salaka mambu yai na dibaku mosi kaka, kansi beto ke sambilaka Yehowa luzingu na beto ya mvimba. Konso kilumbu, beto fwete monisa nde beto ke lemfukila Yehowa na mambu yina beto ke salaka.—1 Pie. 4:1, 2. w18.07 23-24 § 7-9

Kuyela na kimpeve ke tendula kaka ve kusala bamvula mingi na dibundu. Yo ke lombaka bikesa sambu na kuyela na kimpeve. Beto fwete landa kuyela na nzayilu mpi na mayele ya kubakisa mambu. Yo yina beto fwete tangaka Biblia konso kilumbu. (Nk. 1:1-3) Kana nge ke tanga Biblia mbala na mbala, nge ta bakisa mbote-mbote bansiku mpi minsiku ya Yehowa. Inki kele nsiku ya kuluta mfunu sambu na Bakristu? Zola kele nsiku ya kuluta mfunu. Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Na diambu yai, bantu yonso ta zaba nde beno kele balongoki na mono—kana beno ke zolana beno na beno.” (Yoa. 13:35) Bo ke bingaka zola “nsiku ya kimfumu” mpi “kulungana ya nsiku.” (Yak. 2:8; Bar. 13:10) Yo ke yitukisa beto ve na kumona nde zola kele mfunu mingi, sambu Biblia ke tubaka nde “Nzambi kele zola.”—1 Yoa. 4:8. w18.06 19 § 14-15

Bantu ya Izraele kolamaka na Yehowa kansi Moize waka kiseku mpi makasi. Yandi kudiyalaka ve kansi yandi tubaka mambu kukonda kuyindula mpasi yina yo ta nata. Moize yambulaka kutala Yehowa sambu yandi bikaka nde mambu ya bantu ya nkaka kukatula dikebi na yandi. Na mbala ya ntete yina bantu bokutaka sambu na masa, Moize salaka mambu ya mbote. (Kub. 7:6) Ziku yandi lembaka mpi waka kiseku sambu bantu ya Izraele kolamaka mbala mingi. Mbala ya nkaka, Moize kumaka kuyindula kaka mambu yina pesaka yandi kiseku na kisika ya kuyindula mutindu ya kupesa Yehowa nkembo. Kana profete ya kwikama bonso Moize bikaka nde mambu ya bantu ya nkaka kukatula dikebi na yandi mpi salaka disumu, mambu yai lenda kumina beto mpi. Moize vandaka pene-pene ya kukota na Ntoto ya Lusilu, beto mpi me kuma pene-pene ya kukota na nsi-ntoto ya mpa. (2 Pie. 3:13) Ya kieleka, beto ta zola ve kuvidisa dibaku yai ya mbote. Kansi sambu na kukota na nsi-ntoto ya mpa, beto fwete landa kutala Yehowa mpi kulemfukila yandi ntangu yonso.—1 Yoa. 2:17. w18.07 15 § 14-16

Satana lenda pusa ve bantu na ngolo na kusala mambu yina bo ke zolaka ve. (Yak. 1:14) Bantu mingi na nsi-ntoto ke bakisaka nkutu ve nde bo kele na lweka ya Satana. Kansi kana muntu me longuka kieleka, yandi fwete pona kuvanda na lweka ya Yehowa to ya Satana. (Bis. 3:17; 17:30) Kana beto ke lemfukila Nzambi, Satana ta kuka ve kubebisa kwikama na beto. (Yobi 2:3; 27:5) Satana ti bademo na yandi ke kukaka ve kusala mambu ya nkaka. Mu mbandu, Biblia ke tubaka ve ata fioti nde bo lenda zaba mambu yina kele na mabanza mpi na bantima na beto. Kaka Yehowa ti Yezu lenda zaba. (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8) Kana beto ke sala bikesa ya kutuba mpi ya kusala mambu mutindu Nzambi ke zola, beto lenda tula ntima nde Yehowa ta bika ve nde Diabulu kuniokula beto na ntangu ya nda. (Nk. 34:7) Beto fwete zaba mbeni na beto kansi beto fwete wa yandi ve boma. Ata beto kele bantu ya kukonda kukuka, ti lusadisu ya Yehowa beto lenda nunga Satana. Kana beto ke telemina Satana, yandi ta tina ntama ti beto.—Yak. 4:7; 1 Pie. 5:9. w18.05 26 § 15-17

Yindula nde nge ke zola kukwenda na lukutakanu ya mfunu na mbanza mosi ya ntama mpi yo ke lomba nde nge kwenda na kamio. Na parkingi, bakamio kele mingi. Nge fwete kota na bisi yina ke nata nge na kisika yina nge ke kwenda. Nge ta kota ve na konso kamio yina sambu nge me zaba nde yo lenda nata nge kisika ya nkaka. Luzingu ya baleke kele bonso nzietelo. Bantangu ya nkaka balukanu ke vandaka mingi na luzingu, yo yina yo lenda vwalangasa mabanza na nge. Kansi kana nge zaba mpenza kisika nge ke kwenda, yo ta vanda mpasi ve na kubaka balukanu ya mbote. Keti nge ta kudipesa mingi na mambu yina ke sepedisaka Yehowa? Yo ke tendula kulanda bandongisila na yandi na balukanu yonso ya nge ke baka na luzingu, mu mbandu na yina me tala banzo-nkanda, kisalu, kukwela to kubuta bana. Yo ke tendula mpi kusala ngolo sambu na kulungisa balukanu ya kimpeve, balukanu yina ta nata nge pene-pene na Yehowa. Kana nge ke kudipesa na kusadila Yehowa, yandi ta sakumuna nge mpi ta sadisa nge na kulungisa balukanu na nge. w18.04 25 § 1-3

Yefte lungisaka lusilu na yandi mpi tindaka mwana na yandi na nzo-tenta sambu na kusala kuna luzingu na yandi ya mvimba. (Baz. 11:30-35) Yo vandaka diambu ya mpasi sambu na Yefte, ntembe kele ve nde yo vandaka mpasi mingi kuluta sambu na mwana na yandi. Ata mpidina, yandi ndimaka kulungisa lusilu ya tata na yandi. (Baz. 11:36, 37) Yo tendulaka nde yandi ta kwela ve mpi ta buta ve luzingu na yandi ya mvimba, disongidila zina ya dibuta na bo ta suka. Yandi vandaka ti mfunu ya kikesa mingi. Biblia ke tuba nde: “Diambu yai kumaka kikalulu na Izraele: Konso mvula, bana-bankento ya Izraele vandaka kukwenda bilumbu iya na mvula sambu na kupesa mwana ya Yefte, muntu ya Gileadi, lukumu.” (Baz. 11:39, 40) Mbandu ya mwana ya Yefte ke yibusa beto bambandu ya bampangi yina me kwelaka ve sambu na kusadila Yehowa mingi. Keti yo me fwana ve nde beto sikisa bo mpi kupesa bo kikesa?—1 Bak. 7:32-35. w18.04 17 § 10-11

Bawanzio mingi vukanaka ti Satana mpi kolamaka na Nzambi. Na ntwala nde Mvula ya Ngolo kunoka, Satana kusaka bawanzio ya nkaka na kuvukisa nitu ti bankento. Biblia ke monisa yo na mutindu ya kifwani ntangu yo ke tubaka nde ntangu dragoni kulumukaka na ntoto, yandi bendaka ndambu mosi na kati ya bandambu tatu ya bambwetete ya zulu. (Kuy. 6:1-4; Kus. 12:3, 4) Ntangu bawanzio yango yambulaka dibuta ya Nzambi, bo mosi ponaka nde Satana kuyala bo. Beto fwete yindula ve nde bawanzio yina kolamaka kele kisaka-saka. Satana me yidikaka guvernema na yandi bonso Kimfumu ya Nzambi. Yandi me kudikumisaka ntotila, me yidikaka bademo, me pesaka bo biyeka mpi me kumisaka bo bamfumu ya ntoto. (Baef. 6:12) Satana ke sadilaka kimvuka na yandi sambu na kuyala baluyalu yonso ya ntoto. w18.05 23 § 5-6

Bantangu ya nkaka Nzambi ke monisilaka beto zola ntangu yandi ke sungikaka beto kana yo me fwana, mutindu tata ya zola ke salaka. Davidi bakaka na mbalu disipline yai. Yandi yindulaka mingi mabanza ya Nzambi mpi kumisaka yo kimuntu na yandi. Yandi bikaka nde mabanza ya Nzambi kutwadisa yandi, disongidila, yo sadisa yandi na kukuma muntu ya mbote. Kana nge sala mpi mutindu yina, zola na nge sambu na Nzambi mpi nzala ya kusepedisa yandi ta yela mpi nge ta yela na kimpeve. Mpangi-nkento Christin ke tuba nde ntangu yandi ke salaka bansosa mpi ke yindulaka mingi mambu yina yandi ke tanga, yandi ke kudiwaka bonso nde Yehowa sonikaka mambu yai kaka sambu na yandi. Kana nge kele muntu ya kimpeve, nge ta tadila nsi-ntoto mpi mambu yina ta bwila yo mutindu Nzambi ke tadilaka yo. Yehowa ke pesa nge nzayilu mingi mpi mayele ya kubakisa mambu. Sambu na nki? Yandi ke zola nde nge zaba mambu yina kele mfunu na luzingu, nge baka balukanu ya mbote mpi nge vingila bilumbu ke kwisa kukonda boma!—Yez. 26:3. w18.12 26 § 9-10