Janvier

Yezu teleminaka ti kikesa yonso bamfumu ya mabundu ya bilumbu na yandi sambu bo vandaka kulonga ve bantu mutindu ya mbote ya kusambila Yehowa. Mu mbandu, Yezu monisaka nde Bayuda vandaka bantu ya luvunu sambu bo vandaka kutula dikebi mingi na mutindu ya mbote ya kuyobisa maboko na bo kansi bo vandaka kusadisa bibuti na bo ve. (Mat. 15:1-11) Yezu bikaka ve nde bikalulu ya bamfumu ya mabundu kukanga yandi nzila ya kutuba kieleka.Yezu monisaka mpi nde malongi ya nkaka ya mabundu vandaka ya luvunu. Yandi tubaka nde Nzambi ke ndimaka ve malongi ya mabundu yonso. Yandi tubaka nde bantu mingi ta landa nzila ya nene, yina ke nata na lufwa. Kansi bantu fioti mpamba ta landa nzila ya nkaka yina ke nata na luzingu. (Mat. 7:13, 14) Yandi monisaka na pwelele yonso nde bantu mingi ta tuba kaka na munoko nde bo ke sadilaka Nzambi kansi mambu yina bo ke salaka ke monisaka nde bo ke sadilaka ve Nzambi. Yandi tubaka nde: “Beno keba na bambikudi ya luvunu yina ke kwisaka na beno na bilele ya mameme, kansi na kati bo kele bibulu yina kele na nzala ya ngolo. Beno ta zaba bo na bambuma na bo.”—Mat. 7:15-20. w21.05 9 § 7-8

Ana vandaka nkento ya Mulevi mosi. Zina na yandi Elkana. Elkana vandaka kuzola yandi mingi. Kansi yandi vandaka ti nkento ya nkaka, zina na yandi Penina. Elkana vandaka kuzola Ana mingi kuluta Penina. “Penina vandaka ti bana, kansi Ana vandaka ve ti bana.” Yo yina Penina vandaka ‘kusosila Ana mingi sambu na kuyangisa yandi.’ Yo yangisaka yandi mingi kibeni. Yo yina “Ana vandaka kudila mpi kudia ve.” Kansi Biblia ke tuba ve nde Ana sosaka mpi kuvutula mbi. Ana songaka Yehowa mambu yonso yina vandaka kuyangisa yandi mpi yandi ndimaka nde Yehowa ta sadisa yandi. (1 Sam. 1:2, 6, 7, 10) Mbandu ya Ana ke longa beto nki? Kana muntu mosi ke zola kutesana ti nge, kuvila ve nde nge fwete sala yonso sambu na kuyidika mambu. Kusosa mpi ve kutesana ti yandi. Kuvutula ve mbi na mbi, kansi sosa kutula ngemba ti yandi. (Bar. 12:17-21) Ata yandi soba ve, nge ta tanina ngemba na nge ya mabanza. w21.07 17 § 13-14

Nzala ya ngolo ya kuvanda ti bima mingi pusaka Yudasi Iskariote na kuteka Yezu. Ntete, yandi vandaka ve muntu ya mbi. (Luka 6:13, 16) Yezu tudilaka yandi ntima yo yina yandi pesaka yandi kesi ya mbongo. Kansi na nima, Yudasi kumaka muyibi ata yandi vandaka kuwa balukebisu yina Yezu vandaka kupesa na yina me tala nzala ya kuvanda ti bima mingi. (Mar. 7:22, 23; Luka 11:39) Nzala ya ngolo ya Yudasi Iskariote ya kuvanda ti bima mingi monanaka mwa ntangu fioti na ntwala nde bo fwa Yezu. Simoni muntu ya lepre bingisaka Yezu ti balongoki na yandi mpi Marta ti mpangi na yandi Maria na nzo na yandi. Ntangu bo vandaka kudia, Maria tiamunaka mafuta ya ntalu mingi na ntu ya Yezu. Yudasi ti balongoki ya nkaka waka makasi mingi. Mbala ya nkaka balongoki ya nkaka yindulaka nde bo lendaka kusadila mbongo yina sambu na kusadisa bansukami. Kansi Yudasi waka makasi sambu na kikuma ya nkaka. Yandi “vandaka muyibi” mpi yandi zolaka kuyiba mbongo na kesi. —Yoa. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6. w21.06 18 § 12-13

Keti nge ke mona nde nge kele ti mikumba mingi mpi nge ke kuka ve kulungisa yo? Kana yo kele mutindu yina, mbandu ya Polo ta sadisa nge. Yandi vandaka kudiyangisa sambu na bampangi ya ‘mabundu yonso.’ (2 Bak. 11:23-28) Keti nge ke belaka maladi yina ke manaka ve mpi yina ke manisaka nge kiese? Polo vandaka ti maladi yina vandaka kumana ve yina yandi bingaka nde “nsende na nsuni.” Yo ke monana nde maladi yai vandaka kuniokula yandi mingi mpi yandi vandaka na mfunu nde yo mana. (2 Bak. 12:7-10) Keti bifu na nge ke lembisaka nge nitu? Bantangu ya nkaka, Polo mpi vandaka kulemba nitu sambu na bifu na yandi. Yandi kudibingaka nde “muntu ya mawa kibeni” sambu yandi vandaka kusala yonso sambu na kusala mambu ya mbote. (Bar. 7:21-24) Ata Polo kutanaka ti mambu mingi ya mpasi, yandi landaka kaka kusadila Yehowa. Inki sadisaka yandi? Ata yandi zabaka mbote bifu na yandi, yandi vandaka kukwikila na kimenga ya Yezu. w21.04 22 § 7-8

Ntangu Adami, muntu ya kukuka salaka disumu, yandi ti bana na yandi vandaka diaka ve ti dibaku ya kuzinga mvula na mvula. Nzambi lolulaka yandi ve sambu yandi salaka disumu na luzolo yonso. Ebuna bana na yandi? Bo salaka ve disumu. (Bar. 5:12, 14) Yo lombaka nde Adami kufwa sambu na disumu na yandi. Kansi Yehowa salaka diambu mosi sambu na kupesa bana ya Adami dibaku ya kuzinga mvula na mvula. Ntangu fioti na nima ya disumu ya Adami, malembe-malembe Yehowa monisaka mutindu ya kugulusa bana ya Adami na kimpika ya disumu mpi ya lufwa. (Kuy. 3:15) Kimenga ya Yezu me salaka nde beto vanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa ata beto kele bantu ya kukonda kukuka. Kimenga ya Yezu ta sala nde Nzambi kufwa bisalu yonso ya Diabulu. (1 Yoa. 3:8) Kimenga ya Yezu ta sala nde Yehowa kulungisa lukanu na yandi ya kisina sambu na ntoto. Ntoto ya mvimba ta kuma paladisu. w21.04 14 § 1; 19 § 17

Kimvuka mosi ya nene ya babakala mpi ya bankento ya bansi mingi mpi ya bandinga mingi vukanaka na Yeruzalemi. Diambu mosi ya kuyituka salamaka kilumbu yina. Kimvuka mosi ya Bayuda ya kisina yantikaka kutuba ndinga ya banzenza yina kwisaka na Yeruzalemi. Mambu yai yitukisaka bantu mingi. Kansi diambu yina yitukisaka bo mingi kuluta vandaka mambu yina Bayuda vandaka kusonga bo mpi yina ntumwa Piere songaka bantu yonso. Bo songaka bantu yina nde kana bo ke zola kuguluka, bo fwete kwikila na Yezu Kristu. Mambu yai simbaka kibeni bantima na bo, yo yina bo yulaka bantumwa nde: “Inki beto fwete sala?” Piere songaka bo nde: “Konso muntu na kati na beno kubaka mbotika.” (Bis. 2:37, 38) Na nima, diambu ya nkaka ya kuyituka salamaka. Bantu kiteso ya 3 000 bakaka mbotika kilumbu yina mpi bo kumaka balongoki ya Kristu. Yo vandaka luyantiku ya kisalu ya nene ya kukumisa bantu balongoki, kisalu yina Yezu songaka balongoki na yandi na kusala. Bo ke landa kusala yo tii na bilumbu na beto. w21.06 2 § 1-2

Mbala ya nkaka beto ke zingaka na teritware yina bantu ke zolaka ve kulonguka Biblia. Bantu ya nkaka lenda ndima ve nsangu na beto; bankaka nkutu lenda telemina nsangu yango. Kana beto ke zingaka na kisika ya mutindu yai, nki lenda sadisa beto na kundima nde kilumbu kele bantu ya nkaka lenda ndima nsangu na beto? Beto fwete vila ve nde mambu ya luzingu ya bantu lenda soba na mbala mosi na nsi-ntoto yai mpi bantu yina vandaka ve kusepela ti nsangu na beto lenda bakisa nde bo kele ti mfunu ya lutwadisu ya Nzambi. (Mat. 5:3) Bantu ya nkaka yina vandaka kubuya mikanda na beto me kumaka kundima kulonguka Biblia ti beto. Beto ke zabaka nde Yehowa kele Mfumu ya bilanga. (Mat. 9:38) Yandi ke lombaka beto na kulanda kukuna mpi na kulosila masa kansi yandi muntu ke salaka nde nkeni kuyela. Beto kele na kiese ya kuzaba nde Yehowa ta sakumuna beto sambu beto ke salaka yonso sambu na kusadisa bantu kansi ve sambu beto ke pesaka bantu mingi mikanda to sambu beto ke longukaka ti bantu. w21.07 6 § 14

Yehowa me pesaka bantu makuki ya kubuta bana, mukumba ya kulonga bo na kuzola yandi mpi na kusadila yandi. Yehowa me pesaka bawanzio makuki ya kusala mambu mingi ya mbote, kansi yandi me pesaka bo ve makuki ya kubuta. Yo yina, bibuti fwete monisa ntonda ya mingi sambu na mukumba yina bo kele ti yo ya kusansa bana. Yehowa me pesaka bibuti mukumba ya mfunu ya kusansa bana na bo ‘na malongi mpi na balukebisu na yandi.’ (Baef. 6:4; Kul. 6:5-7) Sambu na kusadisa bibuti, dibundu ya Yehowa ke basisaka bisadilu mingi ya ke tendulaka Biblia mu mbandu, mikanda, bavideo, bankunga mpi masolo ya ke basikaka na Internet. Ya kieleka, Tata na beto ya zulu mpi Mwana na yandi, ke zolaka baleke. (Luka 18:15-17) Yehowa ke vandaka na kiese mingi ntangu bibuti ke tudilaka yandi ntima mpi ke salaka yonso sambu na kusansa mbote bana na bo ya bo ke zolaka mingi. Kana bibuti ke sala mutindu yai, bo ta sadisa bana na bo na kuzwa dibaku ya kukota na dibuta ya Yehowa mpi na kuvanda mvula na mvula na dibuta na yandi. w21.08 5 § 9

Bantu ya nkaka ke yindulaka nde lukwikilu ke tendula kundima kima mosi yina kele ve ti mambu ya ke monisa nde kima yango kele kibeni kieleka. Kansi Biblia ke monisa nde lukwikilu ke tendula ve kuyindula mutindu yina. Lukwikilu ke tendula kundima nde diambu mosi kele kieleka ata yo ke monana ve mpi yo kele ti mambu ya ke ndimisa kibeni nde diambu yango kele kieleka. Yo yina, ata beto ke monaka ve Yehowa, Yezu mpi Kimfumu, beto kele ti mambu yina ke ndimisa beto kibeni nde Yehowa, Yezu mpi Kimfumu kele. (Baeb. 11:3) Muntu mosi ya siansi yina me kumaka Mbangi ya Yehowa ke tuba nde: “Bambangi ya Yehowa kele ti mambu yina ke monisaka nde mambu yina bo ke kwikilaka kele ya kieleka. Bo ke buyaka ve mambu yonso ya siansi.” Beto lenda kudiyula nde: ‘Kana beto kele ti mambu yina ke monisa nde Nzambi muntu me salaka bima yonso, sambu na nki bantu mingi ke ndimaka ve nde yandi muntu salaka bima yonso?’ Sambu bantu ya nkaka me tadilaka ve mambu yina ke ndimisa nde Nzambi muntu salaka bima yonso. Robert yina me kumaka Mbangi ya Yehowa ke tuba nde: “Na nzo-nkanda, bo vandaka kulonga beto ve nde Nzambi muntu me salaka bima yonso, yo yina mono vandaka kuyindula nde Nzambi ve muntu salaka bima yonso. Ntangu mono kumaka ti bamvula 22, mono longukaka nde Biblia ke pesaka bikuma ya mbote ya ke pusa beto na kundima nde Nzambi muntu salaka bima yonso.” w21.08 15 § 4-5

Beto lenda longuka mambu ya ke monisa nde Yehowa kele mbote kana beto ke tanga Biblia mpi kana beto ke wa bampangi ya nkaka ke tubila mambote yina bo me bakaka. Kansi beto ta bakisa kibeni nde Yehowa kele mbote, kana beto mosi ke “meka” mpi ke mona nde yandi kele mbote. Beto baka mbandu mosi. Beto ke zola kusadila Yehowa na kisalu ya ntangu yonso. Kansi sambu na kusala yo, yo ta lomba nde beto kumisa luzingu na beto pete. Beto ke zaba lusilu ya Yezu yina ke tuba nde, kana beto tula Kimfumu na kisika ya ntete, Yehowa ta pesa beto bima yina beto kele ti yo mfunu. Kansi Yehowa me sadilaka beto yo ntete ve. (Mat. 6:33) Sambu beto ke ndima mambu yai ya Yezu tubaka, beto me sala bikesa ya kusadila ve mbongo mingi, beto me yidika manaka na beto ya kisalu sambu beto longa mingi nsangu ya mbote. Kana beto sala mutindu yai, beto ta mona nde Yehowa ta pesa beto kibeni bima yina beto kele na yo mfunu. Beto mosi ta “meka” sambu na kumona nde Yehowa kele mbote. w21.08 26 § 2

Mambu yina ke salama mpi bubu yai. Bamfumu ya mabundu mingi ke ndimaka bantu ya lukumu, bamvwama mpi bantu ya mayele ya ntoto yai na mabundu na bo. Bo ke bikaka nde bantu ya mutindu yai kuvanda na mabundu na bo, ata bantu yango ke sala mambu yina Yehowa ke zolaka ve. Bamfumu ya mabundu yai ke vwezaka kikesa mpi bikalulu ya mbote ya bansadi ya Yehowa sambu bo ke yindulaka nde bansadi ya Yehowa kele ve bantu ya nene na nsi-ntoto yai. Polo tubaka nde Nzambi me ponaka bantu yina kele bonso “bima yina bantu ke vwezaka.” (1 Bak. 1:26-29) Kansi Yehowa ke monaka nde bansadi na yandi yonso ya kwikama kele mfunu mingi. Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda ve bangindu ya bantu ya nsi-ntoto yai. (Mat. 11:25, 26)Beto fwete sala ngolo na kulanda ve bangindu yina bantu ya nsi-ntoto ke vandaka ti yo sambu na bansadi ya Yehowa. Beto fwete zaba nde Yehowa ke sadilaka kaka bantu ya kudikulumusa sambu na kusala luzolo na yandi. (Nk. 138:6) Yindula mambu mingi yina Yehowa me salaka na nzila ya bantu yina bantu ya nsi-ntoto ke yindulaka nde bo kele mayele ve mpi bo kele ve ngangu. w21.05 8 § 1; 9 § 5-6

Ntumwa Polo monisaka ntonda sambu na lusadisu yina bampangi pesaka yandi. Yandi vandaka muntu ya kudikulumusa mpi yandi ndimaka lusadisu yina bampangi pesaka yandi. (Bafil. 2:19-22) Bampangi ya minunu, beno lenda monisila baleke ya dibundu na beno ntonda na mitindu mingi. Kana bo ke zola kusadisa beno na transpore, kusumbila beno bima to kusadisa beno na mambu ya nkaka ya mfunu, beno ndima lusadisu na bo mpi beno monisila bo ntonda. Beno vila ve nde lusadisu yina ke monisa zola ya Yehowa. Yo ta sala nde kinduku na beno ti baleke yina ke sadisa beno kukuma ngolo. Beno landa kusadisa bo na kukuma banduku ya ngolo ya Yehowa mpi beno songa bo nde beno ke sepelaka mingi na kumona mutindu bo ke salaka ngolo sambu na kusadisa dibundu. Beno lutisa ntangu ti bo mpi beno tela bo masolo ya luzingu na beno. Kana beno sala mutindu yina, ‘beno ta pesa Yehowa matondo’ sambu na baleke yina yandi me bendaka na dibundu.—Bakol. 3:15; Yoa. 6:44; 1 Bate. 5:18. w21.09 11-12 § 12-13

Yehowa ke zolaka bampangi na beto. Kansi yo ke vandaka ve pete ntangu yonso nde beto zola bampangi ya dibuta na beto ya kimpeve mpi beto monisa bo nde beto ke zolaka bo. Bantangu ya nkaka yo ke vandaka mpasi sambu beto me yelaka ve mutindu mosi, beto me katukaka ve kisika mosi, beto me yelaka ve kisika mosi mpi beto ke salaka ve mambu mutindu mosi. Beto yonso ke salaka bifu yina ke pesaka bantu ya nkaka makasi mpi yina ke salaka nde bo vanda ve na kiese. Ata mpidina, beto lenda sala yonso sambu na kuzola bampangi ya dibuta na beto ya kimpeve. Inki mutindu? Beto lenda sala yo kana beto ke landa mbandu ya Tata na beto ya kumonisila bampangi na beto zola. (Baef. 5:1, 2; 1 Yoa. 4:19) Muntu yina ke wilaka bantu mawa ke salaka yonso sambu na kusadisa bo mpi kupesa bo kikesa. Yezu landaka mbandu ya kikalulu ya Yehowa ya kuwila bantu mawa ntangu yandi vandaka kusadila bantu mambu. (Yoa. 5:19) Kilumbu mosi, ntangu yandi monaka kimvuka mosi ya bantu, “yandi wilaka bo mawa sambu bo vandaka kuniokwama mpi kuyungana bonso mameme yina me konda ngungudi.” (Mat. 9:36) Yezu sukaka kaka ve na kuwila bantu mawa. Yandi salaka mambu ya nkaka sambu na kusadisa bo. Yandi belulaka bambefo mpi yandi sadisaka bantu yina vandaka ‘kumona mpasi mpi kunata kilo ya mingi.”—Mat. 11:28-30; 14:14. w21.09 22 § 10-11

Yehowa ke wilaka beto mawa sambu yandi ke zolaka beto. Na nsadisa ya mpeve santu, ntumwa Polo sonikaka nde Nzambi kele “ya kufuluka na mawa.” Na baverse yina, Polo vandaka kutendula nde Nzambi ke wilaka bantu mawa sambu yandi me pesaka bantu ya kukonda kukuka yina yandi me tulaka mafuta dibaku ya kuzinga na zulu. (Baef. 2:4-7) Kansi Yehowa ke wilaka ve kaka bantu yina yandi me tulaka mafuta mawa. Muyimbi-bankunga Davidi sonikaka nde: “Yehowa kele mbote sambu na bigangwa yonso, mpi mawa na yandi ke monanaka na bisalu na yandi yonso.” (Nk. 145:9) Yehowa ke zolaka bantu, yo yina yandi ke wilaka bo mawa ntangu yonso yina yandi ke monaka mambu yina ke pusaka yandi na kusala yo. Yezu ke zabaka mbote kibeni nde Yehowa ke wilaka beto mawa sambu yandi ke zolaka beto mingi. Yezu zingaka ti Tata na yandi na zulu bamvula mingi kibeni na ntwala nde yandi kwisa awa na ntoto. (Bing. 8:30, 31) Mbala mingi, Yezu monaka mutindu Tata na yandi vandaka kuwila bantu yina vandaka kusala masumu mawa. (Nk. 78:37-42) Ntangu Yezu vandaka kulonga, yandi vandaka kutubila mingi kikalulu yina ya mbote ya Tata na yandi ya kuwila bantu mawa. w21.10 8-9 § 4-5

Yehowa pesaka mvutu na kisambu yina na ndinga ya ngolo katuka na zulu mpi yandi tubaka nde yandi ta pesa zina na yandi nkembo. Yezu pesaka zina ya Tata na yandi nkembo ntangu yandi vandaka awa na ntoto. (Yoa. 17:26) Yo yina, Bakristu ya kieleka ke vandaka na kiese ya kusadila zina ya Nzambi mpi na kusonga yo bantu ya nkaka. Na mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto, ntangu fioti na nima ya kukangula dibundu ya Bukristu, Yehowa “tulaka dikebi na mbala ya ntete na makanda sambu na kusola bantu na kati na bo sambu na kunata zina na yandi.” (Bis. 15:14) Bakristu yina ya mvu-nkama ya ntete vandaka na kiese ya kusadila zina ya Nzambi mpi ya kusonga yo bantu ya nkaka. Ya kieleka, bo vandaka kusadila zina ya Nzambi ntangu bo vandaka kulonga mpi ntangu bo vandaka kusonika mikanda ya Biblia. Bo monisaka pwelele nde, bo mpamba bantu zabisaka bantu ya nkaka zina ya Nzambi. (Bis. 2:14, 21) Bubu yai mpi, Bambangi ya Yehowa mpamba bantu ke songaka bantu ya nkaka zina ya Yehowa. w21.10 20-21 § 8-10

Zola ya kwikama ya Yehowa ke zingaka kimakulu. Bangogo yina kele mbala 26 na Nkunga 136. Nkunga 136:1 ke tuba nde: “Beno pesa Yehowa matondo, sambu yandi kele mbote; zola na yandi ya kwikama ke zingaka kimakulu.” Banda na verse 2 tii na 26, bo ke vutukila mbala na mbala bangogo “sambu zola na yandi ya kwikama ke zingaka kimakulu.” Kana beto tanga Nkunga 136, beto ta yituka na kumona nde Yehowa ke monisaka zola ya kwikama na mitindu mingi mpi yandi ke monisaka yo kukonda nsuka. Bangogo yai ya ke vutuka mbala na mbala: “Sambu zola na yandi ya kwikama ke zingaka kimakulu” ke ndimisa beto nde zola ya Nzambi sambu na bansadi na yandi ke sobaka ve. Kuzaba nde Yehowa ke yambulaka ve nswalu na kuzola bansadi na yandi ke pesa beto kibeni kikesa. Kansi yandi ke kangamaka ngolo na bantu yina ke sambilaka yandi mpi yandi ke yambulaka bo ve mingi-mingi na bantangu ya mpasi. Beto me zaba nde Yehowa ke kangamaka ngolo ti beto. Yo ke pesa beto kiese mpi ngolo yina beto kele ti yo mfunu sambu na kulanda kukanga ntima na bampasi na beto mpi kulanda kusambila yandi.—Nk. 31:7. w21.11 4 § 9-10

Keti bantangu ya nkaka nge ke kudiyangisaka sambu na mambu yina ta salama ntama mingi ve, mu mbandu ntangu bo ta fwa mabundu yonso ya luvunu, ntangu Gogi ya Magogi ta nwanisa bansadi ya Nzambi mpi ntangu bitumba ya Armagedoni ta salama? Nge lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ta kuka kubikala ya kwikama ntangu mambu yina ya ke pesa boma ta salama?’ Kana nge ke kudiyulaka bangiufula yina, mambu yina Yezu tubaka na verse ya bubu ta sadisa nge mingi. Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Beno bika ve nde bantima na beno kukuma kisaka-saka. Beno kwikila.” Kana lukwikilu na beto kele ngolo, yo ta sadisa beto na kukanga ntima na konso diambu yina beto lenda kutana ti yo na bilumbu ke kwisa. Kana beto ke yindula mambu yina beto lenda sala bubu yai ntangu beto me kutana ti mambu yina ke meka lukwikilu na beto, beto ta zaba mambu yina beto ta sala sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Yo ta sadisa beto na kuzaba kisika yina beto fwete yidika sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Konso ntangu yina beto ke kanga ntima na diambu mosi ya mpasi, lukwikilu na beto mpi ta kuma ngolo. Yo ta sadisa beto na kukanga ntima na bampasi yina beto ta kutana ti yo na bilumbu ke kwisa. w21.11 20 § 1-2

Ntumwa Polo siamisaka Timoteo mpi Bakristu yonso na kulanda kusala ngolo sambu na kisalu ya kusamuna. (2 Tim. 4:5) Kansi bantangu ya nkaka beto ke kutanaka ti bampasi. Mu mbandu, bampangi yina ke zingaka na bansi yina bamfumu ya luyalu me buyisaka kisalu na beto. Bansadi ya Yehowa ke kutana ti bampasi mingi yina lenda lembisa bo. Mu mbandu, bampangi mingi ke salaka ngolo sambu na kusansa mabuta na bo. Bo ke vandaka ti mpusa ya ngolo ya kusamuna kansi bo ke vandaka ya kulemba na nsuka ya mposo. Bankaka ke salaka ve mingi na kisalu ya Yehowa sambu bo ke belaka maladi yina ke manaka ve, me kumaka minunu to bo ke basikaka ve na banzo. Bankaka ke yindulaka ntangu yonso nde bo kele mfunu ve na meso ya Yehowa. Yo vanda beto ke kutana ti mambu ya nki mutindu, Yehowa lenda pesa beto ngolo ya kukanga ntima na mambu ya mpasi yina beto ke kutana ti yo mpi kulanda kusadila yandi na kutadila makuki na beto. w21.05 20 § 1-3

Bantangu ya nkaka bantu ya nkaka lenda pusa beto na kusala mambu yina ta kanga beto nzila ya kusambila Yehowa na mutindu yina yandi ke zolaka. Kana bo sala mutindu yina, beto fwete baka lukanu mosi ya mfunu. Beto tadila dilongi ya mfunu ya kele na Levi 19:19. Yo ke tuba nde: “Nge fwete lwata ve lele yina bo me tunga ti bansinga ya mitindu zole yina bo me vukisa.” Nsiku yina vandaka kuswaswanisa dikanda ya Izraele ti makanda ya nkaka. Bubu yai, kana Mukristu me lwata bilele yina bo me sala ti bima yina bo me vukisa, mu mbandu coton, lain, polyester, yo kele mbi ve sambu beto kele ve na nsi ya Nsiku ya Moize. Kansi beto ke zolaka ve kuvanda bonso bantu yina ke ndimaka malongi yina kele ve na Biblia mpi bo ke salaka mambu yina Biblia ke buyaka. Ya kieleka, beto ke zolaka bantu ya mabuta na beto mpi bantu yina ke zingaka pene-pene ti beto. Kansi balukanu yina beto ke bakaka na luzingu na beto ke monisaka nde beto ke zolaka kulemfukila Yehowa ata balukanu yango ta sala nde beto vanda ve bonso bantu ya nkaka. Yo kele mfunu mingi kana beto ke sala bikesa ya kukuma santu.—2 Bak. 6:14-16; 1 Pie. 4:3, 4. w21.12 5 § 14; 6 § 16

Nge lenda zwa nzila ya ke nataka na luzingu. Yezu tubaka nde: “Kana beno bikala na ndinga na mono, beno kele kibeni balongoki na mono, mpi beno ta zaba kieleka, ebuna kieleka ta katula beno na kimpika.” (Yoa. 8:31, 32) Yo kele mbote mutindu nge salaka ve bonso bantu ya nkaka kansi nge sosaka kieleka. Nge yantikaka kulonguka mbote-mbote Ndinga ya Nzambi sambu na kuzaba mambu yina yandi ke lomba beto na kusala mpi nge waka malongi ya Yezu. Nge longukaka mpi nde Yehowa ke zolaka nde beto buya malongi ya mabundu ya luvunu mpi beto yambula kusala bafeti ya mabundu ya luvunu. Nge longukaka mpi nde, yo lenda vanda mpasi na kusala mambu yonso yina Yehowa ke lomba beto na kusala mpi na kuyambula bikalulu yina yandi ke zolaka ve. (Mat. 10:34-36) Mbala ya nkaka yo vandaka ve pete sambu nge soba. Ata mpidina, nge salaka yonso sambu na kusoba sambu nge ke zolaka Tata na nge ya zulu. Yandi ke sepelaka ti nge mingi kibeni.—Bing. 27:11. w21.12 22 § 3; 23 § 5

Moize kele mbandu ya mbote sambu yandi ndimaka ndola yina Yehowa pesaka yandi ntangu yandi salaka disumu ya nene. Na dibaku mosi, yandi waka makasi mpi yandi pesaka ve Yehowa lukumu. Yo yina, yandi vandaka ve ti nswa ya kukota na Ntoto ya Lusilu. (Kut. 20:1-13) Ntangu Moize lombaka Yehowa na kutadila diaka lukanu yina yandi bakaka, Yehowa songaka yandi nde: “Kutubila mono diaka ve ata fioti diambu yai.” (Kul. 3:23-27) Ata mpidina, Moize waka ve makasi. Kansi, yandi ndimaka lukanu yina Yehowa bakaka mpi Yehowa landaka kusadila yandi sambu na kutwadisa bantu ya Izraele. (Kul. 4:1) Moize ndimaka bandongisila mpi yandi kele mbandu ya mbote sambu na beto. Moize monisaka nde yandi ndimaka kibeni bandongisila ya Yehowa sambu yandi landaka kusadila Yehowa na mutindu ya mbote ata ntangu yandi vandaka diaka ve ti nswa ya kukota na Ntoto ya Lusilu. Beto ke bakaka mambote ntangu beto ke landaka mbandu ya bantu yina sadilaka Yehowa na mutindu ya mbote bonso Moize. (Bing. 4:10-13) Bampangi mingi me landaka mbandu na bo mpi bo me ndimaka bandongisila. w22.02 11 § 9-10

Na nsungi ya madidi na mvu 32 ya ntangu na beto, Lazare nduku mosi ya ngolo ya Yezu belaka mpi fwaka. (Yoa. 11:3, 14) Lazare vandaka ti bampangi zole ya bankento, Maria mpi Marta. Ntangu Marta waka nde Yezu ke kwisa, yandi kwendaka nswalu kukutana ti Yezu. Meka kumona na mabanza mpasi yina yandi vandaka kuwa ntangu yandi songaka Yezu nde: “Mfumu, kana nge vandaka awa, mpangi na mono zolaka kufwa ve.” (Yoa. 11:21, 32, 33) Ya kieleka, Yezu dilaka mpi sambu yandi bakisaka mpasi yina Maria mpi Marta vandaka kuwa sambu na lufwa ya mpangi na bo. Kana muntu mosi yina nge vandaka kuzola mingi me fwaka, Yehowa ke zaba mbote mpasi yina nge ke wa. Yezu “me fwanana kibeni” ti Papa na yandi. (Baeb. 1:3) Ntangu Yezu dilaka ntangu Lazare fwaka, yandi monisaka mutindu Yehowa ke waka ntangu muntu yina beto vandaka kuzola me fwa. (Yoa. 14:9) Kana muntu yina nge vandaka kuzola me fwa, ndima nde Yehowa ke zaba mbote mpasi ya ngolo yina nge ke wa mpi yo ke sala yandi mpasi mingi. Yandi ke zola kubelula nge na mpasi ya ngolo yina nge ke wa.—Nk. 34:18; 147:3. w22.01 15 § 5-7

Kana nge ke baka ntangu ya kusolula ti Yehowa, ya kuwidikila yandi mpi ya kuyindula yandi, nge ta baka mambote mingi. Ya ntete, nge ta baka balukanu ya mbote. Biblia ke songa beto nde “muntu yina ke tambulaka ti bantu ya mayele ta kuma mayele.” (Bing. 13:20) Ya zole, nge ta kuma longi ya mbote. Ntangu beto ke longukaka Biblia ti bantu, beto ke zolaka kusadisa bo ntete-ntete na kukwenda pene-pene ya Yehowa. Kana beto ke solula mingi ti Tata na beto ya zulu na kisambu, beto ta kuma kuzola yandi diaka mingi mpi beto ta kuma kulonga diaka mbote balongoki na beto na kuzola yandi. Beto baka mbandu ya Yezu. Yandi vandaka kutuba mambu ya me tala Papa na yandi ti kikesa yonso mpi na zola yonso. Yo sadisaka balongoki na yandi na kuzola mpi Yehowa. (Yoa. 17:25, 26) Ya tatu, lukwikilu na nge ta kuma ngolo. Inki ke salamaka kana nge me lomba Yehowa na kutwadisa nge, na kupesa nge kikesa to na kusadisa nge? Ntangu yonso yina Yehowa ke pesaka mvutu na bisambu yina, lukwikilu na nge ke kumaka ngolo.—1 Yoa. 5:15. w22.01 30 § 15-17

Yehowa ke lomba beto na kukatula bangindu ya mbi mpi na kuyambula bikalulu ya mbi. Sambu yandi ke zolaka beto mingi kibeni mpi yandi ke zolaka nde beto vanda ti luzingu ya mbote. (Yez. 48:17, 18) Yandi me zaba nde bantu yina ke salaka ve bikesa ya kukatula bangindu ya mbi, ke kudipesaka mpasi mpi bo ke pesaka bantu ya nkaka mpasi. Yo ke salaka yandi mpasi kana beto ke kudipesa mpasi mpi beto ke pesa bantu ya nkaka mpasi. Na luyantiku, banduku na beto ya nkaka mpi bantu ya mabuta na beto lenda seka beto sambu beto ke sala bikesa ya kusoba kimuntu na beto. (1 Pie. 4:3, 4) Bo lenda songa beto nde beto kele ti nswa ya kusala konso kima yina beto me zola. Beto fwete bika ve nde bantu ya nkaka kusonga beto mambu yina beto fwete sala. Na kutuba masonga, bantu yina ke buyaka bansiku ya Yehowa, ke vandaka ve kibeni na kimpwanza. Bo ke bikaka nde nsi-ntoto yai ya Satana kupusa bo na kusala mambu. (Bar. 12:1, 2) Beto yonso fwete pona kana beto ta landa kuvanda ti kimuntu ya ntama yina ke pusaka muntu na kusala masumu mpi na kulanda nsi-ntoto yai ya Satana. To kana beto ta ndima nde Yehowa kusadisa beto na kusoba sambu beto kuma bantu ya mbote.—Yez. 64:8. w22.03 3 § 6-7

Kana beto ke yindulula mambu yina beto ke tanga na Biblia, yo ta sadisa beto na kuvanda ti mabanza ya mbote ntangu beto ke kutana ti bampasi. Beto tadila mutindu Biblia sadisaka mufwidi mosi yina vandaka na mpasi mingi. Nkuluntu mosi songaka yandi nde yandi lenda baka malongi mingi na mukanda ya Yobi. Ntangu yandi tangaka yo, ntete yandi pesaka Yobi foti sambu na mabanza ya mbi yina Yobi vandaka na yo. Na mabanza na yandi, yandi songaka Yobi nde: “Yobi, kuyindula ve kaka bampasi na nge.” Kansi na nima yandi bakisaka nde kikalulu na yandi vandaka bonso ya Yobi. Yo sadisaka yandi na kusoba mabanza na yandi mpi yo sadisaka yandi na kukanga ntima na bampasi yina yandi kutanaka ti yo ntangu bakala na yandi fwaka. Yehowa ke pesaka beto ngolo ntangu beto ke vukanaka ti bampangi na beto Bakristu. Polo sonikaka nde yandi vandaka ti mfunu ya ‘kupesana kikesa’ ti bampangi na yandi ya kimpeve.—Bar. 1:11, 12. w21.05 22 § 10-11; 24 § 12

Yehowa songaka bantu ya Izraele nde: “Babakala na nge yonso fwete kwenda na ntwala ya Yehowa Nzambi na nge na kisika yina yandi me sola, mbala tatu na mvula.” (Kul. 16:16) Yo lombaka nde bo yambula banzo na bo mpi bilanga na bo mpi bantu ya kutanina yo vandaka ve. Kansi Yehowa songaka bo nde: “Ata muntu mosi ve ta yuma ntima sambu na insi na nge na ntangu nge ta tombuka sambu na kumona luse ya Yehowa Nzambi na nge.” (Kub. 34:24) Sambu bantu ya Izraele vandaka kutudila Yehowa ntima ya mvimba, bo vandaka kukwenda na bankinsi yina vandaka kusalama konso mvula. Bo vandaka kubaka balusakumunu mingi. Mu mbandu, bo vandaka kubakisa diaka mbote Nsiku ya Nzambi, bo vandaka kuyindula bumbote ya Nzambi mpi bo vandaka kusepela kuvukana ti bampangi sambu na kupesana kikesa. Beto ke bakaka mpi mambote ya mutindu mosi ntangu beto ke salaka yonso sambu na kukwenda na balukutakanu. Yehowa ke waka kiese mingi ntangu yandi ke monaka beto ke yidika mbote bamvutu mpi bakomantere ya nkufi sambu na kupesa na balukutakanu. w22.03 22 § 9

Yehowa vandaka kupesa Yezu formasio sambu na mukumba na yandi ya Nganga-Nzambi ya Nene. Yezu bakisaka nde yo kele mpasi mingi na kulemfukila Nzambi ntangu muntu ke kutana ti mpasi ya ngolo. Yandi niokwamaka mingi, yo yina yandi lombaka lusadisu “ti kudila ya ngolo mpi mansanga.” Sambu Yezu niokwamaka mingi, yandi ke bakisaka bampusa na beto mpi yandi lenda “sadisa” beto ntangu beto “ke mekama.” Beto ke pesaka Yehowa mersi mingi sambu yandi me pesaka beto Nganga-Nzambi ya Nene yina ‘ke wilaka beto mawa sambu na bifu na beto.’ (Baeb. 2:17; 4:14-16; 5:7-10) Yehowa pesaka nzila nde bo niokula Yezu mingi kibeni sambu na kupesa mvutu na ngiufula yai ya mfunu: Keti bantu lenda bikala ya kwikama na Nzambi ata ntangu bo ke kutana ti bampasi ya ngolo? Satana buyaka mpi yandi tubaka nde bantu ke sadilaka Nzambi sambu na bikuma ya bwimi mpi nde bo ke zolaka ve Yehowa. (Yobi 1:9-11; 2:4, 5) Yezu bikalaka ya kwikama mpi yandi monisaka nde Satana kele muntu ya luvunu. w21.04 16-17 § 7-8

Na ntwala ya kubaka mbotika, longoki ya Biblia fwete sadila mambu yina Biblia ke longaka. Kana longoki ke sadila mambu yina yandi ke longuka, yandi ta kuma bonso “muntu ya mayele” yina Yezu tubilaka na kingana na yandi; muntu ya mayele yina timunaka dibulu ya nda sambu na kutunga nzo na yandi na zulu ya ditadi. (Mat. 7:24, 25; Luka 6:47, 48) Sadisa longoki ya Biblia na kusala bansoba ya nene na luzingu na yandi. (Mar. 10:17-22) Yezu zabaka nde yo ta vanda mpasi sambu muntu yina kele mvwama kuteka bima na yandi yonso. (Mar. 10:23) Kansi Yezu songaka mvwama mosi na kusala yo. Sambu na nki? Sambu Yezu vandaka kuzola yandi. Bantangu ya nkaka, beto lenda siamisa ve longoki ya Biblia na kusadila mambu yina yandi ke longuka sambu beto lenda yindula nde yandi ta kuka ve kusala bansoba ya me fwana. (Bakol. 3:9, 10) Kansi kana nge solula ti yandi nswalu na yina me tala bansoba yina yo ke lomba nde yandi sala, yandi lenda yantika kusala yo mbala mosi. Kana nge me sala mutindu yai, yandi ta bakisa nde nge ke zolaka yandi.—Nk. 141:5; Bing. 27:17. w21.06 3 § 3, 5

Ntumwa Piere ke tubila mbandu ya mbote yina Yezu pesaka mutindu yandi kangaka ntima na bampasi. Katula yina, beto lenda landa mbandu ya Yezu na mambu ya nkaka yina yandi salaka. (1 Pie. 2:18-25) Ya kieleka, mambu yonso yina Yezu tubaka mpi salaka kele mbandu ya mbote yina beto fwete landa. Keti beto lenda landa mbandu ya mbote ya Yezu ata beto kele bantu ya kukonda kukuka? Ee. Kuvila ve nde Piere tubaka nde beto fwete “landa bitambi ya [Yezu] mbote-mbote” kansi yandi tubaka ve nde beto fwete landa yo na mutindu ya kukuka. Kana beto landa bitambi na yandi mbote-mbote, ata beto kele bantu ya kukonda kukuka beto ta sadila mambu yai ya ntumwa Yoane tubaka: “Beno tambula mutindu muntu yina [Yezu] tambulaka.” (1 Yoa. 2:6) Kana beto landa bitambi ya Yezu beto ta kuma banduku ya ngolo ya Yehowa. Sambu na nki beto ke tuba mutindu yai? Yezu pesaka mbandu ya mbote na mutindu ya kusepedisa Nzambi. (Yoa. 8:29) Yo yina kana beto landa bitambi na yandi, beto ta sepedisa Yehowa. Kana beto sala mutindu yina Tata na beto ya zulu ta pusana pene-pene na beto sambu yandi ke pusanaka pene-pene ya bantu yina ke salaka ngolo sambu na kukuma banduku na yandi.—Yak. 4:8. w21.04 3 § 4-6

Yehowa ke monaka bikalulu na beto ya mbote. Yandi ke zabaka nde beto lenda kuma bantu ya mbote mpi yandi ke sadisaka beto na kukuma banduku na yandi. Kana beto ke bikala ya kwikama na yandi, yandi ta landa kuvanda nduku na beto mvula na mvula. (Yoa. 6:44) Kana beto ke ndima kibeni nde Yehowa ke zolaka beto mpi ke sadisaka beto, beto ta landa kusadila yandi na ntima ya mvimba ata ntangu beto ke kutana ti bampasi. Kansi kana beto ke ndima ve nde Nzambi ke zolaka beto, ‘ngolo na beto ta vanda fioti.’ (Bing. 24:10) Kana beto me lemba nitu mpi ke ndima ve nde Nzambi ke zolaka beto, beto ta nunga ve Satana. (Baef. 6:16) Bubu yai, Bakristu ya nkaka ya kwikama ke ndimaka ve nde Yehowa ke zolaka bo mpi yo me lembisaka lukwikilu na bo. Inki beto fwete sala kana beto me kuma kuyindula nde Nzambi ke zolaka beto ve? Beto fwete katula bangindu yina nswalu. Samba Yehowa sambu yandi sadisa nge na kukatula ‘bangindu yina ke yangisa’ nge mpi nge yingisa yo na ‘ngemba ya Nzambi yina ta tanina ntima na nge mpi mabanza na nge.’ (Nk. 139:23; Bafil. 4:6, 7) Kuvila ve nde nge kele ve nge mosi. w21.04 20 § 1; 21 § 4-6

Inki mutindu nge kumaka Mbangi ya Yehowa? Mbala ya nkaka nge waka “nsangu ya mbote” na bibuti na nge, na nduku na nge ya kisalu to ya nzo-nkanda to na nzila ya mpangi mosi yina vandaka kusamuna nzo na nzo. (Mar. 13:10) Na nima, mpangi mosi yantikaka kulonguka Biblia ti nge. Ntangu nge yantikaka kulonguka, nge kumaka kuzola Yehowa mpi nge bakisaka nde Yehowa ke zolaka nge. Yehowa sadisaka nge na kuzaba kieleka, nge me kumaka longoki ya Yezu Kristu mpi nge kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. (Yoa. 6:44) Ntembe kele ve nde nge ke pesaka Yehowa mersi sambu yandi sadilaka mpangi mosi sambu na kulonga nge kieleka mpi yandi ndimaka nde nge kuma nsadi na yandi. Mutindu beto me zaba kieleka, beto kele ti dibaku ya kusadisa bantu ya nkaka na kukwisa kukuta beto na nzila yina ke nata na luzingu. Yo lenda vanda nde beto ke samunaka nzo na nzo kukonda mpasi kansi kulonguka Biblia ti bantu lenda vanda mpasi sambu na beto. w21.07 2 § 1-2