Juillet

Yehowa ke zolaka nde bo basisa muntu yina me sala disumu mpi me balula ve ntima na dibundu. Yo ke sadisaka muntu yina me sala mbi mpi bantu ya nkaka. Bampangi ya nkaka na dibundu lenda tuba nde, bankuluntu bakaka ve lukanu ya mbote ya kubasisa muntu na dibundu. Kansi kuvila ve nde, mbala mingi bampangi yina ke tubaka mutindu yina ke zolaka ve kutuba mambu ya mbi ya muntu yina salaka disumu salaka. Beto ke zabaka ve mambu yonso. Yo yina, tula ntima nde bankuluntu yina sambisaka muntu yina salaka mbi salaka yonso sambu na kusadila mambu yina Biblia ke tubaka sambu na diambu yina mpi bo sambisaka “sambu na Yehowa.” (2 Bans. 19:6) Kana nge ndima lukanu yina bankuluntu bakaka ya kubasisa muntu yina nge ke zolaka na dibundu, nge lenda sadisa yandi na kuvutukila Yehowa. Mpangi Elizabeth ke tuba nde: “Yo vandaka mpasi mingi sambu beto solula ve ata fioti ti mwana na beto ya mbuta yina bo basisaka na dibundu. Kansi ntangu yandi vutukaka na dibundu, yandi tubaka nde yo vandaka mbote mutindu bo basisaka yandi na dibundu.” Na nima yandi tubaka nde yandi bakaka malongi mingi ya mbote. w21.09 28-29 § 11-12

Yindula mambu ya mufwidi yina. Ntembe kele ve nde yandi vandaka ti mfunu ya kupesa Yehowa makabu mingi. Yo yina, yandi pesaka yonso yina yandi vandaka ti yo; yandi pesaka Yehowa dikabu ya kuluta mfunu. Yezu zabaka nde dikabu na yandi vandaka mfunu mingi na meso ya Tata na yandi. Yo kele dilongi mosi ya mfunu sambu na beto. Yehowa ke sepelaka ntangu beto ke pesaka yandi makabu na beto ya kuluta mbote disongidila kisalu yina beto ke sadilaka yandi na ntima na beto ya mvimba mpi na moyo na beto ya mvimba. (Mat. 22:37; Bakol. 3:23) Yehowa ke vandaka na kiese ntangu yandi ke monaka mutindu beto ke salaka yonso sambu na kusadila yandi. Yo ke tendula ntangu yina beto ke lutisaka mpi ngolo yina beto ke pesaka na kisalu na yandi disongidila kusamuna mpi kukwenda na balukutakanu. Inki mutindu nge lenda sadila dilongi yina nge ke baka na disolo ya mufwidi sambu na kusadisa bantu ya nkaka? Yindula bantu yina nge lenda ndimisa nde Yehowa ke sepelaka ti kisalu yina bo ke salaka sambu na kusadila yandi. Yo lenda vanda nde mpangi-nkento mosi ya mununu yina mbala ya nkaka ke kudiyangisa to ke kudimona mfunu ve sambu sante na yandi ke pesa yandi ve nzila ya kusamuna mingi. w21.04 6 § 17, 19-20

Yehowa me zaba ntangu ya mbote yina yandi ta fwa nsi-ntoto yai. Ntima-nda ya Yehowa me salaka nde bantu mingi kuzaba yandi mpi bubu yai bamilio ya bantu ke sambila yandi. Bantu yai yonso kele na kiese sambu Yehowa kangaka ntima bamvula mingi sambu bo butuka, bo longuka na kuzola yandi mpi bo kudipesa na yandi. Yo ta monana kibeni pwelele nde lukanu ya Yehowa ya kukanga ntima vandaka lukanu mosi ya mbote ntangu yandi ta sakumuna bamilio ya bantu yina ta kanga ntima tii na nsuka. Mbandu ya Yehowa ya kukanga ntima ke sadisa beto mpi na kukanga ntima na kiese. Ata Satana me nataka bampasi mingi, Yehowa kele kaka “Nzambi ya kiese.” (1 Tim. 1:11) Beto mpi lenda landa kuvanda na kiese ntangu beto ke vingila ti ntima-nda yonso ntangu yina Yehowa ta santisa zina na yandi, ta nwanina luyalu na yandi, ta manisa mambu yonso ya mbi mpi ta katula bampasi na beto yonso. Yo yina beto fwete kanga ntima mpi kubaka kikesa, sambu beto ke zaba nde Tata na beto ya zulu ke kangaka mpi ntima. w21.07 13 § 18-19

Bantu mingi na mvu-nkama ya ntete kwikilaka ve na Yezu. Sambu na bo, Yezu vandaka mwana ya nsukami mosi yina vandaka kusala bisalu ya mabaya. Yandi vandaka muntu ya Nazareti, mbanza yina bantu vandaka kumona kukonda mfunu. Natanaele, yina kumaka longoki ya Yezu, tubaka ntete nde: “Keti kima mosi ya mbote lenda basika na Nazareti?” Yo lenda vanda nde yandi vandaka kuyindula mambu yina kele na Mika 5:2, yina tubaka nde Mesia ta butuka na Betelemi kansi ve na Nazareti. Profete Yezaya tubaka nde bambeni ya Yezu ta tula ve dikebi “na mambu ya me tala mutindu na yandi ya kuzinga.” (Yez. 53:8; noti na nsi ya lutiti.) Kana bantu yai bakaka ntangu ya kutadila mambu yonso, bo zolaka kubakisa nde Yezu butukaka na Betelemi mpi nde yandi vandaka na dikanda ya ntotila Davidi. (Luka 2:4-7) Yezu butukaka na kisika yina Biblia tubilaka na Mika 5:2. Ebuna, nki salaka nde bantu kundima ve nde Yezu vandaka Mesia? Bo bakaka lukanu nswalu kukonda kuyindula. Bo tadilaka ve mambu yonso, yo yina bo ndimaka ve Yezu. w21.05 2-3 § 4-6

Biblia ke tubilaka bambandu ya mbote ya bantu yina Yehowa sakumunaka sambu bo waka bandongisila. Beto tadila mbandu ya Yobi. Ata yandi vandaka kuzola Nzambi mpi yandi vandaka kuzola kusepedisa yandi, yandi vandaka ve muntu ya kukuka. Ntangu yandi kutanaka ti bampasi ya ngolo, yandi tubaka mambu ya mbi. Yo yina Elihu ti Yehowa pesaka yandi bandongisila. Inki yandi salaka? Yandi tubaka nde: “Mono tubaka kansi kukonda kubakisa . . . Mono me wa mawa sambu na mambu yina mono tubaka, mpi mono me vanda na mfututu mpi na putulu ya tiya sambu na kumonisa nde mono me balula ntima.” (Yobi 42:3-6, 12-17) Yandi monisaka kibeni nde yandi vandaka muntu ya kudikulumusa ntangu yandi ndimaka ndongisila yina Elihu pesaka yandi, ata Elihu vandaka leke na yandi ya bamvula mingi kibeni. (Yobi 32:6, 7) Kikalulu ya kudikulumusa ta sadisa beto mpi na kusadila bandongisila yina bo me pesa beto ata beto ke yindula nde yo lombaka ve nde bo pesa beto yo, to ata muntu yina me pesa beto yo kele leke. Beto yonso fwete yedisa mingi mbuma ya mpeve mpi beto fwete kuma bansamuni, balongi ya mbote ya nsangu ya mbote. w22.02 11 § 8; 12 § 12

Beto yonso na dibundu kele ti mukumba ya kuzola bampangi mpi ya kusala nde dibundu kuvanda na ngemba sambu ata muntu mosi ve kudiwa yandi mosi. Mambu yina beto ke sala mpi ke tuba lenda sadisa bampangi mingi. Inki nge lenda sala sambu na kusadisa bampangi yina bantu ya mabuta na bo kele ve Bambangi ya Yehowa na kudiwa ve bo mosi na dibundu? Sala kinduku ti bampangi ya mpa. Beto ta sala yo kana beto ke yamba bampangi ya mpa na dibundu na kiese yonso. (Bar. 15:7) Beto fwete suka ve kaka na kupesa bo mbote. Beto fwete kumisa kinduku na beto ti bo ngolo konso ntangu. Yo yina, vanda mawete mpi monisa nde nge ke tudila bampangi ya mpa dikebi. Kuyula bo ve bangiufula yina lenda pesa bo nsoni, kansi sosa kubakisa mambu yina bo ke kutana ti yo. Yo lenda vanda mpasi sambu bampangi ya nkaka kutuba mambu yina ke yangisa bo, yo yina kupusa bo ve na kutuba na kingolo-ngolo. Na mawete yonso, yula bo bangiufula ya mayele mpi widikila bo ti ntima-nda yonso ntangu bo ke pesa bamvutu. Mu mbandu, nge lenda yula bo nki mutindu bo zabaka kieleka. w21.06 11 § 13-14

Beto ke sepelaka ti mukumba na beto ya kusadila Yehowa na bumosi na “kimvuka mosi” na nsi ya lutwadisu ya “ngungudi mosi.” Mukanda Beto Mevukana Sambu na Kusala Luzolo ya Yehowa, lutiti 165 ke tuba nde: “Mutindu nge ke baka mambote ya bumosi yai, nge kele ti mukumba ya kutanina yo.” Yo yina, beto fwete “sala bikesa sambu na kutadila bampangi na beto mutindu Yehowa ke tadilaka bo.” Beto yonso, disongidila “bantu ya kukonda mfunu” kele mfunu mingi na meso ya Yehowa. Keti nge ke tadilaka mpi bampangi na nge mutindu yai? Yehowa ke monaka mpi ke sepelaka ti mambu yonso yina nge ke salaka sambu na kusadisa bampangi mpi kutudila bo dikebi. (Mat. 10:42) Beto ke zolaka bampangi na beto mingi. Yo yina, beto “baka lukanu ya kutula ve kima mosi ya ke budisaka sakuba to sakuba na ntwala ya mpangi na beto.” (Bar. 14:13) Beto ke monaka nde bampangi na beto me luta beto mpi beto ke zolaka kulolula bo na ntima ya mvimba. Beto fwete bika ve nde mambu yina bampangi ya nkaka ke sala kubudisa beto sakuba. Kansi beto “landa mambu yina ke kotisaka ngemba mpi mambu yina ke sadisaka na kupesana kikesa.”—Bar. 14:19. w21.06 24 § 16-17

Kana beto ke longuka mbote-mbote mambu yina Ndinga ya Nzambi mpi dibundu na yandi ke longaka beto, mpi kana beto ke sadila yo, malembe-malembe beto ta kuma ti bikalulu yina Kristu ke vandaka ti yo. Beto ta zaba mpi Nzambi mbote. Yezu sadilaka mbandu mosi sambu na kutendula mutindu nsangu ya Kimfumu yina beto ke longaka kele bonso nkeni ya fioti yina ke yelaka malembe-malembe na bantima ya bantu ya masonga. Yandi tubaka nde: “Bankeni ke mena mpi ke yela—kansi yandi [muntu yina ke kuna] ke zaba ve mutindu yo ke salama. Na yo mosi, ntoto ke buta mbuma malembe-malembe, ntete mwa-nti, na nima ntu, na nsuka mbuma ya mvimba na kati ya ntu yina.” (Mar. 4:27, 28) Yandi zolaka kutuba nde kaka mutindu nti ke yelaka malembe-malembe, muntu yina ke ndimaka nsangu ya Kimfumu ke yelaka mpi na kimpeve malembe-malembe. Mu mbandu, ntangu balongoki ya masonga ya Biblia ke yantikaka kukuma banduku ya Yehowa, beto ke monaka bansoba mingi ya mbote yina bo ke salaka. (Baef. 4:22-24) Kansi beto fwete vila ve nde Yehowa muntu ke salaka nde nkeni yina ya fioti kuyela. w21.08 8-9 § 4-5

Beto ta zwa kiese kana beto ke sosa yo na kisika ya mbote. Muntu yina ke sepelaka ti “bima yina meso ke mona” ke sepelaka ti bima yina yandi kele ti yo, mu mbandu mambu yina yandi lenda sala. Kansi muntu yina “ke landaka banzala na yandi” ke vandaka ve na kiese ata fioti. Inki dilongi beto ke baka? Sambu na kuvanda na kiese, beto fwete tula dikebi na bima yina beto kele ti yo mpi na balukanu yina beto ta kuka kulungisa. Keti beto lenda sepela kibeni ti bima yina beto kele ti yo? Bantu mingi ke yindulaka nde yo lenda salama ve sambu beto ke zolaka kulanda kulonguka mutindu ya kusala mambu ya mpa. Kansi diambu ya kieleka kele nde beto lenda sepela kibeni ti bima yina beto kele ti yo. Inki mutindu? Mbandu ya batalanta yina Yezu pesaka ya kele na Matayo 25:14-30 ta sadisa beto na kusepela ti bima yina beto kele ti yo. Beto ta mona mambu yina beto fwete sala sambu na kuvanda na kiese mpi kusepela diaka mingi ti bima yina beto kele ti yo. w21.08 21 § 5-6

Yehowa ke zolaka mingi bantu yina “ke niokwama mpi yina kele ti mabanza ya kudikulumusa.” Bankuluntu mpamba ve bantu lenda pesa bampangi na beto kikesa kansi beto yonso. Sambu na kusala yo, beto fwete tudila bo dikebi ya masonga. Yehowa ke zola nde beto zola mameme na yandi yai ya kele mfunu mingi, mutindu yandi ke zolaka bo. (Bing. 19:17) Beto lenda sadisa mpi bampangi kana beto ke monisa kikalulu ya kudikulumusa mpi kana beto ke kudisikisa ve. Sambu kana beto ke kudisikisa, yo lenda sala nde bampangi kuwila beto kimpala. Beto ke sadilaka mayele na beto mpi mambu yina beto me zaba sambu na kupesana kikesa. (1 Pie. 4:10, 11) Mutindu Yezu vandaka kusadila balongoki na yandi mambu lenda sadisa beto mpi na kusadila bantu ya nkaka mambu bonso yandi. Yandi vandaka muntu ya kuluta nene. Kansi yandi vandaka muntu ya “mawete mpi ya kudikulumusa na ntima.” (Mat. 11:28-30) Yandi vandaka kulonga na mutindu ya pete mpi yandi vandaka kusadila bambandu yina vandaka kusimba bantima ya bantu ya kukonda mfunu.—Luka 10:21. w21.07 23 § 11-12

Vanda ti kikalulu ya kusolula ti bampangi ya minunu. Bo lenda mona diaka ve mbote, bo lenda kuma kutambula malembe-malembe mpi bo lenda kuma kutuba diaka ve mbote. Kansi bo ke zolaka kaka kusala kisalu ya Yehowa mpi bo me salaka “zina ya mbote” na meso na yandi. (Lon. 7:1) Kuvila ve nde Yehowa ke bakaka bo na valere. Landa kupesa bo lukumu. Vanda bonso Elisha. Yandi kangamaka ngolo ti Eliya tii ntangu Eliya fwaka. Elisha songaka Eliya mbala tatu nde: “Mono ta yambula nge ve.” (2 Bant. 2:2, 4, 6) Yula bampangi ya minunu bangiufula ya mbote sambu na kutudila bo dikebi ya masonga. (Bing. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2) Mu mbandu, nge lenda yula bo bangiufula yai: “Ntangu nge vandaka leke, nki ndimisaka nge kibeni nde nge me zwa kieleka?” “Inki mutindu mambu yina nge kutanaka ti yo sadisaka nge na kukangama ngolo na Yehowa?” “Inki sadisaka nge na kulanda kusadila Yehowa na kiese yonso?” (1 Tim. 6:6-8) Na nima widikila bo ntangu bo ke tela nge masolo na bo. w21.09 5 § 14; 7 § 15

Kana nge ke sala yonso sambu na kulemfuka na nsiku ya kusamuna mpi ya kukumisa bantu balongoki, nge ta monisa nde nge ke zolaka Nzambi. (1 Yoa. 5:3) Yindula fioti: Zola na nge sambu na Yehowa me pusaka nge dezia na kusamuna nzo na nzo. Keti yo vandaka pete sambu nge lemfuka na nsiku yai? Mbala ya nkaka yo vandaka ve pete. Mbala ya nkaka ntangu nge samunaka nzo na nzo na mbala ya ntete, nge waka boma. Kansi nge zabaka nde yo kele kisalu yina Yezu ke zola nde nge sala mpi nge lemfukaka na nsiku yina. Na nima ya kusamuna mingi, ntembe kele ve nde nge me kumaka kusamuna nzo na nzo kukonda mpasi. Ebuna kulonguka Biblia ti muntu, keti yo ke pesaka nge mpi boma? Mbala nkaka yo ke pesaka nge boma. Kansi kana nge lomba Yehowa na kusadisa nge na kukatula boma mpi na kupesa nge kikesa ya kulonguka Biblia ti bantu, Yehowa ta pesa nge nzala ya ngolo ya kukumisa bantu balongoki. w21.07 3 § 7

Na ntangu ya ntama, bo vandaka kutula bampika kidimbu sambu na kumonisa ba-nkwa na bo. Mutindu mosi bubu yai, konso muntu fwete vingila nde bo tula yandi kidimbu na diboko to na mbunzu sambu na kumonisa muntu yina yandi ke pesaka maboko. Na bilumbu yai ya nsuka, bamfumu ya luyalu ta zola nde konso muntu kumonisa na mambu yina yandi ke yindula mpi na mambu yina yandi ke sala nde yandi ke pesa bo maboko. Keti beto ta ndima nde bo tula beto kidimbu yina mpi keti beto ta ndima kupesa maboko na bamfumu ya luyalu ya nsi-ntoto yai? Bantu yina ta buya nde bo tula bo kidimbu yina ta kutana ti bampasi ya ngolo mpi bo ta kuma na kigonsa. Mukanda ya Kusonga ke tuba nde: ‘Ata muntu mosi ve ta sumba to ta teka katula kaka muntu yina kele ti kidimbu.’ (Kus. 13:17) Kansi bansadi ya Nzambi ke zaba mambu yina Nzambi ta sala bantu yina kele ti kidimbu yina Kusonga 14:9, 10 ke tubila. Bo ta ndima ve kidimbu yina, kansi yo ta vanda bonso nde bo me sonika na maboko na bo nde: “Ya Yehowa.” (Yez. 44:5) Yai kele ntangu ya kusala yonso sambu na kukangama na Yehowa. Kana beto sala mutindu yina, Yehowa ta wa kiese mpi yandi ta tuba nde beto kele ya yandi. w21.09 18 § 15-16

Sambu na kusala mbote kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, beto lenda sosa lusadisu ya bampangi ya nkaka. Ntumwa Polo songaka Timoteo bametode ya kisalu ya kusamuna mpi ya kulonga mpi yandi siamisaka Timoteo na kusadila bametode yina sambu na kusadisa bantu ya nkaka. (1 Bak. 4:17) Bonso Timoteo, beto lenda longuka mambu mingi na bansamuni ya kuyela na dibundu na beto. Diaka, beto fwete samba Yehowa sambu yandi sadisa beto. Lomba Yehowa na kusadisa nge ntangu yonso yina nge ke samuna. Beto ke vandaka ti mfunu ya mpeve santu na yandi sambu yo sadisa beto na mambu yonso yina beto ke salaka. (Nk. 127:1; Luka 11:13) Ntangu nge ke samba Yehowa, songa yandi na pwelele yonso mambu yina nge kele ti yo mfunu. Mu mbandu, lomba yandi na kusadisa nge na kuzwa muntu yina lenda ndima nsangu. Beto fwete bumba mpi ntangu sambu na kusala kulonguka na beto mosi. Ndinga ya Nzambi ke tuba nde: “Beno kudindimisa luzolo ya Nzambi yina kele ya mbote, yina yandi lenda ndima, mpi yina kele ya kukuka.” (Bar. 12:2) Kana beto ke longuka, beto ta zaba Nzambi mbote kibeni. Na nima, ntangu beto ta longa bantu ya nkaka mambu ya me tala yandi, bo ta bakisa nde beto ke ndimaka kibeni mambu yina beto ke longaka. w21.05 18 § 14-16

Inki mutindu nge ta wa kana nge me sala bikesa mingi mpi nge me samba mingi sambu na longoki na nge ya Biblia kansi yandi ke yela ve mpi yo ke lomba nde beno zenga kulonguka Biblia ti yandi? To nki mutindu nge ta wa kana nge me longukaka ntete ve Biblia ti muntu tii na mbotika? Keti nge ta kudipesa foti to nge ta yindula nde Yehowa me sadisa nge ve na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote? Inki ke sadisaka Yehowa na kumona nde beto me sala mbote kisalu ya kulonga nsangu ya mbote? Yehowa ke tulaka dikebi na bikesa yina beto ke salaka mpi mutindu beto ke landaka kulonga nsangu ya mbote. Yehowa ke sepelaka ntangu beto ke longaka nsangu ya mbote ti kikesa yonso sambu beto ke zolaka yandi ata bantu kundima yo to ve. Polo sonikaka nde: “Nzambi me konda ve lunungu sambu yandi vila kisalu na beno mpi zola yina beno monisaka sambu na zina na yandi, mutindu beno me sadilaka basantu mpi beno ke landa kusadila bo.” (Baeb. 6:10) Yehowa ke vilaka ve bikesa na beto mpi zola na beto sambu na yandi ata beto me longukaka ve Biblia ti muntu tii na mbotika. Yo yina, mambu yina Polo tubaka ya kele na verse ya bubu, ke tadila nge mpi. w21.10 25 § 4-6

Mutindu Yezu sadilaka balongoki na yandi mambu monisaka nde yandi vandaka ntima-mbote mpi yandi vandaka kuzola bo. Yandi zabaka nde bo yonso vandaka ve mayele kiteso mosi mpi mambu ya luzingu na bo vandaka ve mutindu mosi. Yo yina bo yonso lendaka ve kusala mambu kiteso mosi mpi bo lendaka ve kusamuna kiteso mosi. Kansi, yandi sepelaka ti bikesa yina bo yonso vandaka kusala na ntima ya mvimba. Kingana ya Yezu ya batalanta ke monisa nde, yandi vandaka kusepela ti bikesa yina konso muntu vandaka kusala. Na kingana yina, mfumu pesaka konso mpika kisalu “na kutadila mayele na yandi.” Mpika mosi na kati ya bampika zole yina ya mayele, zwaka diaka batalanta mingi kuluta bo. Kansi mfumu sikisaka bo yonso zole mpi yandi songaka konso mpika na kati na bo zole nde: “Yo kele mbote, mpika ya mbote mpi ya kwikama!” (Mat. 25:14-23) Mutindu Yezu ke sadilaka beto mambu ke monisaka nde yandi kele ntima-mbote mpi yandi ke zolaka beto. Yandi ke zaba nde beto yonso kele ve mayele mutindu mosi mpi mambu ya luzingu na beto kele ve mutindu mosi. Yandi ke sepelaka ntangu beto ke salaka bikesa na ntima ya mvimba. Beto fwete sadila mpi bantu mambu mutindu Yezu ke sadilaka beto mambu. w21.07 23 § 12-14

Ntotila Davidi vandaka ve kuwila bantu mawa ntangu yonso. Mu mbandu, Nabale vandaka muntu ya nku. Yandi fingaka Davidi mpi yandi buyaka kupesa Davidi ti bantu na yandi madia. Yo pesaka Davidi makasi mingi yo yina yandi bakaka lukanu ya kufwa Nabale ti bantu yonso ya nzo na yandi. Kansi Abigaile, nkento ya Nabale vandaka ntima-mbote mpi yandi vandaka ntima-nda. Yandi kwendaka nswalu kupesa Davidi madia yo yina Davidi fwaka ve bantu ya nzo ya Nabale mpi yandi kumaka ve ti mfuka ya menga. (1 Sam. 25:9-22, 32-35) Ntangu Davidi vandaka na makasi ya ngolo, yandi bakaka lukanu ya kufwa Nabale ti bantu yonso ya nzo na yandi. Na nima, Davidi tubaka nde bo fwete fwa mvwama yina Natani tubilaka na disolo na yandi sambu na mambu yina yandi salaka. Na mbandu yai ya zole, beto lenda kudiyula nde Davidi vandaka muntu ya mbote kansi sambu na nki yandi sambisaka mvwama yina na nku yonso? Beto tadila mambu yina Davidi kutanaka ti yo. Na ntangu yina, kansansa na yandi vandaka kuyangisa yandi. Kana muntu ke sambisa bantu ya nkaka na nku yonso, yo ke monisaka nde yandi kele ve ti kimpeve ya mbote. w21.10 12 § 17-18; 13 § 20

Mambu yina verse ya bubu ke tuba ke longa beto nde beto fwete landa mbandu ya Yehowa sambu yandi kele mbandu ya kuluta mbote na yina me tala busantu. Beto fwete vanda santu na bikalulu na beto. Yo lenda monana bonso nde beto ta kuka ve sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka. Ntumwa Piere salaka bifu mingi kansi mbandu na yandi ke monisa nde beto lenda kuma bantu ya santu. Bantu mingi ke yindulaka nde muntu yina kele santu kele muntu yina ke vandaka ve na kiese, muntu yina ke lwataka bilele ya bamfumu ya mabundu, yina ke tubaka ve mingi mpi yina ke sekaka ve mpamba-mpamba. Kansi yo kele ve mutindu yina. Biblia ke tuba nde Yehowa kele santu mpi yandi kele “Nzambi ya kiese.” (1 Tim. 1:11) Bantu yina ke sambilaka yandi ke vandaka mpi na “kiese.” (Nk. 144:15) Yezu monisaka pwelele nde bantu yina vandaka kulwata bamvwela mpi kusala mambu ya mbote sambu bantu kumona bo, vandaka kusala mbi. (Mat. 6:1; Mar. 12:38) Mambu yina Biblia ke tubaka ke sadisaka Bakristu ya kieleka na kuzaba ntendula ya kuvanda santu. Beto ke ndima kibeni nde Yehowa ke zolaka beto. Yo yina yandi lenda songa beto ve ata fioti na kusala kima yina beto ta kuka ve kusala. w21.12 2 § 1, 3

Nzambi me pesaka beto makabu mingi. Kusambila yandi kele na kati ya makabu ya kuluta nene yina yandi me pesaka beto. Kana beto ‘ke zitisa bansiku ya Yehowa,’ beto ta monisa yandi nde beto ke zolaka yandi. (1 Yoa. 5:3) Nsiku mosi na kati ya bansiku yina Yehowa ke zola nde beto zitisa, kele nsiku yina Yezu pesaka beto. Yandi songaka beto na kukumisa bantu balongoki mpi kupesa bo mbotika. (Mat. 28:19) Diaka, yandi songaka beto nde beto fwete zolana. (Yoa. 13:35) Yehowa ta ndima nde beto kota na dibuta ya bansadi na yandi ya kele na ntoto ya mvimba, kana beto ke zitisa bansiku na yandi. (Nk. 15:1, 2) Zola bantu ya nkaka. Zola kele kikalulu ya kuluta mfunu ya Yehowa. (1 Yoa. 4:8) Yehowa zolaka beto na ntwala nkutu nde beto zaba yandi. (1 Yoa. 4:9, 10) Beto ke landaka mbandu na yandi, ntangu beto ke zolaka mpi bantu ya nkaka. (Baef. 5:1) Mitindu ya kumonisa nde beto ke zolaka bantu ya nkaka kele mingi. Beto lenda longa bo mambu ya Yehowa mutindu ntangu kele ntete. (Mat. 9:36-38) Kana beto longa bo, bo lenda zaba mambu yina bo fwete sala sambu na kukota mpi na dibuta ya Nzambi. w21.08 5-6 § 13-14

Yezu ke zolaka Yehowa mingi kibeni. Yo yina yandi salaka bibansa sambu na Yehowa mpi sambu na beto. (Yoa. 14:31) Mambu yina Yezu salaka ntangu yandi vandaka na ntoto monisaka kibeni nde yandi ke zolaka bantu mingi. Konso kilumbu, yandi vandaka kumonisa nde yandi ke zolaka bantu mpi ke wilaka bo mawa ata ntangu bantu vandaka kutelemina yandi. Mutindu mosi ya mfunu yina yandi monisilaka bantu zola kele, mutindu yandi vandaka kulonga bo nsangu ya Kimfumu ya Nzambi. (Luka 4:43, 44) Yezu monisaka mpi zola na yandi ya kuditambika sambu na Nzambi mpi sambu na bantu mutindu yandi ndimaka na luzolo yonso nde bantu ya masumu kuniokula yandi mpi kufwa yandi. Mambu yina yandi salaka me pesaka beto yonso dibaku ya kuzinga mvula na mvula. Beto kudipesaka na Yehowa, Tata na beto ya zulu mpi beto bakaka mbotika sambu beto ke zolaka yandi. Yo yina, bonso Yezu, mambu yina beto ke sadila bantu ya nkaka fwete monisa nde beto ke zolaka Yehowa. Ntumwa Yoane sonikaka nde: “Muntu yina ke zolaka ve mpangi na yandi, yina yandi ke monaka, yandi lenda zola ve Nzambi, yina yandi ke monaka ve.”—1 Yoa. 4:20. w22.03 10 § 8-9

Ata beto ke sepelaka kulutisa ntangu ti Yehowa, yo ke vandaka ve pete ntangu yonso. Beto ke vandaka ti mambu mingi ya kusala. Mambu yango lenda sala nde beto zwa ve ntangu ya kusala mambu ya kimpeve. Kisalu na beto, dibuta na beto mpi mambu ya nkaka yina beto fwete sala lenda baka ntangu mingi kibeni. Yo lenda sala nde beto zwa ve ntangu ya kusamba, ya kulonguka mpi ya kuyindula mambu yina beto me longuka. Kele diaka ti kima ya nkaka yina lenda yiba beto ntangu. Kana beto keba ve, beto lenda bika nde mambu ya nkaka yina beto ke sala ya kele ve mbi, kubaka beto ntangu yina beto fwete sadila sambu na kukwenda pene-pene ya Yehowa. Mu mbandu, bansaka ya kulutisila ntangu. Beto yonso ke zolaka kusala mambu ya nkaka sambu na kulutisa ntangu. Ata bansaka ya kulutisila ntangu ya beto me pona kele mbote, yo lenda baka beto ntangu mingi kibeni mpi yo lenda sala nde beto vanda ve ti ntangu mingi ya kusala mambu ya kimpeve. Beto fwete tula ve bansaka ya kulutisila ntangu na kisika ya ntete na luzingu na beto.—Bing. 25:27; 1 Tim. 4:8. w22.01 26 § 2-3

Ntangu Yehowa songaka bantu ya Izraele na kuzola bampangi na bo, yo ke tendula ve nde yandi songaka bo nde bo fwete zola kaka bantu ya dikanda ya Izraele. Yandi songaka bo na kuzola mpi banzenza yina vandaka kuzinga ti bo. Mambu yina kele na Levi 19:33, 34. Yandi songaka bantu ya Izraele na kusadila munzenza mambu bonso “munkwa-nsi” mpi na ‘kuzola yandi’ bonso bo mosi. Mu mbandu, nsiku tubaka nde bantu ya Izraele fwete bika banzenza mpi bansukami kulokuta bima yina vandaka kubikala na bilanga na bo. (Levi 19:9, 10) Bakristu mpi bubu yai fwete sadila nsiku yina ya kuzola banzenza. (Luka 10:30-37) Inki mutindu? Bantu mingi na ntoto ya mvimba, me katukaka na bansi na bo sambu na kuzinga na bansi ya nkaka mpi mbala ya nkaka, bankaka ke zingaka pene-pene ti nge. Beto fwete sadila babakala, bankento mpi bana yina kele banzenza mambu na luzitu yonso. w21.12 12 § 16

Kana beto ke tula ntima na lutwadisu yina Yehowa ke pesa beto bubu, beto ta ndima kibeni nde Yehowa kele ti ngolo ya kusadisa beto na bilumbu ke kwisa. Beto fwete vanda ti lukwikilu mpi luzolo ya kutudila Yehowa ntima ntangu beto ke lomba mfumu na beto ya kisalu nzila ya kukwenda na lukutakanu ya nziunga to ya distrike. To ntangu beto ke lomba yandi na kusoba manaka ya kisalu sambu yo sadisa beto na kukwenda na balukutakanu yonso mpi na kulonga mingi nsangu ya mbote. Ebuna kana mfumu na beto ya kisalu me buya mpi yandi me katula beto na kisalu, keti beto ta ndima kibeni nde Yehowa ta yambula beto ve mpi nde yandi ta landa kupesa beto bima yina beto kele ti yo mfunu? (Baeb. 13:5) Bampangi mingi yina kele na kisalu ya ntangu yonso lenda songa beto mambu yina ke monisa mutindu Yehowa sadisaka bo ntangu bo vandaka ti mfunu ya lusadisu na yandi. Yehowa ke yambulaka ve bansadi na yandi. Beto fwete wa ve boma ya mambu yina ta kumina beto na bilumbu ke kwisa sambu Yehowa kele ti beto. Kana beto ke landa kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na beto. w22.01 7 § 16-17

Inki lenda sala nde beto tudila diaka ve bankuluntu ntima? Yindula nde muntu yina bo me basisa na dibundu kele nduku na beto ya ngolo. Beto lenda kudiyula kana bankuluntu tadilaka kibeni mambu yonso to kana lukanu yina bo me baka kele lukanu yina Yehowa zolaka nde bo baka. Inki lenda sadisa beto na kutadila lukanu yina bankuluntu me baka na mutindu ya mbote? Beto fwete vila ve nde Yehowa ke zolaka nde bo basisa muntu yina me sala disumu mpi yandi me balula ve ntima na dibundu. Yo ke sadisaka dibundu mpi yo lenda sadisa muntu yina me sala disumu. Kana bo basisa ve muntu yina me sala disumu mpi me balula ve ntima na dibundu, yandi lenda pusa bantu ya nkaka na kusala mpi disumu. (Bag. 5:9) Diaka, yandi lenda bakisa ve nde yandi salaka kibeni disumu ya nene mpi yandi lenda bakisa ve nde yandi fwete soba bangindu na yandi mpi bikalulu na yandi sambu Yehowa kundima yandi diaka. (Lon. 8:11) Beto fwete ndima nde kana bankuluntu me baka lukanu ya kubasisa muntu na dibundu, bo ke tadilaka yo mbote-mbote. Bo ke landaka mbandu ya bazuzi ya ntangu ya ntama na Izraele. w22.02 5-6 § 13-14

Yo ke lombaka kumonisa ntima-nda mpi mawete mingi-mingi kana mpangi ke zola ve kusadila mbala mosi ndongisila ya me katuka na Biblia yina nkuluntu me pesa yandi. Nkuluntu fwete wa ve makasi kana mpangi yina yandi me pesa ndongisila me ndima yo ve to me sadila yo ve. Yo yina ntangu nkuluntu ke samba, yandi lenda lomba Yehowa na kusadisa mpangi yina kele ti mfunu ya bandongisila na kubakisa sambu na nki bo ke pesa yandi ndongisila mpi na kusadila yo. Mpangi yina yandi me pesa ndongisila lenda vanda ti mfunu ya mwa ntangu sambu na kuyindula mambu yina yandi me songa yandi. Kana nkuluntu kele ntima-nda mpi mawete, mpangi yina yandi ke sadisa ta tula ve dikebi na mutindu yandi ke pesa yandi ndongisila yango, kansi yandi ta tula dikebi na mambu yina nkuluntu ke tuba. Ya kieleka, ndongisila yina nkuluntu ke pesa fwete katuka kaka na Ndinga ya Nzambi. Beto ke zola nde bandongisila na beto kusadisa muntu mpi ‘kupesa ntima na yandi kiese.’—Bing. 27:9. w22.02 18 § 17; 19 § 19

Kana beto ke samba Yehowa sambu na kulomba yandi ngolo ya kukanga ntima na mpasi mosi, to kana beto ke lomba yandi na kusadisa beto na kuyambula kifu mosi, beto lenda mona nde Yehowa ke pesa ve mvutu nswalu na bisambu na beto. Sambu na nki Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na bisambu yonso? Yandi ke zabaka nde bisambu na beto ya masonga ke monisaka nde beto ke kwikilaka na yandi. (Baeb. 11:6) Yandi ke zolaka mpi kumona bikesa yina beto ke sala sambu na kusala mambu ya ke wakana ti yina beto me lomba na kisambu mpi kusala luzolo na yandi. (1 Yoa. 3:22) Yo yina, beto fwete vanda ntima-nda mpi kusala mambu ya ke wakana ti bisambu na beto ntangu yonso yina beto ke sala bikesa sambu na kuyambula kikalulu mosi ya mbi to kifu mosi. Yezu sadisaka beto na kubakisa nde Yehowa ke pesaka ve mvutu nswalu na bisambu ya nkaka. Yandi tubaka nde: “Beno landa na kulomba, ebuna bo ta pesa beno; beno landa na kusosa ebuna beno ta mona; beno landa na kubula na kielo, ebuna bo ta kangudila beno; sambu konso muntu yina ke lombaka ke bakaka, konso muntu yina ke sosaka ke monaka, mpi konso muntu yina ke bulaka na kielo, bo ta kangudila yandi.”—Mat. 7:7, 8. w21.08 8 § 1; 10 § 9-10

Sambu na kundima kibeni nde Nzambi muntu salaka bima yonso, nge fwete landa kulonguka Ndinga na yandi. (Yoz. 1:8) Mu mbandu, tala mutindu Biblia ke tubilaka mbote-mbote mpila mambu salamaka bamvula mingi me luta. Tula dikebi sambu na kumona mutindu mambu yina Biblia tubaka na ntwala me lunganaka mpi mutindu bantu yina sonikaka yo tubaka mambu ya ke wakana. Kana nge sala mutindu yina, nge ta ndima kibeni nde Ngangi na beto ya zola mpi ya mayele muntu salaka beto mpi nde Biblia kele Ndinga na yandi. (2 Tim. 3:14; 2 Pie. 1:21) Ntangu nge ke longuka Ndinga ya Nzambi, tala mutindu bandongisila na yo lenda sadisa nge. Mu mbandu, Biblia tubaka banda ntama nde zola ya mbongo kele mbi mpi nde yo ke nataka “bampasi mingi.” (1 Tim. 6:9, 10; Bing. 28:20; Mat. 6:24) Ndongisila ya Biblia na yina me tala zola ya mbongo kele mfunu mingi sambu na beto. Nge lenda yindula bandongisila ya nkaka ya Biblia yina me sadisaka nge. Ntangu beto ke yindula bandongisila yonso ya mbote ya Biblia, beto ta bakisa nde Ngangi na beto ya zola ke zabaka mambu ya mbote sambu na beto mpi ntangu yonso beto ta landa kutudila yandi ntima. (Yak. 1:5) Yo ta sadisa beto na kuvanda ti luzingu ya kiese kibeni.—Yez. 48:17, 18. w21.08 17-18 § 12-13

Kana nge me kuma mununu, zaba nde Yehowa ke vilaka ve kisalu yina nge salaka bamvula me luta. Nge me longaka nsangu ya mbote na kikesa yonso. Nge me kangaka ntima na bampasi ya ngolo, nge me longaka bantu minsiku ya Biblia, nge me lungisaka mikumba ya nene na dibundu ya Yehowa mpi nge me pesaka bampangi ya nkaka formasio. Nge me salaka yonso sambu na kundima bansoba mingi yina me salamaka na dibundu ya Yehowa mpi nge me sadilaka yo. Nge me sadisaka bampangi yina vandaka kusala kisalu ya ntangu yonso mpi nge me pesaka bo kikesa. Yehowa ke zolaka nge mingi sambu nge ke kangamaka na yandi. Yandi ke tuba nde “yandi ta yambula ve bantu na yandi ya kwikama.” (Nk. 37:28) Yandi ke tuba diaka nde: “Tii kuna nsuki na beno ta kuma mpembe mono ta landa kubaka kilo na beno.” (Yez. 46:4) Yo yina, kuyindula ve nde sambu nge me kuma mununu, nge kele diaka ve mfunu na dibundu ya Yehowa. Ya kieleka, nge kele kaka mfunu mingi. w21.09 3 § 4

Yehowa ke wilaka beto mawa mpi yandi kele mayele mingi. Beto lenda fwanisa yo ve ti mayele ya bantu. Biblia ke tuba nde “mayele yina ke katukaka na zulu” ke vandaka “ya kufuluka ti mawa mpi bambuma ya mbote.” (Yak. 3:17) Bonso tata ya zola, Yehowa ke zabaka nde yandi ke wilaka bana na yandi mawa sambu na mambote na bo. (Yez. 49:15) Yehowa ke lolulaka masumu na beto sambu yandi ke wilaka beto mawa mpi yandi me pesaka beto kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na bilumbu ke kwisa ata beto kele bantu ya kukonda kukuka. Mayele ya Yehowa kele ya kukonda nsuka. Yo ke sadisaka yandi na kuwila bantu yina ke balulaka ntima na masonga yonso mawa. Ata Yehowa ke wilaka bantu mawa, yandi ke pesaka ve ata fioti nzila na mambu yonso. Sambu na nki beto ke tuba mutindu yina? Beto tadila mbandu mosi ya ke monisa nde ata Yehowa ke wilaka bantu mawa, yandi ke pesaka ve nzila na mambu yonso. Nsadi mosi ya Yehowa me baka lukanu ya kukuma ti luzingu ya mansoni. Inki beto fwete sala? Na nsadisa ya mpeve santu, Polo sonikaka nde beto fwete ‘yambula kuvukana ti yandi.’ (1 Bak. 5:11) Bo ke basisaka muntu yina me sala disumu mpi me balula ve ntima na dibundu. Yo kele mfunu na kusala mutindu yina sambu na kutanina bampangi yina ke sadilaka Yehowa na mutindu ya mbote mpi sambu na kuzitisa bansiku ya santu ya Yehowa. w21.10 9-10 § 7-8

Beto ke sambilaka Yehowa ntangu beto ke pesaka makabu sambu na kupesa maboko na kisalu ya Kimfumu. Nsiku vandaka kulomba ve nde bantu ya Izraele kukwenda na ntwala ya Yehowa maboko mpamba. (Kul. 16:16) Yo lombaka nde konso muntu kunata dikabu na yandi na kutadila bima yina yandi lenda pesa. Kusala mutindu yina vandaka kusadisa bo na kumonisa nde bo ke pesa mersi sambu na bima yonso yina Yehowa vandaka kusadila bo. Inki mutindu beto lenda monisa Yehowa nde beto ke zolaka yandi mpi nde beto ke pesa mersi sambu na bima yonso yina yandi ke sadilaka beto? Beto lenda pesa mbongo na kutadila makuki na beto sambu na kusadisa dibundu na beto mpi kisalu yina ke salama na nsi-ntoto ya mvimba. Ntumwa Polo tubaka nde: “Kana luzolo ya mbote kele ntete, Nzambi ke ndimaka yo mingi-mingi na kutadila yina muntu kele na yo, kansi ve na kutadila yina muntu kele na yo ve.” (2 Bak. 8:4, 12) Yehowa ke waka kiese mingi sambu na konso dikabu yina beto lenda pesa na ntima ya mvimba ata yo kele mingi to fioti.—Mar. 12:42-44. w22.03 24 § 13

Bankuluntu ta kuka ve kukatula bampasi yonso yina bansadi ya Yehowa ke kutanaka ti yo. Ata mpidina, Yehowa ke zola nde bankuluntu kusala yonso yina bo lenda sala sambu na kupesa mameme na yandi kikesa mpi kutanina bo. Inki mutindu bankuluntu yina ke vandaka ti mambu mingi ya kusala lenda zwa ntangu ya kusadisa bampangi yina kele ti mfunu ya lusadisu? Landa mbandu ya Polo. Polo vandaka kusosa mabaku ya kusikisa bampangi na yandi mpi ya kupesa bo kikesa. Bankuluntu ta landa mbandu na yandi ya mbote kana bo ke sadila bansadi ya Yehowa mambu na zola yonso. (1 Bate. 2:7) Polo monisaka bampangi nde yandi vandaka kuzola bo mpi nde, Yehowa mpi vandaka kuzola bo. (2 Bak. 2:4; Baef. 2:4, 5) Polo kumisaka bampangi ya dibundu banduku na yandi mpi yandi vandaka kulutisa ntangu ti bo. Yandi monisaka nde yandi vandaka kutudila bo ntima ntangu yandi vandaka kusonga bo na pwelele yonso mambu yina vandaka kupesa yandi boma mpi bifu na yandi. (2 Bak. 7:5; 1 Tim. 1:15) Ata mpidina Polo tulaka ve dikebi kaka na bampasi na yandi. Yandi vandaka kuzola kusadisa bampangi. w22.03 28 § 9-10