Décembre

Yezu fwanisaka kinduku na yandi ti balongoki na yandi ti kinduku ya ngolo yina ngungudi ke vandaka ti yo ti mameme na yandi. (Yoa. 10:14) Mbandu yai me fwana kibeni. Mameme ke zabaka ngungudi na bo mpi bo ke waka ndinga na yandi. Muntu mosi ya ke salaka ba voyage monaka kieleka ya diambu yina. Yandi tubaka nde: “Beto vandaka ti mfunu ya kufilme mameme mpi beto sosaka mpila ya kubenda bo pene-pene na beto. Kansi bo kwisaka ve sambu bo zabaka ve bandinga na beto. Na nima, ntangu mwana mosi ya fioti ya bakala yina vandaka ngungudi kwisaka, yandi bingaka bo mpi mbala mosi bo landaka yandi.” Mambu yina muntu yina ke salaka ba voyage monaka, ke yibusa beto mambu yina Yezu tubaka sambu na mameme na yandi disongidila balongoki na yandi. Yandi tubaka nde: “Bo ta wa ndinga na mono.” Kansi Yezu kele na zulu. Inki mutindu beto ta wa ndinga na yandi? Beto ke waka yandi ntangu beto ke sadilaka mambu yina yandi longaka.—Mat. 7:24, 25. w21.12 16 § 1-2

Ntumwa Polo vandaka muntu ya nku yina vandaka kuniokula Bakristu. Kansi na nima, yandi bakisaka nde mambu yina yandi vandaka kusala vandaka mbi mpi yandi ndimaka kusoba bikalulu na yandi mpi kimuntu na yandi. (1 Tim. 1:12-16) Yehowa sadisaka Polo na kukuma nkuluntu ya zola, ya ke wilaka bantu mawa mpi ya kudikulumusa. Yandi landaka ve kuyindula yo. Yandi ndimaka kibeni nde Yehowa ta lolula yandi. (Bar. 7:21-25) Yandi vandaka kuvingila ve nde yandi sala mambu na mutindu ya kukuka. Kansi yandi salaka ngolo sambu na kukuma ti bikalulu ya mbote yina Bakristu fwete vanda ti yo mpi na kudikulumusa yonso, yandi tudilaka Yehowa ntima sambu na kusadisa yandi na kusala mbote kisalu na yandi. (1 Bak. 9:27; Bafil. 4:13) Dilongi yina bankuluntu lenda baka. Bampangi yina ke kumaka bankuluntu ke kumaka ve bankuluntu sambu bo kele bantu ya kukuka. Kansi Yehowa ke zolaka nde bo ndima bifu na bo mpi bo kuma ti bikalulu ya mbote yina Bakristu fwete vanda ti yo. (Baef. 4:23, 24) Nkuluntu fwete longuka Biblia sambu yo sadisa yandi na kuditadila mpi sambu yandi mona bisika yina yandi fwete soba. Kana yandi sala mutindu yina, Yehowa ta sadisa yandi na kuvanda na kiese mpi na kuvanda nkuluntu ya mbote.—Yak. 1:25. w22.03 29-30 § 13-15

Inki beto fwete sala kana beto me bakisa nde beto me sambisa mpangi mosi? Beto vila ve nde beto fwete zola bampangi. (Yak. 2:8) Diaka, beto fwete samba Yehowa na masonga yonso sambu yandi sadisa beto na kusambisa ve bantu ya nkaka. Beto lenda baka lukanu ya kulutisa ntangu ti mpangi yina beto sambisaka sambu na kusala mambu yina ke wakana ti bisambu na beto. Beto lenda longa nsangu ya mbote ti yandi to beto lenda binga yandi sambu yandi dia ti beto. Kana beto me zaba yandi mbote, beto ta sala yonso sambu na kulanda mbandu ya Yehowa mpi ya Yezu ya kutula dikebi na bikalulu na yandi ya mbote. Kana beto sala mutindu yina, beto ta monisa nde beto ke zitisa nsiku ya ngungudi ya kuluta mbote ya kubika kusambisa. Kaka mutindu mameme ke waka ndinga ya ngungudi na bo, balongoki ya Yezu mpi ke waka ndinga na yandi. Yo vanda beto kele na kati ya “kimvuka ya fioti” to na kati ya “mameme ya nkaka,” beto fwete landa kuwa ndinga ya ngungudi ya mbote mpi kulemfukila yandi.—Luka 12:32; Yoa. 10:11, 14, 16. w21.12 19 § 11; 21 § 17-18

Ntangu Rehoboami kumaka ntotila ya bantu ya Izraele, bantu kwisaka kulomba yandi kima mosi. Bo lombaka yandi na kufiotuna kizitu yina papa na yandi Salomo tulaka na zulu na bo. Rehoboami salaka mbote. Yandi yulaka bambuta ya Izraele sambu na kuzaba nki yandi fwete sala. Bambuta yina songaka yandi nde kana yandi sala mambu yina bantu ke lomba yandi, bo ta sadilaka yandi ntangu yonso. (1 Bant. 12:3-7) Yo ke monana nde Rehoboami sepelaka ve ti ndongisila yina. Yo yina yandi solulaka diaka ti bantu yina yelaka ti yandi. Bo songaka yandi nde yandi yika diaka kizitu na zulu ya bantu. (1 Bant. 12:9-11) yo lombaka nde yandi yula Yehowa sambu na kuzaba ndongisila yina yandi fwete sadila. Kansi yandi ndimaka ndongisila yina bantu yina yandi yelaka ti bo pesaka yandi. Yo natilaka Rehoboami mpi bantu ya Izraele bampasi mingi. Bantangu ya nkaka, bo lenda pesa beto ndongisila yina me sepedisa beto ve. Kansi kana ndongisila yango me katuka na Biblia, beto fwete ndima yo. w22.02 9 § 6

Muntu ya kudikulumusa mpi ya ke zabaka bandilu na yandi ke tulaka dikebi na ngolo yina baleke kele ti yo kansi ve na mambu yina baleke me zaba ve. Yandi ta tesana ve ti bo, kansi yandi ta mona nde bo kele banduku na yandi ya kisalu. Bampangi ya minunu ke monaka nde baleke kele makabu yina me katuka na Yehowa mpi bo ke monisaka ntonda sambu na mambu yina baleke ke salaka. Ntangu ngolo ya bampangi ya minunu ke manaka, bo ke monisaka ntonda sambu na baleke yina ke vandaka ti ngolo mpi ke ndimaka kulungisa mikumba yina bampangi ya minunu vandaka kulungisa sambu na kusadisa dibundu. Naomi yina Biblia ke tubilaka kele mbandu mosi ya mbote ya mununu yina ndimaka lusadisu ya leke mosi mpi yandi monisaka ntonda. Ntete, Naomi songaka bokilo na yandi Ruti na kuvutuka na bwala na bo, kansi Ruti buyaka kuvutuka na bwala na bo mpi yandi zolaka kaka kukwenda ti Naomi na Betelemi. Naomi sepelaka mingi mpi yandi ndimaka lusadisu ya Ruti. (Ruti 1:7, 8, 18) Yo natilaka bo zole mambote. (Ruti 4:13-16) Kudikulumusa ta pusa bampangi ya minunu na kulanda mbandu ya Naomi. w21.09 10-11 § 9-11

Tata na beto ya zulu ke zabaka mambu yina konso muntu lenda sala. Mbala ya nkaka nge lenda sala mambu mingi kuluta bantu mingi yina nge me zaba mpi ya nge ke zolaka. To nge lenda kuka ve kusala mingi bonso bantu ya nkaka. Mbala ya nkaka sambu nge me kuma mununu, sambu nge ke belaka to sambu nge kele ti mikumba mingi na dibuta. Kulemba ve nitu. (Bag. 6:4) Yehowa ta vila ve kisalu na nge. Kana nge ke sala yonso yina nge lenda sala sambu na kusambila Yehowa mpi kana nge ke sala yo ti bikuma ya mbote, nge ta sepedisa yandi. Yehowa ke zabaka mambu yina nge ke zola kusala. Yandi ke zolaka nde nge sepela ti mambu yina nge ke salaka sambu na kusambila yandi. Beto ke vandaka dezia ti ngemba ya mabanza sambu beto ke zabaka nde Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi ntangu bo ke kutanaka ti bampasi. (Yez. 41:9, 10) Ya kieleka, beto kele ti bikuma ya mbote ya kuvanda na kiese ntangu beto ke sambila Tata na beto yina ke zolaka beto sambu yandi me fwana “na kubaka nkembo, lukumu” ya bima yonso yina yandi me salaka.—Kus. 4:11. w22.03 24 § 16; 25 § 18

Beto fwete landa mbandu ya Yezu kansi beto fwete lemba ve nitu kana beto ke kuka ve kulanda mbandu na yandi na mutindu ya kukuka. (Yak. 3:2) Mwana ya nzo-nkanda ke lutaka ve longi na yandi. Kansi kana yandi ke baka malongi na bifu yina yandi ke sala mpi yandi ke sala bikesa ya kulanda mbote-mbote mbandu ya longi na yandi, yandi ta kuma bonso longi na yandi. Mutindu mosi, kana beto ke sadila mambu yina beto ke longuka na Biblia mpi kana beto ke sala yonso sambu na kusoba bikalulu ya mbi, beto ta landa mbote-mbote mbandu ya Yezu. (Nk. 119:59) Bubu yai, beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu mingi kele bwimi kansi bansadi ya Yehowa kele ve bonso bantu yina. Beto me sepela mingi ti kikalulu ya Yezu ya kutula mambote ya bantu ya nkaka na kisika ya ntete. Yo yina beto ke zola kulanda mbandu na yandi. (1 Pie. 2:21) Kana beto ke sala bikesa ya kulanda mbandu ya Yezu ya kutula mambote ya bantu ya nkaka na kisika ya ntete, beto ta vanda mpi na kiese sambu beto ta sepedisa Yehowa. w22.02 24 § 16; 25 § 18

Bubu yai, Yehowa ke landaka kupesa bansadi na yandi lutwadisu na nzila ya Ndinga na yandi Biblia. Kana beto ke baka ntangu ya kuyindula mbote-mbote mambu yina Yehowa ke longaka beto, yo ta sadisa beto na kulanda lutwadisu na yandi mpi na kusala kisalu ya kusamuna. (1 Tim. 4:15, 16) Yehowa ke pesaka beto diaka lutwadisu na nzila ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Mat. 24:45) Bantangu ya nkaka, mpika yina lenda pesa lutwadisu yina beto ke bakisa ve mbote-mbote. Mu mbandu, bo lenda pesa beto bansiku sambu yo sadisa beto na kuyilama na kisumbula ya lugangu yina lenda salama mpi beto lenda yindula nde kisika beto ke zingaka yo ta salama ve. Inki beto fwete sala kana beto ke yindula nde bansiku yina bo me pesa kele mfunu ve? Yindula masolo ya nkaka ya Biblia yina beto me tangaka. Bantangu ya nkaka bansadi ya Nzambi bakaka lutwadisu yina monanaka bonso nde yo vandaka ve mfunu na meso ya bantu. Kansi na nima, yo gulusaka luzingu.—Baz. 7:7; 8:10. w22.03 18-19 § 15-16

Ti kivuvu yonso, Yezu tubaka mambu ya kele na verse ya bubu. Yandi zabaka nde luzingu na yandi vandaka na maboko ya Yehowa mpi yandi vandaka ti kivuvu nde Yehowa ta yibuka yandi. Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Pesa Yehowa luzingu na nge na luzolo yonso. Sambu na kusala yo, nge fwete “tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa.” (Bing. 3:5) Beto tadila mbandu ya Joshua, Mbangi mosi yina vandaka ti bamvula 15 mpi yandi belaka maladi yina nataka yandi na lufwa. Yandi buyaka nde bo sansa yandi na mutindu yina vandaka kufwa bansiku ya Nzambi. Ntangu fioti na ntwala nde yandi fwa, yandi songaka mama na yandi nde: “Mama, mono kele na maboko ya Yehowa. . . . Mama, mono ke songa nge nde, mono me zaba nde Yehowa ta futumuna mono. Yandi me zaba mono mbote mpi mono ke zolaka yandi kibeni.” Konso muntu fwete kudiyula nde, ‘kana mono me kutana ti mambu yina ke meka lukwikilu na mono, keti mono ta ndima kupesa luzingu na mono na maboko ya Yehowa mpi kundima kibeni nde yandi ta yibuka mono?’ w21.04 12-13 § 15-16

Yehowa ke pesaka beto ngolo na nzila ya kisalu ya kusamuna. Beto ke waka mbote ntangu beto ke longaka bantu ya nkaka ata bo ke ndima nsangu na beto to ve. Sambu na mambu ya nkaka ya luzingu, bampangi ya nkaka lenda yindula nde bo ta kuka ve kusamuna mingi. Kana nge ke yindulaka mpi mutindu yina, kuvila ve nde Yehowa ke sepelaka ti bikesa yina nge ke salaka. Yehowa ke monaka mpi ke sepelaka ti nzala yina beto ke vandaka ti yo ya kusamuna ata beto me kangama na banzo. Yandi lenda pesa beto mabaku ya kuta kimbangi na bantu yina ke sansa beto to na minganga. Beto lenda lemba nitu kana beto ke fwanisa kisalu ya beto ke sala bilumbu yai ti yina beto salaka bilumbu me luta. Kana beto ke bakisa mutindu Yehowa ke sadisa beto bubu yai, yo ta pesa beto ngolo yina beto kele ti yo mfunu sambu beto kanga ntima na kiese yonso na mambu yina beto ke kutana ti yo. Beto ke zabaka ve nki bankeni ya kieleka ta tula misisa mpi ta yantika kuyela.—Lon. 11:6. w21.05 24-25 § 14-17

Nzala ya ngolo ya kuvanda ti bima mingi pusaka ntotila Davidi na kuvila nde Yehowa muntu pesaka yandi bima yonso yina yandi vandaka ti yo; mu mbandu kimvwama, lukumu mpi ngolo ya kununga bambeni na yandi. Davidi zabaka mbote nde makabu yina Nzambi pesaka yandi vandaka ‘mingi kuluta yina yandi lendaka kutubila.’ (Nk. 40:5) Na dibaku mosi, Davidi vilaka mambu yonso yina Yehowa sadilaka yandi. Yandi vandaka ti bankento mingi kansi yandi lulaka nkento ya muntu ya nkaka. Nkento yango vandaka Bat-sheba mpi bakala na yandi vandaka Uria muntu ya dikanda ya Heti. Davidi vukisaka nitu ti nkento yina mpi nkento yango bakaka divumu. Davidi salaka diambu ya mbi kibeni kansi yandi salaka diaka diambu ya nkaka ya mbi kuluta; yandi yidikaka mambu sambu bo fwa Uria. (2 Sam. 11:2-15) Inki Davidi yindulaka? Keti yandi yindulaka nde Yehowa ta zaba ve? Nzala ya kuvanda ti bima mingi pusaka Davidi, nsadi ya kwikama ya Yehowa na kusala mambu ya mbi. Yo yina Yehowa pesaka yandi ndola. Diambu ya kiese kele nde, Davidi ndimaka kifu na yandi mpi yandi balulaka ntima. Yandi vandaka na kiese sambu Yehowa lolulaka yandi.—2 Sam. 12:7-13. w21.06 17 § 10

Beto lenda yindula nde beto ta kuka ve kulonguka Biblia ti muntu. Mbala ya nkaka beto lenda yindula nde beto fwete zaba mambu mingi to kuvanda mayele mingi sambu beto yantika kulonguka Biblia ti muntu. Kana nge ke yindulaka mutindu yai, tadila mambu tatu yina lenda sadisa nge na kundima nde nge ta kuka kulonguka Biblia ti muntu. Ya ntete, Yehowa me zaba nde nge me fwana na kulonga bantu ya nkaka. Ya zole, Yezu, muntu yina kele ti “kiyeka yonso na zulu mpi na ntoto,” muntu me pesa nge mukumba ya kulonga. (Mat. 28:18) Ya tatu, nge lenda ndima nde bantu ya nkaka ta sadisa nge. Yezu sadilaka mambu yina Tata na yandi longaka yandi na kutuba. Nge mpi lenda sala bonso Yezu. (Yoa. 8:28; 12:49) Katula mambu yai tatu, nge lenda lomba nkengi ya kimvuka na beno ya kisalu ya kusamuna to mupasudi-nzila ya me fwana to nsamuni ya nkaka yina me zaba kulonga mbote na kusadisa nge sambu nge yantika kulonguka Biblia ti muntu. Kima ya nkaka yina lenda sadisa nge na kuvanda nsamuni ya mbote kele kukwenda ti mosi na kati ya bansamuni yai ntangu yandi ke longuka Biblia ti muntu. w21.07 6 § 12

Nsuka ya nsi-ntoto yai ya mbi me kuma kibeni pene-pene. Yo yina beto fwete tudila diaka Yehowa ntima mingi na mambu yonso. Sambu na nki? Na nsungi ya mpasi ya nene, bo lenda pesa beto bansiku yina lenda monana bonso nde yo kele mpasi na kubakisa, mpasi na kusadila to mpasi na kulemfukila. Ya kieleka, Yehowa ta katuka ve kuna na zulu sambu na kusolula ti beto. Ntembe kele ve nde yandi ta songa beto mambu yina beto fwete sala na nzila ya bantu yina yandi me ponaka ya kele ti mikumba na organizasio na yandi. Yo ta vanda ve ntangu ya kuvanda ti badute to ya kudiyula nde: ‘Keti mambu yai me katuka kibeni na Yehowa to yo kele kaka balukanu yina bampangi yina kele ti mikumba me baka na mutindu na bo?’ Keti nge ta tudila Yehowa ntima mpi organizasio na yandi na ntangu yina ya mfunu? Mutindu nge ke tadilaka lutwadisu yina bampangi yina kele ti mikumba na organizasio ya Yehowa ke pesaka bubu yai ta sadisa nge na kuzwa mvutu na ngiufula yina. Kana nge ke tulaka ntima na lutwadisu yina bo ke pesaka beto bubu yai mpi kana nge ke lemfukilaka yo kukonda mpasi, ntembe kele ve nde nge ta sala mpi mutindu mosi na mpasi ya nene. w22.02 6 § 15

Yehowa sadisaka Gideoni mpi bantu na yandi 300 na kununga bitumba mpi mambu yai lendaka kukumisa bo lulendo mingi. Bantu ya Efrayimi kwisaka kukutana ti Gideoni sambu na kusikisa yandi ve kansi bo kwisaka sambu na kuswanisa yandi sambu bo bingaka bo ve na kunwana bitumba. (Baz. 8:1) Gideoni pesaka bo mbandu yina monisaka mutindu Yehowa sakumunaka bo. Mambu yina Gideoni songaka bantu ya Efrayimi ‘lembikaka’ bo. (Baz. 8:3) Gideoni monisaka kudikulumusa sambu na kutanina ngemba na kati ya bansadi ya Nzambi. Disolo ya bantu ya Efrayimi ke longa beto nde beto fwete sosa ve lukumu na beto mosi, kansi beto fwete pesa Yehowa lukumu. Bamfumu ya mabuta mpi bankuluntu lenda baka dilongi na disolo ya Gideoni. Kana muntu mosi me wa makasi sambu na mambu yina beto me sala, beto fwete sosa kuzaba sambu na nki yandi me wa makasi. Beto lenda sikisa yandi sambu na mambu ya mbote yina yandi salaka. Yo ta lomba nde beto monisa kudikulumusa. Diambu ya mfunu ya beto fwete sala kele, kutula ngemba ti bampangi na kisika ya kumonisa bo nde beto kele ti raison, sambu ngemba kele mfunu mingi. w21.07 16-17 § 10-12

Yehowa me salaka beto na kifwani na yandi sambu na kumonisa nde beto kele mfunu. Yo yina, beto lenda yedisa mpi kumonisa bikalulu na yandi ya kitoko mu mbandu zola, mawa, kwikama mpi lunungu. (Nk. 86:15; 145:17) Ntangu beto ke monisaka bikalulu yai, beto ke pesaka Yehowa lukumu mpi beto ke monisaka nde beto ke monisila yandi ntonda. (1 Pie. 1:14-16) Ntangu beto ke salaka mambu yina ke sepedisaka Tata na beto ya zulu, beto ke vandaka na kiese. Diaka, mutindu Yehowa me salaka beto na kifwani na yandi, yandi me pesaka beto dibaku ya kukuma bantu yina yandi ke zolaka nde bo vanda na dibuta na yandi. Yehowa yidikilaka beto kisika ya kitoko ya kuzinga. Bamvula mingi na ntwala nde Yehowa kusala muntu ya ntete, yandi yidikaka ntoto sambu bantu kuzinga. (Yobi 38:4-6; Yer. 10:12) Yehowa kele ntima-mbote mpi yandi ke kabaka. Yo yina yandi me pesaka beto bima mingi ya mbote sambu beto vanda na kiese. (Nk. 104:14, 15, 24) Yandi bakaka ntangu ya kutala bima yina yandi salaka mpi yandi ‘monaka nde yo vandaka mbote.’—Kuy. 1:10, 12, 31. w21.08 3 § 5-6

Beto yonso kele ti mukumba ya kulonga mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Mat. 28:19, 20; Bar. 10:14) Keti nge ke zola kusala diaka mbote kisalu yai ya mfunu? Longuka kamukanda Kulonga mpi kuditudila balukanu yina ta sadisa nge na kusadila mambu yina nge ke longuka. Ntangu nge ke kuditudila balukanu, kuvila ve nde bikalulu yina ke sepedisaka Nzambi kele na kati ya balukanu ya kuluta mfunu yina nge fwete kuditudila. (Bakol. 3:12; 2 Pie. 1:5-8) Ya kieleka, beto yonso ke zolaka kusala mingi na kisalu ya Yehowa kuluta mutindu beto ke sala yo bubu yai. Na nsi-ntoto ya mpa, beto ta kudipesa ya mvimba na kisalu ya Yehowa mutindu beto ke zola. Kana beto ke sala yonso yina beto lenda sala bubu yai sambu na kusadila Yehowa, beto ta kuma ti kiese mingi mpi beto ta lemba ve nitu. Diambu ya kuluta mfunu kele nde, beto ta kumisa Yehowa ‘Nzambi na beto ya kiese.’ (1 Tim. 1:11) Yo yina, beto fwete sepela ti mambu yina beto lenda sala sambu na Yehowa. w21.08 25 § 18-20

Kana nge kumaka Mbangi ya Yehowa ntangu nge vandaka leke, ntembe kele ve nde bo longaka nge mambu ya Yehowa ntangu nge vandaka mwana-fioti. Bo longaka nge nde Yehowa muntu salaka bima yonso, nde yandi kele ti bikalulu ya mbote mpi nde yandi ke zola kusadila bantu mambu ya mbote. (Kuy. 1:1; Bis. 17:24-27) Bantu mingi ke ndimaka ve nde Nzambi kele mpi nde yandi muntu salaka bima yonso. Bo ke ndimaka nde bima yonso kudibasikilaka mpi na nima yo yantikaka kuyela. Bantu ya nkaka ya me longukaka mingi kele na kati ya bantu yina ke ndimaka mambu yai. Bo ke tubaka nde siansi me monisaka nde mambu yina Biblia ke tubaka nde Ngangi kele, kele ya luvunu mpi nde bantu yina ke ndimaka nde Ngangi kele me tangaka ve, bo kele ve mayele mpi bo ke ndimaka mambu yonso. Ata beto kele Bambangi ya Yehowa banda ntama, beto fwete landa kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Kana beto sala mutindu yina, ata bantu kutuba nde ‘mambu yina Biblia ke tubaka kele ve kieleka,’ beto ta ndima yo ve.—Bakol. 2:8. w21.08 14 § 1-3

Abele, Noa, Abrahami mpi Yobi monisaka nde bo vandaka kuzitisa Yehowa mpi kuzola yandi ntangu bo vandaka kulemfukila Yehowa, kukwikila na yandi mpi kupesa yandi bimenga. Yo kele pwelele nde bo vandaka kusala yonso sambu na kupesa Yehowa lukumu mpi Yehowa vandaka kundima lusambu na bo. Na nima, Yehowa pesaka bantu ya Izraele bansiku na nzila ya Moize. Na kati ya bansiku yina, Yehowa vandaka kusonga bo mpi mambu yina bo fwete sala sambu na kusambila yandi na mutindu yina yandi ke zolaka. Na nima ya lufwa ya Yezu mpi ya lufutumuku na yandi, Yehowa vandaka kulomba diaka ve nde bantu kulemfukila Nsiku ya Moize. (Bar. 10:4) Yo lombaka nde Bakristu kulemfukila nsiku ya mpa disongidila “nsiku ya Kristu.” (Bag. 6:2) Yo lombaka ve nde bo sala lisiti ya mambu yina bo fwete sala to yina bo fwete sala ve sambu na kulemfukila “nsiku.” Kansi yo lombaka nde bo landa mbandu ya Yezu mpi bo sadila mambu yina yandi longaka. Bubu yai mpi, Bakristu ke salaka yonso sambu na kulanda mbandu ya Yezu sambu na kusepedisa Yehowa mpi ‘kubaka kikesa’ sambu na bo mosi.—Mat. 11:29. w22.03 20-21 § 4-5

Yehowa ke widikilaka bana na yandi. Yandi waka bisambu mingi ya Mwana na yandi ntangu yandi vandaka awa na ntoto. Yandi waka ntangu Yezu sambaka yandi sambu na kubaka balukanu ya mfunu, mu mbandu ntangu yandi zolaka kupona bantumwa na yandi 12. (Luka 6:12, 13) Yehowa waka mpi ntangu Yezu sambaka yandi ntangu yandi vandaka na mpasi ya ngolo. Na ntwala nde Yudasi kuteka Yezu, yandi sambaka Tata na yandi mingi sambu na mpasi yina yandi zolaka kukutana ti yo. Yehowa waka kisambu ya Yezu mpi yandi tindaka wanzio sambu na kupesa Mwana na yandi ya yandi ke zolaka mingi kikesa. (Luka 22:41-44) Bubu yai, Yehowa ke landaka kuwa bisambu ya bansadi na yandi mpi yandi ke pesaka mvutu na bisambu yango na ntangu ya mbote mpi na mutindu ya mbote. (Nk. 116:1, 2) Beto tadila mbandu ya mpangi-nkento mosi na Inde yina monaka mutindu Yehowa pesaka mvutu na bisambu na yandi. Yandi vandaka ti basusi ya ngolo mpi yandi sambaka Yehowa mingi sambu na yo. Yandi ke tuba nde: “Manaka ya JW Télédiffusion ya Mayi 2019 tubilaka mambu yina beto fwete sala kana beto kele ti basusi ya ngolo. Yo vandaka kibeni diambu yina mono vandaka ti yo mfunu. Yo vandaka mvutu ya bisambu na mono.” w21.09 21-22 § 6-7

Keti nge lenda yindula mutindu yo vandaka mpasi sambu Bakristu yina ya mvu-nkama ya ntete kuyambula bima yina bo vandaka ti yo mpi na kuyantika luzingu ya mpa kisika ya nkaka? Yo lombaka nde bo vanda ti lukwikilu mpi bo tudila Yehowa ntima mpi bo ndima nde yandi ta pesa bo bima yina bo vandaka ti yo mfunu. Kansi bo vandaka mpi ti kima ya nkaka yina lendaka kusadisa bo. Bamvula tanu na ntwala nde basoda ya Roma kuziunga Yeruzalemi, ntumwa Polo pesaka Bakristu ya Ebreo ndongisila yai ya mfunu: “Zola ya mbongo kuyala ve mutindu na beno ya kuzinga, na ntangu beto ke sepela ti bima yina beto kele na yo. Sambu yandi me tubaka nde: ‘Mono ta bikisa nge ve ata fioti mpi mono ta yambula nge ve ata fioti.’ Yo yina beto lenda vanda ti kikesa mingi mpi kutuba nde: ‘Yehowa kele nsadisi na mono; mono ta wa boma ve. Muntu lenda sala mono nki?’” (Baeb. 13:5, 6) Ntembe kele ve nde Bakristu yina sadilaka ndongisila yina Polo pesaka bo na ntwala nde basoda ya Roma kuziunga Yeruzalemi, yikamaka kukonda mpasi ti luzingu ya kukonda mindondo na kisika yina bo kwendaka. Bo vandaka kundima kibeni nde Yehowa ta pesa bo bima yina bo vandaka ti yo mfunu. w22.01 4 § 7, 9

Beto lenda yindula kaka nde muntu yina ke wilaka bantu mawa ke vandaka ntima-mbote, ke zolaka bantu mpi ke kabaka. Beto lenda yindula mpi mbandu yina Yezu pesaka ya muntu ya Samaria ya ntima-mbote. Muntu yina ya Samaria wilaka muntu yina miyibi bulaka mawa. Yandi ‘wilaka Muyuda yina lwalaka ngolo mawa’ mpi yandi sadisaka yandi. (Luka 10:29-37) Mbandu yai ke monisa kikalulu ya mbote yina Nzambi na beto ke vandaka ti yo, kikalulu ya kuwila bantu mawa. Yehowa ke wilaka beto mawa sambu yandi ke zolaka beto mpi konso kilumbu yandi ke sadilaka beto mambu mingi yina ke monisaka nde yandi ke wilaka beto mawa. Muntu yina ke wilaka bantu mawa, lenda sala mpi mambu ya nkaka. Yandi lenda baka mpi lukanu ya kupesa ve muntu mosi ndola ata yo ke lomba nde muntu yango kubaka ndola. Ya kieleka, Yehowa me salaka mpi mutindu yina sambu na beto. Muyimbi-bankunga tubaka nde: “Yandi me sadila beto ve mambu na kutadila masumu na beto.” (Nk. 103:10) Kansi bantangu ya nkaka, Yehowa lenda pesa muntu yina me sala disumu ndola ya ngolo. w21.10 8 § 1-2

Yehowa ke monisaka zola ya kwikama kaka na bansadi na yandi yina kele banduku na yandi ya ngolo. Mambu yina ntotila Davidi mpi profete Daniele tubaka ke monisa yo pwelele. Mu mbandu Davidi tubaka nde: “Landa kumonisa zola na nge ya kwikama na bantu yina me zaba nge.” “Zola ya kwikama ya Yehowa kele mvula na mvula na bantu yina ke tinaka yandi boma.” Daniele tubaka nde: “O Yehowa Nzambi ya kieleka, [muntu yina] ke monisaka zola ya kwikama na bantu yina ke zolaka yandi mpi ke zitisaka bansiku na yandi.” (Nk. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Mutindu baverse yina ke monisa yo, Yehowa ke monisaka zola na yandi ya kwikama na bansadi na yandi sambu bo ke zabaka yandi, bo ke waka yandi boma, bo ke zolaka yandi mpi bo ke zitisaka bansiku na yandi. Yehowa ke monisaka zola ya kwikama kaka na bansadi na yandi ya kieleka. Na ntwala nde beto yantika kusambila Yehowa, yandi vandaka kumonisila beto zola yina yandi ke monisilaka bantu yonso. (Nk. 104:14) Kansi ntangu beto kumaka bansadi na yandi, yandi me kumaka kumonisila beto mpi zola na yandi ya kwikama. w21.11 4 § 8-9

Yo vanda nki, beto ta landa kaka kulemfuka na mambu yina Yezu tubaka. Bubu yai, bantu mingi ke zolaka kuwa mambu yina bamfumu ya mabundu ke longaka. Bo ke zolaka bamfumu yina mingi mpi bo ke zolaka kusambila bo. Bantu mingi ke kwendaka na banzo-nzambi na bo, bo ke sumbaka mikanda na bo, bo ke pesaka bo mbongo mingi to bo ke pesaka mbongo na bimvuka yina bamfumu na bo ke pesaka maboko. Bantu ya nkaka ke ndimaka mambu yonso yina bo ke longaka. Bo ke sepelaka mingi ti bamfumu yina ke longaka bo bonso nde bo me mona Yezu. Kansi, bansadi ya kieleka ya Yehowa ke vandaka ve ti bamfumu ya mabundu. Ata beto ke zitisaka bampangi yina ke twadisaka, beto ke ndimaka mambu yina Yezu tubaka pwelele nde: “Beno yonso beno kele bampangi.” (Mat. 23:8-10) Beto ke sambilaka ve bantu, yo vanda bamfumu ya mabundu to bamfumu ya luyalu. Beto ke pesaka mpi ve maboko na mambu na bo, yo vanda ya mabundu to ya politiki. Beto ke kotaka ve na mambu ya politiki mpi na mambu ya nsi-ntoto yai. Mambu yai yonso ke salaka nde beto swaswana ti mabundu ya nkaka yina ke tubaka nde bo kele Bakristu.—Yoa. 18:36. w21.10 20 § 6-7

Bakristu yonso yina ke zola kukuma santu fwete sala yonso sambu ata kima mosi ve to muntu mosi kubebisa kinduku na yandi ti Yehowa. Beto kele Bambangi ya Yehowa yo yina beto fwete sala ve ata kima mosi yina ta vweza zina ya santu ya Nzambi. (Levi 19:12; Yez. 57:15) Bantu ya Izraele monisaka nde bo ndimaka nde Yehowa kele Nzambi na bo ntangu bo vandaka kulemfukila bansiku na yandi. Levi 18:4 ke tuba nde: “Beno fwete lemfukila bankanu na mono, mpi beno fwete zitisa bansiku na mono mpi kulanda yo. Mono kele Yehowa Nzambi na beno.” Kapu 19 ke tubila mwa “bansiku” yina Yehowa pesaka bantu ya Izraele. Mu mbandu, baverse 5-8, 21, 22 ke tubila bimenga ya bambisi. Yo lombaka nde bantu ya Izraele kupesa bimenga yina na mutindu yina ta ‘vweza ve kima ya santu ya Yehowa.’ Ntangu beto ke tanga baverse yina, yo fwete pusa beto na kusepedisa Yehowa mpi na kupesa yandi lukumu ya kele bonso bimenga yina yandi ke ndimaka mutindu Baebreo 13:15 ke lomba beto na kusala. w21.12 5-6 § 14-15

Bubu yai, bampangi yina me katuka kukwela lenda baka malongi na bambandu ya bampangi ya nkaka yina ke tudilaka Yehowa ntima. Yo lenda vanda nde bankwelani ya nkaka me salaka bamvula mingi na kisalu ya ntangu yonso. Beno lenda solula ti bo sambu bo sadisa beno ntangu beno ke kuditudila balukanu. Yo kele mutindu ya kumonisa nde beno ke tudila Yehowa ntima. (Bing. 22:17, 19) Beno vila ve nde makwela kele dikabu ya Yehowa. (Mat. 19:5, 6) Yandi ke zolaka nde bankwelani kusepela ti dikabu yina. Bampangi yina me katuka kukwela, beno tadila mambu yina beno ta sala na luzingu na beno. Keti beno ke salaka yonso sambu na kumonisa Yehowa nde beno ke sepelaka ti makabu yina yandi me pesaka beno? Beno solula ti Yehowa na kisambu. Beno tanga Ndinga na yandi sambu na kuzwa minsiku yina beno lenda sadila na mambu yina beno ke kutana ti yo. Na nima, beno sadila bandongisila yina Yehowa ke pesa beno. Beno ndima kibeni nde beno ta vanda na kiese mpi ti luzingu ya mbote kana beno ke tula Yehowa na kisika ya ntete. w21.11 19 § 16, 18

Yakobo vandaka kuyindula ve nde yandi vandaka kusala ve bifu. Yandi vandaka ve kuyindula nde yandi vandaka mfunu mingi kuluta Bakristu ya nkaka sambu yandi vandaka mpangi ya Yezu, to sambu yandi vandaka ti mikumba ya nene. Yandi vandaka kubinga Bakristu ya nkaka nde “bampangi na mono ya mono ke zolaka mingi.” (Yak. 1:16, 19; 2:5) Yandi monisaka ve nde yandi vandaka muntu ya kukuka. Dilongi yina beto ke baka: Beto fwete vila ve nde beto yonso kele bantu ya masumu. Beto fwete yindula ve nde beto me luta bantu yina beto ke longaka. Sambu na nki? Sambu kana beto ke monisa longoki na beto nde beto ke salaka ve bifu, yandi lenda lemba nitu mpi kuyindula nde yandi ta kuka ve kuzitisa mbote-mbote bansiku ya Nzambi. Kansi kana beto ke songa yandi na masonga yonso nde yo vandaka ve pete ntangu yonso sambu beto zitisa bansiku ya Nzambi mpi beto songa yandi mutindu Yehowa sadisaka beto na kuyambula bikalulu ya mbi, beto ta sadisa longoki na beto na kumona nde yandi mpi lenda sadila Yehowa. w22.01 11-12 § 13-14

Kana beto ke yindula mingi bonso Yezu, beto ta sala mpi mambu mingi bonso yandi mpi beto ta landa mbandu ya kimuntu na yandi mbote-mbote. (Baeb. 1:3) Beto lenda yindula nde: ‘Yezu kele ya kukuka. Mono ta kuka ve ata fioti kulanda mbandu na yandi na mambu yonso.’ Kana nge ke yindula mutindu yina, kuvila ve mambu yai. Ya ntete, Yehowa salaka nge sambu na kuvanda bonso yandi mpi bonso Yezu. Yo yina nge ta kuka kulanda mbandu na bo kana nge mosi me zola mpi nge ta kuka kulanda mbandu na bo na mambu mingi. (Kuy. 1:26) Ya zole, mpeve santu ya Nzambi kele ngolo mingi kuluta bima yonso yina Nzambi me salaka na ntoto mpi na zulu. Na nsadisa ya mpeve santu yina, nge lenda kuka kusala mambu mingi yina nge lendaka ve kusala ata fioti na ngolo na nge mosi. Ya tatu, bubu yai Yehowa ke lombaka nge ve na kumonisa mbuma ya mpeve na mutindu ya kukuka. Yo yina Tata na beto ya zola ta pesa bantu yina kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula awa na ntoto bamvula 1 000 sambu na kukuma bantu ya kukuka. (Kus. 20:1-3) Bubu yai, Yehowa ke lomba beto kaka na kusala bikesa yina beto lenda sala sambu yandi sadisa beto. w22.03 9 § 5-6

Kisambu mpamba ve ke sadisaka beto na kukumisa kinduku na beto ngolo ti Yehowa. Kulonguka Ndinga ya Nzambi mpi kukwenda na balukutakanu ya dibundu lenda sadisa beto mpi na kukumisa kinduku na beto ngolo ti Yehowa. Inki nge lenda sala sambu na kusadila mbote ntangu yina nge ke longukaka nge mosi mpi ya nge ke vukanaka ti bampangi na balukutakanu ya dibundu? Kudiyula nde: ‘Inki ke katulaka dikebi na mono ntangu mono ke vandaka na balukutakanu ya dibundu mpi ntangu mono ke longukaka?’ Keti na bantangu yina bantu ke bingaka mono to bo ke tindilaka mono ba message na telefone to na ba-apareyi ya nkaka? Kana nge me mona nde nge ke tula ve dikebi ntangu nge ke longuka to na balukutakanu ya dibundu, lomba lusadisu na Yehowa. Yo lenda vanda mpasi nde nge vila ntete basusi na nge mpi nge tula dikebi na mambu ya kimpeve ya nge ke sala, kansi yo kele mfunu nde nge vila yo ntete. Samba Yehowa sambu yandi pesa nge ngemba, yo ta tanina ntima na nge mpi ‘mabanza na nge.’—Bafil. 4:6, 7. w22.01 29-30 § 12-14

Ntotila Uziya buyaka ndongisila. Yandi kotaka na tempelo ya Yehowa na kisika yina kaka banganga-nzambi mpamba vandaka ti nswa ya kukota mpi yandi zolaka kuyoka ndumbu. Banganga-nzambi ya Yehowa songaka yandi nde: “Uziya, nge me fwana ve na kuyokila Yehowa ndumbu. Kaka banganga-nzambi bantu fwete yoka ndumbu.” Inki Uziya salaka? Kana yandi kudikulumusaka, yandi ndima ndongisila yina mpi yandi basika mbala mosi na tempelo, Yehowa lendaka kulolula yandi. Kansi “Uziya . . . waka makasi ya ngolo.” Sambu na nki yandi buyaka ndongisila yina? Yo kele pwelele nde mutindu yandi monaka nde yandi vandaka ntotila, yandi vandaka ti nswa ya kusala konso kima yina yandi me zola. Kansi sambu na Yehowa, yo vandaka ve mutindu yina. Uziya salaka kima yina yandi vandaka ve ti nswa ya kusala, yo yina Yehowa losilaka yandi maladi ya lepre mpi yandi “bikalaka muntu ya maladi ya lepre tii na kilumbu ya lufwa na yandi.” (2 Bans. 26:16-21) Mbandu ya Uziya ke longa beto nde, yo vanda beto kele nani, kana beto ke buya bandongisila ya Biblia, Yehowa ta ndima beto diaka ve. w22.02 9 § 7

Muntu yina ke vandaka ti “kimuntu ya ntama” ke yindulaka mambu ya mbi mpi ke salaka mambu ya mbi. (Bakol. 3:9) Mu mbandu, yandi ke vandaka bwimi, yandi ke waka makasi nswalu, yandi ke pesaka ve mersi mpi yandi ke vandaka lulendo. Yandi lenda sepela kutala pornografi, bafilme ya mansoni to ya mubulu. Ntembe kele ve nde yandi ke vandaka mpi ti mwa bikalulu ya mbote mpi yandi lenda wa mpasi sambu na mambu ya mbi yina yandi ke tuba mpi ke sala. Kansi yandi ke vandaka ve ti nzala ya ngolo ya kusoba bangindu na yandi mpi bikalulu na yandi. (Bag. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5) Beto kele bantu ya kukonda kukuka yo yina ata muntu mosi ve ta kuka kukatula bangindu mpi banzala yonso ya mbi yina ke vandaka na ntima. Bantangu ya nkaka, beto ta sala to beto ta tuba kima mosi yina ta sala beto mpasi na nima. (Yer. 17:9; Yak. 3:2) Kansi kana beto katula kimuntu ya ntama, bikalulu ya mbi mpi mambu ya mbi ta yala beto diaka ve. Beto ta soba kibeni kimuntu na beto.—Yez. 55:7. w22.03 3 § 4-5

Bankuluntu, beno tula dikebi na bikalulu ya mbote ya bampangi. Beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka kansi konso muntu kele ti bikalulu yina beto lenda sepela ti yo. Ya kieleka, yo lenda lomba nde mbala na mbala, bankuluntu kupesa mpangi mosi bandongisila. Kansi bonso ntumwa Polo, bankuluntu fwete sala ngolo sambu na kutula ve dikebi na mambu yina muntu ke tuba to ke sala ya lenda pesa bo makasi. Bo fwete tula dikebi na mambu yina ke monisa nde muntu yina ke zolaka Yehowa, ke kangaka ntima sambu na kusambila yandi mpi ke salaka yonso sambu na kusala mambu ya mbote. Bankuluntu yina ke tulaka dikebi na bikalulu ya mbote ya bampangi ke sadisaka bo na kubakisa nde bampangi yonso na dibundu ke zolaka bo. Beno vila ve nde Yehowa ke lomba beno ve na kuvanda bantu ya kukuka. Kansi yandi ke lomba beno na kulanda kusadila yandi na mutindu ya mbote. (1 Bak. 4:2) Beno ndima nde Yehowa ke sepelaka mpi ti kisalu ya ngolo yina beno ke sadilaka yandi. Yehowa ta ‘vila ve kisalu na beno mpi zola yina beno monisaka sambu na zina na yandi, mutindu beno me sadilaka basantu mpi beno ke landa kusadila bo.’—Baeb. 6:10. w22.03 31 § 19, 21