Janvier

Inki sadisaka Timoteo na kuvanda mfunu mingi na meso ya Yehowa? Bikalulu na yandi ya mbote yina Bakristu fwete vanda ti yo. (Bafil. 2:19-22) Mambu yina ntumwa Polo tubaka sambu na Timoteo ke sadisa beto na kubakisa nde Timoteo vandaka muntu ya kudikulumusa, muntu yina kangamaka kaka na Nzambi, muntu yina vandaka kusala ngolo mpi muntu yina bo vandaka kutudila ntima. Yandi vandaka kutudila bampangi dikebi mingi. Yo yina Polo zolaka Timoteo mingi mpi yandi waka ve boma ya kupesa yandi mikumba ya nene. Mutindu mosi mpi, Yehowa ta zola beto mpi beto ta vanda mfunu mingi na dibundu kana beto me kuma ti bikalulu yina Yehowa ke zolaka. (Nk. 25:9; 138:6) Samba mpi yindula bisika yina nge fwete yidika na kimuntu na nge. Pona kikalulu yina nge ke zola kukuma ti yo. Nge lenda baka lukanu ya kulonguka na kukuma ti kikalulu ya kuditula na kisika ya bantu ya nkaka. To nge lenda baka lukanu ya kusala yonso sambu na kuvanda na ngemba ti bantu ya nkaka mpi kulolula bo. Nge lenda solula ti nduku na nge ya ntima sambu yandi sadisa nge na kuzaba mambu yina nge lenda sala sambu na kukuma ti bikalulu ya mbote.​—Bing. 27:6. w22.04 23 § 4-5

Yehowa ke zolaka nde beto vanda na kiese. Beto me zaba yo sambu kiese kele kikalulu ya mbuma ya mpeve santu na yandi. (Bag. 5:22) Kiese ke vandaka mingi na kupesa kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti. Yo yina, beto ke vandaka na kiese mingi ntangu beto ke kudipesaka ya mvimba na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote mpi na kusadisa bampangi na beto na mitindu mingi. (Bis. 20:35) Mutindu verse ya bubu ke monisa yo, ntumwa Polo tubilaka mambu zole yina ta sadisa beto na kulanda kuvanda na kiese. Ya ntete, beto fwete sala yonso yina beto lenda sala sambu na Yehowa. Kana beto sala mpidina, beto ta vanda na kiese. (Mat. 22:36-38) Ya zole, beto fwete kudifwanisa ve ti bantu ya nkaka. Konso kima yina beto ke sala sambu sante na beto ke pesa beto nzila ya kusala to sambu na formasio yina beto me bakaka to sambu na mayele yina beto kele na yo, beto fwete pesa Yehowa mersi. Diaka, kana bampangi ya nkaka ke sala mingi mpi bo ke sala mbote kuluta beto na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, beto fwete sepela sambu bo ke sadila mayele mpi ngolo na bo sambu na kukumisa Yehowa. w22.04 10 § 1-2

Nsuka ya mabundu ya luvunu ta kwisa mbala mosi mpi yo ta yitukisa nsi-ntoto ya mvimba. (Kus. 18:8-10) Lufwa ya Babilone ya nene ta pesa nsi-ntoto ya mvimba mpasi mpi yo lenda nata bampasi mingi ya ngolo. Kansi bansadi ya Nzambi ta vanda na kiese sambu na bikuma zole. Dibundu ya luvunu yina ke vandaka mbeni ya Nzambi banda ntama ta vanda diaka ve mpi beto ta guluka na nsi-ntoto yai ya mbi. Daniele tubaka nde “nzayilu ya kieleka” ta “kuma mingi.” Ya kieleka, yo me kumaka kibeni mingi. Bubu yai, beto ke bakisa mbote bambikudulu ya me tala bilumbu na beto. (Dan. 12:4, 9, 10) Bambikudulu yina kele kieleka. Yo yina, yo ke pusaka beto na kuzitisa diaka Yehowa mingi mpi Ndinga na yandi. (Yez. 46:10; 55:11) Longuka Biblia mbala na mbala mpi sadisa bantu ya nkaka na kuvanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa sambu yo sadisa nge na kulanda kukumisa lukwikilu na nge ngolo. Yandi ta tanina bantu yonso yina ke tudilaka yandi ntima ya mvimba mpi yandi ta pesa bo “ngemba ya ntangu yonso.”​—Yez. 26:3. w22.07 6-7 § 16-17

Mukanda ya Kusonga ke monisa nde Kimfumu ya Nzambi ke yala na zulu mpi nde bo me kulaka Satana na zulu. (Kus. 12:1-9) Mutindu bo kulaka Satana na zulu, yo nataka ngemba na zulu kansi yo me nataka bampasi awa na ntoto. Sambu na nki? Sambu makasi yonso ya Satana kele na zulu ya bansadi ya Yehowa yina ke sadilaka yandi na mutindu ya mbote awa na ntoto. (Kus. 12:12, 15, 17) Inki beto lenda sala sambu na kulanda kusadila Yehowa na mutindu ya mbote ata Satana ke nwanisa beto? (Kus. 13:10) Kana beto me zaba mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa, yo ta sadisa beto. Mu mbandu, na mukanda ya Kusonga, ntumwa Yoane tubilaka balusakumunu yina beto ta baka ntama mingi ve. Mosi na kati ya balusakumunu yina kele nde Nzambi ta fwa bambeni na yandi. Kusonga 1:1 ke songa beto nde mambu yina beto ke tanga, bo me tubila yo na “bidimbu” disongidila na kutuba ya kifwani. w22.05 8 § 1-3

Sambu bansadi ya Yehowa ta landa kaka kukangama na Yehowa, yo ta pesa bantu yina ke teleminaka Yehowa makasi mingi kibeni. Yo yina, kimvuka ya makanda ta nwanisa bansadi ya Nzambi na ntoto ya mvimba. Biblia ke binga yo nde bitumba ya Gogi ya Magogi. (Ezek. 38:14, 15) Inki Yehowa ta sala ntangu bo ta nwanisa bansadi na yandi? Yandi ke songa beto nde: “Nganzi na mono ya ngolo ta pela.” (Ezek. 38:18, 21-23) Kusonga kapu 19 ke tubila mambu yina ta salama na nima. Yehowa ta tinda Mwana na yandi sambu na kutanina bansadi na yandi mpi kufwa bambeni na bo. Na bitumba yina, Yezu ta vukana ti “makesa ya zulu” disongidila bawanzio ya kwikama mpi bantu 144 000. (Kus. 17:14; 19:11-15) Inki mutindu bitumba yango ta suka? Bo ta fwa bantu yonso mpi bimvuka yonso yina ke teleminaka Yehowa.​—Kus. 19:19-21. w22.05 17 § 9-10

Kaka ntangu Adami ti Eva salaka disumu, Yehowa pesaka bana na bo kivuvu na nzila ya mbikudulu mosi ya mfunu mingi. Mbikudulu yango kele na Kuyantika 3:15: “Mono ta tula kimbeni na kati na nge ti nkento mpi na kati ya mwana na nge ti mwana na yandi. Yandi ta niata ntu na nge mpi nge ta tatika yandi na dikulu.” Mbikudulu yango kele na mukanda ya ntete ya Biblia. Ata mpidina, mikanda yonso ya Biblia ke wakanaka ti yo. Kaka mutindu kimpusu ya mukanda ke vukisaka bapapie yonso ya kele na kati ya mukanda, mutindu mosi mpi bangogo yina kele na Kuyantika 3:15 ke vukisaka mambu yonso ya kele na Biblia. Mpi yo ke salaka kaka nsangu yai mosi: Nzambi ta tinda Ngulusi sambu na kufwa Diabulu mpi bantu na yandi yonso. Yo ta vanda kibeni lusakumunu mosi ya nene sambu na bantu yina ke zolaka Yehowa! Kana beto ke longuka Biblia, yo ta sadisa beto na kumona mutindu mbikudulu yina ke lungana mpi mutindu beto lenda bakila yo mambote. w22.07 14 § 1-3

Beno lomba Yehowa na kupesa beno mayele yina beno kele ti yo mfunu sambu na kusadisa bana na beno na kuzola yandi mingi. (Yak. 1:5) Yandi ta pesa beno bandongisila ya mbote kibeni. Mambu mingi ke monisa sambu na nki yandi ke salaka mutindu yina. Beto tadila mambu zole. Ya ntete, Yehowa me zaba mambu mingi sambu yandi mpi kele kibuti. (Nk. 36:9) Ya zole, bandongisila ya mbote yina yandi ke pesaka ke nataka kaka mambote. (Yez. 48:17) Yehowa ke pesaka bibuti madia mingi ya kimpeve na nzila ya Ndinga na yandi mpi ya organizasio na yandi. Yo ke sadisaka bo na kusadisa bana na bo na kuzola Yehowa. (Mat. 24:45) Mu mbandu, beno lenda zwa bandongisila mingi ya mbote na masolo ya kulandana “Lusadisu Sambu na Dibuta.” Bamvula mingi, masolo yina vandaka kubasika na zulunalu Telama! kansi bubu yai, yo ke basikaka na site ya Internet na beto. Diaka, bavideo mingi ya kele na jw.org na kitini bainterview mpi badrame lenda sadisa bibuti na kusadila bandongisila ya Yehowa sambu na kusansa bana na bo.​—Bing. 2:4,5. w22.05 27 § 4-5

Ya kieleka, ata muntu mosi ve ke lolulaka bonso Yehowa. Ya ntete, sambu yandi ke vandaka ntangu yonso ya kuyilama na kulolula. Ya zole, yandi me zaba mambu yonso ya me tala beto. Yandi ke zabaka beto mbote-mbote mpi yandi ke zabaka kibeni kana beto me balula ntima na masonga yonso to ve. Ya tatu, yandi ke lolulaka kimakulu mpi kana yandi me lolula, sambu na yandi yo kele bonso nde beto salaka ve disumu ata fioti. Yo ke sadisaka beto na kukuma ti kansansa ya bunkete mpi kinduku ya mbote ti yandi. Ya kieleka, mutindu beto kele ntete bantu ya kukonda kukuka, beto ta landa kusala masumu. Kansi beto lenda baka kikesa na mambu yina kele na Mukanda Étude perspicace des Écritures Volime 2, lutiti 765. Yo ke tuba nde: “Yehowa kele Nzambi ya mawa mpi yandi ke bakisaka bifu ya bansadi na yandi. Yo yina, bo fwete landa ve kuwa mpasi sambu na bifu yina bo ke salaka sambu bo kele bantu ya kukonda kukuka. (Nk. 103:8-14;130:3) Kana bo ke sala bikesa ya kuzitisa bansiku ya Nzambi, bo ta vanda na kiese. (Bafil. 4:4-6; 1 Yoa. 3:19-22).” w22.06 7 § 18-19

Satana ke pusaka baluyalu na kutelemina beto. Katula yina, yandi ke sadilaka mpi mayele ya nkaka. Bantu ya nkaka ke waka boma ya mambu yina bantu ya mabuta na bo ta tuba kana bo me kuma Bambangi ya Yehowa kuluta nkutu mambu ya mbi yina bo lenda sadila bo. Bo ke zolaka bantu ya mabuta na bo mingi kibeni mpi bo ke zolaka nde bantu ya mabuta na bo kuzaba Yehowa mpi kuzola yandi. Bo ke waka mpasi mingi ntangu bantu ya mabuta na bo ke zitisaka ve Nzambi ya kieleka mpi bansadi na yandi. Bantu ya nkaka yina vandaka kutelemina bantu ya mabuta na bo yina vandaka Bambangi ya Yehowa me kumaka Bambangi ya Yehowa. Ebuna nki beto ta sala kana bantu ya dibuta na beto me buya beto sambu beto me kuma Bambangi ya Yehowa? Mambu yina kele na Nkunga 27:10 lenda pesa beto kikesa. Kana beto ke bakisa nde Yehowa ke zolaka beto kibeni, beto ta wa ve boma ya mambu yina ta salama ata kana bantu ya dibuta na beto me buya beto. Beto ke ndima nde Yehowa ta sakumuna beto kana beto ke kanga ntima. Yehowa ta pesa beto bima yonso yina beto kele ti yo mfunu, yandi ta sadisa beto na kuvanda na ngemba mpi na kiese mpi yandi ta sadisa beto na kubikala pene-pene na yandi. Ata muntu mosi ve lenda sala yo kuluta Yehowa. w22.06 16-17 § 11-13

Ntangu Yezu vandaka kulonga nsangu ya mbote awa na ntoto, bantu kusilaka yandi makambu nde yandi vandaka kulawuka malafu, kudia mbiki, nde yandi vandaka muntu ya Diabulu, nde yandi vandaka kuzitisa ve Kisabatu mpi nkutu nde yandi vandaka ve kuzitisa Nzambi. (Mat. 11:19; 26:65; Luka 11:15; Yoa. 9:16) Kansi Yezu tubilaka bo ve mambu ya mbi. Kana bantu ya nkaka ke tubila beto mambu ya mbi, beto fwete landa mbandu ya Yezu. Beto fwete tubila bo mpi ve mambu ya mbi. (1 Pie. 2:22, 23) Ya kieleka, kusala mutindu yina ke vandaka ve pete. (Yak. 3:2) Inki lenda sadisa beto? Kana muntu mosi me tubila nge mambu ya mbi na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, sala yonso sambu nge wa ve makasi. Mpangi Sam ke tuba nde: “Mono ke sosaka kutula dikebi na mambu yina ke monisa nde muwi ke zola kulonguka kieleka mpi kusoba.” Bantangu ya nkaka muntu lenda wa makasi kaka sambu beto me solula ti yandi na ntangu ya mbi. Kana beto ke solula ti muntu yina me wa makasi, beto lenda sala kisambu ya nkufi sambu na kulomba Yehowa na kusadisa beto sambu beto wa ve makasi mpi beto tuba ve mambu ya mbi to mambu yina ta monisa nde beto me konda muntu yina luzitu. w22.04 6 § 8-9

Mutindu ya mbote ya kusadisa bana na beno na kukwenda pene-pene na Yehowa kele kulonguka Biblia ti bo. (2 Tim. 3:14-17) Biblia ke monisaka mutindu ya nkaka yina batoko lenda longuka mambu ya Yehowa. Na mukanda ya Bingana, tata mosi ke yibusa mwana na yandi na kuvila ve ata fioti bikalulu ya Yehowa yina ke monanaka na bima yina yandi me salaka. (Bing. 3:19-21) Bibuti, ntembe kele ve nde beno ke sepelaka kulutisa ntangu ti bana na beno na nganda. Beno sadila ntangu yina sambu na kusadisa bana na beno na kumona mutindu ‘bima yina Yehowa me salaka’ ke wakana ti bikalulu na yandi ya kitoko. (Bar. 1:20) Beto tala mutindu Yezu vandaka kusadila bima yina Yehowa me salaka sambu na kulonga bantu. Kilumbu mosi, yandi songaka balongoki na yandi na kutala bakwanga-kwanga mpi bintuntu. (Luka 12:24, 27-30) Yandi longaka balongoki dilongi mosi ya mfunu ya me tala kikalulu ya kukaba mpi ntima-mbote ya Tata na bo ya zulu. Yandi longaka bo nde, Yehowa ta pesa bansadi na yandi ya kwikama madia mpi bilele mutindu yandi ke salaka yo na bakwanga-kwanga mpi bintuntu. w23.03 20-21 § 1-4

Beto ke pesaka Yehowa mersi sambu yandi me pesaka beto nswa ya kusamba yandi na nzila ya Mwana na yandi. Yehowa ke sadilaka Yezu sambu na kupesa mvutu na bisambu na beto. Yehowa ke waka kisambu yina beto ke salaka na zina ya Yezu mpi yandi ke pesaka mvutu na kisambu yango mpi yandi ke lolulaka masumu na beto na nzila ya kimenga ya Yezu. (Bar. 5:1) Biblia ke tuba nde Yezu kele ‘nganga-nzambi ya nene ya me vanda na diboko ya kitata ya kiti ya Kimfumu ya nzambi na zulu.’ (Baeb. 8:1) Yezu kele ‘nsadisi na beto yina kele ti Tata.’ (1 Yoa. 2:1) Beto ke pesa Yehowa mersi mingi sambu yandi me pesaka beto Nganga-Nzambi ya Nene yina ke bakisaka bifu na beto mpi yina ke “bondilaka sambu na beto.” (Bar. 8:34; Baeb. 4:15) Beto zolaka ve kukwenda pene-pene na Nzambi kana yandi pesaka ve luzingu ya Mwana na yandi sambu na beto. Ya kieleka, mersi yina beto lenda pesa Yehowa kele fioti kana beto fwanisa yo ti dikabu ya kuluta mfunu yina yandi me pesaka beto, disongidila Mwana na yandi yina yandi ke zolaka mingi. w22.07 23 § 10-12

Muntu yina me fwana na kutudila ntima ke salaka bikesa ya kulungisa mambu ya yandi ke tuba mpi yandi ke tubaka kaka kieleka. (Nk. 15:4) Bantu ke zabaka nde bo lenda tudila yandi ntima. Beto ke zolaka nde bampangi na beto mpi kuzaba nde bo lenda tudila beto ntima. Beto ta pusa ve bantu na ngolo na kutudila beto ntima. Kansi beto fwete sala mambu yina ta monisa nde bo lenda tudila beto ntima. Bo ke tubaka nde kutudila muntu ntima kele bonso mbongo. Kuzwa yo ke vandaka mpasi. Kansi yo ke vandaka pete na kuvidisa yo. Ya kieleka, Yehowa me fwana kibeni na kutudila ntima. “Bima yonso ya yandi ke salaka, yo me fwana na kutudila yo ntima.” (Nk. 33:4) Yandi ke zolaka nde beto landa mbandu na yandi. (Baef. 5:1) Beto ke pesa Yehowa mersi mingi mutindu yandi me bendaka beto na dibuta ya bampangi yina ke zolaka beto mpi bo kele bantu ya me fwana na kutudila ntima. Beto yonso fwete sala nde bampangi kutudila beto ntima. Kana konso muntu ke sala bikesa ya kuzola bampangi, ya kuvanda ti kudikulumusa, ti luswasukusu, ya kuvanda masonga mpi ya kudiyala, yo ta sala nde bampangi kuditudilana ntima na dibundu. Beto fwete landa mbandu ya Yehowa Nzambi na beto mpi beto fwete landa kumonisa nde beto me fwana na kutudila ntima. w22.09 8 § 1-2; 13 § 17

Ata beto kele na kati ya dibuta ya nene ya kimpeve, bantangu ya nkaka beto lenda kudiwa beto mosi mpi bo lenda niokwama na mabanza to bo lenda yindula nde bo kele ve ti mfunu ya lusadisu sambu na kukangila yo ntima. Yehowa ke zolaka ve ata fioti nde beto kudiwa mutindu yina. Tala mutindu yandi sadilaka profete Eliya mambu. Yehowa lombaka Eliya na kutuba mambu yina vandaka kuyangisa yandi. Yandi yulaka Eliya mbala zole nde: “Nge ke sala nki awa?” (1 Bant. 19:9, 13) Konso ntangu, Yehowa vandaka kutula dikebi ntangu Eliya vandaka kusonga yandi mambu yina vandaka kuyangisa yandi. Yehowa yibusaka mpi Eliya nde bantu mingi ya nkaka ya Izraele vandaka kusambila yandi. (1 Bant. 19:11, 12, 18) Ntembe kele ve nde Eliya kudiwaka mbote ntangu yandi songaka Yehowa mambu yina vandaka kuyangisa yandi mpi ntangu Yehowa pesaka yandi mvutu. Yehowa pesaka Eliya bisalu mingi ya mfunu kibeni. Yehowa songaka Eliya na kutula Azaele ntotila ya Siria, na kutula Yehu ntotila ya Izraele mpi na kutula Elisha profete. (1 Bant. 19:15, 16) Mutindu Yehowa pesaka Eliya bisalu yina, yo sadisaka Eliya na kutula dikebi na mambu ya mbote. Nzambi pesaka yandi mpi nduku ya mbote ya kisalu, Elisha. w22.08 8 § 3; 9 § 5

Keti bo me tungaka Nzo ya Kimfumu na dibundu na beno to bo me yidikaka yo? Kana mpidina, ntembe kele ve nde nge ke yibuka lukutakanu ya ntete yina beno salaka na Nzo ya Kimfumu yina ya mpa. Nge pesaka Yehowa mersi mingi kibeni. Mbala ya nkaka, nge waka kiese mingi kibeni mpi yo pusaka nge na kuyimba nkunga ya luyantiku ya disolo yai. Banzo ya Kimfumu na beto yina bo ke tungaka mbote kibeni ke pesaka Yehowa lukumu. Kansi beto ke kumisaka mingi Yehowa ntangu beto ke salaka kisalu ya kutunga ya mutindu ya nkaka. Kisalu yina ke lombaka kusala kima mosi ya mfunu mingi kuluta kisalu ya kutunga banzo. Yo ke tadila kupesa bantu yina ke kwisaka na bisika ya lusambu yina kikesa. Ntumwa Polo vandaka kuyindula mambu yina ntangu yandi sonikaka mambu ya kele na verse ya bubu. Polo vandaka kupesa kibeni bampangi na yandi kikesa. Yandi vandaka kuwila bo mawa. Beto lenda landa mbandu ya Polo mpi kupesa bampangi na beto kikesa bubu yai.​—1 Bak. 11:1. w22.08 20 § 1-2

Mukristu yina ke zola kuvanda muntu ya lunungu na meso ya Nzambi fwete vanda mpi masonga na mambu yonso ya mumbongo. Muntu ya lunungu ke zolaka ve nde bo sadila muntu ya nkaka mambu ya mbi. “Sambu na kupesa [Yehowa] kiese kibeni,” muntu ya lunungu ke tadilaka mutindu Yehowa ta tadila balukanu yina yandi ke baka. Biblia ke tubaka nde Yehowa kele Nto ya lunungu. Yo yina, Biblia ke bingaka yandi “kisika ya kuzinga ya lunungu.” (Yer. 50:7) Yehowa kele Ngangi. Yo yina, yandi mpamba muntu me fwana na kutula bansiku ya me tala mambu ya mbote mpi mambu ya mbi. Beto kele bantu ya kukonda kukuka. Yo yina, beto ke zabaka ve mbote-mbote mambu ya mbote mpi mambu ya mbi. Kansi Yehowa ke zabaka mbote-mbote mambu ya mbote mpi mambu ya mbi. (Bing. 14:12; Yez. 55:8, 9) Ata mpidina, Nzambi me salaka beto na kifwani na yandi. Yo yina, beto lenda sala mambu yina kele mbote na meso na yandi. (Kuy. 1:27) Beto ke zolaka kusala mpidina. Zola na beto sambu na Tata na beto ke pusaka beto na kusala yonso sambu na kulanda mbandu na yandi.​—Baef. 5:1. w22.08 27 § 5-6

Kana beto ke kudiyangisa na mabanza to beto me lemba nitu, beto lenda vanda ti mfunu ya kusala kima mosi yina ta sadisa beto na kubika kudiyangisa sambu na mambu yina beto ke kutana ti yo. Kusala mutindu yina kele mbote kansi beto fwete keba sambu beto sala ve kima mosi ya Yehowa ke mengaka. (Baef. 5:10-12, 15, 16) Na mukanda yina Polo sonikilaka Bakristu ya Filipi, yandi siamisaka bo na kulanda kutadila mambu yina kele “ya lunungu, . . . ya bunkete, . . . yina ke pusaka na kuzola, [mpi] yina kele ya mbote.” (Bafil. 4:8) Ata yandi sonikaka ve mambu yina mingi-mingi sambu na bansaka ya kulutisila ntangu, mambu yina yandi sonikaka fwete pusa beto na kupona mbote-mbote bansaka ya kulutisila ntangu. Meka kusala ngalasisi yai: Na konso kisika yina bo me sonika ngogo “mambu” na verse yina, tula bangogo “bankunga,” “bafilme,” “baroma,” to “bansaka ya bavideo.” Kana nge sala mpidina, yo ta sadisa nge na kuzaba nki bansaka Nzambi ke ndimaka mpi nki bansaka yandi ke ndimaka ve. Beto fwete zitisa bansiku ya Yehowa na luzingu na beto.​—Nk. 119:1-3. w22.10 9 § 11-12

Na ntwala nde ‘bantu yina ya kukonda lunungu’ kufwa, bantu ya nkaka na kati na bo vandaka kusala mambu ya mbi kibeni. Bo ta longa bo mutindu ya kuzitisa bansiku ya lunungu ya Yehowa. Sambu na kusadisa bo, Kimfumu ya Nzambi ta twadisa kisalu ya kulonga na ntoto ya mvimba na mutindu yina me salamaka ntete ve. Banani ta longa bantu ya kukonda lunungu? Bantu ya kimvuka ya nene mpi bantu ya lunungu yina ta futumuka. Sambu Yehowa kusonika bazina ya bantu ya kukonda lunungu na mukanda ya luzingu, bo fwete vanda ti kinduku ya mbote ti yandi mpi bo fwete kudipesa na yandi. Yezu Kristu mpi Bakristu yina bo me tulaka mafuta ta tala mbote-mbote mambu yina bantu yina ya kukonda lunungu ta sala mutindu bo me longa bo nsangu. (Kus. 20:4) Bantu ya kukonda lunungu yina ta sadila ve mambu yina bo ta longa bo, ta bikala ve na luzingu ata bo lenda vanda ti bamvula 100. (Yez. 65:20) Yehowa mpi Yezu ke zabaka mambu yina kele na bantima ya bantu mpi bo ta bika ve nde muntu mosi kunata mavwanga na nsi-ntoto ya mpa.​—Yez. 11:9; 60:18; 65:25. w22.09 17 § 11-12

Na verse yina, bangogo “bamfumu ya nene” ke tendula, bantu yina kele ti kiyeka na zulu ya bantu ya nkaka. Bakristu fwete lemfukila bamfumu yina ya baluyalu ya nsi-ntoto yai. Bamfumu yina ke salaka yonso sambu ndonga kuvanda, sambu bantu kuzitisa bansiku mpi nkutu bantangu ya nkaka bo ke taninaka bansadi ya Yehowa. (Kus. 12:16) Yo yina, beto fwete futaka bampaku, kuwa bo boma mpi kupesa bo lukumu yina bo ke lombaka. (Bar. 13:7) Kansi bamfumu yina ya baluyalu ke vandaka ti kiyeka kaka sambu Yehowa ke pesaka bo nzila ya kuvanda ti yo. Yezu monisaka pwelele nde yo kele mpidina, ntangu Ponse Pilate, guvernere ya Roma yulaka yandi bangiufula. Ntangu Pilate songaka Yezu nde yandi kele ti kiyeka ya kubika yandi na luzingu to ya kufwa yandi, Yezu songaka yandi nde: “Nge zolaka kuvanda ve ti kiyeka ata fioti na zulu na mono kana bo pesaka nge yo ve na zulu.” (Yoa. 19:11) Bamfumu yonso mpi bantu ya politiki ke vandaka ve ti kiyeka na mambu yonso bonso Pilate. Yandi vandaka ve ti kiyeka na mambu yonso. w22.10 14 § 6

Na nsadisa ya mpeve santu, ntotila Davidi sonikaka mutindu luzingu ta vanda na bilumbu ke kwisa ntangu ntotila mosi ya mayele mpi ya kwikama ta yala. (Nk. 37:10, 11, 29) Mbala mingi beto ke tangilaka bantu Nkunga 37:11 ntangu beto ke tubilaka mambu yina ta salama na Paladisu. Beto kele ti bikuma ya mbote ya kusala mutindu yina sambu Yezu tubilaka mpi bangogo yina na Disolo na Zulu ya Ngumba mpi yandi monisaka nde yo ta lungana na bilumbu ke kwisa. (Mat. 5:5) Kansi mambu yina Davidi tubaka monisaka mpi mutindu luzingu zolaka kuvanda na luyalu ya ntotila Salomo. Ntangu Salomo yalaka Izraele, bansadi ya Nzambi vandaka kibeni na ngemba, bo vandaka ti bima yina bo vandaka ti yo mfunu na insi yina ‘miliki ti bwiki vandaka mingi.’ Nzambi tubaka nde: “Kana beno landa kuzitisa bansiku na mono . . . , mono ta tula ngemba na insi yina, beno ta lala mpi muntu mosi ve ta pesa beno boma.” (Levi 20:24; 26:3, 6) Mambu yina lunganaka ntangu Salomo vandaka ntotila ya Izraele. (1 Bans. 22:9; 29:26-28) Mambu yina kele na Nkunga 37:10, 11, 29 lunganaka na ntangu ya ntama mpi yo ta lungana diaka na bilumbu ke kwisa. w22.12 10 § 8

Beto Bakristu ya kieleka, beto fwete landa lutwadisu yina organizasio ke pesa. Biblia ke pesa beto ndongisila yai ya mfunu: “Nge ta nwana bitumba na nge na nsadisa ya lutwadisu ya mayele, mpi na nzila ya bandongisi mingi mambu ke nungaka.” (Bing. 24:6) Beto tala mutindu kusadila verse yai ke sadisaka beto na kusamuna mbote mpi na kulonga mbote. Na kisika ya kusamuna mpi ya kulonga mutindu beto me zola, beto ke salaka bikesa sambu na kulanda bandongisila yina organizasio ke pesa beto. Beto ke bakaka bandongisila ya mbote na balukutakanu na beto ya Bukristu. Balukutakanu ke sadisaka beto na kuzaba mutindu ya mbote yina bampangi ya nkaka ke sadilaka Biblia sambu na kulonga. Diaka, organizasio ya Yehowa me pesaka beto bisadilu ya mfunu disongidila mikanda mpi bavideo yina lenda sadisa bantu na kubakisa mambu yina Biblia ke tuba. Beto ke pesa Yehowa mersi sambu na bandongisila ya mbote yina kele na Ndinga na yandi. Beto lenda zinga ve na kiese ata fioti kana beto ke landa ve bandongisila ya Yehowa. Beto fwete sadila bandongisila na yandi na mambu yonso ya luzingu na beto.​—Bing. 3:13-17. w22.10 23 § 18-19

Beto ke vandaka ti sante ya mbote kana beto ke dia madia ya mbote yina ke tunga nitu. Mutindu mosi mpi beto ke kumaka ti kimpeve ya ngolo, kana beto ke longuka Ndinga ya Nzambi mpi ke yindula mambu yina beto ke tanga. Yehowa ke zolaka nde beto bakisa yo mbote-mbote. Beto ta sala yo kana beto ke samba, ke tanga Biblia mpi ke yindula mambu yina beto ke tanga. Beto ke sambaka ntete sambu na kuyidika bantima na beto sambu beto kotisa bangindu ya Nzambi. Beto ke tangaka Biblia. Na nima beto ke pemaka sambu na kuyindula na mudindu mambu yina beto me tanga. Kana beto sala mutindu yina, nki mbuma yo ta buta? Kana beto ke bakisa mbote Ndinga ya Nzambi, yo ta kumisa lukwikilu na beto ngolo. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto tanga Biblia mpi beto yindula mambu yina yo ke tuba? Sambu kana beto sala mutindu yina, yo ta pesa beto kikesa ya kulonga nsangu ya Kimfumu bubu yai mpi ya kulonga nsangu ya lusambisu ya ngolo yina beto lenda longa ntama mingi ve. Diaka kana beto ke yindula bikalulu ya kitoko ya Yehowa, kinduku na beto ti yandi ta landa kukuma ngolo. w22.11 6-7 § 16-17

Yezu tubaka nde ata bantu yina kele ve balongoki na yandi ta zaba Bakristu ya kieleka sambu bo ke zolanaka. Mpi zola yina bansadi ya Yehowa ke vandaka ti yo ke monanaka pwelele. Ya kieleka, Bambangi ya Yehowa ke vandaka ve bantu ya kukuka. (1 Yoa. 1:8) Ntangu beto ke yantika kuzaba mbote-mbote bampangi na dibundu, beto ta mona mpi bifu na bo ya nkaka. (Bar. 3:23) Diambu ya mawa kele nde bantu ya nkaka me bikaka nde bifu ya bampangi kupusa bo na kuyambula kusadila Yehowa. ‘Inki mutindu Yezu monisilaka bantumwa na yandi zola? Mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu bubu yai?’ Bambangi ya Yehowa mpi fwete yindula bamvutu na bangiufula yina. Kusala mpidina lenda sadisa beto na kumonisilana diaka zola mingi, mingi-mingi ntangu bampangi ke sala bifu.​—Baef. 5:2. w23.03 26-27 § 2-4

Mutindu nsi-ntoto yai ke kuma kibeni na nsuka, beto ta kutana ti mambu ya mpasi na dibundu, mambu yina lenda meka kwikama na beto na Yehowa. Yo yina, beto fwete tanina mabanza na beto. Kana mpangi mosi me sala kima yina me pesa nge mpasi, kukuma ve makasi-makasi. Kana bo me pesa nge ndola, kuwa ve nsoni, ndima ndola yina mpi sala bansoba ya me fwana. Kana bansoba yina me salama na organizasio ya Yehowa me yangisa nge, ndima yo na ntima ya mvimba mpi lemfukila yo. Landa kutudila Yehowa mpi organizasio na yandi ntima ata ntangu kwikama na nge me mekama. Kusala ve kima ya mbi, yindula mbote-mbote mpi tadila mambu mutindu Yehowa ke tadilaka yo. Samba Yehowa sambu yandi sadisa nge. Kudivandila ve kansi kangama ti bampangi ya dibundu. Kana nge sala mutindu yina, ata nki mutindu Satana ta kuka ve kukabula nge ti Yehowa to ti organizasio na yandi.​—Yak. 4:7. w22.11 24-25 § 14-16

Bankuluntu ke sadisaka bampangi na kuyilama na ntwala nde kisumbula kusalama. Bo ke salaka yonso sambu na kusadisa bampangi na kuzaba mambu yina bo fwete sala sambu na kuditanina mpi sambu na kusolula ti bankuluntu. Inki nge lenda sala? Kana kisumbula me salama pene-pene ya kisika ya nge ke zingaka, yula bankuluntu na kusonga nge mambu yina nge lenda sala sambu na kusadisa bampangi. Nge lenda yamba na nzo na nge bampangi yina me yambula bisika na bo to bayina me kwisa kupesa maboko na kisalu ya kutunga. Nge lenda pesa bampangi ya nkaka yina kele ti mfunu ya lusadisu madia mpi bima ya nkaka yina bo kele ti yo mfunu. Ata kana kisumbula me salama na kisika ya ntama, nge lenda sadisa mpi. Inki mutindu? Kana nge ke samba sambu na bampangi yina me bwila kisumbula. (2 Bak. 1:8-11) Nge lenda pesa makabu sambu na kupesa maboko na kisalu ya kusadisa bampangi yina me bwila bisumbula. (2 Bak. 8:2-5) Kana nge ke zola kukwenda kisika yina bampangi me bwila kisumbula sambu na kusadisa bo, yula bankuluntu mambu yina nge lenda sala sambu na kusadisa bampangi yina. Kana bo me binga nge na kusadisa, bo ta pesa nge formasio yina ta sadisa nge na kusala konso kisika yina bo ta vanda ti mfunu na nge. w22.12 24 § 8; 25 § 11-12

Mbalula ya nkaka ke balulaka verse ya bubu mutindu yai: “Konso mpukumunu yina me kwisila beno, yo kele kaka bonso bampukumunu yina ke kwisilaka bantu yonso.” Bo sonikaka mambu yina sambu na Bakristu ya babakala mpi ya bankento yina vandaka kuzinga na Korinto. Na ntwala ya kukuma Bakristu, bankaka vandaka kusala bizumba, kuvukisa nitu babakala ti babakala, mpi bo vandaka kulawuka malafu. (1 Bak. 6:9-11) Keti nge ke yindula nde na nima ya kubaka mbotika bo vandaka ve kunwana ti banzala ya mbi? Ntembe kele ve nde bo vandaka kunwana ti yo. Bo yonso vandaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta kansi bo vandaka kaka bantu ya kukonda kukuka. Ntembe kele ve nde bo vandaka kunwana ti banzala ya mbi mbala na mbala. Yo fwete pesa beto kikesa. Sambu na nki? Sambu yo ke monisa nde konso nzala ya mbi yina nge ke nwana ti yo, muntu ya nkaka dezia me nungaka yo. Ya kieleka nge lenda vanda ti ‘lukwikilu ya ngolo, sambu nge me zaba nde kimvuka ya mvimba ya bampangi na nge ke kutana ti bampasi ya mutindu mosi.’​—1 Pie. 5:9. w23.01 12 § 15

Yezu lombaka Yehowa na kutanina balongoki na yandi. (Yoa. 17:11) Sambu na nki yo ke pesa beto kikesa? Sambu Yehowa kele ngolo mingi kuluta bambeni na beto yonso. (1 Yoa. 4:4) Yandi ke monaka mambu yonso. Beto ke ndimaka kibeni nde kana beto ke tudila Yehowa ntima, yandi ta sadisa beto na kuwa ve boma mpi na kuvanda kikesa. Keti bantangu ya nkaka na nge ke waka nsoni ya kusonga bantu nde nge kele Mbangi ya Yehowa? Keti nge ke wa boma ya kuyantika kulonga nsangu ya mbote to ya kubaka mbotika sambu nge ke kudiyangisa sambu na mambu yina bantu lenda yindudila nge? Kubika ve nde bangindu yina kukanga nge nzila ya kusala mambu ya mbote. Samba Yehowa na masonga yonso. Samba yandi sambu yandi pesa nge kikesa ya kusala luzolo na yandi. Kana nge mona mutindu Yehowa ke pesa mvutu na bisambu na nge, nge ta kuma ngolo mpi kikesa mingi.​—Yez. 41:10, 13. w23.01 29 § 12; 30 § 14

Yezu yulaka Bafarize nde: “Keti beno me tangaka ve?” sambu na kumonisa nde bo vandaka ti bangindu ya mbi sambu na mambu yina bo vandaka kutanga na Masonuku. (Mat. 12:1-7) Na dibaku yina, Bafarize tubaka nde balongoki ya Yezu fwaka nsiku ya Kisabatu. Sambu na kupesa bo mvutu, Yezu tubilaka bambandu zole yina vandaka na Masonuku mpi yandi tubilaka verse mosi ya Ozea sambu na kumonisa nde Bafarize vandaka kubakisa ve kikuma ya nsiku ya Kisabatu. Diaka Bafarize vandaka ve kuwila bantu mawa. Sambu na nki Bafarize vandaka kusala ve mambu ya mbote ata bo vandaka kutanga Ndinga ya Nzambi? Sambu bo vandaka kutanga yo ti lulendo mpi sambu bo mona bifu na bantu ya nkaka. Bikalulu yina ya mbi salaka nde bo bakisa ve mambu yina bo vandaka kutanga. (Mat. 23:23; Yoa. 5:39, 40) Tala mpi Matayo 19:4-6, kisika yina Yezu yulaka mpi Bafarize nde: “Keti beno me tangaka ve?” Ata bo vandaka kutanga disolo ya ke tubila mutindu Nzambi yantikaka kusala bima yonso, bo vandaka ve kutula dikebi na mutindu Nzambi ke tadilaka makwela. Mambu yina Yezu tubaka ke longa beto nde beto fwete tanga Biblia ti bangindu ya mbote. Beto fwete vanda ve bonso Bafarize kansi beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa mpi bayina ke zolaka nde bo longa bo. w23.02 12 § 12-13

Yehowa pesaka bantu ya Izraele bansiku yina vandaka kusadisa bo na kuditula ve na kigonsa ntangu bo vandaka na banzo to ntangu bo vandaka kusala bisalu. (Kub. 21:28, 29; Kul. 22:8) Kana muntu me fwa muntu ya nkaka kukonda kukana, yo vandaka kunatila yandi bampasi mingi. (Kul. 19:4, 5) Nkutu, Nsiku vandaka kutuba nde bo fwete pesa ndola na muntu yina me tutana na kidiba ti nkento yina kele ti divumu mpi mwana yina kele na divumu me wa mpasi. (Kub. 21:22, 23) Masonuku ke monisa pwelele nde beto fwete sala yonso sambu na kutina bigonsa. Beto ke monisaka nde beto ke sepelaka ti dikabu ya luzingu yina Yehowa me pesaka beto ntangu beto ke salaka yonso sambu na kuditula ve na kigonsa, yo vanda na nzo to na kisalu. Beto fwete bumba na kisika ya mbote bima yina lenda lwadisa, bankisi to bima yina ke vandaka poison. Beto fwete tula yo na kisika yina bana ya fioti ta mona yo ve. Beto fwete keba ntangu beto ke pedisa tiya, ke tokisa masa mpi ke sadila bisadilu ya nkaka. Beto fwete tambula ve mpamba-mpamba ntangu beto ke sadila bima yina. Beto fwete nata ve kamio kana beto ke nwa bankisi yina ke lembisa beto, kana beto me nwa malafu mpi yo ke sala nde beto kuka ve kunata mbote to kana beto lalaka ve na mpimpa. Beto fwete simba ve telefone na maboko ntangu beto ke pusa kamio. w23.02 21-22 § 7-9

Yehowa kele Longi ya ntima-nda, ya mawete mpi yandi ke bakisaka nge kukonda mpasi. Yandi ke tulaka dikebi na bikalulu ya mbote ya balongoki na yandi. (Nk. 130:3) Yandi ke lombaka beto mpi ve na kusala mambu yina beto lenda kuka ve kusala. Kuvila ve nde yandi muntu me salaka butomfu na nge mpi yo kele dikabu mosi ya kuyituka. (Nk. 139:14) Yehowa ke zolaka nde beto sepela ti kulonguka mpi beto landa kulonguka mvula na mvula. Yo yina yo kele mbote nde beto “vanda ti nzala ya ngolo” ya kulonguka bakieleka ya Biblia banda bubu yai. (1 Pie. 2:2) Kuditudila balukanu yina nge lenda lungisa, tanga Biblia mpi longuka yo mbala na mbala. (Yoz. 1:8) Yehowa ta sadisa nge na kukuma kusepela ti kutanga mpi kulonguka mambu ya me tala yandi mbala na mbala. Nge fwete longuka mambu yina ta sadisa nge na kuzaba mambu mingi ya me tala Yehowa mpi na kukuma ti bikalulu bonso zola sambu na yandi mpi lukwikilu. (1 Bak. 8:1-3) Nge fwete landa kulonguka mpi kulomba Yehowa na kusadisa nge sambu nge kuma ti lukwikilu mingi. (Luka 17:5) Yandi ke pesaka bamvutu na bisambu ya mutindu yina. w23.03 10 § 11, 13

Yezu zolaka nde balongoki na yandi kuvanda ti mambu mingi ya kusala ntangu bo vandaka kuvingila kufwa ya Yeruzalemi mpi tempelo na yo. Yo yina, Yezu pesaka bo kisalu mosi. Yezu songaka balongoki na yandi na kulonga nsangu ya mbote “na Yeruzalemi, na Yudea yonso mpi na Samaria, mpi tii na kisika ya kuluta ntama ya ntoto.” (Bis. 1:6-8) Yo vandaka kisalu ya nene yina Yezu pesaka balongoki na yandi. Mutindu bo salaka yonso sambu na kusala kisalu yina, yo monisaka nde bo sadilaka mbote ntangu na bo. Sambu na kutula dikebi na mambu yina beto ke sala, beto fwete tadila mutindu beto ke sadila ntangu na beto. “Mambu ya kukonda kukana” lenda bwila konso muntu na kati na beto. (Lon. 9:11) Beto lenda fwa na kintulumukina. Beto lenda sadila mbote ntangu na beto kana beto ke sala luzolo ya Yehowa mpi kana beto ke kumisa kinduku na beto ngolo ti yandi. (Yoa. 14:21) Beto fwete “kangama ngolo, beto nikana ve, beto vanda ntangu yonso ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Mfumu.” (1 Bak. 15:58) Na nima, kana nsuka me kwisa, yo vanda nsuka ya luzingu na beto to nsuka ya nsi-ntoto yai ya mbi, beto ta wa ve mpasi sambu beto me zaba nde beto salaka mingi na kisalu ya Yehowa.​—Mat. 24:13; Bar. 14:8. w23.02 18 § 12-14