Septembre

Nzambi me pesaka Yezu ngolo ya kumanisa bampasi yonso yina bantu ke kutanaka ti yo. Ntangu Yezu vandaka kusala mambu ya kuyituka, yandi monisaka nde yandi lenda manisa bampasi yonso yina bantu lenda kuka ve kumanisa na ngolo na bo mosi. Yandi kele ti ngolo ya kukatula disumu mpi bampasi yonso yina disumu me nataka. Mu mbandu, lufwa mpi maladi. (Mat. 9:1-6; Bar. 5:12, 18, 19) Mambu ya kuyituka yina Yezu salaka monisaka nde yandi lenda belula maladi ya mitindu yonso mpi nkutu kufutumuna bafwa. (Mat. 4:23; Yoa. 11:43, 44) Diaka, Nzambi pesaka yandi ngolo ya kumanisa mipepe ya ngolo mpi ya kukatula bantu bampeve ya mbi. (Mar. 4:37-39; Luka 8:2) Yo ke pesa beto kiese na kuzaba nde Yehowa me pesaka Mwana na yandi ngolo ya mutindu yina. Beto fwete ndima kibeni nde mambu yina Yehowa me silaka beto na nzila ya Kimfumu na yandi ta lungana. Mambu ya kuyituka yina Yezu salaka ke longa beto mambu ya nene yina yandi ta sala na ntoto sambu yandi kele Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi. w23.04 3 § 5-7

Kana nge kele na dibundu ya nene mpi nge ke yindula nde bo ke pona nge bo ke pona nge ve sambu na kupesa mvutu, yo lenda pusa nge na kuyambula kupesa bamvutu na balukutakanu. Kansi kusala yo ve. Yidika bamvutu mingi na konso lukutakanu. Kana bo pona nge ve na luyantiku, nge ta vanda kaka ti mabaku ya kupesa bamvutu na ntwala nde lukutakanu kumana. Ntangu nge ke yidika Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi, tala mutindu konso paragrafe ke wakana ti ntu-diambu ya disolo yina nge ke yidika. Kana nge sala mutindu yina, nge ta vanda kaka ti bamvutu ya mbote ya kupesa. Diaka nge lenda yidika bakomantere na baparagrafe yina ke tubila bakieleka ya mudindu yina ke vandaka mpasi mingi na kutendula. Sambu na nki? Sambu bantu mingi ve lenda songa misapi na baparagrafe yina. Ebuna, kana balukutakanu mingi me luta kansi bo ke pona nge ve na kupesa mvutu? Songa mpangi yina ke twadisa kulonguka na ntwala lukutakanu kisika yina nge ke zola kupesa mvutu. w23.04 21-22 § 9-10

Yozefi vandaka kulanda lutwadisu yina Yehowa vandaka kupesa yandi mpi yo salaka nde yandi vanda bakala mosi ya mbote. Na mabaku kiteso ya tatu, Yehowa pesaka yandi lutwadisu ya me tala dibuta na yandi. Konso mbala, yandi vandaka kulemfuka nswalu ata yo vandaka kulomba nde yandi sala bansoba ya nene. (Mat. 1:20; 2:13-15, 19-21) Sambu Yozefi vandaka kulanda lutwadisu ya Yehowa, yandi vandaka kutanina Maria, kusadisa yandi mpi kupesa yandi bima yina yandi vandaka ti yo mfunu. Yindula mutindu mambu yina Yozefi salaka pusaka Maria na kuzola yandi mpi na kuzitisa yandi diaka mingi. Babakala, beno ta landa mbandu ya Yozefi kana beno ke sadila bandongisila ya Biblia ya me tala mutindu ya kulungisa bampusa ya mabuta na beno. Kana beno ke sadila bandongisila yina ata yo ke lomba nde beno sala bansoba ya nene, beno ta zola bankento na beno mingi mpi zola na makwela na beno ta kuma ngolo. Mpangi-nkento mosi na Vanuatu, yina me sala bamvula kiteso ya 20 na makwela ke tuba nde: “Kana bakala na mono ke sosa lutwadisu ya Yehowa mpi ke sadila yo, yo ke pusaka mono na kuzitisa yandi diaka mingi. Mono ke kudiwaka na lutaninu mpi mono ke ndimaka balukanu yina yandi ke bakaka.” w23.05 21 § 5

Bayuda yina zolaka kuvutuka na Izraele zolaka kukuma “bantu ya santu” sambu na Nzambi na bo. (Kul. 7:6) Kansi yo lombaka mpi nde bo sala bikesa sambu na kusoba mpi sambu bo sadila Yehowa na mutindu ya mbote. Bayuda mingi butukaka na Babilone mpi yo ke monana nde bo kumaka kuyindula mpi kusala mambu bonso bantu ya Babilone. Bamvula mingi na nima, ntangu Bayuda ya ntete vutukaka na Izraele, guvernere Nehemia yitukaka mingi ntangu yandi zabaka nde bana ya nkaka yina butukaka na Izraele vandaka ve kutuba ndinga yina Bayuda vandaka kutuba. (Kul. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24) Inki mutindu bana yina lendaka kuzola mpi kusambila Yehowa kana bo ke bakisa ve Kiebreo, ndinga yina bo sonikaka Ndinga ya Nzambi na ntangu yina? (Esd. 10:3, 44) Yo yina, yo lombaka nde Bayuda yina kusala bansoba ya nene kansi bo zolaka kusala bansoba yango kukonda mpasi sambu bo vandaka kuzinga na Izraele, kisika yina bo vandaka kuvutula lusambu ya bunkete malembe-malembe.​—Neh. 8:8, 9. w23.05 15 § 6-7

Beto lenda vanda ti mpusa ya kulungisa lukanu na beto to beto lenda kudiyala kansi kima mosi lenda sala nde beto kuka ve kulungisa lukanu yango. Mu mbandu, “mambu ya kukonda kukana” lenda sala nde beto zwa ve ntangu ya kulungisa lukanu na beto. (Lon. 9:11) Beto lenda kutana ti kima mosi ya lenda lembisa beto nitu mpi ya lenda sala nde beto vanda diaka ve ti ngolo mingi. (Bing. 24:10) Beto kele bantu ya kukonda kukuka mpi beto lenda sala bifu yina lenda sala nde beto kuka ve kulungisa lukanu na beto. (Bar. 7:23) To beto lenda lemba. (Mat. 26:43) Inki lenda sadisa beto na kununga mambu ya mpasi yina lenda kanga beto nzila ya kulungisa lukanu na beto? Kuvila ve nde kana kima mosi me salama mpi yo ke kanga nge nzila ya kulungisa lukanu na nge, yo ke tendula ve nde nge fwete yambula kusala bikesa ya kulungisa yo. Biblia ke monisa nde beto lenda kutana ti bampasi mbala na mbala. Ata mpidina, yo ke monisa mpi nde beto lenda lungisa balukanu na beto. Ya kieleka, kana nge ke landa kusala yonso sambu na kulungisa lukanu na nge ata nge ke kutana ti mambu ya mpasi, nge ta monisa Yehowa nde nge ke zola kusepedisa yandi. Yehowa ke vandaka na kiese mingi na bikesa yina nge ke landaka kusala sambu na kulungisa lukanu na nge. w23.05 30 § 14-15

Kisalu ya kimupasudi-nzila ke sadisaka leke ya bakala na kukutana mpi na kusala ti bantu ya mutindu na mutindu. Yo ke sadisaka yandi mpi na kusadila na mayele yonso mbongo yina yandi ke zwa mpi na kusadila ve mbongo kuluta yina yandi kele ti yo. (Bafil. 4:11-13) Sambu na kusala kisalu ya ntangu yonso, yo kele mbote na kukuma ntete mupasudi-nzila nsadisi. Yo ke sadisaka na kuyilama sambu na kusala kisalu ya kimupasudi-nzila ya ntangu yonso. Kisalu ya kimupasudi-nzila ke kangudilaka bo kielo sambu na bisalu ya nkaka ya ntangu yonso, mu mbandu kisalu ya kutunga bisika na beto ya lusambu to kusala na Betele. Bakristu ya babakala fwete kuditudila lukanu ya kulungisa mambu yina bo ke lombaka sambu na kukuma bankuluntu sambu na kusadisa bampangi. Biblia ke tuba nde babakala yina ke zolaka kulungisa mukumba yina “ke zola kisalu mosi ya mbote.” (1 Tim. 3:1) mpangi-bakala fwete kuma ntete nsadi ya kisalu. Bansadi ya kisalu ke sadisaka bankuluntu na kulungisa mukumba na bo ya kukeba bampangi na dibundu. Bankuluntu ti bansadi ya kisalu ke sadisaka bampangi na kudikulumusa yonso mpi bo ke longaka nsangu ya mbote ti kikesa. w23.12 28 § 14-16

Ntotila Yoziasi vandaka toko ntangu yandi yantikaka kusosa Yehowa. Yandi vandaka kusepela kulonguka mambu ya Yehowa mpi kusala luzolo na yandi. Kansi yo vandaka ve pete sambu na yandi. Yo lombaka nde yandi vutula lusambu ya bunkete sambu bantu mingi vandaka kusambila banzambi ya luvunu. Mpi yandi salaka yo. Na ntwala nde yandi lungisa bamvula 20, yandi yantikaka kukatula lusambu ya luvunu na Yuda. (2 Bans. 34:1, 2) Ata nge kele mwana-fioti, nge lenda landa mbandu ya Yoziasi kana nge ke sosa Yehowa mpi nge ke sepela ti bikalulu na yandi. Yo ta pusa nge na kudipesa na yandi. Kudipesa na Yehowa ke tendula nki na luzingu na nge? Mpangi Luke bakaka mbotika ti bamvula 14. Yandi ke tuba nde: “Mono ta landa kutula lusambu ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na mono mpi mono ta landa kusala yonso sambu na kusepedisa yandi.” (Mar. 12:30) Nge ta baka mambote mingi kana nge mpi kusala mutindu mosi. w23.09 11 § 12-13

Ntangu ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Tesalonika mukanda, dibundu na bo lungisaka ntete ve mvula mosi. Yo ke monana nde bantu yina vandaka kutwadisa bo vandaka ve ti eksperiansi mpi bo vandaka kusala bifu. Kansi yo lombaka nde bo zitisa bo kaka. Mutindu mpasi ya nene ke pusana, beto ta vanda diaka ti mfunu mingi ya lutwadisu ya bankuluntu kuluta bubu yai. Mbala ya nkaka, beto ta kuka ve kubaka lutwadisu na bampangi na beto ya ke salaka na babiro ya ke twadisaka kisalu na beto na ntoto ya mvimba to na Betele. Yo yina, yo kele mfunu nde beto zola mpi beto zitisa bankuluntu bubu yai. Beto fwete landa kutanina mabanza na beto mpi kutula ve dikebi na bifu na bo. Kansi beto fwete vila ve nde Yehowa ke twadisaka bo na nzila ya Kristu. Mutindu mpu ke taninaka ntu ya soda, kivuvu na beto ya luguluku ke taninaka mabanza na beto. Beto ke zabaka nde bima yina nsi-ntoto ke pesaka kele ve mfunu. (Bafil. 3:8) Kivuvu na beto ta sadisa beto na kuvanda pima mpi na kuvanda ngolo. w23.06 11-12 § 11-12

Bantu yina ke wa mambu yina “nkento ya zoba” ke tuba fwete pona kana bo ta kwenda na yandi to ve. Beto kele ti bikuma ya mbote ya kutina mansoni. “Nkento ya zoba” ke tuba nde: “Masa ya kuyiba ke vandaka kitoko.” (Bing. 9:17) Masa ya kuyiba kele nki? Kana bakala ti nkento yina me kwelanaka ke vukisa nitu, Biblia ke fwanisaka yo ti masa ya madidi. (Bing. 5:15-18) Bakala ti nkento yina me kwelanaka kele ti nswa ya kuvukisa nitu. Ebuna “masa ya kuyiba” kele nki? Yo lenda tendula kusala mansoni. Mbala mingi yo ke salamaka na kinsweki kaka mutindu muyibi ke yibaka na kinsweki. “Masa ya kuyiba” lenda vanda ntomo kana bantu yina ke sala yo ke yindula nde ata muntu mosi ve lenda zaba mambu yina bo ke sala. Bo ke kudikusaka kibeni sambu Yehowa ke monaka mambu yonso. Kana Yehowa ke sepela ve ti beto, yo kele kima ya kuluta mbi mpi yo lenda vanda ve “ntomo” ata fioti.​—1 Bak. 6:9, 10. w23.06 22 § 7-9

Inki nge fwete sala kana na nima ya bantangu nge ke mona nde, bisambu na nge ke katuka diaka ve na ntima to nge ke sepela diaka ve ti kisalu ya kulonga nsangu ya mbote mutindu nge vandaka kusepela ti yo ntete? Kuyindula ve nde nge kele diaka ve ti mpeve ya Yehowa. Beto kele bantu ya kukonda kukuka mpi mawi na beto lenda soba mbala na mbala. Kana kikesa na nge me yantika kumana, yindula mbandu ya ntumwa Polo. Ata yandi vandaka kusala bikesa ya kulanda mbandu ya Yezu, yandi zabaka nde bantangu ya nkaka, yandi lenda vanda ve ti nzala ya ngolo ya kusala mambu yina yo ke lomba nde yandi sala. Polo vandaka kaka kusala kisalu ya Yehowa ata ntangu yandi vandaka ve ti mpusa ya ngolo ya kusala yo. Mutindu mosi mpi, kubaka ve balukanu na kutadila kaka mawi na nge. Baka lukanu ya kusala mambu ya mbote ata kana nge kele ve ti mpusa ya ngolo ya kusala yo. Kana nge landa kusala mambu ya mbote, na nima ya bantangu mawi na nge lenda soba.​—1 Bak. 9:16. w24.03 11-12 § 12-13

Beto lenda monisa nde beto ke zolaka bampangi kana beto ke ta kinduku ti bo. Yo ta pusa bo mpi na kuzola beto. (2 Bak. 6:11-13) Bampangi mingi na kati na beto ke vandaka na mabundu yina ke vandaka ti bampangi ya me katuka na bisika ya kuswaswana mpi ya kele ti bikalulu ya mutindu na mutindu. Beto ta kumisa zola na beto ngolo sambu na bo kana beto ke tula dikebi na bikalulu na bo ya mbote. Kana beto ke tadila bantu ya nkaka mutindu Yehowa ke tadilaka bo, beto ta monisa nde beto ke zolaka bo. Zola ta vanda mfunu mingi na mpasi ya nene. Na wapi beto ta baka lutaninu ntangu mpasi yango ta yantika? Beto tala mambu yina Yehowa songaka bansadi na yandi ntangu bantu nwanisaka Babilone: “Beno kwenda, beno bantu na mono, beno kota na basuku na beno ya kati, mpi beno kanga bakielo na beno. Beno bumbana sambu na ntangu fioti tii kuna makasi ta luta.” (Yez. 26:20) Yo ke monana nde mambu yina Yehowa tubaka ke tadila mpi beto bubu yai sambu mpasi ya nene ke kwisa. w23.07 6-7 § 14-16

Bantu ya nkaka fwete zaba nde nge ke vandaka ve makambu ngolo. Kudiyula nde: ‘Keti bantu ya nkaka ke zabaka nde mono ke vandaka bukati-kati, mono ke dindamanaka ve kaka na bangindu na mono mpi mono ke vandaka ve makambu ngolo? To keti bo ke zabaka nde mono ke vandaka ntima ngolo, nku mpi makambu ngolo? keti mono ke wilaka bantu ya nkaka mpi ke ndimaka bangindu na bo kana yo kele mbote?’ Kana mambu yina beto ke sala ke monisa kibeni nde beto kele ve makambu ngolo, yo ta monisa mpi nde beto ke landa mbandu ya Yehowa mpi ya Yezu. Kuvanda ve makambu ngolo ke tendula kuvanda ti bukati-kati kana mambu me soba. Bansoba yina lenda natila beto bampasi yina beto yindulaka ve. Beto lenda bela maladi mosi ya ngolo na kintulumukina, to bansoba lenda salama na kintulumukina na mambu ya mbongo to na guvernema kisika yina beto ke zingaka mpi yo lenda sala nde luzingu kukuma diaka mpasi mingi. (Lon. 9:11) Kana mukumba na beto na organizasio ya Yehowa me soba, yo lenda meka beto. Beto lenda yikama na bansoba kana beto sadila mambu yai iya ya ke landa: (1) ndima nsoba yina, (2) tala na ntwala, (3) tula dikebi na mambote ya nsoba yina, mpi (4) sadisa bantu ya nkaka. w23.07 21-22 § 7-8

Profete Daniele vandaka leke ntangu bantu ya Babilone kangaka yandi mpi nataka yandi ntama ti bwala na bo. Kansi Daniele yitukisaka kibeni bantu yina kangaka yandi. Bo ‘monaka mambu yina ke monikaka na meso,’ disongidila, bo monaka nde Daniele vandaka ya ‘kukonda kifu mpi kitoko’ mpi yandi butukaka na dibuta ya bantotila. (1 Sam. 16:7) Yo yina bantu ya Babilone pesaka yandi formasio sambu yandi vanda muntu ya mfunu mingi na nzo ya ntotila. (Dan. 1:3, 4, 6) Yehowa vandaka kuzola Daniele sambu yandi vandaka muntu ya mbote. Mbala ya nkaka Daniele vandaka ti bamvula kiteso ya 20 ntangu Yehowa tubaka nde yandi kele bonso Noa mpi Yobi, bantu yina sadilaka Yehowa na mutindu ya mbote bamvula mingi. (Kuy. 5:32; 6:9, 10; Yobi 42:16, 17; Ezek. 14:14) Diaka, Yehowa landaka kuzola Daniele luzingu na yandi ya mvimba.​—Dan. 10:11, 19. w23.08 2 § 1-2

Kana nge me baka lukanu ya kusumba nzo, nge ta zola kutala mbote-mbote bima yonso ya nzo yango. Beto lenda sala mpi mutindu mosi ntangu beto ke tanga Biblia mpi ke longuka yo. Kana nge tanga yo nswalu-nswalu, nge lenda longuka kaka “malongi ya ntete-ntete ya mambu ya santu ya Nzambi.” (Baeb. 5:12) Mutindu yo ta lomba nde nge kota na nzo yina nge ke zola kusumba sambu na kutala yo mbote-mbote, nge fwete longuka mpi Biblia na dikebi yonso sambu nge bakisa yo mbote-mbote. Mutindu ya kuluta mbote ya kulonguka Biblia kele kutala mutindu mambu yina kele na kati ke wakanaka. Sala bikesa ya kubakisa bakieleka yina nge ke kwikilaka mpi sambu na nki nge ke kwikilaka na yo. Sambu na kubakisa Ndinga ya Nzambi mbote-mbote, beto fwete longuka bakieleka ya mudindu ya kele na kati. Ntumwa Polo siamisaka Bakristu na kulonguka Ndinga ya Nzambi mbote-mbote sambu na “kubakisa mbote-mbote bunene, bunda, ntela, mpi mudindu” ya kieleka. Sambu bo ‘vanda ti misisa ya ngolo mpi bo kangama ngolo’ na lukwikilu na bo. (Baef. 3:14-19) Beto fwete sala mpi mutindu mosi. w23.10 18 § 1-3

Biblia ke tubilaka bambandu mingi ya bantu yina vandaka ntima-nda. Yo ta vanda mbote kana nge longuka bambandu ya bantu yango. Mu mbandu, ata bo tulaka Davidi mafuta ntangu yandi vandaka mwana-fioti sambu yandi kuma ntotila ya Izraele, yo lombaka nde yandi vingila bamvula mingi na ntwala ya kubaka kimfumu. Simeoni ti Ana sadilaka Yehowa na mutindu ya mbote mpi bo vandaka kuvingila Mesia ya lusilu. (Luka 2:25, 36-38) Ntangu nge ke longuka bambandu yina, sosa bamvutu na bangiufula yai: Inki sadisaka muntu yai na kuvanda ntima-nda? Inki mambote yo natilaka yandi? Inki mutindu mono lenda landa mbandu na yandi? Nge lenda baka mpi malongi na bambandu ya bantu yina monisaka ve ntima-nda. (1 Sam. 13:8-14) Nge lenda kudiyula nde: ‘Inki salaka nde bo vanda ve ntima-nda? Inki bampasi yo natilaka bo?’ w23.08 25 § 15

Ntumwa Piere vandaka ya kwikama, yo yina yandi bikaka ve nde ata kima mosi kupusa yandi na kuyambula kulanda Yezu. Kilumbu mosi, yandi monisaka nde yandi vandaka ya kwikama ntangu Yezu tubaka kima mosi yina balongoki na yandi bakisaka ve. (Yoa. 6:68) Balongoki mingi vingilaka ve nde Yezu kutendudila bo yo, bo yambulaka kulanda yandi. Kansi Piere yambulaka ve. Yandi vandaka ya kwikama mpi tubaka nde kaka Yezu mpamba muntu vandaka ti “bangogo ya luzingu ya mvula na mvula.” Yezu zabaka nde Piere ti bantumwa ya nkaka ta yambula yandi. Kansi Yezu songaka Piere nde yandi ke ndima nde yandi ta vutukila yandi mpi yandi ta landa kuvanda ya kwikama. (Luka 22:31, 32) Yezu bakisaka nde “mpeve kele ngolo, kansi nsuni kele ngolo ve.” (Mar. 14:38) Yo yina, ata Piere buyaka Yezu, Yezu yambulaka yandi ve. Ntangu Yezu futumukaka, yandi monanaka na Piere. Yo ke monana nde Piere vandaka yandi mosi. (Mar. 16:7; Luka 24:34; 1 Bak. 15:5) Yo pesaka Piere kikesa mingi ata yandi lembaka nitu sambu na mambu yina yandi tubaka mpi salaka. w23.09 22 § 9-10

Nzambi ke lolulaka to ke fikaka masumu ya bantu yina ke kwikilaka na yandi. Yandi ke lolulaka kimakulu masumu na bo mpi ke yibukaka yo diaka ve. (Nk. 32:1, 2) Sambu na yandi, bantu yina ke vandaka bantu ya lunungu mpi ya kukonda kifu sambu na lukwikilu na bo. Ata Yehowa bingaka Abrahami, Davidi mpi bansadi na yandi ya nkaka bantu ya lunungu, bo yonso vandaka bantu ya masumu mpi ya kukonda kukuka. Kansi sambu na lukwikilu na bo, Nzambi vandaka kutadila bo bonso bantu ya kukonda kifu, mingi-mingi kana yandi fwanisa bo ti bantu yina vandaka ve kukwikila na yandi. (Baef. 2:12) Mutindu ntumwa Polo tubilaka yo pwelele na mukanda yina yandi sonikilaka Baroma, lukwikilu kele mfunu mingi sambu yo ta sadisa beto na kuvanda banduku ya Nzambi. Yo vandaka kieleka sambu na Abrahami ti Davidi mpi yo kele kieleka sambu na beto bubu yai. w23.12 3 § 6-7

Bubu yai, Bakristu yonso ke vandaka ti dibaku ya kupesa Yehowa bimenga ntangu bo ke sadilaka ntangu na bo, ngolo na bo mpi bima na bo ya kinsuni sambu na mambote ya Kimfumu ya Nzambi. Beto lenda monisa nde beto ke sepelaka ti dibaku na beto ya kusambila Yehowa kana beto ke pesa yandi bimenga na beto ya valere mingi. Ntumwa Polo sonikilaka Baebreo, yandi tubilaka na bunkufi mambu yina beto fwete vila ve kusala. (Baeb. 10:22-25) Mambu yango kele kusamba Yehowa, kulonga nsangu ya mbote, kuvukana na balukutakanu ya dibundu mpi kupesana kikesa. Beto fwete ‘sala yo diaka mingi kuluta sambu beto ke mona kilumbu ya Yehowa ke finama.’ Na nsuka ya mukanda ya Kusonga, wanzio ya Yehowa tubaka mambu yai mbala zole sambu na kubula munsonso. Yandi tubaka nde: “Sambila Nzambi.” (Kus. 19:10; 22:9) Beto fwete vila ve ata fioti mambu yonso ya mfunu ya beto me longuka ya me tala tempelo ya nene ya kimpeve ya Yehowa mpi dibaku ya nene yina beto kele ti yo ya kusambila Nzambi na beto ya nene. w23.10 29 § 17-18

Beto yonso ke vandaka ti mfunu ya ‘kulanda kuzolana.’ Kansi, yo kele mfunu na kuvila ve nde Yezu tubaka nde “zola ya bantu mingi ta bwa madidi.” (Mat. 24:12) Yezu vandaka kutuba ve nde balongoki na yandi mingi ta yambula kuzolana, kansi beto fwete sala keba sambu na kubika ve nde mutindu bantu ya nsi-ntoto yai ke salaka mambu, kupusa beto na kuzola diaka ve mingi bampangi na beto. Beto tadila ngiufula yai ya mfunu: Inki ta sadisa beto na kuzaba kana zola na beto sambu na bampangi kele ngolo? Kima mosi yina ta sadisa beto na kuzaba kana zola na beto sambu na bampangi kele ngolo, kele kutadila mambu yina beto ke salaka kana beto me kutana ti diambu mosi. (2 Bak. 8:8) Ntumwa Piere tubilaka mpi diambu mosi ya mutindu yina. Yandi tubaka nde: “Kuluta yonso, beno zolana ngolo, sambu zola ke fikaka masumu mingi.” (1 Pie. 4:8) Yo yina, mambu yina beto ke salaka kana bampangi na beto me sala bifu to bo me tuba mambu yina me pesa beto mpasi, ta sadisa beto na kuzaba kana zola na beto sambu na bo kele ngolo. w23.11 10-11 § 12-13

Beto ta lemfukila ve nsiku ya Yezu kana beto ke zola bampangi ya nkaka na dibundu mpi beto ke menga bankaka. Ya kieleka, beto ta ta kinduku ya ngolo ti bampangi ya nkaka na dibundu mutindu Yezu mpi taka kinduku ya ngolo ti balongoki na yandi ya nkaka. (Yoa. 13:23; 20:2) Kansi ntumwa Piere ke yibusa beto nde beto fwete sala ngolo sambu na kuvanda ti “zola ya kieleka ya kimpangi,” disongidila kuzola bampangi na beto yonso bonso dibuta mosi. (1 Pie. 2:17.) Piere songaka beto nde: “Beno zolana ngolo na ntima ya mvimba.” (1 Pie. 1:22) Na verse yai, “kuzolana ngolo” ke tendula kuzola muntu mosi ata yo kele ve pete na kuzola yandi. Mu mbandu, nki beto lenda sala kana mpangi mosi me tuba to me sala kima mosi yina me pesa beto mpasi? Ntete, beto lenda yindula nde beto fwete vutula mbi na mbi. Kansi, Piere longukaka na Yezu nde kusala mutindu yina ke sepedisaka ve Nzambi. (Yoa. 18:10, 11) Yandi sonikaka nde: “Beno vutula ve mbi na mbi to mafingu na mafingu. Kansi, beno sakumuna.” (1 Pie. 3:9) Kana nge ke zola bampangi ngolo, nge ta vanda mawete ti bo mpi nge ta sepela ti bo. w23.09 28-29 § 9-11

Yo ke yitukisaka mingi na kumona mutindu mwana ke yelaka nswalu mpi ke kumaka mbuta. Yandi ke salaka ve bikesa sambu na kuyela. Kansi kuyela na kimpeve ke lombaka bikesa. (1 Bak. 13:11; Baeb. 6:1) Beto fwete vanda ti kinduku ya ngolo ti Yehowa sambu na kuyela na kimpeve. Beto ke vandaka mpi ti mfunu ya mpeve santu ya Nzambi sambu yo sadisa beto na kukuma ti bikalulu yina ke sepedisaka yandi, kulonguka mambu yina lenda sadisa beto mpi kuyilama sambu na mikumba yina beto lenda kuma ti yo na bilumbu ke kwisa. (Bing. 1:5) Yehowa me salaka babakala mpi bankento. (Kuy. 1:27) Ya kieleka, nitu ya babakala mpi ya bankento me swaswana kansi bo me swaswana mpi na mambu mingi ya nkaka. Mu mbandu, Yehowa me salaka babakala mpi bankento sambu na kulungisa mikumba ya kuswaswana. Yo yina, bo kele ti mfunu ya bikalulu mpi mambu ya nkaka ya mfunu yina ta sadisa bo na kulungisa mikumba yina.​—Kuy. 2:18. w23.12 18 § 1-2

Keti Yezu ke zolaka nde bantu ya nkaka kusadila zina ya Tata na yandi? Ee. Mbala ya nkaka, bamfumu ya nkaka ya mabundu na ntangu yina vandaka kuyindula nde yo kele ve mbote na kubinga zina ya Nzambi sambu yo kele ya santu. Kansi Yezu bikaka ve ata fioti nde bangindu ya bantu, yina vandaka kuwakana ve ti Masonuku, kukanga yandi nzila ya kupesa Tata na yandi lukumu. Beto tala mambu yina salamaka ntangu Yezu belulaka muntu mosi yina vandaka ti bademo na ntoto ya bantu ya Geraza. Bantu waka boma mingi mpi bo bondilaka Yezu na kukatuka na ntoto na bo. Yo yina, Yezu bikalaka ve na ntoto yina. (Mar. 5:16, 17) Kansi Yezu zolaka mpi nde bantu kuzaba zina ya Yehowa kuna. Yo yina, na kisika ya kusonga muntu yango na kusonga bantu mambu yina Yezu salaka, yandi songaka yandi na kusonga bo mambu yina Yehowa salaka. (Mar. 5:19) Yezu ke zola mpi nde beto sala mutindu mosi bubu yai, disongidila nde beto zabisa zina ya Yehowa na ntoto ya mvimba. (Mat. 24:14; 28:20) Kana beto ke sala mutindu yina, beto ke sepedisaka Yezu, Ntotila na beto. w24.02 10 § 10

Beto kele na kiese mingi kibeni sambu beto kele na organizasio ya Yehowa na bilumbu yai ya nsuka ya kele mpasi mingi kibeni. Mambu na nsi-ntoto yai ke landa kubeba kibeni, kansi Yehowa me pesaka beto dibuta ya bampangi yina kele na bumosi mpi yina ke sadisaka beto. (Nk. 133:1) Yandi ke sadisaka beto na kuvanda ti dibuta ya kiese. (Baef. 5:33–6:1) Mpi yandi ke pesaka beto mayele yina beto kele ti yo mfunu sambu na kuvanda na ngemba ya kieleka. Kansi, beto fwete landa kusala bikesa mingi sambu na kulanda kusadila Yehowa na mutindu ya mbote. Sambu na nki? Sambu bantangu ya nkaka, bantu ya nkaka lenda tuba to bo lenda sala mambu yina lenda pesa beto mpasi. Beto lenda lemba mpi nitu kana beto ke sala bifu, mingi-mingi kana beto ke sala bifu ya mutindu mosi mbala na mbala. Beto fwete sala bikesa ya kulanda kusadila Yehowa (1) kana mpangi mosi me tuba to me sala kima mosi ya me pesa beto mpasi, (2) kana nkwelani na beto me tuba to me sala kima mosi yina me pesa beto mpasi, mpi (3) kana beto me lemba nitu sambu na bifu na beto. w24.03 14 § 1-2

Yezu sadilaka Yehowa na ntima na yandi ya mvimba mpi yandi vandaka kusamba Yehowa mbala na mbala sambu na kulanda kuvanda ti kinduku ya ngolo ti yandi. (Luka 6:12) Ya kieleka, nge fwete landa kusala mambu yina ta sadisa nge na kulanda kukwenda pene-pene ya Yehowa sambu na kufula kulanda Yezu na nima ya mbotika. Biblia ke tuba nde: “Na kiteso yina beto me yela, beto landa kutambula na mutindu yina me fwana na nzila yai mosi.” (Bafil. 3:16) Mbala na mbala, nge ta wa masolo ya bampangi yina bakaka lukanu ya kusala mingi na kisalu ya Yehowa. Mbala ya nkaka, bo kotaka Nzo-Nkanda ya Bansamuni ya Kimfumu to bo kwendaka kisika yina mpusa ya bansamuni vandaka mingi. Kana mambu ya luzingu na nge ke pesa nge nzila ya kuditudila lukanu yina, sala yonso sambu na kulungisa yo. Bansadi ya Yehowa ke vandaka ti mpusa ya ngolo ya kusala mingi kibeni na kisalu na yandi. (Bis. 16:9) Ebuna, nki nge lenda sala kana bubu yai nge lenda sala ve mingi na kisalu ya Yehowa? Kuyindula ve nde bampangi yina ke sala mingi me luta nge. Kima ya mfunu yina Mukristu yonso fwete sala kele kulanda kukanga ntima. (Mat. 10:22) Kuvila ve nde nge ke sepedisaka Yehowa mingi kibeni ntangu nge ke salaka mambu yina nge lenda sala na kutadila makuki na nge mpi mambu ya luzingu na nge. Yo kele kima ya mfunu ya nge lenda sala sambu na kufula kulanda Yezu na nima ya mbotika.​—Nk. 26:1. w24.03 10 § 11

Tata na beto ya zulu ke sila nde yandi ta lolula beto kana beto me balula ntima. (Nk. 86:5) Yo yina, kana beto me wa kibeni mpasi sambu na masumu yina beto salaka, beto fwete ndima nde mambu yina Yehowa tubaka kele kieleka mpi yandi me lolulaka beto. Kuvila ve nde Yehowa ke vandaka ve makambu ngolo. Yandi ke lombaka beto ve na kusala mambu yina beto ta kuka ve kusala. Yandi ke sepelaka ti mambu yina beto ke salaka sambu na yandi kana beto ke pesa yandi yonso yina beto lenda pesa. Diaka, yindula bambandu ya bantu yina Biblia ke tubilaka, bayina sadilaka Yehowa na ntima na bo ya mvimba. Yindula mbandu ya ntumwa Polo. Yandi salaka ngolo mpi ti kikesa yonso bamvula mingi. Yandi salaka ba voyage ya nda mpi yandi kangulaka mabundu mingi. Keti Nzambi vandaka kundima diaka ve Polo ntangu mambu sobaka na luzingu na yandi mpi yo pesaka yandi diaka ve nzila ya kulonga mingi nsangu ya mbote mutindu yandi vandaka kusala yo ntete? Ve. Yandi landaka kusala yonso yina yandi lendaka kusala mpi Yehowa sakumunaka yandi. (Bis. 28:30, 31) Mutindu mosi mpi, bantangu ya nkaka mambu lenda soba na luzingu na beto mpi yo lenda sala nde beto sala diaka ve mingi na kisalu ya Yehowa mutindu beto vandaka kusala ntete. Kansi kima ya mfunu sambu na Yehowa kele bikuma yina ke pusa beto na kusadila yandi. w24.03 27 § 7, 9

Yezu pesaka balongoki na yandi mbandu yina bo fwete landa na bisambu yina yandi mosi vandaka kusala. Yandi vandaka kusamba mbala na mbala ntangu yandi vandaka kusala kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Yandi vandaka kutula ntangu ya kusamba sambu yandi vandaka ti mambu mingi ya kusala mpi bantu mingi vandaka kukwisa na yandi. (Mar. 6:31, 45, 46) Yandi vandaka kutelama na suka-suka sambu na kusamba. Kilumbu mosi, Yezu sambaka mpimpa ya mvimba na ntwala ya kubaka lukanu mosi ya mfunu. (Luka 6:12, 13) Na mpimpa ya nsuka ya Yezu awa na ntoto, yandi sambaka mingi sambu yandi zolaka kulungisa mukumba ya kuluta mpasi ya kisalu na yandi awa na ntoto. (Mat. 26:39, 42, 44) Mbandu ya Yezu ke longa beto nde beto fwete baka ntangu ya kusamba ata beto kele ti mambu mingi ya kusala. Mu mbandu, beto lenda sala yo na suka-suka to na mpimpa na ntwala ya kulala. Kana beto ke sala mpidina, beto ta monisa Yehowa nde beto ke bakaka kisambu na valere. w23.05 3 § 4-5

Beto tadila ngogo “fulusaka” ya kele ne verse ya bubu. Diksionere mosi ya ke tendulaka Biblia ke tuba nde “yo ke kulumukilaka beto bonso masa.” Mbandu yina ke monisa mpenza zola yina Yehowa ke vandaka ti yo sambu na Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke zabaka nde ‘Nzambi ke zolaka bo.’ (Yude 1) Ntumwa Yoane tubilaka mutindu Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke waka, yandi tubaka nde: “Beno tala nki mutindu Tata me zolaka beto, sambu bo binga beto bana ya Nzambi!” (1 Yoa. 3:1) Keti Yehowa ke zolaka kaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta? Ve, Yehowa ke zolaka beto yonso. Inki kima ya kuluta nene yina Yehowa me salaka ya ke monisa nde yandi ke zolaka beto? Yandi me pesaka kimenga ya Yezu. Kima yina Yehowa me salaka me luta konso kima yina muntu ya nkaka lenda sala sambu na kumonisa zola.​—Yoa. 3:16; Bar. 5:8. w24.01 28 § 9-10

Verse yina ke tubila kima ya nkaka yina sadisaka Davidi na kukatula boma. Ata ntangu luzingu na yandi vandaka na kigonsa, yandi yindulaka mingi mambu yina Yehowa zolaka kusadila yandi. Davidi zabaka nde Yehowa ta gulusa yandi na ntangu ya mbote. Nkutu, Yehowa tubaka nde Davidi ta kuma ntotila ya Izraele na kisika ya Saule. (1 Sam. 16:1, 13) Davidi ndimaka nde konso kima yina Yehowa ke silaka, ke lunganaka kibeni. Yehowa me silaka nde yandi ta sala nki sambu na nge? Beto fwete yindula ve nde Yehowa ta tanina beto na bampasi yonso yina beto lenda kutana ti yo. Kansi kuvila ve nde konso mpasi yina nge ke kutana ti yo na nsi-ntoto yai, Yehowa ta katula yo na nsi-ntoto ya mpa. (Yez. 25:7-9) Ya kieleka, Ngangi na beto kele ti ngolo ya me fwana sambu na kufutumuna bafwa, kubelula beto mpi kufwa bambeni na beto yonso.​—1 Yoa. 4:4. w24.01 6 § 12-13

Yindula kikuma yina pusaka nge na kudipesa na Yehowa mpi na kubaka mbotika. Nge salaka yo sambu nge vandaka kuzola kuvanda na lweka ya Yehowa. Yindula mambu yina sadisaka nge na kundima kibeni nde nge zwaka kieleka. Nge zabaka Yehowa mbote mpi nge yantikaka kuzitisa yandi mpi kuzola yandi sambu yandi kele Tata na nge ya zulu. Nge kumaka ti lukwikilu mpi yo pusaka nge na kubalula ntima. Ntima na nge pusaka nge na kuyambula kusala mambu ya mbi mpi na kusala luzolo ya Nzambi. Nge waka mbote ntangu nge bakisaka nde Nzambi lolulaka nge. (Nk. 32:2) Nge kumaka kukwenda na balukutakanu mpi nge yantikaka kusonga bantu ya nkaka mambu ya kitoko yina nge longukaka. Awa ya nge me kudipesa na Yehowa mpi me baka mbotika, nge ke na kutambula na nzila ya luzingu mpi baka lukanu ya kulanda kutambula kaka na nzila yango. (Mat. 7:13, 14) Nge fwete telema ngolo, nge fwete kangama ngolo na Yehowa mpi nge fwete lemfuka na bansiku na yandi. w23.07 17 § 14; 19 § 19

Kana nge yindula kisambu ya kudipesa na Yehowa yina nge salaka, yo ta pesa nge ngolo ya kutelemina konso kima yina lenda meka lukwikilu na nge. Mu mbandu, keti nge ta monisila nkwelani ya muntu ya nkaka mawi ya zola? Nge ta sala yo ve. Sambu nge songaka dezia Yehowa nde nge ta sala ve ata fioti diambu ya mutindu yina. Kana nge ke bika ve nde banzala ya mbi kuyela na ntima na nge, yo ta lomba ve mpi nde nge nwana sambu na kukatula yo. Nge ta ‘buya nzila ya bantu ya mbi.’ (Bing. 4:14, 15) Kana nge yindula lukanu ya Yezu ya kusepedisa Tata na yandi, yo ta sadisa nge na kubuya nswalu kibeni mpi na kikesa yonso, konso kima yina ta sepedisa ve Nzambi sambu nge kudipesaka na yandi. (Mat. 4:10; Yoa. 8:29) Diambu ya kieleka kele nde mambu ya mpasi yina nge ke kutana ti yo mpi mambu yina ke meka nge, ke pesa nge dibaku ya kumonisa nde nge ke zola kaka kufula kulanda Yezu. Ndima nde Yehowa ta sadisa nge na kufula kulanda Yezu. w24.03 9-10 § 8-10