Kuna Bankeni ya Kyeleka ya Kimfumu
“Kuna bima na nge na suka ti na nkokila mpi [kubika ve diboko na nge yo pema, NW].”—LONGI 11:6.
1. Na nki mutindu Bakristu kekuna bankeni bubu yai?
KISALU ya bilanga vandaka mfunu mingi na luzingu ya Bayuda ya ntama. Yo yina Yezu, ya kuzingaka luzingu na yandi ya kimuntu na Ntoto ya Lusilu, kusadilaka bantu-dyambu yina vandaka kutubila bilanga na bingana na yandi. Mu mbandu, yandi fwanisaka kisalu ya kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi na kisalu ya kukuna bankeni. (Matayo 13:1-9, 18-23; Luka 8:5-15) Tii bubu yai, ata beto kezingaka na kisika bantu kesalaka bilanga mingi to ve, kukuna bankeni ya kimpeve na mutindu yai kele kisalu ya kuluta mfunu yina Bakristu kesalaka.
2. Kisalu na beto ya kulonga kesalama na nki kiteso, mpi nki mambu kesalama bubu yai na mpila nde kisalu yango kusalama?
2 Yo kele dibaku ya nene na kusala kisalu ya kukuna kyeleka yina kele na Biblia na bilumbu yai ya nsuka. Roma 10:14, 15 ketendula mbote mfunu ya kisalu yai: “Nki mutindu bo lenda wa nsangu yina, kana muntu me longaka bo yo ntete ve? Nki mutindu bantu lenda longa nsangu yina, kana Nzambi me tinda bo ve na kulonga yo? Mutindu bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Kiese mingi na kumona bantu yina ke kwisaka kunatila beto Nsangu ya Mbote!’” Yo mekuma mpenza mfunu mingi na kuvanda kaka na dibanza ya mbote ya kusala kisalu yai ya Nzambi mepesaka. Yo yina, Bambangi ya Yehowa mekudipesaka mpenza na kubasisa mpi kukabula ba Biblia ti mikanda yina kesadisaka beto na kulonguka Biblia na bandinga 340. Sambu na kusala mikanda yai yonso, yo kelombaka bantu ya luzolo ya mbote kuluta 18 000 na babiro ya kisina mpi na bafiliale yina kele na bansi ya kuswaswana. Ebuna kiteso ya Bambangi bamilio sambanu kesalaka kisalu yina ya kukabula mikanda yai ya kesadisaka beto na kulonguka Biblia na inza ya mvimba.
3. Inki kima ke na kusalama na nsadisa ya kisalu ya kukuna kyeleka ya Kimfumu?
3 Inki mbuma kisalu yai ya ngolo kebuta? Mutindu yo salamaka na luyantiku ya Bukristu, bantu mingi ke na kuyamba kyeleka bubu yai. (Bisalu 2:41, 46, 47) Kansi, kima ya mfunu ya meluta ntalu yai ya nene ya bansamuni ya mpa ya Kimfumu yina kebaka mbotika kele nde kimbangi yina ya nene kesadisaka na kusantisa zina ya Yehowa mpi na kumonisa nde yandi mpamba kele Nzambi mosi ya kyeleka. (Matayo 6:9) Dyaka, kubaka nzayilu ya Ndinga ya Nzambi ketomisa luzingu ya bantu mingi mpi lenda nata bo na luguluku.—Bisalu 13:47.
4. Na nki kiteso bantumwa vandaka na susi sambu na bantu yina bo vandaka kulonga?
4 Bantumwa vandaka kuzaba mpenza mfunu ya nsangu ya mbote yai ya kegulusa luzingu, mpi bo vandaka kuyindula mingi bantu yina bo vandaka kulonga. Dyambu yai kemonana pwelele na mambu yina ntumwa Polo kutubaka, ntangu yandi sonikaka nde: “Beto zolaka beno mingi, yo yina beto kabilaka beno Nsangu ya Mbote ya Nzambi kaka ve, kansi beto vandaka me yilama mpi na kukabila beno moyo na beto mosi, sambu kuzola yina ya beto zolaka beno yo vandaka kuzola mosi ya nene!” (1 Tesalonika 2:8) Susi ya masonga ya mutindu yina ya bo vandaka na yo sambu na bantu kumonisaka nde, Polo ti bantumwa yankaka vandaka kulanda mbandu ya Yezu ti ya bawanzio yina kele na zulu, ya kesala mpenza kisalu yai ya kugulusa luzingu. Bika beto talulula mikumba ya nene yina bansadi ya Nzambi yai ya zulu kelungisaka na kisalu yai ya kukuna kyeleka ya Kimfumu, mpi bika beto tala nki mutindu mbandu na bo kepesa beto kikesa na kulungisa mpi mukumba na beto.
Yezu: muntu yina kekunaka kyeleka ya Kimfumu
5. Na nki kisalu Yezu kudipesaka ntetentete ntangu yandi vandaka na ntoto?
5 Yezu kuvandaka muntu ya kukuka, mpi yandi vandaka na ngolo ya kupesa bantu yina kuzingaka na ntangu na yandi bima mingi ya mbote ya kinsuni. Mu mbandu, yandi lendaka kubaka lukanu ya kubelula bamaladi mingi ya bilumbu na yandi, to yandi lendaka kusadisa bantu na kubakisa mbotembote mambu mingi ya siansi. Kansi, yandi monisaka yo pwelele na luyantiku mpenza ya kisalu na yandi nde mukumba na yandi vandaka ya kulonga nsangu ya mbote. (Luka 4:17-21) Mpi penepene na nsuka ya kisalu na yandi ya kusamuna, yandi tendulaka nde: “Kisalu ya mono butukilaka ti ya mono kwisilaka awa na nsi-ntoto, yo kele sambu na kutuba kitemwe na mambu yina kele ya kieleka.” (Yoane 18:37) Yo yina yandi vandaka kusala mingi kisalu ya kukuna bankeni ya kyeleka ya Kimfumu. Kulonga bantu yina vandaka kuzinga na ntangu na yandi mambu yina metala Nzambi ti balukanu na Yandi vandaka mfunu mingi kuluta konso malongi yankaka yonso yina Yezu lendaka kulonga bo.—Roma 11:33-36.
6, 7. (a) Inki lusilu ya nene Yezu pesaka na ntwala ya kutombuka na zulu, mpi nki mutindu yandi kelungisaka yo? (b) Inki mutindu ngindu yina Yezu vandaka na yo sambu na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote kesimba nge mpenza?
6 Yezu kudibingaka nde Muntu yina kekunaka bankeni ya kyeleka ya Kimfumu. (Yoane 4:35-38) Yandi mwangaka bankeni ya nsangu ya mbote na konso okazio yina yandi kutanaka na yo. Ata na ntangu yandi vandaka penepene na kufwa na zulu ya nti ya mpasi, yandi longaka nsangu ya mbote ya metala paladisu yina tavanda na ntoto na bilumbu kekwisa. (Luka 23:43) Kuluta dyaka, susi ya ngolo ya yandi vandaka na yo sambu bo bikalaka kulonga nsangu ya mbote kusukaka ve na ntangu yandi fwaka na zulu ya nti ya mpasi. Na ntwala ya kutombuka na zulu, yandi lombaka bantumwa na yandi na kulanda na kukuna bankeni ya kyeleka ya Kimfumu mpi na kukumisa bantu balongoki. Na nima, Yezu pesaka lusilu mosi ya nene. Yandi tubaka nde: “Mono ta vandaka ti beno bilumbu yonso tii na nsuka ya ntoto.”—Matayo 28:19, 20.
7 Ntangu yandi tubaka mambu yai yandi silaka na kusadisa, na kutwadisa, mpi na kutanina kisalu ya kulonga nsangu ya mbote “bilumbu yonso tii na nsuka ya ntoto.” Tii na bilumbu na beto, Yezu kelanda kaka na kutula dikebi mingi na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Yandi kele Ntwadisi na beto, yandi muntu ketwadisa kisalu ya kukuna kyeleka ya Kimfumu. (Matayo 23:10, NW) Yandi kele Mfumu ya dibundu ya Bukristu, na ntwala ya Yehowa yandi muntu kele mfumu ya kisalu yai ya kesalama na inza ya mvimba.—Efezo 1:22, 23; Kolosai 1:18.
Bawanzio kezabisa bansangu ya kyese
8, 9. (a) Inki mutindu bawanzio kumonisaka dikebi ya mingi na mambu ya bantu? (b) Na nki mutindu beto lenda tuba nde beto kele bonso bantu yina kesala nsaka na ntwala ya bawanzio?
8 Ntangu Yehowa kusalaka ntoto, bawanzio “vandaka kuyimba, . . . mpi vandaka kutula milolo sambu na kiese.” (Yobi 38:4-7) Banda na ntangu yina, bigangwa yai ya zulu ketulaka dikebi ya mingi na mambu ya bantu. Yehowa kesadilaka bo sambu na kuzabisa bansangu ya Nzambi na bantu. (Nkunga 103:20) Dyambu yai kele mpenza ya kyeleka kana beto tala mutindu nsangu ya mbote kemwangana na bilumbu na beto. Na kusonga yina bo pesaka yandi, ntumwa Yoane kumonaka “wanzio ya nkaka ke kwenda kuluta na kati-kati ya zulu,” yandi vandaka na “Nsangu ya Mbote ya mvula na mvula sambu na kuzabisa na bantu ya nsi-ntoto, na bantu ya makanda yonso ti ya bandinga yonso ti ya bansi yonso. Yandi vandaka kutuba na ndinga ya ngolo nde: ‘Beno wa Nzambi boma, beno pesa yandi lukumu! Sambu ntangu yina ya yandi ta sambisa bantu yo me lunga.’”—Kusonga 14:6, 7.
9 Biblia kebinga bawanzio nde “bampeve yina ke sadilaka Nzambi, bayina ya yandi ke tindaka sambu na kwenda kusadisa bantu yina ta guluka.” (Baebreo 1:14) Mutindu bawanzio kesala bisalu na bo na kyese yonso, bo kele mpi ti dibaku ya kumona beto ti kisalu na beto. Yo kele bonso nde beto kele na zulu ya estrade ya bo kesadilaka nsaka, beto kesala kisalu na beto na ntwala ya bantu yina kele na zulu. (1 Korinto 4:9) Kuzaba nde beto kele ve beto mosi na kisalu yai ya kukuna kyeleka ya Kimfumu kepesa mpenza kikesa ti kyese!
Beto kelungisa kisalu na beto na kikesa yonso
10. Inki mutindu beto lenda sadila ndongisila yai ya mbote ya kele na Longi 11:6 na kisalu na beto ya kulonga?
10 Sambu na nki Yezu ti bawanzio kemona kyese mingi na kisalu na beto? Yezu pesaka kikuma mosi ntangu yandi tubaka nde: “Bawanzio ya Nzambi ta mona kiese sambu na muntu mosi ya masumu yina me balula ntima.” (Luka 15:10) Beto mpi ketulaka dikebi ya masonga ya mutindu yina na bantu. Yo yina beto kesalaka ngolo sambu na kumwanga bankeni ya kyeleka ya Kimfumu na bisika yonso. Mambu yina Longi 11:6 ketuba lenda lungana na kisalu na beto. Na kisika yina, Biblia kelongisila beto nde: “Kuna bima na nge na suka ti na nkokila mpi [kubika ve diboko na nge yo pema, NW]. Nge lenda zaba ve nki ta mena mbote, yai ya suka to yina ya nkokila to yonso zole ta mena mbote kiteso mosi.” Ya kyeleka, kana muntu mosi kundima nsangu na beto, yo kele na bankama ya bantu to nkutu mafunda yina kebuyaka kuwa yo. Kansi, bonso bawanzio, beto kevandaka na kyese kana “muntu mosi ya masumu” kundima nsangu ya luguluku.
11. Inki kima kusadila mikanda yina ketendulaka Biblia lenda sala?
11 Kisalu ya kulonga nsangu ya mbote kelombaka bima mingi. Kima mosi ya mfunu ya kesadisaka beto na kisalu yai kele mikanda ya ketendulaka Biblia yina Bambangi ya Yehowa kesadilaka. Kana beto tala mbote, mikanda yai kele mpi bonso bankeni yina kemwangana na bisika yonso. Beto kezabaka ve na nki kisika yo tabuta mbote. Ntangu yankaka mukanda mosi lenda tambula na maboko ya bantu mingi na ntwala nde muntu mosi kutanga yo. Yezu ti bawanzio lenda twadisa nkutu mambu na mpila nde dyambu yai kusalama sambu na mambote ya bantu ya ntima ya masonga. Tala mwa baeksperiansi ya kemonisa nki mutindu Yehowa lenda sala kisalu ya kuyituka mpi ya kitoko na kusadilaka mikanda yina bo bikaka na bantu.
Kisalu ya Nzambi ya kyeleka
12. Inki mutindu zulunalu mosi ya ntama kusadisaka dibuta mosi na kuzaba Yehowa?
12 Na mvu 1953, Robert, Lila ti bana na bo kukatukaka na mbanza mosi ya nene sambu na kwenda kuzinga na bwala mosi na Pennsylvania, na États-Unis ya Amerika, na nzo mosi ya ntama ya bantu vandaka kuzinga dyaka ve. Ntama mingi ve na nima ya kukota na nzo yango, Robert kubakaka desizio ya kuyidika kisika ya kuyobidila masa na nsi ya bimatinu ya nzo ya nda. Na nima ya kukatula mabaya yina kuvandaka kisika mosi, yandi monaka nde na nima ya kibaka, bampuku mesalaka dizamba na bo ya bapapie ya kuzenga-zenga, bimpusu ya minkanzi, ti mvindu yankaka. Na katikati ya dizamba yango, yandi monaka zulunalu L’Âge d’Or. Robert kuyangalalaka mingi na disolo mosi yina vandaka kutubila mutindu ya kusansa bana. Yandi yitukaka mingi na kumona bangindu ya pwelele ya mekatuka na Biblia yina bo pesaka na zulunalu yina, yo yina yandi songaka Lila nde bo fwete kota na “dibundu ya L’Âge d’Or.” Kaka na nima ya mwa bamposo, Bambangi ya Yehowa kwisaka na nzo na bo, kansi Robert kusongaka bo nde dibuta na yandi vandaka kusepela kaka na “dibundu ya L’Âge d’Or.” Bambangi kutendudilaka yandi nde L’Âge d’Or mekumaka na zina yankaka, Réveillez-vous! Robert ti Lila yantikaka kulonguka Biblia mbala na mbala ti Bambangi, mpi nsukansuka bo bakaka mbotika. Ebuna, bo mpi kuyantikaka kukuna bankeni ya kyeleka na bana na bo mpi bo bakilaka yo mambote mingi. Bubu yai, bantu kuluta 20 na kati ya dibuta yai, yika mpi Robert ti bana ya Lila nsambwadi, kele bansadi ya Yehowa Nzambi ya mebakaka mbotika.
13. Inki kima kupusaka bankwelani zole ya Porto Rico na kukuma na mpusa ya kulonguka Biblia?
13 Kiteso ya bamvula 40 meluta, William ti Ada, bankwelani zole ya Porto Rico, vandaka kuzola ve kulonguka Biblia. Konso mbala ya Bambangi ya Yehowa vandaka kubula na kyelo ya nzo na bo, bankwelani yai vandaka kusala bonso nde bo kele ve na nzo. Kilumbu mosi William kwendaka na kisika mosi ya bo ketekaka bibende sambu na kusumba kibende mosi ya yandi vandaka na yo mfunu sambu na kuyidikila nzo. Ntangu yandi zolaka kuvutuka, yandi monaka mukanda mosi ya langi ya masa ya sakasaka na kati ya kinzanza mosi ya nene ya mvindu. Yo vandaka mukanda Religion, yina Bambangi ya Yehowa kubasisaka na mvu 1940. William kubakaka mukanda yango ebuna yandi kwendaka na yo na nzo. Yandi vandaka na kyese mingi na kutanga mambu yina kemonisa luswaswanu yina kele na kati ya dibundu ya luvunu ti ya kyeleka. Mbala ya nima yina Bambangi ya Yehowa kwendaka kutala bo, William ti Ada kuwidikilaka nsangu na bo na kyese yonso mpi bo yantikaka kulonguka Biblia ti bo. Bangonda ndambu na nima bo bakaka mbotika na mvu 1958 na Lukutakanu ya Bansi Mingi yina vandaka na ntu-dyambu nde Luzolo ya Nzambi. Banda ntangu yina, bo mesadisaka bantu kuluta 50 na kukuma bampangi na beto Bakristu.
14. Mutindu eksperiansi mosi kemonisa yo, mikanda na beto yina ketendulaka Biblia lenda sala nki?
14 Karl vandaka na bamvula 11 mpi yandi vandaka mwa mubulu. Ntangu yonso yandi vandaka kudiyula bangyufula mingi. Tata na yandi kuvandaka pastere na dibundu ya Bametodiste ya Allemagne, mpi yandi longaka Karl nde bantu ya mbi kemonaka mpasi na bilungi ya tiya na nima ya lufwa. Ebuna Karl vandaka kuwa bilungi ya tiya boma mingi. Kilumbu mosi na mvu 1917, Karl kumonaka kakitini ya papie ya kusonika na masini na ntoto na balabala ebuna yandi lokutaka yo. Ntangu yandi bandaka kutanga yo, meso na yandi kukwendaka mbala mosi na ngyufula: “Bilungi kele nki?” Papie yina vandaka imvitasio ya vandaka kubinga bantu na kwenda kuwa diskure ya bantu yonso na disolo ya bilungi, yina Balongoki ya Biblia, ya mezabana bubu yai nde Bambangi ya Yehowa zolaka kusala. Kiteso ya mvula mosi na nima, na nima ya kulonguka Biblia mbala mingi, Karl kubakaka mbotika, ebuna yandi kumaka Longoki ya Biblia. Na mvu 1925, bo bingaka yandi na kukwenda kusala na ntu-mbanza ya Bambangi ya Yehowa ya inza ya mvimba, kisika yandi kesalaka tii bubu yai. Kisalu ya Bukristu ya yandi mesala bamvula kiteso ya makumi nana kuyantikaka na kakitini ya papie na balabala.
15. Inki kima Yehowa lenda sala, kana yandi memona nde yo kele mbote?
15 Ya kyeleka, ata muntu mosi ve lenda kuka kutuba na ntwala kana bawanzio kusalaka mpenza na baeksperiansi yai mpi nki kiteso bo salaka. Kansi, beto fwete tula dute ve nde Yezu ti bawanzio kesalaka mingi na kisalu ya kulonga mpi nde Yehowa lenda twadisa mambu mutindu yandi mosi mezola. Baeksperiansi yai ti mingi yankaka ya mutindu yai kemonisa kisalu ya mbote yina mikanda na beto lenda sala kana beto mebikila yo bantu.
Bo mepesaka beto kimvwama
16. Mambu yina bo metuba na 2 Korinto 4:7 lenda longa beto nki?
16 Ntumwa Polo kutubilaka ‘kimvwama yina kele na mabungu ya bo mesalaka na ntoto.’ Kimvwama yango kele kisalu ya kulonga yina Nzambi mepesaka beto, mpi mabungu ya bo mesalaka na ntoto kele bantu yina Yehowa mepesaka kimvwama yai. Sambu bantu yango kele ya kukonda kukuka mpi kekukaka ve kusala mambu yankaka, Polo ketuba nde sambu bo mepesaka bo kisalu yina, yo kesongaka “nde Nzambi muntu ke na ngolo ya nene kansi beto ve.” (2 Korinto 4:7) Ya kyeleka, beto lenda tula ntima na Yehowa sambu yandi pesa beto ngolo yina beto kele na yo mfunu sambu yo sadisa beto na kusala kisalu ya yandi mepesaka beto.
17. Inki mambu beto lenda kutana na yo na ntangu beto kekuna bankeni ya kyeleka ya Kimfumu, mpi sambu na nki beto fwete vanda kaka na bangindu ya mbote?
17 Mbala mingi, yo kelombaka nde beto sala bibansa. Yo lenda vanda mpasi to kigonsa na kusala na bateritware yankaka. Kele na bisika yankaka bantu mingi kezolaka ve ata fyoti kuwa beto, bankaka keyambaka beto ve. Beto lenda sala bikesa mingi na bisika ya mutindu yina kukonda kubuta ata mbuma ya mbote. Kansi kikesa ya beto kesalaka kele mfunu kibeni, sambu luzingu ya bantu mingi kele na kigonsa. Kuvila ve nde bankeni ya nge kekuna lenda natila bantu kyese ntangu yai mpi luzingu ya kukonda nsuka na bilumbu kekwisa. Mambu yina Nkunga 126:6 ketuba kelunganaka mbala mingi: “Ntangu bo ke kwenda kukuna bima na bilanga, bo ke kuna ti mansanga na meso, ntangu bo ke kwenda kukatula bima na bilanga, bo ke kwisa kuvutuka ti bankunga ya kiese.”
18. Inki mutindu beto lenda tula ntangu yonso dikebi na kisalu na beto ya kusamuna, mpi sambu na nki?
18 Bika beto sadila ba okazio yonso ya mbote yina kemonana sambu na kukuna bankeni ya kyeleka ya Kimfumu na ntima ya mbote. Beto vila ve nde, ata beto bantu kekuna mpi kelosa masa na bankeni, Yehowa muntu keyedisaka yo. (1 Korinto 3:6, 7) Kansi, kaka mutindu Yezu ti bawanzio kesala kisalu na bo, Yehowa kekinga nde beto mpi kusala kisalu na beto mbotembote. (2 Timoteo 4:5) Beto tulaka ntangu yonso dikebi na malongi na beto, na bangindu na beto, mpi na mpusa ya beto kele na yo ya kusala kisalu ya kusamuna. Sambu na nki? Polo kepesa mvutu nde: “Kana nge sala mpidina, nge ta gulusa moyo na nge mosi, nge ta gulusa mpi moyo ya bantu yina ke waka malongi na nge.”—1 Timoteo 4:16.
Inki Beto Longukaka?
• Na nki mitindu kisalu na beto ya kukuna bankeni kepesa bambuma ya mbote?
• Inki mutindu Yezu Kristu ti bawanzio kevukana na kisalu ya kulonga bubu yai?
• Sambu na nki beto bantu ya kekuna kyeleka ya Kimfumu fwete vanda ti ntima ya mbote?
• Na ntangu beto kekutana na bantu yina kezola ve kuwa beto to kuyamba beto, nki tapusa beto na kulanda kaka kusala kisalu?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 25]
Bonso bantu yina vandaka kusala bilanga na Izraele ya ntama, bubu yai Bakristu kemwanga bankeni ya kyeleka ya Kimfumu na ntima ya mbote
[Bifwanisu ya kele na lutiti 26]
Bambangi ya Yehowa kebasisaka mpi kekabulaka mikanda mingi ya kuswaswana ya ketendulaka Biblia na bandinga 340