MWBR19 07 Bareferanse ya Mukanda ya Lukutakanu Luzingu mpi Kisalu
YULI 1-7
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BAKOLOSAI 1-4
“Beno Katula Kimuntu ya Ntama mpi Beno Lwata Kimuntu ya Mpa”
Baka Mpeve ya Nzambi, Kansi ya Nsi-ntoto Ve
12 Kimuntu na mono kemonisaka inki mpeve? (Tanga Kolosai 3:8-10, 13.) Mpeve ya nsi-ntoto kesyamisaka bisalu ya kinsuni. (Gal. 5:19-21) Sambu na kuzaba mpeve yina ketwadisaka beto, yo kemonanaka ve ntangu mambu yonso kele mbote, kansi ntangu mambu kele mbote ve, mu mbandu ntangu mpangi-bakala to mpangi-nkento mosi ketudila beto ve dikebi, melwadisa beto, to mesadila beto kima mosi ya mbi. Dyaka, na kingenga na banzo na beto, yo lenda monana kana beto kele na nsi ya bupusi ya mpeve ya Nzambi to ya nsi-ntoto. Kuditadila beto mosi lenda vanda mbote. Kudiyula nde: ‘Na bangonda sambanu ya mekatuka kuluta, keti kimuntu na mono kukumaka bonso ya Kristu to mono vutukilaka bikalulu yankaka ya mbi na yina metala kutuba mpi nkadilu na mono?’
13 Mpeve ya Nzambi lenda sadisa beto na ‘kubikisa kimuntu ya ntama ti bikalulu na yo,’ mpi kulwata kimuntu “ya mpa.” Yo tasadisa beto na kukuma ti zola mingi mpi kumonisa mambote. Yo tapusa beto na kulolula bankaka ata nkutu yo kemonana nde beto kele ti bikuma ya kyeleka ya kubokutila. Kana bo mesadila beto mambu ti kukonda lunungu, beto tamonisa ve ‘ntima-bululu, kudasuka, mpi makasi.’ Kansi, beto tasala ngolo sambu nde konso muntu ‘kuwila mpangi na yandi mawa.’—Ef. 4:31, 32.
Keti Beno Me Sobaka Kimuntu na Beno?
18 Sambu Ndinga ya Nzambi kusoba beto, beto fwete suka kaka ve na kutanga Biblia mbala na mbala mpi kulonguka yo. Bantu mingi ke tangaka Biblia mbala na mbala mpidina bo me yikanaka ti mambu yina yo ke tubaka. Ziku nge me kutanaka ti bantu ya mutindu yina na kisalu ya kusamuna. Bankaka nkutu lenda vutukila baverse yina bo me kangaka na ntu. Ata mpidina, mbala ya nkaka yo me sobaka mpenza ve mabanza mpi luzingu na bo. Sambu na nki? Sambu Ndinga ya Nzambi kuvanda ti bupusi na zulu ya muntu mpi kusoba kimuntu na yandi, yandi fwete bika nde yo kota na kati ya ntima na yandi. (Bag. 6:6) Yo yina, beto fwete baka ntangu ya kuyindulula mambu yina beto ke longuka. Beto fwete kudiyula nde: ‘Keti mono ke ndimaka mpenza nde yo kele kaka ve malongi ya dibundu? Keti mono ke monaka kibeni nde yo kele malongi ya kieleka? Keti mono ke sadilaka mambu yina mono ke longuka na luzingu na mono mpi ke monaka yo ve kaka bonso mambu yina mono fwete longa bankaka? Keti mono ke monaka mpenza nde Yehowa ke tubila mono?’ Kuyindulula bangiufula yai lenda sadisa beto na kukumisa bangwisana na beto ti Yehowa ngolo. Zola na beto sambu na yandi ta yela. Mpi kana mambu yina beto ke longuka me simba ntima na beto, beto ta sala bansoba ya mbote.—Bing. 4:23; Luka 6:45.
19 Kutanga Ndinga ya Nzambi mbala na mbala mpi kuyindulula yo ta sadisa beto na kulanda kusala mambu yina beto me salaka dezia na kiteso mosi buna: ‘Kukatula kimuntu ya ntama ti bisalu na yo, mpi kulwata kimuntu ya mpa, yina ke kumaka ya mpa na nzila ya nzayilu ya sikisiki.’ (Bakol. 3:9, 10) Ya kieleka, kana beto ke bakisa mambu yina Biblia ke longaka mpi ke sadila yo, yo ta pusa beto na kulwata kimuntu ya mpa ya Bukristu yina ta tanina beto na mitambu ya Satana.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
it-2-F 833 § 4-6
Kimfumu ya Nzambi
“Kimfumu ya Mwana Yina Yandi Ke Zolaka.” Na Pantekoti ya mvu 33 T.B. ntangu Yezu tombukaka na zulu, bilumbu kumi na nima, balongoki na yandi ndimaka kibeni nde bo “tombulaka yandi na diboko ya kitata ya Nzambi” ntangu yandi tiamunaka mpeve santu na zulu na bo. (Bis 1:8, 9; 2:1-4, 29-33) Na nima yandi salaka “kuwakana ya mpa” ti bo mpi bo kumaka kisina ya “dikanda ya santu” ya mpa, disongidila, Izraele ya kimpeve.—Ebr 12:22-24; 1Pi 2:9, 10; Bag 6:16.
Kristu kele ntangu yai na diboko ya kitata ya Tata na yandi mpi yandi kele Mfumu ya dibundu. (Efe 5:23; Ebr 1:3; Fil 2:9-11) Biblia ke monisa nde banda na Pantekoti ya mvu 33 T.B. tii bubu yai, Nzambi me tulaka kimfumu ya kimpeve na zulu ya balongoki ya Yezu. Ntangu ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Kolosai ya mvu-nkama ya ntete, yandi vandaka kutubila Yezu Kristu bonso muntu yina bakaka dezia kimfumu; yandi tubaka nde: “[Nzambi] me katulaka beto na kiyeka ya mpimpa mpi yandi me kotisaka beto na kimfumu ya Mwana yina yandi ke zolaka.”—Kol 1:13; fwanisa ti Bis 17:6, 7.
Banda na Pantekoti ya mvu 33 T.B. tii bubu yai, kimfumu ya Kristu ke yalaka Izraele ya kimpeve, disongidila, Bakristu yina bo me tulaka mafuta na nsadisa ya mpeve ya Nzambi sambu bo kuma bana ya kimpeve ya Nzambi. (Yoa 3:3, 5, 6) Ntangu Bakristu yai ya bo me tulaka mafuta ta baka lufutu na bo na zulu, bo ta vanda diaka ve na kati ya bantu yina kimfumu ya Kristu ta yala awa na ntoto, kansi bo ta vanda bantotila kumosi ti Kristu na zulu.—Kus 5:9, 10.
Bangindu ya Mfunu ya Mikanda ya Galatia, Efezo, Filipi, mpi Kolosai
2:8—Inki kele “mambu ya ntete-ntete ya nsi-ntoto” ya Polo kebisaka? Yo kele bima yina kele na nsi-ntoto ya Satana, disongidila, bima ya mfunu to minsiku yina kesalaka, ketwadisaka, to kesyamisaka nsi-ntoto. (1 Yoa 2:16) Na kati ya bima yai, beto lenda tanga malongi ya mpamba-mpamba, mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni mpi mabundu ya luvunu ya nsi-ntoto yai.
YULI 8-14
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 BATESALONIKA 1-5
“Beno Landa Kupesana Kikesa mpi Kutungana”
‘Beno Zitisa Bantu Yina Kesalaka Ngolo na Kati na Beno’
12 “Kutwadisa” dibundu kelombaka mambu mingi kuluta kaka kulonga. Ngogo “kuyala” yina kele na 1 Timoteo 3:4, kele ti ntendula ya kiteso mosi. Polo kutubaka nde, nkengi “fweti zaba kuyala nzo na yandi mosi; yandi fweti longa bana na yandi na kulemfuka na yandi na luzitu yonso.” Ngogo “kuyala” ketendula kaka ve kulonga bana, kansi mpi kutwadisa dibuta mpi ‘kulonga bana na kulemfuka.’ Ya kyeleka, bankuluntu ketwadisaka dibundu, sambu na kusadisa bampangi yonso na kulemfukila Yehowa.—1 Tim. 3:5.
‘Beno Zitisa Bantu Yina Kesalaka Ngolo na Kati na Beno’
19 Inki nge tasala kana bo mepesa nge dikabu mosi yina bo mesala kaka sambu na nge? Keti nge tamonisa ve ntonda na nge na kusadilaka yo? ‘Makabu ya bantu’ kele dyambu yina Yehowa mepesaka nge na nzila ya Yezu Kristu. Mutindu mosi ya kumonisa ntonda na nge na makabu yango, kele na kuwidikilaka na dikebi yonso masolo yina bankuluntu kesalaka, mpi na kusalaka ngolo sambu na kusadila mambu yina bo ketubilaka na masolo na bo. Nge lenda monisa mpi ntonda na nge, na kupesaka bakomantere ya mfunu na balukutakanu. Pesa lusadisu na kisalu yina bankuluntu ketwadisaka, mu mbandu kisalu ya bilanga. Kana ndongisila yina nkuluntu mosi mepesaka nge menatilaka nge mambote, sambu na nki ve kuzabisa yandi dyambu yango? Dyaka, sambu na nki ve kumonisa ntonda na nge sambu na mabuta ya bankuluntu? Kuvila ve nde, sambu nkuluntu kusala kisalu ya ngolo na dibundu, dibuta na yandi ketambikaka ntangu yina bo fwete lutisa kumosi ti yandi.
“Zola . . . na Bisalu mpi na Kieleka”
13 Sadisa bantu yina me lemba. Biblia ke lomba beto na ‘kusadisa bantu ya kele ngolo ve, na kuvanda ntima-nda sambu na bantu yonso.’ Ndongisila yai lenda sadisa beto na kuzaba kana beto kele ti zola ya kieleka. (1 Batesalonika 5:14) Bampangi mingi yina lembaka na kimpeve me kumaka diaka ngolo. Kansi bankaka ke zolaka nde bampangi kumonisila bo ntima-nda mpi kusadisa bo. Inki mutindu beto lenda sadisa bo? Beto lenda tangila bo baverse yina ta pesa bo kikesa, kusamuna ti bo mpi kuwidikila bo na dikebi yonso. Sambu beto yonso ke vandaka ngolo mpi ke lembaka bantangu ya nkaka, beto fwete yindula ve nswalu nde mpangi mosi kele “ngolo” to “me lemba” na kimpeve. Nkutu ntumwa Polo tubaka nde yandi vandaka kulemba bantangu ya nkaka. (2 Bakorinto 12:9, 10) Beto yonso kele ti mfunu nde bampangi kupesa beto kikesa.
Landa Mbandu ya Yezu ya Kudikulumusa mpi ya Mawete
16 Bangogo na beto ya mawete. Mawa ke pusaka beto na ‘kutubila bayina kele na mpasi na mutindu ya ke lembika.’ (1 Bate. 5:14) Inki beto lenda tuba sambu na kupesa bampangi yina me lemba kikesa? Beto lenda lembika ntima na bo ntangu beto ke tuba bangogo yina ke monisa nde beto ke tudilaka bo dikebi ya masonga. Beto lenda sikisa bo na masonga yonso sambu na kumonisa bo bikalulu na bo ya mbote mpi mambu ya mbote yina bo ke salaka. Beto lenda yibusa bo nde sambu Yehowa me bendaka bo na lweka ya Mwana na yandi, bo kele na mbalu na meso na yandi. (Yoa. 6:44) Beto lenda ndimisa bo nde Yehowa ke tulaka dikebi ya mingi na bansadi na yandi yina “ke na kikesa ve” to ‘bayina me lemba.’ (Nk. 34:19) Bangogo na beto ya mawete lenda pesa bantu yina kele na mpasi kikesa.—Bing. 16:24.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
it-1-F 921
Pite
Pite kele disumu mosi ya nene yina lenda sala nde bo basisa muntu na dibundu. (1Bk 5:9-13; Ebr 12:15, 16) Ntumwa Polo ke monisa nde Mukristu yina me sala pite me sala disumu na nitu na yandi mosi sambu yandi me sadila binama na yandi ya kuvukisila nitu na mutindu ya mbi. Yandi ke bebisa kibeni kimpeve na yandi, ke kotisa mvindu na dibundu ya Nzambi mpi ke kuditula na kigonsa ya kubaka maladi yina bantu ke bakaka na nzila ya kuvukisa nitu, maladi yina lenda nata na lufwa. (1Bk 6:18, 19) Yandi lenda vididisa nswa na yandi ya kuvukana ti bampangi na yandi Bakristu (1Te 4:3-7) sambu (1) yandi ke kotisaka mvindu mpi mambu ya nzanzi na dibundu mpi ke bebisaka lukumu na yo (Ebr 12:15, 16), (2) yandi ke salaka nde muntu yina yandi me sala ti yandi pite kuvanda ve bunkete mpi kana muntu yango me kwelaka ntete ve, yandi ke salaka nde muntu yina kuvanda ve bunkete ntangu yandi ta kwela, (3) yandi ke bebisaka lukumu ya dibuta na bo mpi (4) yandi ke pesaka mpasi na bibuti, bakala to muntu yina ke zola kukwela muntu yina yandi me sala ti yandi pite. Yandi ke fwaka ve bansiku ya bantu yina ke monaka nde pite kele mbi ve, kansi yandi ke fwaka bansiku ya Nzambi yina ta pesa yandi ndola sambu na disumu na yandi.—1Te 4:8.
“Luguluku na Beno Me Finama”!
14 Inki ta salama ntangu Gogi ya Magogi ta yantika kunwanisa bansadi ya Nzambi? Evanzile ya Matayo mpi ya Marko ke tubila diambu yina ta salama: “[Mwana ya muntu] ta tinda bawanzio mpi ta vukisa bantu yina yandi me solaka katuka na mipepe iya, katuka na nsuka ya ntoto tii na nsuka ya zulu.” (Mar. 13:27; Mat. 24:31) Kuvukisa yai ke tadila ve kidimbu ya ntete ya bo ke tulaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta, yina bo yantikaka kubaka banda na mvu 33 T.B., yo kele mpi ve kidimbu ya nsuka yina ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto ta baka. (Mat. 13:37, 38) Ndambu ya Bakristu yai ta baka kidimbu ya nsuka na ntwala nde mpasi ya nene kuyantika. (Kus. 7:1-4) Kansi kuvukisa yai ke tendula nki? Yo kele ntangu ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto ta baka matabisi na bo ya kukwenda na zulu. (1 Bate. 4:15-17; Kus. 14:1) Diambu yai ta salama ntangu fioti na nima ya luyantiku ya mvita ya Gogi ya Magogi. (Ezek. 38:11) Ebuna, bangogo yai ya Yezu ta lungana: “Na ntangu yina, bantu ya lunungu ta sema ngolo kibeni bonso ntangu na Kimfumu ya Tata na bo.”—Mat. 13:43.
15 Keti yo ke tendula nde Bakristu yina bo me tuluka mafuta ta kwenda na zulu ti nitu ya kimuntu? Bantu mingi ya mabundu ya Kikristu ke yindulaka nde bo ta nata Bakristu na zulu ti nitu ya kinsuni. Bo ke yindulaka mpi nde bo ta mona Yezu ntangu yandi ta kwisa sambu na kuyala ntoto. Kansi, Biblia ke monisa pwelele nde “kidimbu ya Mwana ya muntu” ta monana na zulu mpi nde Yezu ta kwisa “na zulu ya matuti ya zulu ti ngolo mpi nkembo ya nene.” (Mat. 24:30) Bangogo yai ke monisa nde, bantu ta mona yandi ve. Diaka, Biblia ke tuba nde, “Nsuni mpi menga lenda baka ve kimfumu ya Nzambi.” Yo ke monisa nde ntete, bantu yina ta kwenda na zulu fwete “soba na mbala mosi, na kubweta ya disu, na mpungi ya nsuka.” (Tanga 1 Bakorinto 15:50-53.) Yo yina, beto ke yindulaka ve nde Bakristu yonso ta kwenda na zulu. Kansi, beto ke zabaka nde, Yezu ta vukisa na mbala mosi ndambu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina me bikalaka na ntoto.
YULI 15-21
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 BATESALONIKA 1-3
“Kumonana ya Muntu ya Ke Fwaka Nsiku”
it-1-F 221
Kukangama na Nzambi
Yai kinsweki ya nkaka ya me swaswana kibeni ti “kinsweki ya santu” ya Yehowa. Kinsweki yango kele ‘diswekamu ya mambu ya kufwa nsiku.’ Mambu yai vandaka kinsweki na Bakristu ya kieleka sambu na bilumbu ya ntumwa Polo, yo vandaka mpasi na kuzaba “muntu ya ke fwaka nsiku” sambu yandi vandaka ve kumonana pwelele. Ata ntangu “muntu” yina ta monana pwelele, bantu mingi ta zaba yandi ve sambu yandi ta salaka mambu ya mbi mpi yandi ta tubaka nde yandi kele ya kukangama na Nzambi. Ya kieleka, yo ta vanda kibeni kukangama ya luvunu na Nzambi. Polo tubaka nde ‘diswekamu ya mambu ya kufwa nsiku’ vandaka kusalama dezia na bilumbu na yandi sambu bupusi ya mambu ya muntu ya ke fwaka nsiku vandaka na dibundu ya Bukristu mpi nsuka-nsuka yo salaka nde ba-aposta kubasika na dibundu. Nsuka-nsuka, muntu yai ta fwa ntangu Yezu Kristu ta kwisa. “Muntu” yai ya Satana ke sadilaka, ta kudinangula na “zulu ya konso muntu yina bo ke bingaka ‘nzambi’ to ya kima yina bo ke sambilaka” (na Kigreki, seʹba·sma). Mbeni yai ya ngolo ya Nzambi yina Satana ke sadilaka ta baka kibeni nsoni mpi yandi ta nata lufwa na bantu yonso yina ke landaka mambu na yandi ya mbi. “Muntu ya ke fwaka nsiku” ta kusaka kibeni bantu sambu yandi ta salaka mambu ya mbi mpi ta tubaka nde yandi kele ya kukangama na Nzambi.—2Te 2:3-12; fwanisa ti Mat 7:15, 21-23.
it-2-F 255 § 7
Luvunu
Yehowa ke bikaka nde “ngolo mosi ya luvunu” kukusa bantu yina ke ‘ndimaka mambu ya luvunu’ na kisika ya kundima nsangu ya mbote ya Yezu Kristu. (2Te 2:9-12) Mambu yina kuminaka ntotila Ahabi ya Izraele bamvula mingi me luta ke ndimisa yo. Ata profete ya Yehowa, Mikaya tubilaka Ahabi bampasi yina yandi ta kutana ti yo, baprofete ya luvunu ndimisaka Ahabi nde yandi ta nunga na bitumba yina yandi ta nwana ti Ramoti-gileadi. Mutindu Mikaya monaka na mbona-meso, Yehowa bikaka nde kigangwa mosi ya kimpeve kukuma “mpeve ya ke kusaka” na munoko ya baprofete ya Ahabi. Yo ke tendula nde kigangwa yina ya kimpeve vandaka ti kiyeka na zulu na bo, yo yina bo vandaka kutuba ve kieleka kansi mambu yina bo vandaka na mfunu ya kutuba mpi yina Ahabi vandaka na mfunu ya kuwa. Ata profete Mikaya kebisaka dezia Ahabi, yandi sepelaka kulanda mambu ya luvunu ya baprofete yina, yo yina yandi fwaka.—1Bn 22:1-38; 2Bs 18.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
it-1-F 890 § 6
Tiya
Ntumwa Piere sonikaka nde “zulu mpi ntoto ya ntangu yai, bo me bumba yo sambu na kufwa yo na tiya.” Baverse ya kele na ntwala mpi na nima ya verse yai mpi baverse ya nkaka ke monisa pwelele nde yo kele tiya mosi ya kifwani, disongidila, kufwa ya mvula na mvula. Mutindu Mvula ya Ngolo ya bilumbu ya Noa fwaka ve zulu ti ntoto kansi yo fwaka kaka bantu ya mbi, mutindu mosi ntangu Yezu Kristu ta kwisa ti bawanzio na yandi ya ngolo na tiya ya ke pela ngolo, yandi ta fwa kimakulu, kaka bantu ya mbi ya nsi-ntoto yai mpi mambu na yo ya mbi.—2Pi 3:5-7, 10-13; 2Te 1:6-10; fwanisa ti Yez 66:15, 16, 22, 24.
it-1-F 1188 § 1
Kupemama
“Mambu ya Kupemama” ya Kieleka mpi ya Luvunu. Mikanda ya nkaka yina bantumwa sonikaka, ke sadilaka na mutindu mosi buna ngogo ya Kigreki pneuʹma (mpeve). Mu mbandu na 2 Batesalonika 2:2, ntumwa Polo siamisaka Bakristu ya Tesalonika na kubika ve nde mabanza na bo kukuma kisaka-saka “sambu bantu ke tuba nde kilumbu ya Yehowa me kwisa, yo vanda bo ke tuba yo na nzila ya mambu ya kupemama [na kisina, “mpeve”] to na nzila ya nsangu ya munoko to ya mukanda yina ke monana bonso nde yo me katuka na beto.” Yo kele pwelele nde Polo sadilaka ngogo pneuʹma (mpeve) na kuwakana ti mutindu mosi ya kumwanga nsangu mu mbandu, “nsangu ya munoko” to “mukanda.” Yo yina na mukanda mosi (Commentary on the Holy Scriptures lutiti 126) Lange, muntu mosi ya mayele ke tuba sambu na verse yai nde: “Awa Ntumwa Polo ke zola kutubila ngindu mosi ya kimpeve, mambu yina bo me tubila na ntwala to mambu yina profete mosi me tuba.” (P. Schaff muntu balulaka mukanda yai mpi yandi basisaka yo na mvu 1976) Mukanda ya nkaka (Word Studies in the New Testament, 1957, Volime IV, lutiti 63) yina Vincent, muntu mosi ya mayele, sonikaka ke tuba nde: “Bangogo na nzila ya mpeve ke monisa bangogo ya kupemama, bambona-meso yina baprofete vandaka kutubila ntangu bo vandaka kuvukana na banzo-nzambi ya ntangu ya ntama.” Ata bambalula ya nkaka ke balulaka ngogo pneuʹma nde “mpeve” na verse yai mpi na baverse ya nkaka ya mutindu mosi, mikanda ya nkaka ke balulaka yo mutindu yai, “nsangu ya Mpeve” (AT), “kutuba na ntwala diambu mosi” (TOB), “kupemama” (Od; Sg) to “mambu ya kupemama” (NWT).
YULI 22-28
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 TIMOTEO 1-3
“Kusala Kisalu Mosi ya Mbote”
Keti Nge Ke Bakisaka nde Kuyela na Kimpeve Kele Mfunu?
3 Tanga 1 Timoteo 3:1. Ntumwa Polo sikisaka bampangi yina vandaka ‘kuzola kukuma’ bankuluntu. Kana muntu ke zola kubaka kima mosi ya kele ntama, yandi fwete sala bikesa mingi; bantangu ya nkaka, yo lenda lomba kutandula diboko sambu na kubaka yo. Inki beto ta tuba sambu na mpangi ya ke zola kukuma nsadi ya kisalu? Yandi fwete sala ngolo sambu na kutomisa bikalulu na yandi. Na nima ya kukuma nsadi ya kisalu, yandi fwete landa kusala bikesa sambu na kutomisa bikalulu yina ta sadisa yandi na kukuma nkuluntu.
km-F 9/78 4 § 7
Bantu yina ‘Ke Bakaka Lukumu ya Mbote’
7 Yo kele mpasi ve na kubakisa sambu na nki Polo tubaka nde bantu yai “ke bakaka . . . lukumu ya mbote.” Yo kele ve kimfumu to kiyeka yina bantu ke bakaka na nzo-nzambi mutindu bantu mingi ke yindulaka. Kansi bansadi ya kisalu yina “ke salaka kisalu na mutindu ya mbote” ke bakaka kibeni balusakumunu ya Yehowa mpi ya Yezu mpi bampangi yonso na dibundu ke zitisaka bo mpi ke sadisaka bo. Ya kieleka bo ke kumaka ti “masonga ya nene na lukwikilu disongidila na Kristu Yezu.” Bampangi ke sepelaka ti kisalu na bo ya mbote sambu bo ke vandaka masonga na kisalu yina bo ke salaka, bo ke vandaka ti lukwikilu ya ngolo mpi ke zabisaka ti kikesa yonso mpi kukonda boma lukwikilu na bo.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
it-1-F 980
Ndonga ya Ba-Nkaka
Kulonguka mpi kutubila mambu yai vandaka ve mfunu mingi-mingi na ntangu yina Polo sonikilaka Timoteo. Yo vandaka diaka ve mfunu na kuvanda ti mikanda yina vandaka kutubila ba-nkaka ya muntu mosi buna sambu Nzambi vandaka kuzola diaka ve nde na dibundu ya Bukristu bo tubila luswaswanu na kati ya Bayuda mpi Bantu ya Makanda. (Bag 3:28) Diaka bo sonikaka dezia mikanda yina vandaka kutubila ndonga ya ba-nkaka ya Yezu ya dikanda ya Davidi. Mpi ntangu fioti na nima, Polo sonikaka nde bo ta fwa Yeruzalemi kumosi ti mikanda ya Bayuda. Nzambi taninaka ve mikanda yina. Ya kieleka, Polo vandaka kuzola ve nde Timoteo mpi bampangi ya mabundu kulutisa ntangu na kusosa kuzaba mambu ya bandonga ya ba-nkaka yina lendaka kukatula bo dikebi sambu yo vandaka ve mfunu sambu na lukwikilu ya Bakristu. Ndonga ya ba-nkaka yina kele mfunu mingi sambu na Bakristu kele ndonga ya ba-nkaka ya Kristu yina Biblia ke tubila. Bandonga ya nkaka ya ba-nkaka yina Biblia ke tubila ke monisaka kieleka ya mambu yina kele na Biblia mpi yo ke monisaka pwelele nde masolo ya Biblia kele kibeni ya kieleka.
“Yandi Yai Nzambi na Beto!”
15 Titre ya nkaka yina Yehowa mpamba ke vandaka na yo kele, “Ntotila ya kukonda nsuka.” (1 Timoteo 1:17; Kusonga 15:3) Yo ke tendula nki? Yehowa ke zingaka mvula na mvula, yandi kele na luyantiku ve mpi nsuka ve, ata mabanza na beto ya kukonda kukuka lenda bakisa yo ve. Nkunga 90:2 ke tuba nde: “Nge kele kaka Nzambi tii kuna; na nge, luyantiku to nsuka kele ve.” Ya kieleka, Yehowa ke vandaka ve ti luyantiku; yandi ke zingaka kaka. Yo yina Biblia ke bingaka yandi, “Mbuta ya Bilumbu,” sambu yandi ke zingaka mvula na mvula, ata na ntwala ya kusala bantu yonso to bima yonso na luyalanganu! (Daniele 7:9, 13, 22) Nani lenda tula mpenza ntembe na kiyeka na yandi ya kuvanda Mfumu ya Kuluta Nene?
YULI 29–AUGUSTI 4
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 TIMOTEO 4-6
“Kukangama na Nzambi Me Luta Bimvwama”
w03-F 6/1 9 § 1-2
Mambote ya Kusepela ti Bima Yina Beto Kele na Yo
Polo vandaka kusepela ti bima yina yandi vandaka na yo mpi yo vandaka kusala nde yandi vanda na kiese ya mingi. Kusepela ti bima yina beto kele na yo ke tendula nki? Na bunkufi yo ke tendula, kusepela ti bima yina kele mfunu. Sambu na kikuma yai, Polo songaka Timoteo nduku na yandi ya kisalu nde: “Ya kieleka, kukangama na Nzambi kele na luta mingi, kana beto ke sepela na bima yina beto kele na yo. Sambu beto nataka ata kima ve na nsi-ntoto, beto lenda kwenda mpi ve ti kima ata mosi. Yo yina, kana beto kele ti madia, mpi bilele, beto ta sepela ti bima yai.”—1 Timoteo 6:6-8.
Kuvila ve nde Polo fwanisaka kukangama na Nzambi ti kusepela na bima yina beto kele na yo. Yandi zabaka nde kukangama na Nzambi disongidila, kutula kisalu ya Nzambi na kisika ya ntete ke nataka kiese ya kieleka kansi ve bima ya kinsuni to bimvwama. “Madia mpi bilele” vandaka mfunu sambu na Polo sambu yo vandaka kusadisa yandi na kulanda kukangama na Nzambi. Yo yina Polo ke monisa nde, beto ta baka mambote ya kusepela ti bima yina beto kele na yo kana beto ke tudila Yehowa ntima ata beto ke kutana ti bampasi ya nki mutindu.
g-F 6/07 6 § 2
Bampasi Yina Lukanu ya Kuvanda Mvwama Ke Nataka
Ya kieleka bantu mingi ke fwaka ve sambu bo vandaka kusosa bimvwama. Ata mpidina bo lenda tula luzingu na bo na kigonsa kana bo ke landa kusosa bimvwama. Diaka, basusi ya kisalu to ya mbongo lenda sala nde bo kuma boma-boma, bo kuma kulala mbote ve, bo kuma kubela-bela ntu, to maladi ya ntima; bamaladi yai lenda sala nde bo fwa nswalu. Mpi ata bantu yango me bakisa na nima nde bo fwete soba mambu yina bo fwete tula na kisika ya ntete, bo lenda manisa ve bampasi ya nkaka. Yo lenda sala nde bankwelani na bo kutudila bo diaka ve ntima, zola ya bana na bo kumana mpi sante ya bantu yango lenda beba. Bo lenda manisa bampasi ya nkaka, kansi yo ke lombaka bikesa ya mingi. Ya kieleka bantu yai “me kuditobulaka ti bampasi mingi.”—1 Timoteo 6:10.
g-F 11/08 6 § 4-6
Mambu Sambanu ya Mfunu Yina Lenda Sadisa Beto na Kuvanda na Kiese
Mutindu beto monaka yo na disolo ya ntete ya masolo yai ya kulandana, kusosa bimvwama ti lukasi yonso mpi kuyindula nde yo ke nataka kiese, kele bonso kulanda mupepe. Kansi yo ke nataka mawa mpi bampasi mingi. Mu mbandu, mbala mingi bantu yina ke vandaka ti mpusa ya ngolo ya kusosa bimvwama ke tudilaka diaka ve bantu ya mabuta mpi banduku na bo dikebi. Bantu ya nkaka ke lalaka diaka ve mingi sambu bo ke kudiyangisaka mingi to sambu bo ke salaka mingi. Longi 5:12 ke tuba nde: “Mpongi ya nsadi ke vandaka ntomo, ata yandi ke dia fioti to mingi, kansi bima mingi yina mvwama kele na yo ke pesaka yandi ve nzila ya kulala.”
Mbongo kele mfumu mosi ya nku mpi ya luvunu. Yezu Kristu tubilaka “kiyeka ya kimvwama ya ke kusaka.” (Marko 4:19) Yo ke tendula nde bimvwama ke monisaka bonso nde yo ke nataka kiese kansi yo ke gulusaka ve. Yo ke salaka nde muntu kulanda kusosa yo diaka mingi. Longi 5:10 ke tuba nde: “Muntu yina ke zolaka arza ta fulukaka ve arza ata fioti.”
Na bunkufi, zola ya mbongo ke salaka nde muntu kudinatila bampasi, kukuma mawa-mawa, makasi-makasi to nkutu nku. (Bingana 28:20) Kikalulu ya kukaba, ya kulolula, bikalulu ya bunkete, zola mpi mambu ya kimpeve ke nataka kibeni kiese ya mingi.
Timuna Sambu na Kusosa Bimvwama ya Kimpeve
Kansansa ya Mbote na Meso ya Nzambi
17 Ntumwa Piere sonikaka nde: “Beno vanda ti kansansa ya mbote.” (1 Piere 3:16) Diambu ya mawa kele nde, kana bantu ke landa kubuya kuzitisa minsiku ya Yehowa, nsuka-nsuka kansansa na bo ta kebisaka bo diaka ve ata fioti. Polo tubaka nde kansansa ya mutindu yai “kele bonso nde bo me zikisaka yo ti kibende ya tiya.” (1 Timoteo 4:2) Keti nge me zikaka dezia ngolo? Ntangu mambu yai ke salamaka, mpusu ke zikaka nkutu yo ke salaka nde nge wa diaka ve ata kima kisika yina. Kana muntu ke landa kusala mambu ya mbi, kansansa na yandi lenda ‘zika’ mpi nsuka-nsuka yo ke salaka diaka ve.
it-2-F 122 § 1-2
Kutanga na Meso ya Bantu
Na Dibundu ya Bukristu. Na mvu-nkama ya ntete, bantu fioti vandaka ti barulo ya Biblia yo yina yo vandaka mfunu nde bo tanga yo na meso ya bantu. Ntumwa Polo lombaka nde bo tanga mikanda na yandi na meso ya bantu, na balukutakanu ya mabundu ya Bukristu. (Kol 4:16; 1Te 5:27) Polo songaka leke Timoteo yina vandaka nkengi na kulanda kudipesa “na kutanga na meso ya bantu, na kusiamisa, mpi na kulonga.”—1Tm 4:13.
Bantu fwete tanga mbote kibeni na meso ya bantu. (Hab 2:2) Sambu kutanga na meso ya bantu ke longaka bantu ya nkaka, muntu yina ke tanga na meso ya bantu fwete bakisa mbote-mbote mambu yina yandi ke tanga mpi yandi fwete bakisa kibeni mambu yina nsoniki ke zola kutuba; yandi fwete tula dikebi ya mingi na mambu yina yandi ke tanga sambu yo pesa ve bawi ngindu ya nkaka. Kusonga 1:3 ke tuba nde bantu yina ke tanga mbikudulu yai na ndinga ya ngolo mpi bantu yina ke wa mambu yina kele na mbikudulu yango mpi ke sadila yo, ta vanda na kiese.