Kusala Disolo Kukonda Kutala-tala Banoti

YO LENDA vanda nde nge mebongisa disolo na nge mbote kibeni. Malongi na nge lenda vanda ya mfunu mpenza. Bangindu na nge lenda vanda ya kuyidika na ndonga. Nge lenda kuka kusala yo kukonda kukangama-kangama. Kansi, kana dikebi ya bawi na nge kele ya kukabwana, yo ketendula nde bo kewa kaka mwa ndambu ya mambu ya nge ketuba sambu mabanza na bo ketambula-tambula, keti nge lenda tuba nde nge kesimba mpenza ntima na bo? Kana bo kekuka ve kutula mabanza na bo na disolo, keti nge kemona nde nge takuka kusimba ntima na bo?

Inki lenda vanda na kisina ya dyambu ya mpasi ya mutindu yai? Mambu mingi lenda vanda na kisina na yo. Mbala mingi, yo kesalamaka mutindu yina sambu mutubi kekuka ve kusala disolo kukonda kutala-tala banoti. Disongidila, mutubi ketala banoti na yandi mbala mingi, to yandi ketuba bonso muntu ketanga mambu na mukanda. Kansi, mambu yai kemonisaka mbala mosi mutindu mutubi kubongisaka disolo na yandi.

Kana nge mesonika ntete mambu yonso ya disolo na nge, mpi na nima nge mekumisa yo bonso pula, nge tamona nde yo tavanda mpasi na kusala disolo na nge kukonda kutala-tala banoti. Sambu na inki? Sambu nge mepona dezia bangogo ya sikisiki ya nge kekana kusadila. Ata nge sadila pula sambu na kusala disolo na nge, yo tanataka nge na kuyibuka bangogo ya nge sadilaka na ntangu nge bongisaka disolo yango mbala ya ntete. Kana mambu yonso kele ya kusonika, kutuba kewakanaka bonso muntu ketanga mukanda ebuna bansa kebasikaka ve mutindu nge ketubaka konso kilumbu. Disolo na nge tamonisa yo.

Na kisika ya kusonika mambu yonso ya fyotifyoti ya disolo na nge, meka na kusala mambu yai: (1) Pona ntu-dyambu mosi mpi bangindu ya mfunu ya nge kezola kutubila na disolo yina. Kana disolo kele ya nkufi, bangindu zole ya mfunu lenda lunga. Kana disolo kele ya nda, yo lenda vanda ti bangindu ya mfunu iya to tanu. (2) Na nsi ya konso ngindu ya mfunu, tula baverse ya mfunu ya nge kekana kutanga ntangu nge tatubila ngindu yina; dyaka sonika bambandu mpi bangindu ya kundimisa yina nge tasadila. (3) Yindula bangogo ya nge tayantikila disolo. Nkutu nge lenda sonika nsa mosi to zole. Yidika mpi bangogo ya nge tasukisila.

Kudibongisa na ntwala ya kusala disolo kele mfunu mingi. Kansi ntangu nge keyidika disolo na nge, kulandaka ve ngogo mosi-mosi ti ngindu ya kusimba disolo yonso na ntu. Sambu na kusala disolo kukonda kutala-tala banoti, nge fwete tula dikebi mingi na bangindu, kansi na bangogo ve. Nge fwete vutukila bangindu yina mbala mingi tii ntangu nge takuka kukangisa yo yonso na mabanza na nge kukonda mpasi. Kana nge yidikaka bangindu ya disolo na nge mbote mpi na ndonga, yo fwete vanda ve mpasi ntangu nge kesala yo sambu bangindu takwisaka yo mosi mpi kukonda mpasi.

Tadila Mambote na Yo. Mambote ya kusala disolo kukonda kutala-tala banoti kele nde nge tatubaka na mutindu mosi ya bantu lenda bakisa kukonda mpasi. Disolo na nge tavanda ti tiya mpi bawi tasepela na yo mingi.

Kusala disolo mutindu yai tasadisa nge na kutalaka bawi ntangu yonso, mpi na kusolula ti bo mbotembote. Mutindu nge ketala-tala ve banoti sambu na kuzaba bangogo ya konso nsa, bawi na nge tamona nde nge kebakisa disolo na nge mbote mpi nde nge kekwikila na masonga yonso na mambu ya nge ketuba. Yo yina, kusala disolo mutindu yai kevandaka tiya, mpi mutubi ketubaka bonso nde yandi kesolula mpi yo kesimbaka ntima ya bawi.

Kusala disolo kukonda kutala-tala banoti kesadisaka dyaka mutubi na kusoba kukonda mpasi ndonga ya bangindu na yandi. Malongi yonso kevandaka ve ya kusonika na mpila nde nge lenda kuka ve na kusoba yo. Yindula ntete nde na suka ya kilumbu yina nge tasala disolo na nge, nsangu mosi ya mfunu mingi yina kewakana na disolo na nge mebasika. Keti yo tavanda mbote ve na kutubila yo? To ntangu nge kesala disolo na nge, nge memona nde na kati ya bawi bana ya nzo-nkanda kele mingi. Yo tavanda mbote kibeni kana nge soba bambandu na nge mpi mutindu ya kusadila yo na mpila nde nge sadisa bo na kubakisa nde mambu yina disolo ketubila ketadila luzingu na bo mpenza!

Mambote yankaka ya kusala disolo kukonda kutala-tala banoti kele nde yo kepusaka mutubi na kusadila mayele na yandi. Kana bawi kesepila mpi kelanda mbote, yo tapesa nge tiya mingi mpi yo tapusa nge na kutendula na mwa ntangu ya nda bangindu yankaka ya mfunu. Kana nge memona nde dikebi ya bawi meyantika kukita, nge lenda sala ngolo sambu na kubenda dyaka dikebi na bo na kisika ya kulanda kaka na kutubila bantu yina mabanza na bo mekuma kutambula-tambula.

Bigonsa ya Kutina. Nge fwete zaba nde kusala disolo kukonda kutala-tala banoti kele mpi ti bigonsa na yo. Mosi na kati na yo kele kudya ntangu. Kana nge keyika bangindu mingi mpenza ntangu nge kesala disolo na nge, yo lenda vanda mpasi na kuzitisa ntangu. Nge lenda nunga kigonsa yai kana nge sonika na pula na nge minuta yina konso kitini ya disolo tabaka. Na nima landa mbote manaka yango.

Kigonsa yankaka sambu na mitubi yina kele na eksperiansi mingi, kele kulutisa ndilu na kuditudila ntima. Sambu bo meyikanaka na kutuba na ntwala ya bantu yonso, mitubi yankaka kemonaka ve mpasi na kutubila nswalunswalu bangindu mingi mpi kuzitisa ntangu. Kansi kudikulumusa mpi ntonda na beto na kuzaba nde beto kesala na kati ya programe mosi ya kulonga yina Yehowa yandi mosi kele Longi ya Nene fwete pusa beto na kusala kisambu mpi kudibongisa mbote na ntwala ya kusala konso devware ya bo mepesa beto.​—Yez. 30:20; Roma 12:6-8.

Ziku susi ya ngolo ya mitubi mingi ya meyikanaka ntete ve na kusala masolo kukonda kutala-tala banoti kele nde bo kewaka boma nde bo lenda vila mambu yina bo yidikaka na kutuba. Kupesa ve nzila nde boma yai kubuyisa nge na kusadila metode yai sambu na kutuba mbote. Kansi, kudibongisa mbote, mpi sosa lusadisu ya mpeve ya Yehowa.​—Yoa. 14:26.

Mitubi yankaka keyindulaka mingi na bangogo ya bo tasadila na mpila nde bo kezolaka ve kusadila metode yai. Ya kyeleka, kusala disolo kukonda kutala-tala banoti kepesaka ve nzila na mutubi na kupona bangogo mpi kuzitisa bansiku ya gramere mbotembote bonso na diskure maniskri, kansi ata mpidina yo tasadisa nge na kutuba mutindu nge kesolulaka. Mbala mingi bantu kesimbaka bangindu yina mutubi ketuba na bangogo ya bo kebakisa kukonda mpasi mpi ti bansa yina kele ve na mindondo. Kana nge kudibongisa mbote, bangogo ya mefwana kebasikaka kukonda mpasi, kele ve sambu nge simbaka yo na ntu, kansi sambu nge vutukilaka bangindu yango mbala mingi. Dyaka, kana nge ketuba na mutindu mosi ya mbote na masolo na nge ya konso kilumbu, nge tatubaka mpi kukonda mpasi na zulu ya estrade.

Mutindu ya Banoti ya Nge Fwete Sadila. Na nima ya mwa ntangu mpi ya kusadila metode yai, nge takuka kufyotuna mambu ya nge kesonika na pula na nge na bangogo fyoti mpamba sambu na konso dyambu ya mfunu ya disolo na nge. Nge lenda sonika mwa banoti yina ti baverse ya nge kekana kusadila na kakitini ya papie to na lutiti ya nge takuka kusadila kukonda mpasi. Sambu na kisalu ya bilanga, mbala mingi yo talomba nde nge simba pula mosi ya nkufi na ntu. Kana nge mesala bansosa na disolo mosi sambu na kuvutukila muntu ya nge solulaka na yandi, nge lenda sala mwa banoti na kitini ya papie ya nge tatula na kati ya Biblia na nge. To nge lenda sadila pula yina kele na “Masolo ya Kusolula na Biblia” to malongi yina kele na mukanda Comment raisonner à partir des Écritures sambu na kusolula ti muntu.

Kansi, kana bo pesaka nge masolo mingi ya kusala na bamposo mwa fyoti mpi nge fwete sala masolo ya bantu yonso, nge lenda mona nde nge kele na mfunu ya kusonika mambu mingi. Sambu na inki? Sambu na kuvutukila mambu yango na ntwala ya kusala konso disolo. Ata mpidina, kana nge kangama na banoti mpi nge ketala yo na kiteso mosi ya kuluta sambu na kusosa bangogo ya konso nsa ntangu nge kesala disolo, nge tabaka ve mambote ya kusala disolo kukonda kutala-tala banoti. Kana nge kesadila pula ya kele ti banoti mingi, tula bidimbu na mwa bangogo ya mfunu mpi baverse yina nge tasadila bonso pula na nge.

Ata mutubi yina kele na eksperiansi fwete salaka mbala mingi disolo na yandi kukonda kutala-tala banoti, yo lenda vanda mpi mbote na kusadila mitindu yankaka ya kusala disolo. Sambu yo kelombaka kutala bawi mpi kusadila bansa ya kuyidika mbote na luyantiku mpi na nsuka ya disolo, yo kele mbi ve na kusimba na ntu mwa bansa yina nge tasadila. Na bisika yina ketubila mambu ya kyeleka yina kusalamaka, bantalu, mambu yina muntu kutubaka, to mambu yina kele na baverse, yo talomba kutanga yo mutindu yo kele sambu na kumonisa nde yo kele bangogo na nge ve.

Ntangu Bantu Melomba Nge na Kutendula. Yo kesalamaka ntangu yankaka nde bo binga beto na kutendula malongi na beto kukonda kudibongisa na ntwala. Yo lenda salama ntangu muntu mosi ya beto mekutana ti yandi na kisalu ya bilanga mebasisa ntembe ya kemonisa nde yandi kendima ve dilongi mosi ya beto kelongaka. Mambu ya mutindu mosi lenda basika ntangu beto kele ti bampangi na beto ya kinsuni, na kisika ya kisalu, to na nzo-nkanda. Bamfumu ya leta mpi lenda lomba bantendula ya metala malongi ya beto kelongaka mpi mutindu na beto ya kuzinga. Masonuku kesyamisa beto nde: “Konso ntangu beno fweti vanda ya kuyilama na kupesa mvutu na bantu yina ke yulaka beno sambu na kuzaba nki mutindu beno ke tulaka ntima na Nzambi. Kansi beno sala yo na malembe ti na luzitu.”​—1 Pie. 3:15, 16.

Tala mutindu Piere ti Yoane kuvutulaka na Sanedreni ya Bayuda, mutindu yo kele na Bisalu 4:19, 20. Kaka na bansa zole, bo monisaka pwelele pozisio na bo. Bo vutulaka bamvutu na mutindu mosi ya kufwana sambu na bawi na bo, na mutindu bo monisaka nde dyambu yina vandaka kutala bantumwa ti bantu ya tribinale yina. Na nima ya bilumbu, bo fundaka Etiene na mambu ya luvunu, mpi bo nataka yandi kaka na tribinale mosi yina. Tanga Bisalu 7:2-53 sambu na kumona mvutu ya kitoko yina Etiene kupesaka kukonda kudibongisa. Inki mutindu yandi yidikaka bangindu na yandi? Yandi tubilaka makambu na ndonga mutindu yo lutaka. Ntangu yandi kumaka na kisika mosi, yandi yantikaka kutubila pwelele mpeve ya kukolama yina dikanda ya Izraele kumonisaka. Na nsuka, yandi monisaka nde Sanedreni kumonisaka mpeve ya mutindu mosi ntangu bo fwaka Mwana ya Nzambi.

Ntangu bo melomba nge na kutendula malongi ya nge kekwikilaka kukonda kudibongisa, inki lenda sadisa nge na kuyidika mvutu na nge mbote? Landa mbandu ya Nehemia, yina kusambaka na ntima na ntwala ya kupesa mvutu na ngyufula yina Ntotila Artazeresesi kuyufulaka yandi. (Neh. 2:4) Na nima, yandi yidikaka bangindu na yandi kaka na mabanza. Bitambi ya mfunu ya kulanda yo yai: (1) Pona dyambu mosi to zole yina nge tatubila na ntendula ya nge tapesa (nge lenda sadila mambu yina kele na kamukanda “Masolo ya Kusolula na Biblia”). (2) Pona baverse ya nge tasadila sambu na kupesa ngolo na mambu yango. (3) Yindula mutindu nge tayantika ntendula na nge na mayele yonso na mpila nde muntu yina kuyufulaka nge kuwa mpusa ya kulanda nge. Na nima yantika na kutuba.

Keti nge tayibuka mambu ya nge fwete sala kana bantu mebangisa nge? Yezu kusongaka balongoki na yandi nde: “Beno kumona mpasi ve na ntima nde: ‘Nki beto ta tuba?’ to ‘Beto ta tuba nki mutindu?’ Sambu Nzambi ta songa beno na ntangu yo yina mambu yina ya beno ta tuba. Sambu beno ve bantu ta tuba; kansi Mpeve ya Tata na beno ta songa beno mambu yina ya beno ta tuba.” (Mat. 10:19, 20) Yo ketendula ve nde bo tapesa nge “mayele [ya kuyituka] ya kutuba mambu ya mayele” bonso yina bo pesaka Bakristu ya mvu-nkama ya ntete. (1 Kor. 12:8) Kansi kana nge kelandaka mbala na mbala malongi yina Yehowa kepesaka bansadi na yandi na dibundu ya Bukristu, mpeve santu tayibusa nge mambu yina nge kele na yo mfunu na ntangu ya nge kele na mfunu na yo.​—Yez. 50:4.

Ntembe kele ve nde, kusala disolo kukonda kutala-tala banoti lenda vanda mutindu mosi ya mbote ya kusala masolo. Kana nge kesadila yo mbala na mbala ntangu nge kesala badevware na dibundu, kupesa bamvutu kukonda kudibongisa na ntangu yo kele mfunu tavanda ve mpasi, sambu yo kelombaka kusadila kaka pula ya mutindu mosi. Kubuya ve na kusadila metode yai. Kulonguka na kutuba kukonda kutala-tala banoti tasadisa nge na kulonga mbote na kisalu na nge ya kusamuna. Dyaka, kana nge kele ti dibaku ya kusala masolo na dibundu, nge takuka kubenda dikebi ya bawi mpi kusimba ntima na bo.