Ntangu Mpasi Tavanda Dyaka Ve

MPASI vandaka ve na kati ya lukanu ya kisina ya Nzambi sambu na dibuta ya bantu. Yandi kanaka yau ve, yandi kezolaka yau mpi ve. Nge lenda yula nde, ‘Kana yau kele buna, mpasi yantikaka inki mutindu, mpi sambu na inki Nzambi pesaka yau nzila na kulanda tii bubu yai?’​—⁠Fwanisa ti Yakobo 1:⁠13.

Mvutu kele na nkenda ya bantu ya sonamaka ntete, Biblia, mingimingi mukanda ya Kuyantika. Yau ketuba nde bibuti na beto ya ntete Adami ti Eva landaka Satana Dyabulu na nkolama na yandi na Nzambi. Nsadilu na bau basisaka bangyufula ya lufulu yina nwanisaka kisina kibeni ya bansiku yonso ti ndonga. Ntangu bau lombaka nswa ya kuzenga bau mosi inki vandaka mbote ye inki vandaka mbi, bau nwanisaka kimfumu ya Nzambi. Bau ketikisaka nswa na yandi ya kuyala mpi ya kuvanda zuzi mosi kaka ya “mambu ya mbote ti mambu ya mbi.”​—⁠Kuyantika 2:​15-17; 3:​1-5.

Sambu na Inki Kukumisa Ve Luzolo na Yandi Ngolo na Ntangu Yina?

Nge lenda yula nde, ‘Ebuna sambu na inki Nzambi kumisaka ve luzolo na yandi ngolo na ntangu yina?’ Na bantu mingi, yau kele dyambu ya pete. Bau ketubaka nde, ‘Nzambi vandaka na ngolo. Yau lombaka nde yandi sadila yau sambu na kufwa bankolami.’ (Nkunga 147:⁠5) Kansi kudiyula dyambu yai, ‘Keti mono tandima kukonda ketiketi bayina yonso kesadilaka ngolo ya mingi sambu na kukumisa luzolo na bau ngolo? Keti mono kewaka ve na mbala mosi nzala ya kudasuka ntangu diktatere kesadilaka minduki sambu na kufwa bambeni na yandi?’ Bantu mingi ya mayele kendimaka ve dyambu ya mutindu yina.

Nge tatuba nde, ‘Ah, kansi kana Nzambi sadilaka ngolo yina, muntu mosi ve lendaka kusambisa kisalu na yandi.’ Keti yau kele buna? Keti yau kele kyeleka ve nde bantu kesambisaka mutindu Nzambi kesadilaka ngolo? Bau keyulaka kana sambu na inki yandi kesadilaka yau ve na bantangu, bonso na ntangu ya kupesa nzila na mambi. Mpi bau keyulaka sambu na inki yandi kesadilaka yau na bantangu yankaka. Ata muntu ya kwikama Abrahami kuditungisaka na nsadilu ya ngolo ya Nzambi kontre bambeni na Yandi. Yibuka ntangu Nzambi zengaka na kufwa Sodomi. Abrahami waka boma ya mpamba nde bantu ya mbote tafwa kumosi ti bantu ya mbi. Yandi dilaka nde: “Mpila ya kuyindula kele ve nde nge kusala mutindu yai: kufwa bantu ya lunungu ti bantu ya mbi.” (Kuyantika 18:​25, NW) Ata bantu ya mabanza ya mbote bonso Abrahami kezolaka kundimisama nde ngolo ya kuluta ngolo tasadilama ve na mutindu ya mbi.

Ya kyeleka, Nzambi lendaka na mbala mosi kufwa Adami, Eva, ti Satana. Kansi, yindula mutindu bawanzyo to bigangwa ya makwisa lendaka kuyindula, ntangu bau zolaka kuzaba nsadilu na yandi na nima. Keti bangyufula ya ketungisaka ntangu yonso lendaka ve kukwisila bau na yina metala lunungu ya luyalu ya Nzambi? Keti yau lendaka ve kumonisa nde Nzambi vandaka, na kutuba ya mbote, diktatere mosi ti luyalu ya mbi, mutindu Nietzsche tendulaka yandi, Nzambi ya kefwaka batelemini na yandi kukonda mawa?

Sambu na Inki Kupusa Ve Bantu na Kusala Mambu ya Mbote?

Bantu yankaka lenda yula nde, ‘Keti Nzambi lenda pusa ve bantu na kusala mambu ya mbote?’ Ebuna, tadila dyambu yai mpi. Na nsungi yonso ya nkenda, baluyalu memekaka kupusa bantu na kulanda mutindu na bau ya kuyindula. Baluyalu yankaka to miyadi memekaka mitindu mingi ya kuyobisa mabanza ya bantu, na kusadilaka mbala yankaka bankisi to lupasulu, na kuyibaka bantu dikabu na bau ya mbote ya kusila na luzolo. Keti beto kesepelaka ve na kuvanda na kimpwanza ya nsola, ata nkutu dikabu yina kelutaka kubebisama? Keti beto kendimaka konso kikesa yina ya luyalu to muyadi lenda sala sambu na kukatula beto yau?

Ebuna, inki nsadilu yankaka Nzambi vandaka na yau na kisika ya kusadila mbala mosi ngolo sambu na kukumisa nsiku ngolo? Yehowa Nzambi zengaka nde nzila ya mbote ya kuyidika nkolama vandaka kupesa ntangu ya nkufi ya kimpwanza na bayina losaka bansiku na yandi. Yau lendaka kupesa dibuta ya bantu, bana ya Adami ti Eva, ndambu ya ntangu ya kuyalana bau na bau kukonda kuvanda na nsi ya nsiku ya Nzambi. Sambu na inki yandi salaka buna? Sambu yandi zabaka nde, nsukansuka, nzikisa ya pwelele zolaka kumonana, na kundimisa nde mutindu na yandi ya kuyala kele ntangu yonso ya mbote mpi ya lunungu, ata ntangu yandi kesadila ngolo na yandi ya konda nsuka sambu na kukumisa luzolo na yandi ngolo, mpi nde konso nkolama na ntwala na yandi, tanata mpasi kana bubu ve, mbasi.​—⁠Kulonga 32:4; Yobi 34:​10-12; Yeremia 10:⁠23.

Ebuna Bantu Yonso ya Masonga ya Kefwaka?

Nge lenda yula nde, ‘Na kuvingilaka, inki beto lenda tuba sambu na bantu ya masonga ya kefwaka?’ ‘Keti yau kelomba mpenza nde bau kumona mpasi sambu na kutendula mambu yankaka ya nsiku?’ Nzambi pesaka ve nzila na mpasi sambu na kutendula mambu yankaka ya mpimpa ya nsiku. Kansi, yau kele nkutu sambu na kumonisa mbala mosi mpi kimakulu kyeleka ya lufulu ya kele nde kaka yandi mpamba kele mfumu mpi luzitu na nsiku na yandi kele mfunu sambu na ngemba ti kyese ya ntangu yonso ya bigangwa na yandi yonso.

Kima ya nene ya kutula na ntu kele nde Nzambi kezaba nde yandi lenda katula kimakulu mpasi yonso ya mambi lenda nata na dibuta ya bantu. Yandi kezaba nde nsukansuka, nsungi ya nkufi ya mpasi tanata mambote na nsuka. Yindula mama yina mesimba mwana na yandi ngolo, ntangu munganga kezenga yandi mangwele ya mpasi sambu na kutanina yandi na maladi yina lendaka kufwa mwana kana yandi baka yau ve. Mama mosi ve kezolaka nde mwana na yandi kuwa mpasi. Munganga mosi mpi ve kezolaka kumwesa mbefo na yandi mpasi. Bantangu yankaka, mwana kebakisaka ve kikuma ya mpasi yina, kansi na nima yandi tabakisa sambu na inki bo pesaka yau nzila.

Lusadisu ya Mbote Sambu na Bayina Kele na Mpasi

Bantu yankaka lenda yindula nde kuzaba mambu yai tavanda ti lusadisu ya mingi ve sambu na bayina kele na mpasi. Hans Küng ketuba nde kutendula ya ngangu ya kikuma ya mpasi “kesadisaka muntu yina kele na mpasi kiteso mosi bonso kutendula bavitamine ya madya na muntu yina mefwa na nzala.” Yandi keyula nde: “Keti ntendula ya mayele mingi lenda vutula mpenza kikesa na muntu ya kenyokwama na mpasi?” Beto tala, “ngindula ya mayele” yonso ya bantu yina kezabaka ve Ndinga ya Nzambi, Biblia, mepesaka ve kikesa na bayina kele na mpasi. Ngindula ya bantu ya mutindu yina keyikaka kaka mpasi na kutubaka nde Nzambi salaka bantu sambu na kumona mpasi mpi nde ntoto salamaka bonso dibulu ya mansanga to kisika ya kumekila bayina yonso tabaka luzingu na zulu. Luvwezo ya ngolo kibeni!

Kansi, Biblia kepesa lusadisu ya kyeleka. Yau kepesaka ve kaka ntendula ya sikisiki sambu na kikuma ya mpasi, kansi mpi ketungaka kutula ntima na lusilu ya kyeleka ya Nzambi ya kukatula mbi yonso yina nsungi ya nkufi ya mpasi ya Nzambi pesaka nzila menataka.

“Nzambi ta Yidika Diaka Mambu Yonso”

Ntama mingi ve, Nzambi tayidika mambu na mutindu yina yandi kanaka nde yau vanda na ntwala bantu ya ntete ya yandi gangaka kukolama. Ntangu ya yandi tulaka sambu bantu kuyala na kimpwanza memana. Beto kele na kuzinga na ntangu yina yandi tatinda “Yesu yina . . . fweti bikala na zulu tii kuna ya Nzambi ta yidika diaka mambu yonso, mutindu Nzambi songaka baprofete na yandi na kutuba mambu yai katuka ntama.”​—⁠Bisalu 3:​20, 21.

Yezu Kristu tasala inki? Yandi takatula bambeni ya Nzambi yonso na ntoto. (2 Tesalonika 1:​6-10) Yau tavanda ve nkanu ya nswalunswalu, bonso yina ya badiktatere kezengaka. Banzikisa ya mefulukaka yina kemonisa malanda ya mawa ya luyalu ya mbi ya bantu tamonisa nde Nzambi kele na lunungu yonso na kusadila ngolo na yandi ya kukonda nsuka sesepi yai, sambu na kukumisa luzolo na yandi ngolo. (Kusonga 11:​17, 18) Na luyantiku, yau tavanda “mpasi” na mutindu mosi ya memonanaka ntete ve na ntwala, ya kufwanana kansi nene ya kuluta Mvula ya Ngolo ya bilumbu ya Noa. (Matayo 24:​21, 29-31, 36-39) Bayina taguluka na “mpasi ya nene” yai tamona “bansungi ya kupema” (NW) ntangu bau tamona kulungana ya balusilu yonso ya “Nzambi songaka baprofete na yandi na kutuba.” (Bisalu 3:19; Kusonga 7:​14-17, NW) Inki Nzambi mesilaka?

Baprofete ya ntama ya Nzambi tubaka nde mpasi ya kekwisaka ti mvita mpi kubasisa menga tasuka. Mu mbandu, Nkunga 46:10 kesonga beto nde: “Yandi ke sukisaka bitumba na nsi-ntoto yonso.” Bigonsa dyaka ve na bantu ya masonga ye barefizie dyaka ve, bantu ya kubulama, ya kubukana, ti ya kugondama na bitumba tavanda dyaka ve! Profete Yezaya ketuba nde: “Bantu ta kwenda diaka ve na bitumba, bo ta yilama mpi ve sambu na kunwana bitumba.”​—⁠Yezaya 2:⁠4.

Baprofete bikulaka mpi nsuka ya bampasi yina kekwisaka sambu na nku mpi kukonda lunungu. Bingana 2:​21, 22 kesila nde “bantu ya mbote ti ya kieleka ta zinga na ntoto na beto yai” mpi nde bayina kemwesaka mpasi “Nzambi ta katula bo na ntoto.” Bantu tamona dyaka ve ‘mpasi na maboko ya bayina ke yala bo.’ (Longi 8:⁠9) Bantu ya mbi yonso takatulama kimakulu. (Nkunga 37:​10, 38) Konso muntu takuka kuzinga na ngemba mpi na lutaninu, mpasi tavanda dyaka ve.​—⁠Mishe 4:⁠4.

Kuluta dyaka, baprofete silaka mpi nde mpasi ya kekwisaka ti maladi ya kinsuni mpi ya mawi tasuka. (Yezaya 33:24) Yezaya kesila nde bifwa-meso, bifwa-makutu, bantu ya kukonda ndenda, ti bayina yonso ya kele ti maladi mpi bimbefu tabeluka. (Yezaya 35:​5, 6) Nzambi takatula nkutu malanda ya lufwa. Yezu yitaka kutuba nde “bantu yonso yina me fwaka kele na maziamu, bo ta wa ndinga na yandi; ebuna bo ta basika.” (Yoane 5:​28, 29) Na mbonameso na yandi ya “zulu ya mpa ti ntoto ya mpa,” bo zabisaka ntumwa Yoane nde “Nzambi . . . ta kusula mansanga yonso na meso na bo. Lufwa ta vandaka diaka ve, bantu ta lwataka mpidi diaka ve, bo ta dilaka diaka ve, bo mpi ta waka diaka mpasi ve.” (Kusonga 21:​1-4) Yindulete! Mpasi dyaka ve, mansanga, bidilu, lufwa diaka ve!

Nkuba yonso yina lenda bwa na nsungi yai ya nkufi ya Nzambi ketala mambi tayilama. Ata kuyibuka mambi ti mpasi ya bantu​—⁠ya Nzambi kanaka ve​—⁠takatulama kimakulu. Yezaya bikulaka nde: “Bampasi ya ntama ta vila, . . . makambu ya ntama bantu ta yindula yo diaka ve; yo ta kwisila bo mpi ve na mabanza.” (Yezaya 65:​16, 17) Lukanu ya kisika ya Nzambi sambu na dibuta ya bantu ya kukuka kezinga na ngemba mpi na kyese yonso na paladisu ya ntoto talungana mbotembote. (Yezaya 45:18) Kutula ntima na kimfumu na yandi tavanda ya kukuka. Dibaku ya nene kibeni na kuzinga na ntangu Nzambi tamanisa mpasi ya bantu, ntangu ya yandi kemonisa nde yandi kele ve “muyadi ya mbi, muntu ya luvunu, muyibi, ngondi,” mutindu Nietzsche fundaka yandi, kansi nde ntangu yonso yandi kele ti zola, mayele, mpi lunungu na kuyadisa ngolo na yandi ya kukuka!

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

Miyadi yankaka mesadilaka kuyobisa mabanza ya bantu, na kuyibaka bantu kimpwanza ya nsola

[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]

Ntangu mpasi tavanda dyaka ve, bantu yonso tasepela na luzingu ya kukuka