‘Gulusa Moyo na Nge ti ya Bantu Yina Kewa Nge’

“Keba [ntangu yonso na, NW] nge mosi, keba na malongi na nge. . . . Kana nge sala mpidina, nge ta gulusa moyo na nge mosi, nge ta gulusa mpi moyo ya bantu yina ke waka malongi na nge.”​—1 TIMOTEO 4:16.

1, 2. Inki kima kepusaka Bakristu ya kyeleka na kulanda kusala kisalu na bo ya kugulusa luzingu ya bantu?

NA BWALA mosi ya kele yo mosi na kingenga, na nordi ya Thaïlande, bankwelani zole yina kele Bambangi ya Yehowa kemekaka na kutuba ndinga na bo ya mpa ya bo melonguka na kikanda ya bantu yina kezingaka na zulu ya ngumba mosi. Sambu na kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi na bantu ya bwala yina, bankwelani yai yantikaka na kulonguka ndinga Lahu.

² Bakala ketendula nde: “Yo kele mpasi na kutendula kyese ya beto kele na yo na kusala ti bantu yai ya kesepedisaka beto mingi. Beto kewa kibeni nde beto mpi kesala sambu na kulungana ya Kusonga 14:6, 7, na kusamunaka bansangu ya kyese ‘na bantu ya makanda yonso ti ya bandinga yonso ti ya bansi yonso.’ Bansi fyoti mpamba mebikala bisika nsangu ya mbote mekota ntete ve, ebuna bwala yai kele mosi na kati ya bansi yango. Beto kele na balongoki ya Biblia mingi kuluta kiteso ya beto lenda vanda na bo.” Ya kyeleka, bankwelani yai kele na nzala ya kudigulusa bo mosi mpamba ve kansi bo kezola mpi kugulusa bantu yina kewaka bo. Beto bantu kele Bakristu, keti beto yonso kele ve na nzala ya kusala mpidina?

‘Keba ntangu yonso na nge mosi’

3. Sambu na kugulusa bantu yankaka, nki beto fwete sala ntete beto mosi?

³ Ntumwa Polo kulongisilaka Timoteo nde, “Keba [ntangu yonso, NW] na nge mosi, keba na malongi na nge,” ebuna mambu yai ketadila Bakristu yonso. (1 Timoteo 4:16) Ya kyeleka, na ntwala ya kusadisa bantu yankaka na kuguluka, beto fwete tula ntete dikebi na beto mosi. Inki mutindu beto lenda sala yo? Ntetentete, beto fwete vila ve nki ntangu yai beto ke na kuzinga. Yezu pesaka kidimbu ya kele ti mambu mingi na kati na mpila nde balongoki na yandi kuzaba nki ntangu “nsuka ya ntoto” zolaka kukuma. Kansi, Yezu tubaka dyaka nde beto tazaba kibeni ve na sikisiki yonso nki ntangu nsuka takwisa. (Matayo 24:3, 36) Inki beto tasala mpila beto mezaba mambu yai?

4. (a) Inki mutindu beto fwete tadila ntangu ya mebikala sambu na inza? (b) Inki bangindu beto fwete buya?

⁴ Konso muntu na kati na beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono kesadilaka ntangu yonso ya mebikala na inza yai sambu na kudigulusa mono mosi mpi bantu yina kewa mono? To keti mono keyindulaka nde, “Sambu beto kezaba ve mpenza nki ntangu nsuka takwisa, mono tatula ve basusi ya mpamba sambu na yo”?’ Kuyindula mutindu yai kele kigonsa kibeni. Yo kewakana ve mpenza na ndongisila yina Yezu kupesaka nde: “Beno mpi beno yilama, sambu Mwana-muntu ta kwisa na ntangu yina ya beno ta zaba ve nde yandi ke kwisa.” (Matayo 24:44) Na kutuba ya mbote, yai kele ve ntangu ya kuvidisa kikesa na beto na kisalu ya Yehowa to kusosa lutaninu to byese na inza.​—Luka 21:34-36.

5. Inki bambandu bambangi ya Yehowa ya ntwala ya ntangu ya Bakristu pesaka?

⁵ Mutindu yankaka ya beto lenda monisa nde beto kekudikeba kele kukanga ntima na kwikama yonso. Bansadi ya Nzambi ya ntangu ya ntama kukangaka ntima, yo vanda bo vandaka kukinga nde luguluku kusalama na ntangu yina to ve. Na nima ya kutanga bambandu ya bambangi yina kuzingaka na ntwala ya ntangu ya Bakristu, bonso Abele, Enoki, Noa, Abrahami, ti Sara, Polo kutubaka nde: “Bo bakaka ve mambote yina ya Nzambi silaka bo, kansi bo monaka yo, bo mpi ndimaka yo ntangu bo vandaka ntama na yo. Ebuna bo tubaka nde: ‘Beto kele kaka banzenza, beto ke na bwala ve awa na nsi-ntoto.’” Bo yambulaka ve nde bampusa ya kusosa luzingu mosi ya byese kukotila bo, to kubwa na bikalulu ya mbi ya bantu yina vandaka kuzinga penepene na bo, kansi bo vandaka kukinga na mpusa yonso nde ‘mambu yina Nzambi silaka talungana.’​—Baebreo 11:13; 12:1.

6. Inki mutindu mambu yina Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kubakisaka sambu na yina metala luguluku vandaka kumonana na luzingu na bo?

⁶ Bakristu ya mvu-nkama ya ntete mpi vandaka kudimona bonso “banzenza” na inza yai. (1 Piere 2:11) Ata na nima ya kuguluka na bo na ntangu Yeruzalemi kufwaka na mvu 70 ya T.B., Bakristu ya kyeleka kuyambulaka ve na kusamuna to kusosa kuzinga bonso bantu ya inza. Bo vandaka kuzaba nde luguluku ya nene vandaka kukinga bantu yina kubikalaka ya kwikama. Ya kyeleka, yo kele kaka mutindu ntumwa Yoane kusonikaka yo na nsuka ya mvu 98 ya T.B. nde: “Nsi-ntoto ti bima yonso kele na yo ya bantu ke zolaka, yo ke mana, kansi muntu yina ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, yandi ke zingaka mvula na mvula.”​—1 Yoane 2:17, 28.

7. Inki mutindu Bambangi ya Yehowa memonisaka kukanga ntima na ntangu yai?

⁷ Na ntangu na beto, Bambangi ya Yehowa mpi mekangamaka kaka na kisalu ya Bukristu, ata bo kekutanaka ti kimbeni ya ngolo. Keti kukanga ya bo kekangaka ntima kele ya mpamba? Ata fyoti ve, sambu Yezu kundimisaka beto nde: “Muntu yina ta kanga ntima tii na nsuka, yandi ta guluka,” ata yo tasalama na nsuka ya inza yai ya ntama to na nsuka ya luzingu yai ya muntu. Na lufutumuku, Yehowa tayibuka mpi tapesa bansadi na yandi ya kwikama matabisi.​—Matayo 24:13; Baebreo 6:10.

8. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele na ntonda mutindu Bakristu ya ntangu ya ntama kukangaka ntima?

⁸ Dyaka, beto kele na kyese na kumona nde Bakristu ya kwikama ya ntama vandaka kuyindula ve kaka luguluku na bo mosi. Ya kyeleka, beto bantu ya melonguka mambu ya metala Kimfumu ya Nzambi sambu na bikesa ya bo kesalaka, beto kemonisa ntonda sambu na mpila bo kangaka ntima na kusala kisalu yina Yezu bikilaka bo: “Beno kwenda kukumisa bantu yonso balonguki na mono. . . . Beno longa bo mpi na kulanda mambu yonso ya mono vandaka kusonga beno na kusala.” (Matayo 28:19, 20) Kana okazio memonana, beto lenda monisa ntonda na beto na kulonga nsangu ya mbote na bantu yina mewaka yo ntete ve. Kansi, kusamuna kele kaka kitambi ya ntete sambu na kukumisa bantu balongoki.

‘Keba na malongi na nge’

9. Inki mutindu kuvanda na bangindu ya mbote lenda sadisa beto na kuyantika kulonguka Biblia ti bantu?

⁹ Kisalu na beto kele kusamuna kaka ve kansi mpi kulonga. Yezu pesaka beto kisalu ya kulonga bantu na kulanda mambu yonso yina yandi vandaka kusonga na kusala. Ya kyeleka, na bateritware yankaka, bantu fyoti mpamba kezolaka kulonguka mambu yina metala Yehowa. Kansi kana beto kele ti bangindu ya mbi sambu na teritware ya mutindu yina, yo lenda lembisa bikesa na beto ya kuyantika kulonguka Biblia ti bantu. Ivette kele mupasudi-nzila na teritware mosi ya bantu yankaka vandaka kutuba nde bantu kezolaka ve kuwa kyeleka; yandi monaka nde bantu ya mpa na teritware yina, ya kuvandaka ve ti ngindu yina ya mbi, yantikaka kulonguka Biblia ti bantu na banzo na bo. Na nima ya kumonisa bangindu ya mbote ya mutindu mosi, Ivette mpi kuzwaka bantu ya kulonguka ti bo Biblia.

10. Inki kele kisalu ya ntete beto balongi ya Biblia kele na yo?

¹⁰ Bakristu yankaka kewaka boma na kulomba bantu yina kesepilaka na kyeleka nde bo yantika kulonguka na bo Biblia sambu bo kemonaka nde bo takuka ve kutwadisa kulonguka ya Biblia. Ya kyeleka, beto yonso kevandaka ve ti mayele kiteso mosi. Kansi yo kelombaka ve nde beto vanda na mayele ya kuluta sambu na kukuma balongi ya Ndinga ya Nzambi. Nsangu ya bunkete ya Biblia kele na ngolo, Yezu mpi kutubaka nde bantu yina kele bonso mameme kezabaka ndinga ya Ngungudi ya kyeleka ntangu bo kewaka yo. Yo yina, kisalu na beto kele kaka ya kuzabisa nsangu ya Ngungudi ya Mbote, Yezu, na mutindu mosi ya pwelele na kiteso ya beto lenda kuka kusala.​—Yoane 10:4, 14.

11. Inki mutindu nge lenda sadisa longoki ya Biblia mbotembote?

¹¹ Inki mutindu nge lenda zabisa nsangu ya Yezu na mpila mosi ya mbote? Na luyantiku, sosa kuyikana nge mosi ntete ti mambu yina Biblia ketuba sambu na disolo yina beto ketadila. Nge fwete bakisa ntete mbote nge mosi disolo yango na ntwala ya kukwenda kulonga yo na bantu yankaka. Dyaka, kukotisa ve nsaka kansi na ntangu ya kulonguka, solulaka ti bo bonso nde nge kesolula ti nduku. Balongoki, ti bayina kele bana ya fyoti, kelongukaka mbote kana bo kele na kikesa mpi kana longi kezitisa bo mpi kana yandi kele na kyese na bo.​—Bingana 16:21.

12. Inki mutindu nge lenda zikisa kana longoki kebakisa mambu ya nge kelonga yandi?

¹² Nge longi kusosaka ve kutuba mambu na mpila nde longoki kuvutula bamvutu na kuvutukilaka kaka mutindu nge tubaka yo. Sadisa yandi na kubakisa mambu yina yandi ke na kulonguka. Kulonguka, eksperiansi ya luzingu, mpi kuzaba mbote Biblia tasadisa yandi na kubakisa mambu ya nge ketuba. Yo yina, nge lenda kudiyula nde, ‘Keti mono kebakisaka ntendula ya baverse yina bo mepesa na malongi ya beto kelonguka?’ Nge lenda sadisa yandi na bangyufula yina kelomba ve kaka nde mvutu kuvanda ee to ve, kansi yina kelomba nde yandi tendula. (Luka 9:18-20) Balongoki yankaka kewaka boma na kuyula longi ngyufula. Ebuna, bo lenda landa kulonguka kansi bo kebakisa mpenza ve mambu ya nge kelonga bo. Syamisaka longoki na kuyula bangyufula mpi na kusonga nge kana yandi kebakisa mbote ve kima mosi.​—Marko 4:10; 9:32, 33.

13. Inki mutindu nge lenda sadisa longoki na kukuma longi?

¹³ Lukanu mosi ya mfumu ya kulanda kana nge kelonguka Biblia ti muntu kele kusadisa longoki na kukuma longi. (Galatia 6:6) Sambu na kulungisa yo, na mvutukila na beno na nima ya kulonguka, nge lenda yula yandi na kutendudila nge dyambu mosi na bangogo ya petepete, bonso nde yandi ketendudila yo muntu yankaka yina mewa dyambu yango na mbala ya ntete. Na nima, kana yandi mekuka na kubasika na kisalu, nge lenda lomba yandi na kufidisa nge na kisalu ya bilanga. Yandi lenda vanda na kyese na kusala kumosi ti nge, mpi kana yandi kesala mpidina yo tasadisa yandi na kuyela tii kuna yandi takuka kubasika na kisalu yandi mosi.

Sadisa longoki na kukuma nduku ya Yehowa

14. Inki lukanu ya ntete nge longi fwete vanda na yo, mpi nki lenda sadisa nge na kununga na kulungisa yo?

¹⁴ Lukanu ya ntete ya konso Mukristu fwete vanda ya kusadisa longoki na kukuma nduku ya Yehowa. Nge tasala yo na kutuba kaka ve kansi na mbandu na nge mosi mpi. Kulonga na kupesaka mbandu kevandaka na ngolo mingi na ntima ya balongoki. Bantu ketalaka bisalu ya muntu kesala, kutuba mpamba kele na mfunu ve, mingimingi na ntangu ya kusosa kukotisa bikalulu ya mbote to kupesa longoki kikesa. Kana yandi kemona nde bangogo na nge ti mambu ya nge kesala kekatuka na kuwakana ya mbote yina nge kele na yo ti Yehowa, yo lenda pesa yandi kikesa mingi ya kuyedisa yandi mosi bikalulu yina.

15. (a) Sambu na nki yo ke mfunu nde longoki kuvanda na kikuma ya mbote ya kepusa yandi na kusadila Yehowa? (b) Inki mutindu nge lenda sadisa longoki na kulanda kuyela na kimpeve?

¹⁵ Nge fwete longa longoki na kusadila ve Yehowa kaka sambu yandi kezola ve kufwa na Armagedoni kansi sambu yandi kezolaka yandi. Kana nge sadisa yandi na kubakisa mbote kikuma ya kepusa yandi na kusadila Nzambi mutindu yina, pana nge tatunga ti bima yina kepyaka ve na tiya yina tanunga mimekamu ya lukwikilu na yandi. (1 Korinto 3:10-15) Kikuma ya mbi ya kusadila Nzambi, bonso mpusa ya ngolo ya kusala bonso nge, to ya kusala bonso konso muntu yankaka, tapesa yandi ve ngolo ya kunwana ti bupusi yonso ya mbi to kupesa yandi kikesa ya kusala mambu yina kele ya mbote. Zaba nde nge tavanda ve longi na yandi kimakulu. Awa ya nge kele na okazio ya kusala yo, nge lenda syamisa yandi na kupusana mpenza penepene na Yehowa na kutangaka Ndinga ya Nzambi konso kilumbu mpi na kuyindulaka mambu yina kele na kati. Kana nge kesala mpidina, yandi talanda na kubaka “mambu ya kieleka” yina kele na Biblia ti na mikanda yina ketendulaka Biblia ntangu mingi na nima ata kulonguka na nge ti yandi memanaka.​—2 Timoteo 1:13.

16. Inki mutindu nge lenda longa longoki na kusamba na ntima mpenza?

¹⁶ Nge lenda sadisa mpi longoki na kupusana penepene na Yehowa kana nge kelonga yandi na kusamba na ntima mpenza. Inki mutindu nge lenda sala yo? Ziku yo tavanda mbote nde nge benda mabanza na yandi na kisambu yina Yezu pesaka bonso mbandu, ti na bisambu mingi ya ntima mpenza yina kele na Biblia, bonso yina kele na bankunga. (Nkunga 17, 86, 143; Matayo 6:9, 10) Kima yankaka dyaka kele nde, kana longoki na nge kewa nge keyantika mpi kumanisa kulonguka na kisambu, yandi tabakisa mawi ya nge kevandaka na yo na Yehowa. Yo yina, bisambu na nge fwete vandaka ntangu yonso ya masonga mpi pwelele, mpi nge fwete vandaka na bukatikati na kimpeve ti na mawi na nge.

Sala sambu na kugulusa bana na nge

17. Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bo na kubikala na nzila ya luguluku?

¹⁷ Ntembe kele ve nde, bantu ya dibuta na beto kele na kati ya bantu yina beto kezola kugulusa. Bana mingi yina bibuti na bo kele Bakristu ya kyeleka kele “na lukwikilu ya ngolo.” Kansi, kyeleka mekotaka ve mbotembote na ntima ya bankaka. (1 Piere 5:9; Efezo 3:17; Kolosai 2:7) Baleke mingi na kati ya bana yai keyambulaka nzila ya Bukristu na ntangu bo kekumaka penepene na kimbuta to ntangu bo kekumaka bambuta. Kana nge kele kibuti, nki kima nge lenda sala sambu mambu ya mbi ya mutindu yai kukumina nge ve? Ntetentete, nge fwete sala na mpila nde ngemba ti bumosi kuvanda na kati ya dibuta. Luzingu ya dibuta ya mbote kevandaka na fondasio ya mbote na yina metala kiyeka, kuzola bikalulu ya mbote, mpi kuvanda na bangwisana ya mbote na bantu yankaka. (Baebreo 12:9) Yo yina, kuwakana ya ngolo na kati ya dibuta lenda vanda kisika yina kinduku ya mwana ti Yehowa lenda yela. (Nkunga 22:10) Mabuta ya ngolo kesalaka mambu kisika mosi mpi na bumosi, ata yo kelomba nde bibuti kutambika ntangu yina bo zolaka kusadila sambu na mambote na beto mosi. Kana bo kesala mpidina, bo lenda longa bana na bo na kupesa mbandu sambu bo baka badesizio ya mbote na luzingu. Bibuti, kima ya bana na beto kele na yo mfunu mingi kele bima ya kinsuni ve, kansi beno mosi. Disongidila, ntangu, kikesa, ti zola na beno. Keti beno kepesaka bana na beno bima yai?

18. Bangyufula ya nki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bo na kuzwa bamvutu?

¹⁸ Bibuti yina kele Bakristu fwete yindula ve nde bana na bo takuma mpi mbala mosi Bakristu. Daniel, ya kele nkuluntu mpi tata ya bana tanu, ketuba mpidiyai: “Bibuti fwete bakaka ntangu ya kukatula badute yina bana na bo kebakaka kukonda ntembe na nzo-nkanda ti na bisika yankaka. Bo fwete kangaka ntima na kusadisa bana na bo na kuzwa bamvutu na bangyufula bonso: ‘Keti beto kezinga ntangu yai ntangu ya nsuka? Keti ya kyeleka dibundu ya kyeleka kele mosi mpamba? Sambu na nki banduku na bo ya nzo-nkanda yina kemonanaka bonso bantu ya mbote kele ve banduku ya mbote? Keti yo kele mpenza mbi na kuvukisa nitu na ntwala ya makwela?’” Bibuti, beno lenda tula ntima na Yehowa sambu yandi sakumuna bikesa na beno, sambu yandi mpi kesosaka nde bana na beno kuvanda na mavimpi ya mbote.

19. Sambu na nki yo ke mbote mingi nde bibuti kulongukaka bo mosi ti bana na bo?

¹⁹ Bibuti yankaka kewaka ve mbote na kulonguka bo mosi ti bana na bo. Kansi, beno fwete vanda ve na bangindu ya mutindu yina, sambu kele na muntu yankaka ve ya lenda longa bana na beno mbote kuluta beno mosi. (Efezo 6:4) Kulonguka beno mosi ti bana na beno, tasadisa beno na kuzaba mbotembote nki mambu kele na ntima ti na mabanza na bo. Keti kutuba na bo kekatuka na ntima to yo kele ya zuluzulu? Keti bo kekwikilaka mpenza mambu ya bo ke na kulonguka? Keti Yehowa kele mpenza muntu ya kyeleka sambu na bo? Beno lenda baka bamvutu na bangyufula yai ti yankaka kaka kana beno mosi kelonguka ti bana na beno.​—2 Timoteo 1:5.

20. Inki mutindu bibuti lenda kumisa kulonguka ya dibuta kima ya kyese mpi ya mfunu?

²⁰ Inki mutindu beno lenda zitisa programe ya kulonguka na beno ya dibuta kana beno mebanda dezia na kusala yo? Joseph, ya kele nkuluntu mpi tata ya mwana mosi ya bakala ti ya nkento, ketuba nde: “Kulonguka ya dibuta fwete vanda kima mosi ya kyese, kima ya konso muntu na kati ya dibuta kekingaka na kyese yonso. Sambu yo kuma mpidina na dibuta na beto, beto fwete kangamaka ve kaka nde beto sala ntangu mingi. Kulonguka na beto lenda sala ngunga mosi, kansi bantangu yankaka beto lenda sala baminuta kumi mpamba, yo kele mpi kulonguka. Kima ya kekumisaka kulonguka na beto kima mosi ya nene ya mposo ya mvimba sambu na bana kele bansonga yina beto kesalaka ya kekatukaka na Mukanda ya Bankenda ya Biblia.a Kiteso ya bansonga yango kesimbaka ntima ti kubakisa yina bo kebakisaka kele mfunu mingi kuluta ntalu ya baparagrafe yina beto lenda longuka.”

21. Inki ntangu bibuti lenda longa bana na bo?

²¹ Na kutuba ya mbote, nge fwete longaka ve bana na nge kaka na ntangu yina beno mewakanaka. (Kulonga 6:5-7) Mbangi yina ya Thaïlande ya beto tubilaka na luyantiku ketuba nde: “Mu keyibuka mpenza nki mpila Tata vandaka kunata munu na kisalu ya kusamuna, na zulu ya velo na beto, to na bisika yankaka ya ntama na teritware ya dibundu na beto. Ntembe kele ve nde, mbandu ya mbote ya bibuti na beto mpi kulonga ya bo vandaka kulonga beto na kusadila mambu yina yonso kusadisaka beto na kubaka badesizio ya kukota na kisalu ya ntangu yonso. Ebuna malongi yina kukotilaka beto. Tii bubu mono kesalaka kisalu ya bilanga na bisika ya ntama kibeni!”

22. Inki mambu tasalama kana nge ‘keba na nge mosi ti na malongi na nge’?

²² Ntama mingi ve, mpi yo tavanda na ntangu ya mbote, Yezu takwisa kuzenga nkanu ya Nzambi na inza yai. Ebuna dyambu yai ya nene tasalama na inza ya mvimba, kansi bansadi ya kwikama ya Yehowa tavanda kaka na nswa ya kulanda kusadila yandi ti kivuvu ya luguluku ya mvula na mvula. Keti nge ketula ntima nde nge tavanda na kati na bo, kumosi ti bana na nge mpi bantu yina nge kelongukaka na bo Biblia? Kana mpidina kuvila ve: “Keba [ntangu yonso, NW] nge mosi, keba na malongi na nge. Vanda ngolo na mambu yina yonso. Sambu, kana nge sala mpidina, nge ta gulusa moyo na nge mosi, nge ta gulusa mpi moyo ya bantu yina ke waka malongi na nge.”​—1 Timoteo 4:16.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Tendula?

• Inki fwete vanda bangindu na beto, mutindu beto mezaba ve ntangu mpenza ya Nzambi tasambisa bantu?

• Na nki mitindu beto lenda monisa nde beto ‘kekeba na malongi na beto’?

• Inki mutindu nge lenda sadisa longoki na kukuma nduku ya Yehowa?

• Sambu na nki yo kele mfunu nde bibuti kubakaka ntangu ya kulonguka ti bana na bo?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 27]

Kulonguka kesalamaka mbote kana nge kotisa ve nsaka kansi beno kesolula bonso banduku

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Kusala bansonga ya masolo ya Biblia, bonso mutindu Salomo kusalaka ntangu yandi sambisaka bankento zole ya bandumba, kekumisaka kulonguka ya dibuta kyese