Sadisa Bankaka na Kulemfuka na Mambu Yina Biblia Kelongaka
“Bantu ya nkaka kele bonso bambuma yina kwendaka kubwa na ntoto ya mbote. Bo ke waka nsangu yina, bo ke kebaka yo na ntima ya mbote mpenza. Bo ke landaka tii kuna ya bo fweti buta bambuma.”—LUKA 8:15.
1, 2. (a) Sambu na nki bo mebasisaka mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza? (b) Na bamvula ya mekatuka kuluta, inki mutindu Yehowa mesakumunaka bikesa ya bansadi na yandi kusalaka sambu na kukumisa bantu balongoki?
MUPASUDI-NZILA mosi ya ntangu yonso kutubaka mutindu yai sambu na mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza?a: “Mukanda yai kele mbote kibeni. Balongoki na munu kezolaka yo. Munu mosi mpi kezolaka yo. Mukanda yai kesadisa na kuyantika kulonguka Biblia ti bantu kaka na mbala ya ntete ya beto mekutana ti bo.” Nsamuni mosi ya mununu kutubaka mutindu yai sambu na mukanda yina mosi: “Mu mezwaka dibaku ya kusadisa bantu mingi na kuzaba Yehowa na bamvula 50 ya mu mesalaka kisalu ya kusamuna. Kansi, mu fwete tuba nde mukanda yai ya kulongukila kele mbote kibeni. Bifwanisu mpi bisono ya ketendula yo kepesa kyese kibeni.” Keti yai kele mutindu ya nge kekudiwa sambu na mukanda Biblia Kelongaka? Bo mebasisa kisadilu yai ya kulongukila Biblia sambu yo sadisa beto na kulungisa ntuma yai ya Yezu: “Beno kwenda kukumisa bantu yonso balonguki na mono: . . . beno longa bo mpi na kulanda mambu yonso ya mono vandaka kusonga beno na kusala.”—Matayo 28:19, 20.
2 Ntembe kele ve nde, Yehowa kevandaka na kyese ntangu yandi kemonaka kiteso ya bamilio 6 ti ndambu ya Bambangi na yandi yina kelemfuka na luzolo yonso na ntuma ya Yezu kupesaka ya kukumisa bantu balongoki. (Bingana 27:11) Yo kele pwelele nde Yehowa ke na kusakumuna bikesa na bo. Mu mbandu, na mvu 2005, bo longaka nsangu ya mbote na bansi 235, mpi na mwayene bo longukaka Biblia ti bantu kuluta 6 061 500. Yo yina, bantu mingi ‘kuwaka nsangu ya Nzambi, bo ndimaka yo bonso nsangu ya muntu ve kansi bonso nsangu ya Nzambi. Ya kieleka, yo kele nsangu ya Nzambi.’ (1 Tesalonika 2:13) Na bamvula zole ya meluta, balongoki ya mpa kuluta 500 000 kuwakanisaka luzingu na bo na minsiku ya Yehowa mpi kudipesaka na Nzambi.
3. Inki bangyufula ya metala kusadila mukanda Biblia Kelongaka beto tatadila na disolo yai?
3 Keti nge mekatuka kubaka kyese ya kulonguka Biblia ti muntu? Na inza ya mvimba, kele ti bantu mingi ya “ntima ya mbote mpenza” yina kana bo wa ndinga ya Nzambi, bo ‘talanda yo tii kuna ya bo tabuta bambuma.’ (Luka 8:11-15) Bika beto tadila mutindu nge lenda sadila mukanda Biblia Kelongaka na kisalu ya kukumisa bantu balongoki. Beto tatadila bangyufula tatu na disolo na beto: (1) Inki mutindu nge lenda yantika kulonguka Biblia ti muntu? (2) Inki bametode ya kulongila kebutaka mbuma ya mbote kuluta? (3) Inki mutindu nge lenda sadisa muntu na kukuma kaka longoki mpamba ve, kansi mpi longi ya Ndinga ya kusonama ya Nzambi, Biblia?
Mutindu Nge Lenda Yantika Kulonguka Biblia ti Muntu
4. Sambu na nki bantu yankaka lenda vanda ti badute sambu na kulonguka Biblia, mpi nki mutindu nge lenda sadisa bo na kununga badute yango?
4 Kana bo lomba nge na kupamuka kiziba mosi ya masa ya nene na mbala mosi, ntembe kele ve nde nge tabuya. Kansi, kana bo tula matadi na mutindu ya kelandana na bitamina ya mbote mpi yina lenda sadisa nge na kusabuka, ziku nge tandima kusabuka kukonda mpasi. Mutindu mosi, muntu yina kele ti mambu mingi ya kusala lenda buya ntete kulonguka Biblia. Muwi lenda yindula nde yo kelombaka ntangu mpi kikesa mingi sambu na kulonguka yo. Inki mutindu nge lenda sadisa yandi na kukatula badute na yandi? Kana nge kesolula ti yandi masolo ya nkufi mpi ya ketunga, nge lenda sadila mukanda Biblia Kelongaka sambu na kunata muntu na kulonguka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala. Kana nge kudibongisa mbote, konso ntangu ya nge tavutukila muntu yango tavanda bonso kulandisa ditadi yina kenata yandi na kusala kinduku ti Yehowa.
5. Sambu na nki nge fwete tanga mukanda Biblia Kelongaka?
5 Kansi, na ntwala nde nge sadisa muntu yankaka na kubaka mambote ya mukanda Biblia Kelongaka, nge fwete zaba yo mbote-mbote nge mosi. Keti nge metangaka mukanda yango banda na luyantiku tii na nsuka? Bakala mosi ti nkento na yandi kunataka mukanda Biblia Kelongaka ntangu bo kwendaka konzie na insi yankaka. Bo yantikaka kutanga yo ntangu bo vandaka kubaka mupepe na lweka ya nzadi-mungwa. Ntangu nkento mosi ya ketekilaka baturiste bima vandaka kupusana, yandi monaka ntu-dyambu ya mukanda yina Inki Biblia Kelongaka Mpenza? Yandi songaka bankwelani yina nde bangunga fyoti na ntwala, yandi sambaka sambu na ngyufula yina, mpi yandi lombaka Nzambi na kupesa yandi mvutu. Na kyese yonso, bankwelani yina kupesaka nkento yina mukanda yango. Keti nge mesumbaka ntangu ya kutanga mukanda yai, mbala yankaka na mbala ya zole, na ntangu nge vandaka kukinga muntu mosi to na ntangu ya kupema na kisalu to na nzo-nkanda? (Efezo 5:15, 16) Kana nge sala yo, nge tayikana ti kisadilu yai ya kulongukila Biblia mpi yo lenda pesa nge mabaku ya kutubila bankaka mambu ya ke na kati.
6, 7. Inki mutindu nge lenda sadila mukanda Biblia Kelongaka sambu na kuyantika kulonguka Biblia ti bantu?
6 Na ntangu nge kekabula mukanda yango na kisalu ya kusamuna, sadila mbote bifwanisu, baverse mpi bangyufula yina kele na balutiti 4, 5 mpi 6. Mu mbandu, nge lenda yantika disolo na ngyufula yai: “Na mambu yonso ya mpasi ya bantu kekutana na yo bubu yai, wapi beto lenda zwa lutwadisu ya mefwana na kutudila ntima?” Na nima ya kuwidikila mvutu ya muntu yango na dikebi yonso, tanga 2 Timoteo 3:16, 17 mpi tendula nde Biblia kemonisa kima ya kyeleka yina tamanisa bampasi ya bantu. Na nima, benda dikebi ya muwi na lutiti ya 4 mpi ya 5 mpi yula nde, “Na kati ya mambu yina bo kemonisa na bifwanisu ya kele na balutiti yai, inki dyambu keyangisaka nge mingi?” Kana muwi kumonisa dyambu mosi, lomba yandi na kusimba mukanda mpi tanga na Biblia na nge verse yina bo mepesa. Na nima, tanga lutiti ya 6, mpi yula muwi nde, “Na kati ya bangyufula sambanu ya kele na nsi ya lutiti yai, na nki ngyufula nge tazola kubaka mvutu?” Kana yandi kupona ngyufula mosi, songa yandi kapu yina kepesa mvutu na ngyufula yina, bikila yandi mukanda, mpi baka bangidika sambu na kuvutuka dyaka mpi kutadila ngyufula yango.
7 Mutindu ya kukotila na masolo yai ya beto mekatuka kutubila lenda baka kiteso ya minuta tanu. Kansi, na mwa minuta yina, nge tazaba mambu yina keyangisa muwi, kutanga baverse zole mpi kumonisa mfunu na yo, mpi kutula fondasio sambu na mvutukilu ya mpa. Mbala yankaka masolo ya nkufi yina beno tasolula ti muwi lenda vanda disolo ya kepesa mpenza kikesa mpi ya kebwisa ntima na yandi mesolulaka ve banda ntama. Yo lenda sala nde, ata muntu yina kele ti bisalu mingi ya kusala lenda ndima kulutisa dyaka mwa minuta ti nge ntangu nge kesadisa yandi na kusala kitambi ya kelanda na kukota na “nzila yina ke nataka” na luzingu. (Matayo 7:14) Na nima, ntangu mpusa ya muwi keyela, beno fwete yantika kulonguka ntangu mingi. Sambu na kusala yo, nge lenda lomba sambu beno longuka na nsungi mosi ya nda ya beno tawakana.
Bametode ya Kulongila Yina Kebutaka Bambuma ya Mbote
8, 9. (a) Inki mutindu nge lenda sadisa longoki na nge na kununga mambu ya mpasi ti mimekamu yina yandi takutana ti yo? (b) Inki kisika beto lenda zwa bitungilu yina kepyaka ve tiya yina beto lenda sadila sambu na kutunga lukwikilu ya ngolo?
8 Kana muntu meyantika kulemfuka na mambu yina Biblia kelongaka, ntembe kele ve nde yandi takutana ti mambu ya mpasi yina lenda kanga yandi nzila na kuyela. Ntumwa Polo kutubaka nde: “Bantu yonso yina ke zolaka kulemfuka na Nzambi na kimvuka ti Yesu Kristo, bo ta monisaka bo mpasi.” (2 Timoteo 3:12) Polo kufwanisaka bampasi yai ti tiya yina lenda bebisa bitungilu yina kele ngolo ve, kansi yina lenda bebisa ve ata fyoti bima bonso wolo, arza, mpi matadi ya ntalu. (1 Korinto 3:10-13; 1 Piere 1:6, 7) Sambu na kusadisa longoki na nge na kuyedisa bikalulu yina kele mfunu sambu na kununga bampasi yina yandi lenda kutana ti yo, nge fwete sadisa yandi na kutunga ti bitungilu yina kepyaka ve tiya.
9 Muyimbi-bankunga kewakanisa “mambu ya Mfumu Nzambi” ti “wolo ya bo me tula na tiya mbala nsambwadi sambu na kukatula yo mvindu.” (Nkunga 12:7) Ya kyeleka, Biblia kele ti bima yonso ya mfunu ya beto lenda sadila sambu na kutunga lukwikilu ya ngolo. (Nkunga 19:8-12; Bingana 2:1-6) Mpi mukanda Biblia Kelongaka kesonga nge mutindu ya kusadila Biblia mbote.
10. Inki mutindu nge lenda benda dikebi ya longoki na Biblia?
10 Na ntangu beno kelonguka, benda dikebi ya longoki na baverse yina bo mepesa na konso kapu ya beno ketadila. Sadila bangyufula sambu na kusadisa yandi na kubakisa baverse ya mfunu mpi kumonisa mutindu ya kusadila yo na luzingu na yandi. Keba, kusonga yandi ve mambu ya yandi fwete sala. Kansi, landa mbandu ya Yezu. Ntangu bakala mosi ya zabaka Nsiku mbote kuyulaka yandi ngyufula, Yezu kuvutulaka nde: “Nki mambu bo sonikaka na mikanda ya Bansiku? Ntangu nge ke tangaka yo, nki mutindu nge ke bakisaka yo?” Bakala yina kupesaka mvutu ya kukatukaka na Masonuku, mpi Yezu kusadisaka yandi na kubakisa mutindu ya kusadila munsiku yina yandi mosi. Yezu kutaka kingana mosi sambu na kusadisa bakala yina na kumona mutindu dilongi yina fwete vanda na bupusi na luzingu na yandi. (Luka 10:25-37) Mukanda Biblia Kelongaka kele ti bingana to bambandu mingi ya kukonda mpasi yina nge lenda sadila sambu na kusadisa longoki na kumonisa mutindu ya kusadila minsiku ya Biblia na luzingu na yandi.
11. Baparagrafe ikwa beno fwete tadila na konso kulonguka?
11 Mukanda Biblia Kelongaka kesadila kutuba mosi ya kukonda mpasi mpi ya pwelele sambu na kutendula Ndinga ya Nzambi, kaka mutindu Yezu kusadilaka bangogo ya pete sambu na kutendula bangindu ya mpasi. (Matayo 7:28, 29) Landa mbandu na yandi. Longa na mutindu mosi ya pete, ya pwelele, mpi ya sikisiki. Kusosa ve kulonguka malongi nswalu-nswalu. Kansi, tadila luzingu mpi mayele ya longoki sambu na kuzaba ntalu ya baparagrafe yina beno fwete tadila na konso kulonguka. Yezu kuzabaka bandilu ya balongoki na yandi, mpi yandi vandaka kupesa bo ve malongi mingi kuluta yina bo vandaka na yo mfunu na ntangu yina.—Yoane 16:12.
12. Inki mutindu beto fwete sadila appendice?
12 Mukanda Biblia Kelongaka kele ti appendice ya kele ti bantu-dyambu 14. Nge muntu kele longi na yandi, nge fwete tadila bampusa ya longoki na nge sambu na kuzaba mutindu ya mbote ya nge lenda sadila appendice yango. Mu mbandu, kana longoki kekuka ve kubakisa disolo mosi to kele ti bangyufula na dyambu mosi ya sikisiki sambu na balukwikilu ya yandi vandaka na yo ntete, yo lenda lomba kubenda dikebi na yandi na kitini mosi ya appendice yina mefwana mpi kulomba yandi na kutadila disolo yango yandi mosi. Kansi, bampusa ya longoki lenda lomba nde nge tadila dilongi yango ti yandi. Appendice yango kele ti masolo ya mfunu ya Biblia bonso “Bangogo ‘Moyo’ mpi ‘Mpeve’ Ketendula Mpenza Inki?” mpi “Kuzaba ‘Babilone ya Nene.’ ” Nge lenda sepela na kutadila masolo yai ti longoki na nge. Sambu masolo ya kele na appendice kele ve ti bangyufula, yo talomba nde nge yikana mbote ti masolo yango na mpila nde nge kuka kuyula bangyufula ya mbote.
13. Inki kele mfunu ya kisambu sambu na kukumisa lukwikilu ngolo?
13 Nkunga 127:1 ketuba nde: “Kana Mfumu Nzambi ve muntu ke tunga nzo, bantu yina ke tunga yo bo ke sala kisalu mosi ya mpamba.” Yo yina, na ntangu nge kekudiyidika sambu na kulonguka Biblia ti muntu, samba Yehowa sambu na kulomba yandi lusadisu. Bika nde bisambu ya nge kesala na luyantiku mpi na nsuka ya konso kulonguka kumonisa bangwisana ya ngolo yina nge kele na yo ti Yehowa. Syamisa longoki na kusambaka Yehowa sambu na kulomba yandi mayele ya kubakisa Ndinga ya yandi mpi ngolo ya kusadila bandongisila na yo. (Yakobo 1:5) Kana yandi sala mpidina, longoki tavanda ti ngolo ya kukanga ntima na bampasi mpi yandi talanda na kukumisa lukwikilu na yandi ngolo.
Sadisa Balongoki ya Biblia na Kukuma Balongi
14. Inki mutindu balongoki ya Biblia fwete yela?
14 Sambu balongoki na beto ya Biblia kulemfuka na “mambu yonso” ya Yezu kusongaka balongoki na yandi, bo fwete suka kaka ve na kuvanda balongoki ya Ndinga ya Nzambi, kansi bo fwete yela mpi kukuma balongi na yo. (Matayo 28:19, 20; Bisalu 1:6-8) Inki nge lenda sala sambu na kusadisa longoki na kuyela na kimpeve mutindu yina?
15. Sambu na nki nge fwete syamisa longoki na nge na kukwenda na balukutakanu ya Bukristu?
15 Banda na kulonguka ya ntete, binga longoki na kukwisa na balukutakanu ya dibundu. Tendudila yandi nde balukutakanu kele kisika yina beto kebakaka malongi ya kesadisaka beto na kuvanda balongi ya Ndinga ya Nzambi. Na nsungi ya bamposo mingi, bakaka mwa minuta na nsuka ya konso kulonguka sambu na kutendula programe ya malongi ya kimpeve yina beto kebakaka na balukutakanu ya dibundu mpi ya nene. Tubila na kyese yonso mambote ya nge kebakaka na balukutakanu yai. (Baebreo 10:24, 25) Kana longoki meyantika kukwenda mbala na mbala na balukutakanu, ntembe kele ve nde yandi takuma longi ya Ndinga ya Nzambi.
16, 17. Tanga mwa balukanu yina longoki ya Biblia lenda kuditudila mpi kulungisa.
16 Sadisa longoki na kutula balukanu yina yandi lenda lungisa. Mu mbandu, syamisa yandi na kuzabisa nduku to mpangi na yandi mosi mambu ya yandi kelonguka. Dyaka, songa yandi na kubaka lukanu ya kutanga Biblia ya mvimba. Kana nge sadisa yandi na kukuma ti kikalulu ya kutanga Biblia mbala na mbala mpi na kuzitisa yo, kikalulu yina tasadisa yandi ntangu mingi na nima ya mbotika. Dyaka, sambu na nki ve kulomba longoki na kubaka lukanu ya kukanga ata verse mosi ya Biblia yina kepesa mvutu na ngyufula mosi ya mfunu na konso kapu ya mukanda Biblia Kelongaka? Kana nge sala mpidina, yandi takuma “muntu ya kisalu yina ya bo lenda baka mbi ve sambu na kisalu na yandi, sambu yandi ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote.”—2 Timoteo 2:15.
17 Na kisika ya kulonga longoki kaka na kuvutukila baverse na mabanza to na kupesa ngindu ya verse mosi, syamisa yandi na kutendula mutindu verse mosi kewakana ti disolo to dyambu ya beto ketubila bonso nde yandi kepesa mvutu na bantu yina kelomba yandi kikuma ya lukwikilu na yandi. Beno lenda meka kusala yo na bunkufi. Nge tasala mukumba ya muntu mosi ya dibuta to nduku mosi ya kisalu yina kelomba longoki na kutendula mambu ya yandi kekwikila. Ntangu longoki kepesa mvutu, songa yandi mutindu ya kupesa mvutu “na malembe ti na luzitu.”—1 Piere 3:15, 16.
18. Kana longoki melungisa mambu ya bo kelombaka sambu na kukuma nsamuni ya mebaka ntete ve mbotika, inki lusadisu yankaka nge lenda pesa yandi?
18 Na nima ya ntangu, ziku longoki lenda lungisa mambu ya bo kelombaka sambu na kuyantika kusamuna. Tendudila yandi nde kana bo mepesa yandi nswa ya kusala kisalu yai, yo kele dibaku ya nene. (2 Korinto 4:1, 7) Kana bankuluntu mezenga nde longoki melungisa mambu ya bo kelombaka sambu na kukuma nsamuni ya mebaka ntete ve mbotika, sadisa yandi na kubongisa bangogo ya pete ya kukotila na disolo mpi kwenda ti yandi na kisalu ya bilanga. Landa na kusala mbala na mbala mitindu ya kuswaswana ya kisalu ya kusamuna ti yandi, mpi longa yandi mutindu ya kubongisa mpi kusala bamvutukilu ya mpa ya mbote. Mbandu na nge ya mbote tavanda na bupusi ya mbote.—Luka 6:40.
‘Gulusa Moyo na Nge mpi ya Bantu Yina Kewaka Malongi na Nge’
19, 20. Inki lukanu beto fwete vanda na yo, mpi sambu na nki?
19 Kukonda ntembe, yo kelombaka kusala ngolo sambu na kusadisa muntu na kubaka nzayilu ya sikisiki ya “kieleka” kele kisalu mosi ya ngolo. (1 Timoteo 2:4) Kansi, kele ve ti byese mingi ya beto lenda fwanisa ti kyese ya kekatukaka na kusadisa muntu na kulemfuka na mambu yina Biblia kelongaka. (1 Tesalonika 2:19, 20) Ya kyeleka, kusala kumosi ti Nzambi na kisalu ya kulonga ya beto kesala na inza ya mvimba kele dibaku ya kitoko kibeni!—1 Korinto 3:9.
20 Kubika fyoti, Yehowa tasadila Yezu Kristu ti bawanzyo sambu na kupesa ndola na bantu yina “kuzaba Nzambi ve, bayina ke zola kulanda ve Nsangu ya Mbote ya Mfumu na beto Yesu.” (2 Tesalonika 1:6-8) Luzingu ya bantu kele na kigonsa. Keti nge lenda baka lukanu ya kulonguka Biblia ata ti muntu mosi na mukanda Inki Biblia Kelongaka Mpenza? Kana nge kesala kisalu yai, nge kele ti dibaku ya ‘kugulusa moyo na nge mpi ya bantu yina kewaka malongi na nge.’ (1 Timoteo 4:16) Ntangu yai kuluta bantangu yankaka, yo kele mfunu kibeni nde beto sadisa bankaka na kulemfuka na mambu yina Biblia kelongaka.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Yina Bambangi ya Yehowa mebasisaka.
Inki Nge Melonguka?
• Sambu na nki bo basisaka mukanda Biblia Kelongaka?
• Inki mutindu nge lenda yantika kulonguka Biblia ti bantu na kusadilaka mukanda Biblia Kelongaka?
• Inki bametode kebutaka bambuma ya mbote?
• Inki mutindu nge lenda sadisa longoki na kukuma longi ya Ndinga ya Nzambi?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Keti nge ke na kusadila mukanda yai mbote?