“Ntangu na Yandi Vandaka Me Lunga Ntete Ve”

“Ata muntu mosi ve mekaka kusimba yandi sambu ntangu na yandi vandaka me lunga ntete ve.”​—YOANE 7:30.

1. Tanga mambu zole ya mfunu yina vandaka kutwadisa luzingu ya Yezu.

YEZU KRISTU kuzabisaka bantumwa na yandi nde: “Mwana-muntu; yandi kwisaka ve sambu bantu kusadila yandi, kansi yandi kwisaka sambu na kusadila bantu ti na kupesa bo moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.” (Matayo 20:28) Na ntwala ya guvernere ya Roma, Ponce Pilate, yandi tubaka nde: “Kisalu ya mono butukilaka ti ya mono kwisilaka awa na nsi-ntoto, yo kele sambu na kutuba kitemwe na mambu yina kele ya kieleka.” (Yoane 18:37) Yezu zabaka mpenza sambu na nki yandi zolaka kufwa mpi nki kisalu yandi fwete sala na ntwala ya lufwa na yandi. Yandi zabaka mpi ntangu ikwa yandi vandaka na yo sambu na kulungisa kisalu na yandi. Kisalu na yandi awa na ntoto bonso Mesia vandaka kaka sambu na bamvula tatu na ndambu. Yo yantikaka ntangu yandi bakaka mbotika na Nzadi ya Yordani (na mvu 29 ya T.B.) na luyantiku ya mposo ya 70 ya kifwani yina bo tubilaka tuka ntama, ebuna yo manaka na lufwa na yandi na zulu ya nti ya mpasi na katikati ya mposo yina (na mvu 33 ya T.B.). (Daniele 9:24-27; Matayo 3:16, 17; 20:17-19) Yo yina, mambu zole vandaka kutwadisa ntetentete luzingu ya Yezu yonso awa na zulu ya ntoto: lukanu ya yandi kwisilaka mpi kulanda mbote ntangu.

2. Inki mutindu ba Evanzile ketubilaka Yezu Kristu, mpi nki mutindu yandi monisaka nde yandi vandaka kuzaba kisalu na yandi?

² Masolo ya ba Evanzile ketubilaka Yezu Kristu bonso muntu mosi yina vandaka kusala mingi, yina kutambulaka na insi ya Palestine yonso sambu na kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi ti kusala mambu mingi ya kuyituka. Na ntangu ya kitini ya ntete ya kisalu ya kikesa ya Yezu, bo ketuba mutindu yai sambu na yina metala yandi: “Ntangu na yandi vandaka me lunga ntete ve.” Yezu yandi mosi kutubaka nde: “Ntangu na mono ya mbote me lunga ntete ve.” Penepene na nsuka ya kisalu na yandi, yandi sadilaka bangogo yai “sesepi yai ntangu me lunga.” (Yoane 7:8, 30; 12:23) Ntembe kele ve nde mutindu Yezu vandaka kuzaba ngunga, to ntangu ya yandi fwete sala kisalu na yandi, mpi lufwa na yandi ya kimenga, fwete vanda nde yo kusimbaka mambu yonso ya yandi vandaka kutuba mpi kusala. Kana beto bakisa mambu yai, yo lenda sadisa beto na kubakisa kimuntu na yandi ti bangindu na yandi, ebuna yo tasadisa beto na ‘kulanda mbandu na yandi’ mbotembote.​—1 Piere 2:21.

Yandi vandaka ti lukanu ya kusala luzolo ya Nzambi

3, 4. (a)Inki mambu mesalama na nkinsi ya makwela yina bo kesala na Kana? (b) Sambu na nki Mwana ya Nzambi mebuya dibanza yina Maria mezabisa yandi na kusala kima sambu malafu memana, mpi nki dilongi beto lenda baka na dyambu yai?

³ Beto kele na mvu 29 ya T.B. Bilumbu fyoti mpamba meluta banda Yezu kuponaka yandi mosi balongoki na yandi ya ntete. Bo yonso mekwisa ntangu yai na bwala Kana yina kele na distrike ya Galilea sambu na kuta nkinsi mosi ya makwela. Mama ya Yezu, Maria, kele mpi pana. Malafu memana. Sambu na kusonga yandi nde yandi fwete sala kima mosi, Maria kezabisa mwana na yandi nde: “Bantu ke na vinu ya kunwa diaka ve.” Kansi Yezu mevutula nde: “Mama yai, keti nge muntu fweti songa mono mambu ya mono fweti sala? Ntangu na mono me lunga ntete ve.”​—Yoane 1:35-51; 2:1-4.

⁴ Mvutu ya Yezu, “Mama yai, keti nge muntu fweti songa mono mambu ya mono fweti sala?” kele mutindu bo vandaka kuyula na ntangu ya ntama sambu na kusonga nde muntu mebuya ngindu to dyambu ya bo melomba yandi na kusala. Sambu na nki Yezu kubuyaka mambu yina Maria kutubaka? Zaba nde yandi kele na mvula 30 ntangu yai. Bamposo mingi ve meluta, yandi mekatuka kubaka mbotika ye Nzambi kupakulaka yandi ti mpeve santu, ebuna Yoane Mbotiki vandaka kuzabisa bantu nde Yezu kele “Mwana-dimeme ya Nzambi, yina ke katulaka masumu ya bantu yonso.” (Yoane 1:29-34; Luka 3:21-23) Ntangu yai mambu yonso yina yandi fwete sala fwete katuka ntete na Mfumu ya Kuluta Nene yina kutindaka yandi. (1 Korinto 11:3) Ata muntu mosi ve, ata nkutu muntu mosi ya dibuta na yandi, vandaka na nswa ya kukota makambu ya kisalu yina Yezu kwisaka kusala na ntoto. Mvutu yina Yezu pesaka Maria kesonga mpenza lukanu ya yandi vandaka na yo ya kusala luzolo ya Tata na yandi! Bika nde beto mpi kubaka lukanu ya kulungisa ‘kisalu na beto yonso’ na ntwala ya Nzambi.​—Longi 12:13, NW.

5. Inki dyambu ya kuyituka Yezu Kristu mesala na Kana, mpi nki kima yo salaka na bantu yankaka?

⁵ Sambu yandi mebakisa mambu yina mwana na yandi metuba, Maria mekatuka na mbala mosi ebuna yandi mesonga bantu yina vandaka kusala bisalu na nkinsi yina nde: “Beno sala mambu yonso ya yandi ta songa beno.” Ebuna Yezu memanisa dyambu yango. Yandi mesonga bantu ya kisalu na kufulusa masa na mabungu, ebuna yandi mekumisa masa yango vinu ya kitoko mpenza. Dyambu yai kele kisalu ya ntete ya Yezu mesadila ngolo ya yandi kele na yo ya kusala mambu ya kuyituka. Ebuna yo vandaka kidimbu yina vandaka kusonga nde mpeve ya Nzambi vandaka na zulu na yandi. Ntangu balongoki ya mpa memona mambu ya kuyituka yina, lukwikilu na bo mekuma ngolo.​—Yoane 2:5-11.

Yandi vandaka ti kikesa mingi sambu na nzo ya Yehowa

6. Sambu na nki Yezu mewa makasi ntangu yandi memona mambu yina kesalama na tempelo na Yeruzalemi, mpi nki yandi mesala?

⁶ Ntama mingi ve, mvu 30 ya T.B. meyantika, ebuna Yezu ti bantu yina yandi kesala ti bo kisalu kekwenda na Yeruzalemi sambu na kuta Nkinsi ya Paki. Ntangu bo kele kuna, balongoki memona Mfumu na bo kesala mambu yina ziku bo memonaka yandi ntete ve na kusala. Bayuda yina kele bakomersa ya bwimi ke na kuteka bambisi ti bandeke ya kupesa makabu na kati ya tempelo kibeni. Ebuna bo ketekila yo Bayuda ya kwikama yina vandaka kusambila Nzambi na ntalu ya mingi kibeni. Yezu mewa makasi mingi mpenza, ebuna yandi mekwenda kukula bo. Yandi mesala fimbu mosi ya bansinga mpi mekula bantu yonso yina keteka bima. Yandi mepanza mbongo ya bibende ya bantu yina vandaka kushanze mbongo, yandi mebalula bamesa na bo. Ebuna yandi mesonga bantu yina keteka bapizio nde: “Beno katula bima yai awa!” Ntangu balongoki ya Yezu memona yandi kesala mambu ti kikesa ya mutindu yina, bo meyibuka mbikudulu yina kutubilaka Mwana ya Nzambi nde: “Kuzola ya mono ke zolaka nzo na nge, yo ke pela na ntima na mono bonso tiya.” (Yoane 2:13-17; Nkunga 69:9) Beto mpi fwete keba na kikesa yonso sambu bangindu ya inza kubebisa ve lusambu na beto.

7. (a) Inki mepusa Nikodemo na kukwenda kutala Mesia? (b) Inki dilongi beto kebaka na mpila Yezu meta kimbangi na nkento mosi ya Samaria?

⁷ Ntangu yandi kele kaka na Yeruzalemi, Yezu mesala bidimbu ya kuyituka mingi, ebuna bantu mingi kekwikila yandi. Nkutu Nikodemo, muntu ya Sanedreni, to muntu ya tribinale ya kuluta nene ya Bayuda, keyituka sambu na mambu yina Yezu mesala ebuna yandi mekwenda kutala yandi na mpimpa sambu na kulonguka dyaka mambu mingi. Ebuna, Yezu ti balongoki na yandi mezinga na “ntoto ya Yudea” kiteso ya bangonda nana, na kulonga mpi kukumisa bantu balongoki. Kansi, ntangu bo kangaka Yoane Mbotiki, bo katukaka na Yudea sambu na kukwenda na Galilea. Ntangu bo vandaka kutambula na distrike ya Samaria, Yezu kusadilaka okazio mosi ya mbote sambu na kuta kimbangi na nkento mosi ya Samaria. Dyambu yai kuyidikaka nzila sambu bantu mingi ya Samaria kukuma bankwikidi. Beto mpi fwete sadilaka baokazio yonso yina beto kekutana na yo sambu na kutuba mambu yina metala Kimfumu.​—Yoane 2:23; 3:1-22; 4:1-42; Marko 1:14.

Yandi longaka mingi na Galilea

8. Inki kisalu Yezu meyantika kusala na Galilea?

⁸ Na ntwala nde “ntangu” ya lufwa ya Yezu kulunga, yandi kele ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Tata na yandi ya zulu. Na Galilea, Yezu meyantika kisalu mosi ya nene kuluta yina yandi salaka na Yudea ti na Yeruzalemi. “Na ntoto yonso ya Galilea; yandi vandaka kwenda kulonga bantu ya ndambu yina na banzo na bo ya bisambu, yandi vandaka kwenda kuzabisa bo Nsangu ya Mbote sambu na Kimfumu ya Nzambi, yandi vandaka kwenda kubelula bantu yina vandaka na maladi to mpasi ya mutindu na mutindu.” (Matayo 4:23) Bangogo na yandi yai ya kepusa na kuyindula: “Beno balula ntima sambu Kimfumu ya Nzambi me kuma penepene,” kewakana na distrike ya mvimba. (Matayo 4:17) Na nima ya mwa bangonda, ntangu balongoki zole ya Yoane Mbotiki mekwisa kuyula yandi mosi Yezu na yina metala mambu ya yandi kesala, yandi mesonga bo nde: “Beno kwenda kuzabisa Yoane mambu yai ya beno me mona ti ya beno me wa: Bantu ya kufwa-meso ke mona diaka, bantu ke makulu ya kifu ke tambula, bantu ke na maladi ya lepre ke beluka, bantu ya kufwa-makutu ke wa, bantu yina me fwa ke telama na lufwa, bansukami ke wa Nsangu ya Mbote. Kiese na muntu yina ke na ntima zole ve sambu na mono!”​—Luka 7:22, 23.

9. Sambu na nki kibuka ya bantu kelanda Kristu Yezu, mpi nki dilongi beto lenda baka na dyambu yai?

⁹ ‘Bantu meyantika kutuba mambu ya mbote sambu na Yezu na ndambu yina yonso,’ ebuna kibuka mosi ya nene ya bantu mekwisa kisika yandi kele, bo kekatuka na Galilea, na Dekapoli, na Yeruzalemi, na Yudea, ti na ndambu yina yankaka ya Nzadi ya Yordani. (Luka 4:14, 15; Matayo 4:24, 25) Bo mekwisa penepene na yandi sambu yandi kebelula bantu ya maladi na mutindu mosi ya kuyituka mpamba ve kansi bo kekwisa mpi sambu na malongi na yandi ya kitoko. Nsangu na yandi kesimba mpenza ntima mpi kepesa kikesa. (Matayo 5:1–7:27) Mambu yina Yezu ketuba kele ya kitoko mpenza. (Luka 4:22) Bantu ke na “kuyituka ngolo mutindu yandi vandaka kulonga,” sambu yandi ketuba mambu yina kele na Masonuku ti kiyeka. (Matayo 7:28, 29; Luka 4:32) Nani zolaka kubuya na kukwenda penepene na muntu ya mutindu yai? Beto mpi fwete yedisa mayele na beto ya kulonga na mpila nde bantu ya ntima ya masonga kundima kyeleka.

10. Sambu na nki bantu ya mbanza Nazareti kesosa kufwa Yezu, mpi sambu na nki bo menunga ve?

¹⁰ Kansi, bantu yonso ve ya vandaka kuwa Yezu vandaka kundima malongi na yandi. Ata na luyantiku ya kisalu na yandi, ntangu yandi vandaka na sinagoga ya mbanza na bo na insi ya Nazareti, bantu vandaka kusosa kufwa yandi. Ata bantu ya mbanza yina keyituka sambu na “malongi na yandi ya kitoko,” bo kezola kumona bisalu na yandi ya kuyituka. Kansi, na kifulu ya kusala bidimbu ya kuyituka mingi na kisika yina, Yezu metungulula bwimi mpi kukonda lukwikilu na bo. Bantu yina kele na sinagoga mewa makasi mingi, bo metelama, bo mesimba Yezu, mpi bo mebasisa yandi ntinu na nsongi ya ngumba sambu na kwenda kulosa yandi na dibengi ntu na nsi makulu na zulu. Kansi yandi mekatuka na maboko na bo mpi yandi metina. “Ntangu” ya lufwa na yandi melunga ntete ve.​—Luka 4:16-30.

11. (a) Sambu na nki bamfumu mingi ya mabundu kwisaka kuwa Yezu? (b) Sambu na nki bo mefunda Yezu nde yandi mefwa nsiku ya Kisabatu?

¹¹ Mbala mingi bamfumu ya mabundu: balongi ya Bansiku, Bafarize, Basaduse ti bantu yankaka, kele mpi kisika Yezu kelonga. Mingi na kati na bo kele pana, sambu na kuwa mpi kulonguka ve, kansi sambu na kusosa kikuma ya kukangila yandi. (Matayo 12:38; 16:1; Luka 5:17; 6:1, 2) Mu mbandu, na ntangu bo kekwenda na Yeruzalemi sambu na kuta Nkinsi ya Paki ya mvu 31 ya T.B., Yezu mebelula muntu mosi yina kebelaka tuka bamvula 38. Bamfumu ya mabundu ya Bayuda mefunda Yezu nde yandi mefwa nsiku ya Kisabatu. Yandi mevutula nde: “Tata na mono ke salaka kisalu na yandi ntangu yonso; mono mpi mono fweti sala.” Ebuna Bayuda mefunda yandi nde yandi mekonda luzitu na Nzambi sambu yandi ketuba nde yandi kele Mwana ya Nzambi sambu yandi mebinga yandi Tata. Bo kesosa kufwa Yezu, kansi yandi ti balongoki na yandi mekatuka na Yeruzalemi sambu na kukwenda na Galilea. Mutindu mosi, beto mpi kevandaka mayele na kutina mavanga ya kukonda mfunu ti bantu yina kezolaka beto ve na ntangu beto kepesaka kikesa na beto na kisalu ya kulonga Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki.​—Yoane 5:1-18; 6:1.

12. Na nki kiteso Yezu kulongaka na teritware ya Galilea?

¹² Na mvula mosi ti ndambu yina kulandaka, Yezu salaka mingi kisalu na yandi na Galilea. Yandi vandaka kukwenda na Yeruzalemi kaka sambu na kuta bankinsi tatu yina Bayuda vandaka kusala konso mvula. Na kimvuka, yandi salaka banzyetolo ya kulonga tatu na Galilea: ya ntete yandi salaka yo ti balongoki 4 ya mpa, ya zole ti bantumwa 12, ebuna ya tatu bo salaka bisika mingi mpenza sambu yandi tindaka mpi bantumwa yina yandi vandaka kulonga kisalu. Yandi taka kimbangi mingi mpenza na kyeleka na Galilea!​—Matayo 4:18-25; Luka 8:1-3; 9:1-6.

Kimbangi ya kikesa na Yudea ti na Perea

13, 14. (a) Na nki okazio Bayuda kesosa kukanga Yezu? (b) Sambu na nki bapolisi mekuka ve na kukanga Yezu?

¹³ Beto mekuma na nsungi ya mvula ya mvu 32 ya T.B., ebuna “ntangu” ya Yezu melunga kaka ve. Nkinsi ya Bisasa mekuma penepene. Bampangi ya Yezu ya bo butukaka ti yandi mama mosi kesonga yandi nde: “Katuka awa, kwenda na ntoto ya Yudea.” Bo kezola nde Yezu kusonga ngolo na yandi ya kusala mambu ya kuyituka na meso ya bantu yonso yina tavukana na nkinsi na Yeruzalemi. Kansi, Yezu kezaba nde yo kele kigonsa. Yo yina yandi kesonga bampangi na yandi nde: “Mono ke kwenda na nkinsi yai ve, sambu ntangu na mono ya mbote me lunga ntete ve.”​—Yoane 7:1-8.

¹⁴ Yezu bikalaka na Galilea mwa ntangu, ebuna na nima yandi kwendaka na Yeruzalemi “yandi zolaka ve nde bantu kumona yandi ke kwenda, kansi yandi kwendaka na kinsweki.” Ya kyeleka, Bayuda ke na kusosa yandi na ntangu ya nkinsi, nde: “Yandi kele wapi?” Ntangu bo mekuma na kati-kati ya bilumbu ya nkinsi, Yezu mekwenda kukota na tempelo mpi meyantika kulonga na kikesa yonso. Bo kesosa mpila ya kukanga yandi, ziku sambu na kutula yandi na boloko to kufwa yandi. Kansi, bo kekuka ve sambu ‘ntangu na yandi melunga ntete ve.’ Bantu mingi meyantika kukwikila na Yezu ntangu yai. Ata bapolisi yina Bafarize kutindaka sambu na kukanga yandi mevutuka maboko mpamba, bo ketuba nde: “Ata mbala mosi ve muntu me tubaka mambu mutindu muntu yai ke tuba.”​—Yoane 7:9-14, 30-46.

15. Sambu na nki Bayuda melokuta matadi sambu na kulosila Yezu, mpi nki kampanye ya kulonga yandi mesala na nima?

¹⁵ Kukonda kuwakana na kati ya Yezu ti bambeni na yandi Bayuda kelanda kaka sambu yandi kelonga mambu ya metala Tata na yandi na tempelo na ntangu ya nkinsi. Kilumbu ya nsuka ya nkinsi, na nima ya kuwa makasi mingi sambu Yezu metuba nde yandi vandaka kuzinga dezia na ntwala ya kubutuka bonso muntu, Bayuda melokuta matadi sambu na kulosila yandi. Kansi yandi mebumbana mpi yandi metina ata mputa ve na nitu. (Yoane 8:12-59) Ntangu yandi mebasika na Yeruzalemi, Yezu mesala kampanye ya nene na kuta kimbangi na Yudea. Yandi mepona balongoki 70 mpi, na nima ya kulonga bo, yandi metinda bo zole-zole sambu na kusala na teritware yina. Bo kekwenda dezia na bisika yonso ti na bambanza yina Yezu, ti bantumwa na yandi, keyilama na kukwenda.​—Luka 10:1-24.

16. Na nki kigonsa Yezu meguluka na Nkinsi ya Mesa-kimenga ya Mpa, mpi nki kisalu yandi kelanda kusala?

¹⁶ Na nsungi ya madidi ya mvu 32 ya T.B., “ntangu” ya Yezu mekuma penepene. Yandi mekwisa na Yeruzalemi sambu na kuta Nkinsi ya Mesa-kimenga ya Mpa. Bayuda kesosa kaka mpila ya kufwa yandi. Ntangu Yezu ketambula na veranda ya tempelo, bo mekwisa kuzyunga yandi. Bo kefunda yandi dyaka nde yandi mekonda luzitu na Nzambi, ebuna bo melokuta matadi sambu na kufwa yandi. Kansi, mutindu yandi salaka na mbala kulutaka, Yezu metina. Ntama mingi ve, yandi mesimba nzila yandi mekwenda kulonga, ntangu yai mbanza na mbanza mpi bwala na bwala na distrike ya Perea, na simu ya nzadi ya Yordani kana nge kele na Yudea. Ebuna bantu mingi kekwikila yandi. Kansi nsangu ya mawa ya bo metindila yandi nswalunswalu sambu na nduku na yandi Lazare, ya yandi vandaka kuzola mingi, mevutula yandi dyaka na Yudea.​—Luka 13:33; Yoane 10:20-42.

17. (a) Inki nsangu ya nswalunswalu Yezu mezwa na ntangu yandi kelonga na Perea? (b) Inki kesonga nde Yezu kezaba lukanu ya kisalu ya yandi fwete sala mpi ya ntangu yina mambu fwete salama?

¹⁷ Marta ti Maria, bampangi ya Lazare, yina kezingaka na Betania, bwala mosi yina kele na ntoto ya Yudea, bantu metinda nsangu yina ya nswalunswalu. Muntu kukwisaka ti nsangu yina keta nde: “Mfumu, nduku na nge ke na maladi.” Yezu mevutudila yandi nde: “Lazare ta fwa ve sambu na maladi yina; yandi me bela yo sambu lukumu ya Nzambi kupanzana, mpidina mpi Mwana-Nzambi ta baka lukumu.” Sambu na kulungisa lukanu na yandi, Yezu mebikala na luzolo yonso na kisika yina ya yandi vandaka bilumbu zole. Na nima, yandi mesonga balongoki na yandi nde: “Beto vutuka na ntoto ya Yudea.” Balongoki mendima ve, bo mevutula nde: “Longi, sesepi yai awa, Bayuda vandaka kusosa mpila ya kufwa nge na matadi, ebuna nge zola vutuka diaka kuna?” Kansi Yezu kezaba nde ntangu yina mebikala na ‘balere ya mwini,’ to ntangu yina Nzambi kutulaka sambu na kisalu na yandi na ntoto, mebikala fyoti. Yandi kezaba mbote nki kima yandi fwete sala mpi sambu na nki.​—Yoane 11:1-10.

Kimangu yina ata muntu mosi ve lenda vila

18. Ntangu Yezu mekuma na Betania, inki mambu yandi mekuta kuna, mpi nki dyambu yandi mesala na nima ya kukuma na yandi?

¹⁸ Na Betania, Marta kele muntu ya ntete na kukutana ti Yezu, yandi ketuba nde: “Mfumu kana nge vandaka awa, mpangi na mono zolaka kufwa ve.” Maria ti bantu yina kwisaka na nzo na bo kelanda. Bo yonso kedila. Yezu meyula nde: “Beno zikaka yandi wapi?” Bo nde: “Mfumu, kwisa kutala.” Ntangu bo mekuma na maziamu, dibulu mosi yina vandaka na kati ya matadi mpi ditadi mosi ya nene vandaka na kyelo na yo. Ebuna, Yezu metuba nde: “Beno katula ditadi yai.” Sambu yandi kezaba ve nki Yezu kezola kusala, Marta mebuya nde: “Mfumu, yandi me kuma ntete nsudi, sambu yandi kele na maziamu bubu yai me lunga bilumbu iya.” Kansi Yezu meyula yandi nde: “Mono tubilaka nge ve nde kana nge kwikila nge ta mona lukumu ya Nzambi?”​—Yoane 11:17-40.

19. Sambu na nki Yezu mesamba na meso ya bantu yonso na ntwala ya kufutumuna Lazare?

¹⁹ Ntangu bo mekatula ditadi yina vandaka na kyelo ya maziamu ya Lazare, Yezu meyantika kusamba na ndinga ya ngolo na mpila nde bantu kuzaba nde mambu yina yandi kezola kusala, yandi kesala yo na ngolo ya Nzambi. Na nima yandi metuba na ndinga ya ngolo nde: “Lazare, kwisa kubasika!” Lazare mebasika makulu ti maboko ya kukanga bansinga ya lele yina bo vandaka kukanga mvumbi na ntwala ya kuzika yandi, mpi luse na yandi vandaka ya kukanga lele. Yezu nde: “Beno katula yandi bansinga, bikisa yandi, yandi yantika kutambula.”​—Yoane 11:41-44.

20. Bantu yina memona mutindu Yezu mefutumuna Lazare mesala nki?

²⁰ Ntangu bo monaka dyambu yai ya kuyituka, mingi na kati ya Bayuda yina kwisaka kupesa Marta ti Maria kikesa kukwikilaka na Yezu. Bankaka kwendaka kubudila Bafarize disolo ya mambu yonso yina mekatuka kusalama. Inki Bafarize kusalaka? Kaka na ntangu yina, bo ti bamfumu ya banganga-Nzambi kwendaka kukutana nswalunswalu na Sanedreni. Ti boma na ntima, bo yantikaka kubokuta nde: “Nki beto fweti sala? Sambu muntu yina ke sala mambu mingi ya kuyituka! Kana beto bikisa yandi na kusala mpidina, bantu yonso ta ndima yandi, ebuna bamfumu ya kimfumu ya Roma ta kwisa kufwa Nzo-Nzambi na beto ti beto Bayuda.” Kansi, Kaifa, Mfumu ya banganga-Nzambi, mesonga bo nde: “Beno ke bakisa ata kima ve na mambu yai. Beno ke mona ve nde kuluta mbote muntu mosi kufwa na kisika ya bantu yonso? Mpidina Bayuda yonso ta fwa ve.” Yo yina, banda kilumbu yina bo bakaka desizio ya kufwa Yezu.​—Yoane 11:45-53.

21. Dyambu ya kuyituka ya lufutumuku ya Lazare kele kidimbu ya nki?

²¹ Yo kele pwelele nde kusukinina yina Yezu sukininaka na kukwisa na Betania, kusadisaka yandi na kusala dyambu mosi ya kuyituka yina ata muntu mosi ve lenda vila. Na nsadisa ya ngolo yina Nzambi kupesaka yandi, Yezu mefutumuna muntu mosi ya kufwaka bilumbu iya ya mvimba meluta. Ata bantu ya Sanedreni ya lulendo mewa yo kansi bo mebaka desizio ya kufwa Musadi-Bimangu! Ebuna dyambu yai ya kuyituka kele kidimbu ya kemonisa nsoba mosi ya mfunu ya mesalama na kisalu ya Yezu, disongidila, yandi mekatuka na nsungi yina ‘ntangu na yandi vandaka melunga ntete ve’ sambu na kukota na nsungi yina ‘ntangu na yandi melunga.’

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Inki mutindu Yezu kumonisaka nde yandi va ndaka kuzaba kisalu yina Nzambi kupesaka yandi?

• Sambu na nki Yezu mebuya ngindu ya mama na yandi mezabisa yandi sambu na malafu?

• Inki dilongi beto lenda baka na mutindu Yezu vandaka kuzinga ti bambeni na yandi?

• Sambu na nki Yezu mesukinina na kukwisa ntangu bo mezabisa yandi nsangu ya maladi ya Lazare?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 10]

Yezu kusadilaka ngolo na yandi sambu na kulungisa kisalu yina Nzambi kupesaka yandi