“Ntangu na Yandi Me Lunga”

“Ntangu na yandi me lunga na kubikisa nsi-ntoto sambu na kuvutuka na Tata na yandi.”​—YOANE 13:1.

1. Mutindu Nkinsi ya Paki ya mvu 33 ya T.B. mefinama, inki mambu bantu keyulana na Yeruzalemi, mpi sambu na nki?

NA MBOTIKA na yandi na mvu 29 ya T.B., Yezu yantikaka luzingu yina zolaka kunata yandi na “ntangu” ya lufwa, ya lufutumuku, mpi ya lukumu na yandi. Ntangu yai beto mekuma na luyantiku ya mvu 33 ya T.B. Bamposo fyoti mpamba meluta banda tribinale ya nene ya Bayuda, Sanedreni, kubakaka desizio ya kufwa Yezu. Ntangu yandi zabaka ngindu na bo, ziku na munoko ya Nikodemo, muntu ya Sanedreni yina kusalaka kinduku ti yandi, Yezu kukatukaka na Yeruzalemi ebuna yandi kwendaka na babwala ya nzyunga na nima ya kuzenga Nzadi ya Yordani. Mutindu Nkinsi ya Paki mefinama, bantu mingi mekatuka na babwala na bo sambu na kukwenda na Yeruzalemi, ebuna bantu ketuba mambu mingi sambu na Yezu. Bo keyulana bo na bo nde: “Beno ke banza nki? Yandi ta kwisa na nkinsi to yandi ta kwisa ve?” Bamfumu ya banganga-Nzambi ti Bafarize mekumisa dyaka makambu ngolo mpila bo mesonga bantu nde konso muntu yina memona kisika Yezu kele yandi fwete kwisa kuzabisa bo kisika ya yandi memona yandi.​—Yoane 11:47-57.

2. Inki dyambu Maria mesala ya menata mavanga, mpi mvutu ya Yezu mepesa sambu na kukotila yandi kesonga nki kima ya kemonisa nde yandi kezaba “ntangu na yandi”?

² Na kilumbu ya 8 ya Nisani, bilumbu sambanu na ntwala ya Nkinsi ya Paki, Yezu mevutuka penepene na Yeruzalemi. Yandi mekwisa na Betania, mbanza ya banduku na yandi Marta, Maria, ti Lazare. Mbanza yango kele na kitamina ya bakilometre tatu ti Yeruzalemi. Beto kele na Kitanu na nkokila, Yezu kelutisa Kisabatu pana. Na nkokila ya melanda, ntangu Maria mepakula yandi mafuta ya mananasi ya ntalu, balongoki na yandi kezola kubuyisa Maria. Yezu mevutudila bo nde: “Bikisa Maria. Yandi me sala yo sambu na kilumbu ya bo ta tula mono na maziamu. Bansukami ta vandaka bilumbu yonso ti beno, kansi mono ta vandaka ti beno ve bilumbu yonso.” (Yoane 12:1-8; Matayo 26:6-13) Yezu mezaba nde “ntangu na yandi me lunga na kubikisa nsi-ntoto sambu na kuvutuka na Tata na yandi.” (Yoane 13:1) Bilumbu tanu mebikala sambu yandi “kupesa moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.” (Marko 10:45) Yo yina, mambu yonso yina Yezu kesala ti kulonga, yandi kesala yo nswalunswalu. Dyambu yai kepesa beto mbandu mosi ya mbote kibeni na ntangu ya beto kekinga na mpusa yonso nsuka ya ngidika yai ya bima! Tala mambu yina kubwilaka Yezu na kilumbu yina kulandaka.

Kilumbu Yezu kukotaka ti lukumu

3. (a) Inki mutindu Yezu mekota na Yeruzalemi na Lumingu, Nisani 9, mpi nki mutindu bantu meyamba yandi? (b) Inki mvutu Yezu mepesa Bafarize yina kebokutila kibuka ya bantu yina?

³ Na Lumingu, Nisani 9, Yezu mekwisa kukota na Yeruzalemi na lukumu yonso. Ntangu yandi mekuma penepene na mbanza, na zulu ya mwana-mpunda sambu na kulungisa mambu yina bo tubaka na Zakaria 9:9, bantu mingi yina mekwisa kutala mutindu yandi kekota meyantika kutanda bilele na bo na balabala, ebuna bankaka kezenga mandala mpi kenikisa yo. Bo ketuba na ndinga ya ngolo: “Mfumu Nzambi kusakumuna ntotila ya nene ke kwisa na zina na yandi!” Bafarize mingi yina kele na kati ya bantu yina kelomba na Yezu nde yandi nganina balongoki na yandi. Kansi, Yezu mevutudila bo nde: “Kana bo vanda pima, matadi ta tuba na ndinga ya ngolo.”​—Luka 19:38-40; Matayo 21:6-9.

4. Sambu na nki Yeruzalemi menikana ntangu Yezu mekota na mbanza?

⁴ Bamposo ndambu meluta, bantu mingi ya kele na kati ya bantu yai kumonaka mutindu Yezu kufutumunaka Lazare. Ntangu yai, bantu yai meyantika kutela bantu yankaka dyambu yina ya kuyituka. Ebuna, ntangu Yezu mekota na Yeruzalemi, bwala ya mvimba menikana. Bantu keyula nde: “Muntu yai kele nani?” Ebuna kibuka ya bantu kelanda na kutuba nde: “Yai kele profete Yesu; yandi kele muntu ya Nazareti na ntoto ya Galilea.” Ntangu bo memona mambu yonso yina ke na kuluta, Bafarize meyantika kubokuta nde: “Bantu yonso me yantika kulanda yandi.”​—Matayo 21:10, 11; Yoane 12:17-19.

5. Inki mambu mesalama ntangu Yezu mekwenda na tempelo?

⁵ Mutindu yandi vandaka kusala konso ntangu ya yandi vandaka kukwisa na Yeruzalemi, Yezu, Longi ya Nene, mekwenda na tempelo sambu na kulonga. Bifwa-makulu ti bifwa-meso kekwisa na yandi, ebuna yandi kebelula bo. Ntangu bamfumu ya banganga-Nzambi ti balongi ya Bansiku memona mambu yai mpi bo mewa mutindu bana ya babakala ke na kutuba na ndinga ya ngolo nde: “Lukumu kuvanda na Mwana ya Davidi!” Bo mewa makasi. Bo meyantika kutuba nde: “Nge ke wa mambu ya bo ke tuba?” Yezu mevutudila bo nde: “Mbote-mbote. Keti beno me tangaka ntete ve mambu yai na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Nge me longaka bana yina ke nwaka mabele ya bamama na bo, ti bana ya nkaka, sambu bo kupesa nge lukumu’?” Ata Yezu kelanda na kulonga, yandi kemona mpi mbote mambu yina ke na kuluta na kati ya tempelo.​—Matayo 21:15, 16; Marko 11:11.

6. Inki mutindu kulonga ya Yezu meswaswana ti mpila yandi vandaka kulonga ntete, mpi sambu na nki?

⁶ Mutindu ya kulonga ya Yezu meswaswana mpenza ntangu yai ti mpila yandi vandaka kulonga bangonda sambanu meluta! Ebuna yandi kwisaka kukota na Yeruzalemi sambu na Nkinsi ya Bisasa, ebuna “yandi zolaka ve nde bantu kumona yandi ke kwenda, kansi yandi kwendaka na kinsweki.” (Yoane 7:10) Ebuna yandi vandaka kuyilama ntangu yonso na kukatuka kukonda kusala ata kima mosi ntangu luzingu na yandi vandaka na kigonsa. Ntangu yai yandi mekota kukonda boma na mbanza kisika bo pesaka nswa na bantu na kukanga yandi! Yezu vandaka mpi ve na kikalulu ya kudisonga nde yandi kele Mesia. (Yezaya 42:2; Marko 1:40-44) Yandi vandaka kuzola ve nde bantu kusikisa yandi to nde bo mwanga balapolo ya luvunu sambu na yandi. Ntangu yai kibuka ya bantu ketuba kukonda boma nde yandi kele Ntotila mpi Ngulusi, disongidila Mesia. Ebuna yandi mebuya mambu yina bamfumu ya mabundu kelomba yandi nde yandi songa bo na kukanga minoko na bo! Sambu na nki yandi kumaka kusala mambu mutindu yina? Sambu ‘ntangu me lunga sambu Mwana-Muntu kubaka lukumu na yandi’ mutindu Yezu kuzabisaka yo kilumbu yina kulandaka.​—Yoane 12:23.

Kisalu ya kikesa, na nima Malongi ya kugulusa luzingu

7, 8. Inki mutindu mambu yina Yezu mesala na Nisani 10, ya mvu 33 ya T.B., kefwanana ti mambu yina yandi salaka na kati ya tempelo na Nkinsi ya Paki ya mvu 30 ya T.B.?

⁷ Ntangu yandi mekuma na tempelo na Kintete, Nisani 10, Yezu mesala dyambu mosi sambu na mambu yina yandi monaka mazono na nima ya midi. Yandi meyantika ‘kukula bantu yina vandaka kuteka bima ti bantu yina vandaka kusumba bima na tempelo. Yandi losa-losaka na ntoto bamesa ya bantu yina vandaka kushanze mbongo, ti bakiti ya bayina vandaka kuteka bapizio. Yandi zolaka ve nde ata muntu mosi kuluta ti konso kima yina na kati ya tempelo.’ Sambu na kumonisa nde yandi mesepela ve ti bantu yina ya mbi, yandi metuba nde: “Keti bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi ve nde: ‘Nzo na mono ta vanda nzo ya bisambu sambu na makanda yonso ya bantu’? Kansi beno me kumisaka yo nzo ya bamiyibi!”​—Marko 11:15-17.

⁸ Mambu yina Yezu mesala kele bonso yina yandi salaka bamvula tatu meluta na ntangu yandi kwendaka na tempelo sambu na Nkinsi ya Paki ya mvu 30 ya T.B. Kansi, mbala yai yandi menganina bo na makasi kibeni. Ntangu yai yandi mebinga bakomersa yina kele na kati ya tempelo nde “bamiyibi.” (Luka 19:45, 46; Yoane 2:13-16) Yandi mebinga bo miyibi sambu bo kelomba mbongo mingi na bantu yina kezola kusumba bambisi ya kupesa makabu. Bamfumu ya banganga-Nzambi, balongi ya Bansiku, ti bambuta-bantu mewa mambu yina Yezu ke na kusala ebuna bo kesosa dyaka mpila ya kufwa yandi. Kansi, bo kemona ve mpila ya kufwa Yezu, sambu bantu yonso, ya keyituka sambu na malongi na yandi, mekangama na yandi sambu na kuwa yandi.​—Marko 11:18; Luka 19:47, 48.

9. Inki dilongi Yezu kelonga, mpi nki yandi kelomba na bawi na yandi na tempelo?

⁹ Yezu kelanda na kulonga na tempelo, yandi ketuba nde: “Sesepi yai ntangu me lunga, Mwana-Muntu ke baka lukumu na yandi.” Ya kyeleka, yandi kezaba nde yandi mebikala kaka ti bilumbu fyoti ya luzingu na yandi bonso muntu. Na nima ya kuta mutindu nkeni mosi ya ble fwete fwa nde yo buta bambuma, kima ya kefwanana ti lufwa na yandi mosi sambu yandi kuma nzila ya bantu yankaka kebakila luzingu, Yezu kelomba na bawi na yandi nde: “Kana muntu zola sadila mono, yandi fweti kwenda nzila mosi ti mono; mpidina muntu na mono ya kisalu ta vanda na kisika yina ya mono kele. Tata na mono ta pesa lukumu na muntu yina ke sadilaka mono.”​—Yoane 12:23-26.

10. Inki mutindu Yezu kewa sambu na lufwa ya mpasi yina kekinga yandi?

¹⁰ Ntangu yandi keyindula lufwa na yandi ya mpasi ya mebikala kaka bilumbu iya sambu yo salama, Yezu kelanda na kutuba nde: “Ntangu yai mono ke mona mpasi na ntima. Ebuna nki mono lenda tuba? Keti mono ta tuba nde: ‘Tata, katula mono na mambu yai ke kwisila mono ntangu yai?’” Kansi mpila ya kutina mambu yina kekwisila Yezu kele ve. Yandi ketuba nde: “Kansi mono kwisaka sambu na kumona mpasi na ntangu yai.” Ya kyeleka, Yezu kendima mambu yonso yina Nzambi kuyidikaka. Yandi kele na lukanu ya kubika luzolo ya Nzambi kutwadisa mambu yonso yina yandi tasala tii na lufwa na yandi ya kimenga. (Yoane 12:27) Yai kele mbandu mosi ya mbote mpenza yandi pesaka beto, mbandu ya kulemfuka na luzolo ya Nzambi!

11. Inki malongi Yezu melonga bantu mingi yina mekatuka kuwa ndinga yina mekatuka na zulu?

¹¹ Sambu yandi vandaka kuwa susi mingi na mpila lukumu ya Tata na yandi tabeba sambu na lufwa na yandi, Yezu kesamba nde: “Tata kumisa zina na nge.” Bantu yonso yina vandaka na kati ya tempelo kuyitukaka na kuwa ndinga mosi mekatuka na zulu ketuba nde: “Mono me kumisa yo, ebuna mono ta kumisa yo diaka.” Longi ya Nene mesadila okazio yai sambu na kuzabisa bantu mingi yina kuvandaka pana sambu na nki bo mewa ndinga yina, inki mambu lufwa na yandi tasala, mpi sambu na nki bo kele na mfunu ya lukwikilu. (Yoane 12:28-36) Ntembe kele ve nde Yezu mesala mingi na bilumbu zole yina kubikalaka. Kansi kilumbu ya kuluta nene melunga ntete ve.

Kilumbu ya kubasisa mbi na bo pwelele

12. Na Kizole, Nisani 11, inki mutindu bamfumu ya mabundu memeka na kukanga Yezu, mpi keti bo menunga?

¹² Na Kizole, Nisani 11, Yezu mekwenda dyaka na tempelo sambu na kulonga. Kubika fyoti bantu yina kele muna kuwa makasi mingi. Ntangu bo keyindula mambu yina Yezu kusalaka mazono, bamfumu ya banganga-Nzambi ti bantu yankaka keyula yandi nde: “Na nki kiyeka nge ke salaka mambu yai? Nani pesaka nge kiyeka yango?” Longi ya Nene mevwalangasa bangindu na bo na mvutu na yandi, ebuna yandi metela bo bingana tatu ya ngolo, zole ketubila kilanga ya vinu ebuna yina yankaka ketubila nkinsi ya makwela. Bingana yango kesonga ntima ya mbi ya bambeni na yandi. Bamfumu ya mabundu kezola kukanga yandi sambu bo ke na makasi sambu na mambu yina bo mewa. Kansi bo kewa boma ya bantu, yina kebaka Yezu bonso profete. Bo kepusa yandi na kutuba kima mosi yina tapesa bo nzila ya kukanga yandi. Bamvutu yina Yezu kepesa kekangisa bo munoko.​—Matayo 21:23–22:46.

13. Inki ndongisila Yezu mepesa bawi na yandi sambu na yina metala balongi ya Bansiku ti Bafarize?

¹³ Sambu balongi ya Bansiku ti Bafarize ketubaka nde bo kelongaka Nsiku ya Nzambi, ntangu yai Yezu kelongisila bawi na yandi nde: “Beno fweti lemfuka na bo ti kulanda mambu yonso ya bo ke tubilaka beno. Kansi beno landa bikalulu na bo ve, sambu bo ke salaka ve mambu yina ya bo ke longaka bantu yankaka na kusala.” (Matayo 23:1-3) Yandi mebasisa mambi na meso ya bantu yonso mpenza! Kansi Yezu memanisa ntete ve na kubasisa mbi na bo. Yai kele kilumbu na yandi ya nsuka na tempelo, ebuna yandi kesala masolo mingi na kikesa yonso, yandi kesala yo mosi-mosi mpi yo kewakana bonso nzasi.

14, 15. Inki mutindu Yezu kebasisa mambu ya mbi yina balongi ya Bansiku ti Bafarize vandaka kusala?

¹⁴ Yezu metuba mbala sambanu nde: “Mawa na beno, balongi ya Bansiku ti Bafarize! Beno kele bantu ya luvunu!” Yandi metendula nde bo kele bantu ya luvunu sambu bo kekangaka Kimfumu ya zulu na ntwala ya bantu, bo kepesaka ve nzila na bantu yina kezola kukota na kukota na kati na yo. Bantu yai ya luvunu kezengaka banzadi-mungwa tii na ntoto ya zelo na zelo sambu na kusosa ata muntu mosi yina kele Muyuda ve sambu bo kumisa yandi Muyuda, bo kesalaka yo kaka sambu muntu yina kufwa kimakulu. Bo ketulaka ve dikebi na ‘Bansiku ya kuluta mfunu: bo kezolaka kusala bantu mambu ya mbote ve, bo kewilaka bantu yankaka mawa ve, bo kele bantu ya kieleka ve.’ Bo ketulaka dikebi na bo yonso kaka na kufuta dikumi. Ya kyeleka, bo kesukulaka ‘makopa ti malonga na bo na nganda, kansi na kati bo mefulusaka yo na bima ya bo ke bakaka na kingolo-ngolo ti na nzala na bo ya kubaka bima sambu na bo mosi kukonda kuyindula bantu yankaka’ na mpila nde bo kebumbaka ntima na bo ya mbi na kimuntu ya mawa ya bo kemonisaka na nganda. Dyaka, bo kezolaka kutunga maziamu sambu na baprofete mpi kusala yo kitoko mpenza na nganda sambu na kubenda dikebi ya bantu na zulu ya bisalu na bo mosi ya mawa, ata bo “kele bana ya bantu yina kufwaka baprofete.”​—Matayo 23:13-15, 23-31.

¹⁵ Ntangu yandi memonisa bo mbi na bo sambu bo kele ve na bikalulu ya mbote ya kimpeve, Yezu metuba nde: “Mawa na beno, bamitwadisi yina ke na meso ya kufwa.” Bo kele meso ya kufwa na bikalulu sambu bo ketulaka dikebi mingi na wolo yina kele na tempelo na kisika ya kutula yo na bikalulu ya mbote ya kimpeve ya kisika yina ya kusambila Nzambi kelombaka. Yezu ketuba mambu yina ya ngolo ya kebasisa mbi na bo. Yandi ketuba nde: “Banioka, bana ya biwuta! Inki mutindu beno tatina ndola ya Gehena?” (NW) Ya kyeleka, Yezu kezabisa bo nde sambu bo kele na luzingu mosi ya mbi, bo tafwa kimakulu. (Matayo 23:16-22, 33) Bika beto mpi kumonisa kikesa na kulonga nsangu ya Kimfumu, ata ntangu yo kelomba kutungulula malongi ya luvunu.

16. Ntangu bo mevanda ya kufonga na Ngumba ya ba Olive, inki bambikudulu Yezu mepesa balongoki na yandi?

¹⁶ Ntangu yai Yezu mekatuka na tempelo. Ti mwini ya ngolo ya nima-midi, yandi ti bantumwa na yandi bo memata na Ngumba ya ba Olive. Ntangu bo vandaka ya kufonga kuna, Yezu mepesa mbikudulu yina ketubila lufwa ya tempelo mpi kidimbu ya kuvanda na yandi na kimfumu mpi ya nsuka ya ngidika ya bima. Ntendula ya bambikudulu yai kemonana pwelele na ntangu na beto. Na nkokila yina, Yezu songaka dyaka balongoki na yandi nde: “Beno zaba nde bilumbu zole me bika Nkinsi ya Paki na kuyantika, ebuna bo ta pesa Mwana-muntu na maboko ya bambeni na yandi sambu bo kutula yandi na zulu ya [nti, NW], yandi kufwa.”​—Matayo 24:1-14; 26:1, 2. 

Yezu ‘kezola bantu na yandi tii na nsuka’

17. (a) Ntangu Nkinsi ya Paki ke na kusalama na Nisani 14, inki dilongi Yezu melonga bantumwa na yandi 12? (b) Lusungiminu ya nki Yezu mesala ntangu Yudasi Iskariote mebasika?

¹⁷ Bilumbu zole yina kulandaka, Nisani 12 ti 13, Yezu kekudimonisa dyaka ve pwelele na tempelo. Bamfumu ya mabundu kesosa kufwa yandi, ebuna yandi kezola ve nde ata kima mosi kukanga yandi nzila ya kuta nkinsi ya Paki ti bantumwa na yandi. Ntangu meyantika kudinda na nkokila ya Kiya, pana Nisani 14 meyantika, kilumbu ya nsuka ya luzingu ya Yezu na ntoto bonso muntu. Na nkokila yina, Yezu ti bantumwa na yandi mevukana kisika mosi na nzo mosi na Yeruzalemi kisika bo yidikaka sambu na kuta Nkinsi ya Paki. Na ntangu bo ke na kuta Nkinsi ya Paki kumosi, yandi mepesa bantumwa na yandi 12 dilongi mosi ya kitoko ya kudikulumusa na mpila yandi meyobisa bo makulu. Na nima ya kubasika ya Yudasi Iskariote, yina kundimaka na kuyekula Mfumu na yandi na bibende 30 ya palata, ntalu ya bo vandaka kutekila bampika na Nsiku ya Moize, Yezu mesala sambu na mbala ya ntete Nkinsi ya Lusungiminu ya lufwa na yandi.​—Kubasika 21:32; Matayo 26:14, 15, 26-29; Yoane 13:2-30.

18. Inki malongi yankaka Yezu kepesa na zola yonso na bantumwa na yandi 11 ya kwikama, mpi nki mutindu yandi keyidika mabanza na bo sambu mebika fyoti yandi kwenda?

¹⁸ Na nima ya kusala Nkinsi ya Lusungiminu yina ya ntete, bantumwa meyantika kutula ntembe sambu na kuzaba nani meluta nene na kati na bo. Na kisika ya kunganina bo, Yezu kelonga bo ti kukanga ntima yonso mambu yina metala mfunu ya kusadila bantu yankaka. Sambu na kumonisa bo kyese na yandi mutindu bo bikalaka ti yandi ntangu yonso ya yandi kutanaka ti mimekamu, yandi mosi mesala kuwakana ti bo sambu na kimfumu. (Luka 22:24-30) Yezu kelomba bo mpi na kuzolana bo na bo kaka mutindu yandi zolaka bo. (Yoane 13:34) Ntangu yandi mevanda na suku yina, Yezu meyantika kuyidika na zola yonso mabanza na bo sambu kukwenda na yandi mefinama. Yandi mendimisa bo nde yandi tavanda kaka na kinduku ti bo, yandi mepesa bo kikesa nde bo vanda ti lukwikilu, mpi yandi mesila bo nde mpeve santu tasadisa bo. (Yoane 14:1-17; 15:15) Na ntwala ya kubasika na nzo yina, Yezu mebondila Tata na yandi nde: “Ntangu me lunga. Pesa lukumu na Mwana na nge, sambu Mwana mpi kupesa nge lukumu.” Ya kyeleka, Yezu meyidika mabanza ya bantumwa na yandi sambu na kukwenda na yandi, mpi ntembe kele ve nde yandi ‘kezolaka bantu na yandi tii na kilumbu ya nsuka.’​—Yoane 13:1; 17:1.

19. Sambu na nki Yezu kemona mpasi na ntima na masamba ya Getsemane?

¹⁹ Ziku yo fwete vanda nde midi ya mpimpa meluta dezia, ntangu Yezu ti bantumwa na yandi 11 ya kwikama mekuma na masamba ya Getsemane. Mbala mingi yandi vandaka kukutana ti bantumwa na yandi kuna. (Yoane 18:1, 2) Kubika fyoti, Yezu tafwa bonso nde yandi vandaka muntu mosi ya mbi. Mpasi ya yandi kewa na ntima sambu na mambu yina kezola kubwila yandi ti mutindu yo lenda nata nsoni na Tata na yandi mekuma dyaka mingi na mpila nde ntangu yandi kesamba, mutoki na yandi kebwa na ntoto bonso matonsi ya menga. (Luka 22:41-44) Yezu kesonga bantumwa na yandi nde: “Ntangu mpi me lunga. Me bika fioti bo ke pesa Mwana-muntu na maboko ya bantu ya masumu.” Kaka ntangu yandi ke na kutuba, Yudasi Iskariote mekwisa, ti bantu mingi ti batorshe ti bamwinda mpi binwaninu. Bo mekwisa kukanga Yezu. Yandi metula ve matata. Yandi ketendula nde: “Kana mono sala mpidina, nki mutindu mambu yina ya bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi lenda kwisa kulunga? Sambu yo ke tuba nde yo fweti vanda mutindu yina.”​—Marko 14:41-43; Matayo 26:48-54.

Mwana-Muntu mebaka lukumu!

20. (a) Inki mambu ya mbi Yezu mekutana na yo na nima ya kukanga yandi? (b) Ntangu fyoti na ntwala ya kufwa, sambu na nki Yezu metuba na ndinga ya ngolo nde: “Yo melungana”?

²⁰ Na nima ya kukanga yandi, bo mefunda Yezu na bikuma ya luvunu, bazuzi ya kukonda masonga mendima nde yandi mevweza nsiku, Ponce Pilate mezengila yandi nkanu ya lufwa, banganga-Nzambi ti kibuka ya bantu keseka yandi, basoda mpi keseka mpi kebula yandi. (Marko 14:53-65; 15:1, 15; Yoane 19:1-3) Na Kitanu na midi, bo metula Yezu na zulu ya nti ya mpasi ebuna yandi kemona mpasi mingi sambu kilo ya nitu na yandi kepasula dyaka bamputa ya bansonso yina kele na maboko na yandi ti na makulu. (Yoane 19:17, 18) Na kiteso ya ntangu ya tatu na nima ya midi, Yezu metuba na ndinga ya ngolo nde: “Yo melungana!” (NW) Ya kyeleka, yandi memanisa mambu yonso ya yandi kwisaka kusala na zulu ya ntoto. Na nima ya kupesa mpeve na yandi na Nzambi, yandi menyekisa ntu mpi yandi mefwa. (Yoane 19:28, 30; Matayo 27:45, 46; Luka 23:46) Na kilumbu ya tatu na nima ya mambu yina yonso, Yehowa mefutumuna Mwana na yandi. (Marko 16:1-6) Bilumbu makumi iya na nima ya lufutumuku na yandi, Yezu metombuka na zulu mpi bo mepesa yandi lukumu.​—Yoane 17:5; Bisalu 1:3, 9-12; Filipi 2:8-11.

21. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu?

²¹ Inki mutindu beto lenda ‘landa mbandu ya Yezu’? (1 Piere 2:21) Mutindu yandi salaka, beto mpi fwete songa kikesa na kisalu ya kulonga bantu Kimfumu ti ya kukumisa bantu balongoki mpi kuvanda kikesa na kutubila mambu yina metala Nzambi. (Matayo 24:14; 28:19, 20; Bisalu 4:29-31; Filipi 1:14) Beto vila ve ata fyoti ntangu ya beto mekuma to kuvila kupesa bankaka kikesa ya kuzolana mpi ya kusala mambu ya mbote. (Marko 13:28-33; Baebreo 10:24, 25) Bika nde luzolo ya Yehowa Nzambi mpi mutindu beto kezaba nde beto kezinga na “ntangu ya nsuka” kutwadisa luzingu na beto ya mvimba.​—Daniele 12:4.

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Mutindu Yezu kuzabaka nde lufwa na ya ndi mekuma penepene, inki mutindu yo monanaka na kisalu na yandi ya nsuka na tempelo na Yeruzalemi?

• Inki kima kesonga nde Yezu ‘kuzolaka bantu na yandi tii na kilumbu ya nsuka’?

• Inki kima mambu yina kusalamaka ntangu fyoti na nsuka ya luzingu ya Yezu kemonisa sambu na yina metala yandi?

• Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Kristu Yezu na kisalu na beto?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 15]

Yezu “vandaka kuzola bo tii na kilumbu ya nsuka”