Keti Yehowa Ketulaka Dikebi na Mambu ya Nge Kesalaka?

INKI mvutu nge lenda pesa na ngyufula yai? Bantu mingi lendaka kutuba nde: ‘Mu kendima nde Nzambi kutulaka dikebi na mambu yina bantu bonso Moize, Gedeoni, ti Davidi kusalaka, kansi mu kendima ve nde yandi ketulaka dikebi na mambu ya mu kesalaka. Ya kyeleka, mu kele ve bonso Moize, Gedeoni, to Davidi.’

Yo kele ya kyeleka nde bantu ya kwikama mingi ya ntangu ya ntama kusalaka mambu ya nene kibeni yina kumonisaka lukwikilu. Bo ‘botulaka bimfumu, bo kangaka minoko ya bantambu, bo fwaka tiya ya ngolo, bo tinaka ntangu bantu zolaka kufwa bo na mbele.’ (Baebreo 11:33, 34) Kansi, ata bankaka kumonisaka lukwikilu na bo na mambu yina kuvandaka ve mpenza ya nene, Biblia kendimisa beto nde Nzambi kutulaka mpi dikebi na bisalu na bo ya lukwikilu. Sambu na kumonisa yo, beto tadila bambandu ya Masonuku kepesa: ya ngungudi mosi, ya profete mosi, mpi ya mufwidi mosi ya nkento.

Ngungudi Mosi Kutambikaka Kimenga

Inki mambu nge keyibuka na yina metala Abele, mwana ya zole ya Adami ti Eva? Ziku nge keyibuka nde bo fwaka yandi. Mbala yankaka bantu fyoti mpamba na kati na beto lenda fwa mutindu yina. Kansi kuvandaka ti kikuma yankaka ya kusalaka nde Nzambi kutudila Abele dikebi na mbala ya ntete.

Kilumbu mosi, Abele kubakaka ndambu ya bambisi ya kuluta kitoko na kati ya mameme na yandi mpi yandi tambikaka yo na Nzambi. Ziku bubu yai dikabu na yandi lendaka kumonana bonso kima mosi ya fyoti, kansi Yehowa kutulaka yo dikebi mpi yandi ndimaka yo. Kansi, yo sukaka pana ve. Kiteso ya bamvu funda iya na nima, Yehowa kupesaka ntumwa Polo mpeve na yandi sambu na kusonika mambu yango na mukanda ya Baebreo. Na nima ya bamvula mingi, Nzambi kuvilanaka ve kimenga yina ya fyoti!​—Baebreo 6:10; 11:4.

Inki mutindu Abele kuponaka mutindu ya kimenga yina yandi pesaka? Biblia ketubila yo ve, kansi yo fwete vanda nde yandi yindulaka dyambu yango na mudindu kibeni. Yandi vandaka ngungudi, yo yina mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde yandi tambikaka ndambu ya bambisi na yandi. Kansi, kuvila ve nde yandi pesaka bambisi ya kuluta kitoko: “bitini ya mafuta mingi.” (Kuyantika 4:4) Ziku yandi yindululaka mpi bangogo yai ya Yehowa kusongaka nyoka na kilanga ya Edeni: “Mono tatula kimbeni na kati na nge ti nkento mpi na kati ya nkuna na nge ti nkuna na yandi. Yandi tanyata nge na ntu, ebuna nge tatatika yandi na kisingini.” (Kuyantika 3:15, NW; Kusonga 12:9) Ata Abele kubakisaka ve kana “nkento” ti “nkuna” ya nkento kuvandaka banani, mbala yankaka yandi bakisaka nde menga tatyamuka ntangu bo “tatatika” nkuna ya nkento na “kisingini.” Ya kyeleka yandi bakisaka nde ata kima yankaka ve lendaka kuvanda mfunu mingi kuluta kigangwa mosi ya moyo, ya kepema. Kima ya kuluta mfunu kele nde kimenga ya yandi pesaka vandaka ya kufwana kibeni.

Bonso Abele, Bakristu ya bubu yai ketambikaka bimenga na Nzambi. Bo ketambikaka ve bambisi ya ntete, kansi “kimenga ya lukumu, disongidila, mbuma ya bikobo yina ketaka kimbangi na meso ya bantu yonso na zina [ya Nzambi].” (Baebreo 13:15, NW) Bikobo na beto ketaka kimbangi na meso ya bantu yonso na ntangu beto kezabisaka lukwikilu na beto na bantu yankaka.

Keti nge tazola kutomisa kimenga yina nge ketambikaka? Kana mpidina, yindula na dikebi yonso bampusa ya bantu ya teritware na nge. Basusi na bo kevandaka inki? Dikebi na bo kevandaka na nki mambu? Inki nsangu ya kele na Biblia lenda benda dikebi na bo? Ntangu nge kele na kisalu ya kusamuna, tadila masolo ya nge solulaka ti bantu ti lukanu ya kutomisa mutindu na nge ya kusolula ti bo. Ebuna, na ntangu nge ketubila bantu mambu ya Yehowa, sala yo ti kundima, na masonga yonso. Sala na mpila nde kimenga na nge kuvanda mpenza “kimenga ya lukumu.”

Profete Mosi Kusamunaka na Bantu Yina Kubuyaka na Kuwa

Ntangu yai baka mbandu ya profete Enoki. Ziku yandi mosi mpamba kuvandaka mbangi ya Yehowa Nzambi. Keti nge kele bonso Enoki, nge mosi mpamba muntu ya kesadilaka Yehowa na kwikama yonso na kati ya dibuta na nge? Keti na nzo-nkanda na beno to na kisalu na beno nge mosi mpamba muntu kezitisaka minsiku ya Biblia? Kana mpidina, nge lenda kutana ti mambu mingi ya mpasi. Banduku, bampangi ya dibuta, banduku ya nzo-nkanda, to ya kisalu lenda pusa nge na kukulula bansiku ya Nzambi. Bo lenda zabisa nge nde: “Ata muntu mosi ve tazaba mambu ya nge mesala. Beto tafunda nge ve.” Bo lenda landa na kusonga nge nde kudiyangisa sambu na minsiku ya Biblia yina ketubilaka bikalulu ya mbote kele buzoba sambu Nzambi ketulaka ve dikebi na mambu ya nge kesalaka. Kana nge kezola ve kuyindula mpi kusala mambu yina bo kesalaka, bo lenda sala yonso sambu na kupusa nge na kukulula bansiku ya Nzambi.

Na kutuba ya mbote, yo kele ve pete na kunwana ti bupusi ya mutindu yina, kansi yo ketendula ve nde nge lenda nunga ve. Yindula Enoki, muntu ya nsambwadi na nima ya Adami. (Yude 14) Na ntangu yina Enoki kubutukaka, bantu mingi vandaka kuwa dyaka nsoni ve. Kutuba na bo kuvandaka ya nsoni; mpi bikalulu na bo kuvandaka ya “mbi.” (Yude 15) Mambu ya bo vandaka kusala kele mutindu mosi ti yina bantu mingi kesalaka bubu yai.

Inki mutindu Enoki kunungaka? Mvutu na ngyufula yai kebenda dikebi na beto bubu yai. Ata na ntangu yina Enoki mpamba muntu vandaka kusambila Yehowa, na kuta masonga yandi vandaka ve kaka yandi mosi. Enoki vandaka kutambula ti Nzambi.​—Kuyantika 5:22.

Susi ya ntetentete ya Enoki kuvandaka ya kusepedisa Nzambi na luzingu na yandi. Yandi zabaka nde kutambula ti Nzambi vandaka kutendula kaka ve kuzinga luzingu mosi ya bunkete, ya bikalulu ya mbote. Yehowa vandaka kuzola nde yandi kusamuna. (Yude 14, 15) Yo vandaka mfunu na kukebisa bantu nde Nzambi vandaka kumona bikalulu na bo ya mbi. Enoki kulandaka na kutambula ti Nzambi na nsungi mosi ya bamvula kuluta 300, bamvula mingi kibeni kuluta konso bamvula yina muntu mosi-mosi na kati na beto mekangaka ntima. Yandi landaka na kutambula ti Nzambi tii kuna ya yandi kufwaka.​—Kuyantika 5:23, 24.

Bonso Enoki, beto mpi kele na mukumba ya kusamuna. (Matayo 24:14) Katula kuta kimbangi nzo na nzo, beto kesalaka ngolo sambu na kuzabisa nsangu ya mbote na bampangi na beto ya kinsuni, na banduku na beto ya mumbongo, ti ya nzo-nkanda. Kansi, bantangu yankaka, beto lenda kuma na badute na kutuba ti kikesa. Keti nge kewaka mutindu yina? Kukatula ve kivuvu. Landa mbandu ya Bakristu ya ntete, mpi samba Nzambi sambu na kulomba kikesa. (Bisalu 4:29) Kuvila ve ata fyoti nde kana nge ketambula ti Nzambi, ya kyeleka, nge kele ve nge mosi ata nki mutindu.

Mufwidi Mosi Kulambaka Madya

Yindula fyoti, mufwidi mosi yina zina na yandi mezabana ve, kubakaka balusakumunu zole sambu yandi lambaka kandambu ya madya! Yandi vandaka ve muntu ya Izraele, kansi yandi vandaka nzenza yina kuzingaka na mbanza ya Sarepta na mvu-nkama ya kumi na N.T.B. Penepene na nsuka ya nsungi mosi ya nda ya kisiwu mpi ya nzala, madya ya nkento yai vandaka kubumba kubikalaka fyoti na kumana. Yandi bikalaka kaka ti diboko mosi ya fufu mpi ti kandambu ya mafuta yina yandi lendaka kulambila madya ya nsuka sambu na yandi mosi ti mwana na yandi ya bakala.

Na ntangu yango yina, nzenza mosi kwisaka kutala yandi. Nzenza yango kuvandaka Elia, profete ya Nzambi yina kulombaka nkento yai ya mufwidi nde yandi kabila yandi kandambu ya madya ya yandi vandaka na yo. Madya kuvandaka kaka ya kufwana sambu na nkento yina ti mwana na yandi ya bakala, mpi ntembe kele ve nde nkento yango kuvandaka ve ti kima ya kukabila nzenza yina. Kansi, mutindu Yehowa kutubaka, Elia kundimisaka nkento yina nde kana yandi kukabila yandi madya, yandi ti mwana na yandi bo tavanda dyaka ve na nzala. Yo lombaka kuvanda na lukwikilu sambu na kundima nde Nzambi ya Izraele tatula dikebi na nkento ya mufwidi yai ya kuvandaka nzenza. Kansi, nkento yango kukwikilaka na mambu yina Elia kutubaka, mpi Yehowa kusakumunaka yandi. “Fufu vandaka kukonda ve na kakitunga, mafuta vandaka kukonda mpi ve na kadibungu, kaka mutindu Mfumu Nzambi tubaka na munoko ya Elia.” Nkento yina ti mwana na yandi ya bakala vandaka kudya konso kilumbu tii kuna ya nzala kumanaka.​—1 Bantotila 17:8-16.

Kansi, lusakumunu yankaka vandaka kuvingila nkento yina ya mufwidi. Mwa ntangu fyoti na nima ya kidimbu ya nkumbwa yai, mwana na yandi kubelaka mpi kufwaka. Elia kuwaka mawa, mpi yandi bondilaka Yehowa nde yandi futumuna mwana-bakala yina. (1 Bantotila 17:17-24) Yo lombaka kusala kidimbu mosi ya nkumbwa yina mesalamaka ntete ve. Ata disolo mosi ve vandaka kutubila muntu mosi ya kufutumukaka ntete na ntangu yina! Keti Yehowa zolaka kumonisa dyaka mawa na yandi na nkento ya nzenza yai ya kuvandaka mufwidi? Yandi salaka yo. Yehowa kupesaka Elia ngolo ya kufutumuna mwana-bakala yina. Na nima, Yezu kutubilaka nkento yina ya kubakaka dibaku yai ya kitoko nde: “Kuvandaka na bamifwidi mingi ya bankento na kati ya bantu ya Israele . . . Kansi Nzambi tindaka Elia . . . na nkento mosi ya mufwidi, na bwala Sarepta penepene na bwala Sidoni.”​—Luka 4:25, 26.

Kimvwama ya bubu mekumaka kusoba mingi kibeni, ata na bansi yina metomaka. Bakompani mingi ya nene mekatulaka bantu ya kisalu yina vandaka kusala kisalu mbote banda bamvula mingi. Sambu bisalu kemonana dyaka ve, Mukristu lenda kupukumuka na kuyindula nde yandi fwete lutisa bangunga mingi kibeni na kisalu, ti kivuvu nde kompani na bo takatula yandi ve na kisalu. Kana yandi kesala mutindu yina, yandi tavanda dyaka ve na ntangu mingi ya kukwenda na balukutakanu ya Bukristu, ya kubasika na kisalu ya bilanga, to ya kulungisa bampusa ya mawi ti ya kimpeve ya dibuta na yandi. Kansi, yandi kemona nde yandi fwete landa kaka na kusala kisalu yina ata yo kenatila yandi malanda ya nki mutindu.

Mukristu yina mekuma na mpasi ya mbongo mutindu yina kele na kikuma ya mbote ya kudibanza sambu na yo. Bilumbu yai, kuzwa kisalu mekumaka mpasi. Bamingi na kati na beto kesosaka ve kukuma bamvwama, kansi bonso mufwidi yina ya Sarepta, beto kezolaka kuvanda na bima ya kuzingila. Kansi, ntumwa Polo keyibusa beto nde Nzambi kutubaka nde: “Mono ta bikisa nge ve ata fioti.” Beto lenda tuba ti kivuvu yonso nde: “[Yehowa] muntu ke sadisaka mono, yo yina mono ta wa boma ve. Nki mambu ya mbi muntu lenda sala mono?” (Baebreo 13:5, 6) Polo vandaka mpenza kutula ntima na lusilu yai, mpi Yehowa vandaka kutanina yandi ntangu yonso. Nzambi tasala mutindu mosi sambu na beto kana beto yambula yandi ve.

Beto lenda kudiwa nde beto takuka ve kusala mambu ya nene yina bantu ya kimpeve bonso Moize, Gedeoni, ti Davidi kusalaka, kansi beto lenda landa mbandu ya lukwikilu na bo. Mpi beto lenda yibuka bisalu ya fyoti ya kemonisa lukwikilu yina Abele, Enoki, ti nkento ya mufwidi ya mbanza Sarepta kusalaka. Yehowa ketulaka dikebi na bisalu yonso ya lukwikilu, ata yo kele fyoti nki mutindu. Ntangu mwana ya nzo-nkanda yina kebangaka Nzambi kebuya na kundima kunwa dyamba yina banduku na yandi kepesa yandi, ntangu Mukristu kebuya bupusi ya bantu yina ketinda yandi na kusala pite na kisalu, to ntangu Mbangi ya kwikama mosi yina menuna kesala bikesa sambu na kuvanda na balukutakanu yonso ata yandi melemba to yandi kebela, Yehowa kemonaka bikesa yina yonso. Mpi yandi kevandaka na kyese!​—Bingana 27:11.

Keti Nge Ketulaka Dikebi na Mambu Yina Bankaka Kesalaka?

Ya kyeleka, Yehowa ketulaka dikebi na mambu ya beto kesalaka. Yo yina, sambu beto kelandaka mbandu ya Nzambi, beto fwete tulaka dikebi na bikesa yina bankaka kesalaka sambu na kundima yo. (Efezo 5:1) Sambu na nki kusala ve ngolo sambu na kumona bampasi yina bampangi-Bakristu yankaka kenwanaka na yo sambu na kuvukana na balukutakanu ya dibundu, na kubasika na kisalu ya bilanga, to nkutu na kusala bisalu na bo ya konso kilumbu?

Na nima, zabisa bampangi yina kesambilaka Yehowa ti nge nde nge kebakaka bikesa na bo na valere mpenza. Bo tavanda na kyese na kumona nde nge ketulaka bo dikebi, mpi susi ya nge kemonisa sambu na bo lenda ndimisa bo nde Yehowa mpi ketulaka bo dikebi.