Na Ntwala ya Kusamuna, yo Lenda Lomba Nde Nge Sosa Ntete Bantu
1. Sambu na bisika yina bantu ketubaka bandinga mingi bo kepesaka mabundu teritware na kutadilaka ndinga na bo?
1 Na Pantekoti ya mvu 33 T.B., na nima ya kubaka mpeve santu, balongoki ya Yezu “yantikaka kutuba na bandinga ya kuswaswana” na bantu yina katukaka na bandambu yankaka ya ntoto. (Bis. 2:4) Yo salaka nde bantu kiteso ya 3 000 kubaka mbotika. Kima ya kuyituka kele nde, ziku bantu mingi na kati na bo vandaka kutuba ndinga mosi yina bo yonso lendaka kuwa, mumbandu Kiebreo to Kigreki. Kansi Yehowa kuzolaka nde bo longa bo sangu ya Kimfumu na bandinga ya babwala na bo. Ntembe kele ve nde, yo kele sambu mbala mingi bantu kendimaka mpenza kuwa nsangu ya mbote ntangu bo kelonga bo na bandinga na bo mosi. Yo yina, bubu yai, na bisika yina bantu ketubaka bandinga mingi, bo kepesaka konso dibundu teritware na kutadilaka ndinga ya dibundu yango. (Beto Mevukana, lut. 107, bapar. 2-3) Bo kepesaka ve bimvuka ya ndinga ya nzenza teritware na bo mosi, kansi bo kesamunaka na bantu yina ketubaka ndinga ya kimvuka na bo na teritware ya dibundu yina ketwadisaka bo mpi na teritware ya mabundu yankaka ya penepene.
2. (a) Kisalu ya kusosa bantu kele nki, mpi na wapi yo lenda vanda mfunu? (b) Inki mutindu mabundu lenda sadisana ntangu bo kesala na teritware yina bo ketubaka bandinga mingi? (c) Inki beto fwete sala kana beto mona muntu ya ketubaka ndinga ya nkaka, yina memonisa mpusa?
2 Kana nge kezingaka na kisika yina bantu yonso ketubaka ndinga mosi nge lenda samuna na nzo mosi mpi kukwenda na nzo yankaka. Kansi, yo lenda vanda mutindu mosi ve kana nge kezingaka na kisika yina bantu ketubaka bandinga mingi. Yo lenda vanda nde mabundu ya bandinga yankaka kesamunaka na teritware yina nge kesamuna. Ata mabundu yankaka lenda pesa nge bansangu ya bantu yina bo monaka, ya ketubaka ndinga na beno, mukumba ya ntete-ntete ya kusosa bantu yina nge lenda longa kele ya dibundu to kimvuka na beno. (Tala lupangu “Beto Sadisana.”) Yo yina, yo lenda lomba nde nge sala kisalu ya kusosa bisika yina nge ta zwa bantu ya ketubaka ndinga mosi ya sikisiki. Inki mutindu kisalu ya kusosa bantu lenda salama?
3. Inki dyambu tasadisa dibundu to kimvuka mosi na kuzaba kisika bo fwete sosa bantu mpi bantangu yina bo fwete sala sambu na kisalu yango?
3 Kuyidika Kisalu ya Kusosa Bantu: Kiteso ya ntangu yina beno fwete sala na kisalu ya kusosa bantu na kisika yina bo ketubaka bandinga mingi ketadila mutindu mambu kele na teritware na beno. Mu mbandu, bantu ikwa na teritware yina ketubaka ndinga yango? Bansamuni ikwa kele kuna? Banzo ikwa dibundu to kimvuka na beno mesalaka dezia? Yo kelomba ve nde dibundu kusosa bantu na konso kartie kiteso mosi, kansi yo lenda lomba nde dibundu kutula dikebi na kisika yina bantu ya ketubaka ndinga yango kele mpi na teritware yina kele ntama ve. Kansi kusala bangidika ya mbote kele mfunu sambu na kupesa bantu mingi dibaku ya kusamba na zina ya Yehowa.—Roma 10:13, 14.
4. (a) Inki mutindu kisalu ya kusosa bantu fwete bongisama? (b) Inki kele mwa mitindu ya kuzwa bantu yina ketubaka ndinga ya dibundu na beno?
4 Sambu na kubebisa ve bikesa mpamba-mpamba bisika yina yo kelomba nde beno sosa bantu, kimvuka ya bankuluntu, mingi-mingi nkengi na kisalu, fwete yidika mbote mpi kutwadisa kisalu ya kusosa bantu. (1 Kor. 9:26) Na kimvuka ya ndinga ya nzenza, mpangi bakala mosi ya mefwana, mbote nkuluntu to nsadi ya kisalu yina kimvuka ya bankuluntu ya ketwadisa kimvuka yango tapona, lenda twadisa mambu. Mabundu mpi bimvuka mingi kesalaka ntete-ntete mwa bansosa, mbala yankaka bo kesadilaka mikanda yina kevandaka ti bazina mpi ba adresi ya bantu mpi Internet sambu na kuzwa bazina ya bantu yina kele na ndinga ya dibundu na bo. Na nima bo kesalaka kisalu ya kusosa na nzila ya telefone to kukwenda kutala bantu yango sambu na kuzaba kana yo kelomba kuyika bo na lisiti ya ba adresi ya bantu ya teritware na bo. Kana yo ke lomba kusala mpidina, bantangu yankaka kimvuka ya bankuluntu yina ketwadisaka kimvuka mosi lenda sala na mpila nde dibundu ya mvimba kuvukana na kisalu ya kusosa bantu.—Tala lupangu “Mutindu ya Kuzwa Bantu Yina Ketubaka Ndinga ya Dibundu to ya Kimvuka na Beno.”
5. (a) Inki mwa bangindu bo mepesa bansamuni yina kesala kisalu ya kusosa bantu? (b) Inki beto lenda zabisa bantu ntangu beto kesala kisalu ya kusosa?
5 Beto fwete vanda ti lukanu mosi ya mbote konso ntangu ya beto kesala kisalu ya kusosa bantu. Sambu kisalu yai kele kitini ya kisalu na beto ya kusamuna, beto fwete lwata mutindu beto kelwataka na kisalu ya kusamuna. Bansamuni mingi kemonaka nde kumeka bangogo ya kukotila na masolo mpi kusolula na ndinga ya dibundu na bo ntangu bo kesosa bantu kesadisaka bo na kutanina kikesa mpi kuyantika kutuba ndinga na bo mbote. Beto lenda kotisa mpi na rapore na beto ya konso ngonda ntangu yina beto kelutisa na kusosa bantu; kansi beto takotisa ve ntangu yina beto kelutisa na kuyidika karte ya teritware na beto mpi balisiti ya bazina. Kana beto zwa muntu mosi ya ketubaka ndinga yango, beto fwete sala ngolo na kuzabisa yandi nsangu ya mbote, mpi na nima, kukonda kusukinina, kuzabisa nkengi na kisalu to mpangi yina bo meponaka sambu bo sonika yo na mambu ya teritware. Kusala mutindu yina kele mbote ata muntu yango memonisa mpusa to ve. Ata kisalu ya kusosa kele mfunu, beto fwete vanda na bukati-kati mpi kusala mitindu yonso ya kisalu na beto ya kusamuna.—Tala lupangu “Mambu ya Kutuba na Kisalu ya Kusosa Bantu.”
6. Inki kesalaka nde kisalu ya kusosa bababa kuvanda mpasi kibeni?
6 Kusosa Bantu Yina Kele Bababa: Kusosa bantu yina kele bababa kele mpasi mpenza mpi yo kelombaka bikesa ya ngolo mpi kukwamina. Beto lenda zaba ve kana muntu kele baba kaka na kutadilaka zina na yandi, bikalulu, to mutindu na yandi ya kulwata. Dyaka, bantu ya dibuta na yandi to banduku lenda vanda na keti-keti na kupesa nsamuni bansangu yina yandi kele na yo mfunu. Bangindu yai ya kelanda na yina metala kusosa bababa lenda sadisa mpi ntangu beto kesosa bantu yina ketubaka.
7. (a) Inki mutindu beto lenda sosa bababa na bakartie yina bantu kezingaka mingi? (b) Inki beto lenda sala sambu na kukatula bawi boma?
7 Mabundu mpi bimvuka ya ndinga ya bidimbu mezwaka bababa mingi na kuyulaka na bakartie yina bantu kezingaka mingi. Ziku nge lenda kutana ti muntu mosi na kartie yango, yina tasonga nge nde yandi memonaka mfinangani mosi, nduku ya kisalu, to nduku ya nzo-nkanda ketuba ndinga ya bidimbu. Yo lenda vanda nde yandi monaka dyambu mosi ya kemonisa nde balabala mosi kele na mwana ya fyoti ya baba. Mbala yankaka muntu mosi ya dibuta na yandi kele baba. Zaba nde lukanu ya viziti na nge lenda bangisa bo. Kansi nge lenda lembika bo ntima kana nge kesala mambu na mawete yonso, mpi kana nge ketendudila bo mambu na bunkufi, na masonga, mpi na mutindu ya kepesa lukumu. Bansamuni yankaka mebakaka mbutu ya mbote na kumonisaka Biblia to ba DVD yankaka ya ndinga ya bidimbu ntangu bo keyula bawi kana bo lenda zaba muntu mosi ya kele baba. Na nima, bo ketubaka kaka nde, bo kezola kumonisa bababa bivuvu yina kele na Biblia. Kana muwi kele na keti-keti ya kupesa bansangu, yandi lenda ndima na luzolo yonso na kubaka adresi na nge to papie ya emvitasio ya balukutakanu ya dibundu sambu na kupesa yo na muntu ya dibuta na yandi to nduku na yandi yina kele baba.
8. Inki mutindu dibundu yina kele pene-pene lenda sadisa dibundu ya ndinga ya bidimbu?
8 Mbala mosi to bambala zole na mvula, dibundu ya ndinga ya bidimbu lenda lomba na dibundu ya ndinga yankaka yina kele pene-pene ti bo na kusadisa bo na kusala kisalu ya kusosa bababa na mbanza ya nene sambu teritware na bo kele ya nene. Yo lenda lomba kupesa bantuma mpi kusadisa nsonga ntangu dibundu ya ndinga ya bidimbu ketwadisa lukutakanu sambu na kisalu ya bilanga. Konso kimvuka lenda vanda ata na nsamuni mosi ya dibundu ya ndinga ya bidimbu mpi kuvanda na karti sambu na kumonisa kisika yina bo kekwenda kusala kisalu ya kusosa.
9. Inki mutindu kisalu ya kusosa bababa lenda salama na kisika yina bo kevukanaka mpi ya bo kelutisaka ntangu, to ya bo kebakaka lusadisu ya leta?
9 Beno lenda sosa mpi bababa na bisika yina mezabanaka nde bo kevukanaka, yina bo kelutisaka ntangu to kebakaka lusadisu ya leta. Bansamuni fwete lwata na mutindu ya kewakana ti mambu ya kesalama kisika yango. Yo lenda vanda mbote na kusolula ti muntu mosi to bantu zole yina kele pana mpi kuvanda mayele na kisika ya kusolula ti kimvuka ya mvimba. Kana masolo na beto meluta mbote, ziku beno lenda pesana ba adresi sambu na kukutana dyaka.
10. Inki mutindu bansamuni lenda sala kisalu ya kusosa na bisika ya mumbongo ya bwala na bo?
10 Dyambu yankaka ya kusala kele kuyidika karti yina kemonisa bisika ya mumbongo, mpi kukwenda kutala yo na ntangu ya mefwana. Karti mosi lenda vanda ti bisika mingi yina bo ketekaka mazuti ti esanse. Yankaka lenda monisa bisika ya bo keyobisaka bilele, barestora, ba otele, to bisika yankaka ya mumbongo. Kana konso karti kele na bisika ya mumbongo ya kiteso mosi, bansamuni lenda sadila bangogo ya kuyantika masolo ya mutindu mosi mpi kuyedisa mayele na bo ya kulongila. Mu mbandu, sambu mbala mingi ba otele kevandaka ti bakiliya yina kele bababa, beto lenda tendula kisalu na beto na bunkufi na muntu yina keyamba bantu, mpi kupesa yandi DVD mosi ti papie ya emvitasio ya balukutakanu sambu na kupesa banzenza na bo yina kele bababa. Na bisika ya nkaka ya mumbongo beto lenda yula kaka kana kele ti muntu mosi ya kisalu ya ketubaka ndinga ya bidimbu. Kana yo kele ti nzo-nkanda ya bababa na teritware na beto, beno lenda pesa bo mwa ba DVD ya mikanda na beto sambu na kutula yo kisika bo kebumbaka mikanda.
11. Sambu na nki kisalu ya kusosa bantu kele kitini mosi ya mfunu ya kisalu na beto ya kusamuna?
11 Kisalu Mosi ya Mfunu: Kuzwa bantu yina ketubaka ndinga ya dibundu na beno lenda vanda kisalu mosi ya mpasi. Dyaka, kana mambu kesoba nswalu-nswalu ntangu bantu ya mpa kekwisa mpi bankaka kekatuka na kartie, yo lenda vanda mpasi na kutula ntangu yonso bansangu ya mpa na mambu teritware. Ata mpidina, na bisika mingi, kisalu ya kusosa bantu kevandaka kitini mosi ya mfunu ya kisalu ya kusamuna. Yehowa muntu mepesaka beto kisalu ya kusamuna, yandi ke pona-ponaka ve. (Bis. 10:34) “Luzolo na yandi kele nde bantu ya mitindu yonso kuguluka mpi kubaka nzayilu ya sikisiki ya kieleka.” (1 Tim. 2:3, 4) Yo yina, bika nde beto sala kumosi ti Yehowa mpi beto na beto sambu na kuzwa bantu ya bandinga yonso, bayina kele ti “ntima ya kitoko mpi ya mbote.”—Luka 8:15.
[Lupangu ya kele na lutiti 5]
Beto Sadisana
Kana dibundu to kimvuka mosi kezola nde mabundu yankaka kusadisa bo na kuzwa bantu yina ketubaka ndinga ya dibundu na bo, nkengi na kisalu lenda zabisa bankuluntu ya mabundu ya bandinga yankaka yina kele penepene. Yo lenda vanda mbote na kusolula kaka ti mabundu yina kele ntama mingi ve to bayina kele ti bantu mingi ya ketubaka ndinga ya dibundu na beno na teritware na bo. Mabundu yina bampangi melomba bo lusadisu lenda zabisa bansamuni na bo nde kana bo mezwa bantu yina ketubaka ndinga yango, bo fwete sonika adresi na bo mpi kupesa yo na nkengi na kisalu sambu na kutindila dibundu to kimvuka yina lombaka lusadisu. Bankengi na kisalu ya mabundu yina mambu yai ketadila lenda sadila metode mosi ya mefwana sambu na mabundu to bimvuka na bo mpi bateritware ya bandinga mingi; yo tasadisa bo na kutinda konso muntu yina mesepela na nsangu na dibundu to kimvuka ya mefwana.
Kana bansamuni kuzwa muntu mosi ya ketubaka ndinga yankaka mpi yandi memonisa mpusa (to muntu yina kele baba), bo fwete fulusa kukonda kusukinina formilere Veuillez suivre l’intérêt (S-43) mpi kupesa yo na sekretere ya dibundu. Kusala mutindu yai tasadisa muntu yango na kubaka lusadisu ya kimpeve kukonda kusukinina.—Tala km 5/11 lut. 3.
[Lupangu ya kele na lutiti 6]
Mutindu ya Kuzwa Bantu Yina Ketubaka Ndinga ya Dibundu to ya Kimvuka na Beno
• Yula bantu yankaka—balongoki ya Biblia, bantu ya dibuta, banduku ya kisalu, mpi buna na buna.
• Sadila mikanda yina bo ketulaka bazina mpi ba adresi ya bantu sambu na kuzaba bazina yina lenda vanda na ndinga ya dibundu na beno. Beno lenda zwa yo na Internet to na ba bakompani ya batelefone.
• Yula na mayele yonso na bisika yina bantu ke kwendaka kusala to kutanga, mumbandu na banzo ya mikanda, babiro ya leta, mpi na banzo-nkanda ya nene.
• Tanga bazulunalu ya bwala na beno sambu na kuzaba baluzayisu ya ketubila bangidika yina bantu ya ketubaka ndinga ya dibundu na beno mebaka.
• Kwenda kutala bamagazini mpi bisika ya mumbongo yina bantu ya ketubaka ndinga ya dibundu na beno kekwendaka.
• Lomba nswa na bamfumu sambu na kutulula mesa mosi ti mikanda ya ndinga na beno na ntwala ya bisika ya mumbongo, na banzo-nkanda ya nene, to na bisika yina bantu mingi ya ketubaka ndinga na beno kebakaka ba taxi.
• Kana nsiku ya bwala na beno kepesaka nzila, beno sumba mukanda mosi to programe mosi ya ordinatere yina tasadisa beno na nzila ya Internet na kuzaba kisika bantu ya munoko mosi buna kevandaka.
[Lupangu ya kele na lutiti 7]
Mambu ya Kutuba na Kisalu ya Kusosa Bantu
Kutuba na mawete yonso, na masonga mpi na kinduku lenda katula bantu boma. Mbala mingi yo kevandaka mbote na kusonga ntete mukanda yina kele na ndinga ya dibundu.
Na nima ya kupesa mbote, beno lenda tuba nde: “Beto kele na kusosa bantu yina ketubaka—sambu na kusolula ti bo kivuvu yina kele na Biblia. Keti nge zaba muntu mosi yina beto lenda solula ti yandi?”
Kana beno kesosa baba, beno lenda tuba nde: “Mbote. Keti mu lenda songa nge kima mosi buna? [Na nsadisa ya lecteur de DVD ya maboko, tula verse mosi ya Les Saintes Écritures — Traduction du monde nouveau—Na DVD.] Yai kele verse ya Biblia na Ndinga ya Bidimbu ya Amerika. Katula Biblia, beto kele ti bavideo mingi ya ofele yina bo mesala sambu na kusadisa bababa na kimpeve. Keti nge mezaba muntu mosi yina kele baba to ya kewaka mbote ve, yina kesadilaka ndinga ya bidimbu?” Kana muwi keyibuka ve ata muntu mosi, yo kevandaka mbote na kuzabisa yandi bisika yina ziku yandi monaka baba, mumbandu na kisalu, na nzo-nkanda to na kartie.