DISOLO YA KULONGUKA 21
NKUNGA 107 Mbandu ya Zola ya Nzambi
Inki Mutindu Nge Lenda Zwa Muntu Yina Nge Lenda Kwela?
“Nani lenda zwa nkento yina me fwana? Ntalu na yandi me luta ntama kibeni ntalu ya bakorayi.”—BING. 31:10.
NA BUNKUFI
Minsiku ya Biblia yina lenda sadisa muntu na kuzwa nkwelani ya me fwana mpi mutindu bampangi ya nkaka na dibundu lenda sadisa bampangi yina ke zola kukwela.
1-2. (a) Inki mambu Bakristu yina ke zola kukwela fwete tadila na ntwala ya kuyantika kutalana sambu na makwela? (b) “Kutalana sambu na makwela” ke tendula nki? (Tala “Ntendula ya Bangogo.”)
KETI nge ke zola kukwela? Ata yo ke lomba ve kaka nde muntu kukwela sambu yandi vanda na kiese, Bakristu mingi, yo vanda baleke to bambuta ke vandaka ti mpusa ya kukwela. Ya kieleka na ntwala ya kuyantika kutalana ti muntu sambu na makwela, nge fwete yela ntete, nge fwete vanda ti kimpeve ya mbote mpi nge fwete vanda ya kuyilama sambu na kusansa mbote dibuta.a (1 Bak. 7:36) Kana nge kele ya kuyilama mbote, ntembe kele ve nde nge ta vanda ti makwela ya kiese.
2 Kansi, yo ke vandaka ve pete ntangu yonso na kuzwa nkwelani ya me fwana. (Bing. 31:10) Diaka ata ntangu nge me zwa muntu yina nge ke zola kuzaba mbote, yo lenda vanda ve pete na kuyantika kutalana ti yandi sambu na makwela.b Na disolo yai, beto ta tubila mambu yina Bakristu lenda sala sambu na kuzwa nkwelani ya me fwana mpi sambu na kuyantika kutalana sambu na makwela. Beto ta tubila mpi mutindu bampangi ya nkaka na dibundu lenda sadisa bampangi yina ke zola kukwela.
INKI LENDA SADISA NGE NA KUZWA NKWELANI YA ME FWANA?
3. Inki mambu Mukristu yina ke zola kukwela fwete tadila ntangu yandi ke sosa nkwelani?
3 Kana nge ke zola kukwela, yo kele mbote kibeni na kuzaba ntete bikalulu yina nge ke zola nde nkwelani na nge kuvanda ti yo na ntwala ya kuyantika kutalana ti muntu sambu na makwela. Kana ve nge lenda tudila ve muntu yina lenda vanda nkwelani ya mbote sambu na nge dikebi to nge lenda yantika kutalana sambu na makwela ti muntu yina lenda vanda ve nkwelani ya mbote sambu na nge. Ya kieleka, konso muntu yina nge ke zola kukwela fwete vanda Mukristu ya kieleka yina me bakaka mbotika. (1 Bak. 7:39) Kansi Mukristu yonso ve ya me bakaka mbotika ta vanda nkwelani ya mbote sambu na nge. Yo yina kudiyula nde: ‘Inki kele balukanu na mono? Inki bikalulu ya mfunu mono ke mona nde nkwelani na mono fwete vanda ti yo? Keti mono kele ti bukati-kati?’
4. Inki mambu bantu ya nkaka ke lombaka na kisambu?
4 Kana nge ke zola kukwela, ntembe kele ve nde nge me samba sambu na yo. (Bafil. 4:6) Ya kieleka, Yehowa ke silaka ve ata muntu nde yandi ta pesa yandi nkwelani. Kansi yandi ke tulaka dikebi na bampusa na nge, na mutindu nge ke kudiwaka mpi yandi lenda sadisa nge na kuzwa nkwelani. Yo yina, landa kusonga yandi na kisambu bampusa na nge mpi mutindu nge ke kudiwa. (Nk. 62:8) Samba Yehowa sambu yandi sadisa nge na kuvanda ntima-nda mpi mayele. (Yak. 1:5) Mpangi Johnc ke zingaka na États-Unis mpi yandi me kwelaka ntete ve, yandi ke tuba mambu yina yandi ke lombaka na kisambu: “Mono ke songaka Yehowa bikalulu yina mono ke zolaka nde nkwelani na mono kuvanda ti yo, mono ke sambaka sambu na kuzwa mabaku ya kukutana ti muntu yina mono lenda kwela. Mono ke sambaka mpi Yehowa na kusadisa mono na kuyedisa bikalulu yina ta sadisa mono na kuvanda bakala ya mbote.” Mpangi-nkento Tanya na Sri Lanka ke tuba nde: “Ntangu mono ke sosaka muntu yina mono lenda kwela, mono ke lombaka Yehowa na kusadisa mono na kusadila yandi na mutindu ya mbote, na kuvanda ti bangindu ya mbote mpi na kulanda kuvanda na kiese.” Ata kana nge me zwa ntete ve muntu yina nge lenda kwela mpi nge ke vingila kaka, Yehowa ke sila nde yandi ta landa kulungisa bampusa na nge ya kinsuni, yandi ta landa kuzola nge mpi yandi ta landa kutudila nge dikebi.—Nk. 55:22.
5. Inki mabaku Bakristu yina me kwelaka ntete ve kele ti yo ya kukutana ti Bakristu ya nkaka yina me kwelaka ve ya ke zolaka Yehowa? (1 Bakorinto 15:58) (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)
5 Biblia ke songa beto nde beto fwete vanda ti “mambu mingi ya kusala na kisalu ya Mfumu.” (Tanga 1 Bakorinto 15:58.) Kana nge ke landa kusala mingi na kisalu ya Yehowa mpi nge ke lutisa ntangu ti bampangi ya mutindu na mutindu, nge ta ta kinduku ya mbote ti bo mpi nge ta zwa mabaku ya kukutana ti bampangi yina me kwelaka ntete ve mpi yina ke kudipesaka na kusadila Yehowa bonso nge. Kana nge ke sala yonso sambu na kusepedisa Yehowa, nge ta vanda na kiese ya kieleka.
Kana nge ke landa kudipesa na kisalu ya Yehowa mpi nge ke lutisa ntangu ti bampangi ya mutindu na mutindu, nge lenda kutana ti bayina ke zola kukwela (Tala paragrafe 5)
6. Ntangu Bakristu yina me kwelaka ntete ve ke sosa nkwelani, nki bo fwete vila ve?
6 Kansi nge fwete keba nde kusosa nkwelani kukuma ve kima ya kuluta mfunu na luzingu na nge. (Bafil. 1:10) Sambu na kuvanda na kiese ya kieleka, yo ke lomba ve nde nge kwela to ve, kansi yo ke lomba nde nge vanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa. (Mat. 5:3) Mpi kana nge me kwela ntete ve, yo lenda sadisa nge na kulonga diaka mingi nsangu ya mbote kukonda mpasi. (1 Bak. 7:32, 33) Sadila mbote kibeni ntangu yina ya nge me kwela ntete ve. Mpangi-nkento Jessica na États-Unis kwelaka ti bamvula kiteso ya 40, yandi ke tuba nde: “Mono vandaka kudipesa na kulonga mingi nsangu ya mbote mpi yo sadisaka mono na kuvanda na kiese ata mono vandaka kuzola kukwela.”
BAKA NTANGU YA KULONGUKA MBOTE-MBOTE MUNTU YINA NGE KE ZOLA KUKWELA
7. Sambu na nki yo kele mbote na kubaka ntangu ya kulonguka muntu yina nge ke zola kukwela na kintama na ntwala ya kusonga yandi nde nge ke zola yandi? (Bingana 13:16)
7 Inki nge lenda sala kana nge ke mona nde muntu mosi lenda vanda nkwelani ya mbote sambu na nge? Keti nge fwete songa yandi kaka mbala mosi nde nge ke zola yandi? Biblia ke tuba nde muntu ya mayele ke sosaka kuvanda ti nzayilu na ntwala ya kusala mambu. (Tanga Bingana 13:16.) Yo yina, yo ta vanda mbote nde nge baka ntangu ya kulonguka yandi mbote-mbote na kintama na ntwala nde nge songa yandi nde nge ke zola yandi. Mpangi Aschwin na Pays-Bas ke tuba nde: “Nge lenda zola muntu nswalu, kansi zola yango mpi lenda waluka nswalu. Yo yina kana nge baka ntangu ya kulonguka muntu mbote-mbote na kintama, yo ta sadisa nge na kuyantika ve kutalana ti yandi sambu na makwela kaka sambu na zola yina nge waka ya lenda waluka nswalu.” Diaka, ntangu nge ke longuka muntu yango na kintama, nge lenda bakisa nde yandi ta vanda ve nkwelani ya mbote sambu na nge.
8. Inki mutindu muntu yina me kwela ntete ve lenda longuka na kintama muntu yina yandi lenda kwela? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)
8 Inki mutindu nge lenda longuka muntu na kintama? Na balukutakanu ya dibundu to kana beno me vukana ti banduku, nge lenda mona mambu ya ke monisa kimpeve ya muntu yango, kimuntu na yandi mpi bikalulu na yandi. Banani kele banduku na yandi mpi nki yandi ke tubilaka? (Luka 6:45) Keti balukanu na yandi kele kiteso mosi ti ya nge? Nge lenda solula ti bankuluntu ya dibundu na bo to Bakristu ya nkaka ya kuyela na kimpeve yina kuzaba yandi mbote. (Bing. 20:18) Nge lenda yula bantu ya nkaka mutindu yandi ke vandaka mpi bikalulu na yandi. (Ruti 2:11) Ntangu nge ke longuka yandi na kintama, sala yonso sambu na kusala ve kima yina ta yangisa yandi. Ntangu nge ke sala yo, yo ta vanda ve mbote na kuvanda ntangu yonso na lweka na yandi to kusosa kuzaba konso kima ya me tala yandi.
Na ntwala ya kusonga muntu nde nge ke zola yandi, baka mwa ntangu ya kulonguka yandi ntete na kintama (Tala baparagrafe 7-8)
9. Na ntwala ya kuzola muntu, nki nge fwete ndima?
9 Bantangu ikwa nge fwete longuka muntu na ntwala ya kusonga yandi nde nge ke zola yandi? Kana nge songa muntu mosi nswalu nde nge ke zola yandi, yandi lenda yindula nde nge ke yindulaka ve mbote-mbote na ntwala ya kubaka balukanu. (Bing. 29:20) Kana muntu mosi me bakisa mpi nde nge ke sepela ti yandi kansi nge ke baka ntangu mingi mpi nge ke songa yandi ve ata kima, yandi lenda yindula nde nge ke waka boma mingi na ntwala ya kubaka balukanu. (Lon. 11:4) Kuvila ve nde kana nge me songa muntu nde nge ke zola yandi, yo ke tendula ve nde beno fwete kwelana kaka ti yandi. Kansi, sosa kundima ntete nde nge kele ya kuyilama sambu na makwela mpi nde muntu yina nge ke sosa kuzola lenda vanda nkwelani ya mbote sambu na nge.
10. Inki nge fwete sala kana nge me bakisa nde muntu mosi ke sepela ti nge kansi nge ke sepela ve ti yandi?
10 Inki nge fwete sala kana nge me bakisa nde muntu mosi ke sepela ti nge? Kana nge ke sepela ve ti yandi, monisa yo pwelele na mambu yina nge ke sala. Yo ta vanda mbi na kusala mambu yina ta pusa muntu yina na kuyindula nde nge ke sepela mpi ti yandi kana yo kele ve mutindu yina.—1 Bak. 10:24; Baef. 4:25.
11. Na bisika yina bantu ke poninaka bantu ya mabuta na bo to banduku na bo bankwelani, nki mambu bo fwete vila ve?
11 Na bansi ya nkaka, bibuti to bambuta ya nkaka ke poninaka bantu ya mabuta na bo bankwelani. Na bansi ya nkaka diaka, bantu ya mabuta to banduku ke sosilaka bantu bankwelani mpi bo ke yidikaka mambu sambu bakala mpi nkento yina kukutana sambu na kutala kana bo lenda yantika kutalana sambu na makwela. Kana yo ke lomba nde nge yidika mambu sambu bakala mosi ti nkento mosi kuyantika kutalana sambu na makwela to sambu bo kwelana, nge fwete tadila mambu yina bakala mpi nkento yina ke zolaka. Kana nge me mona nde muntu mosi lenda vanda nkwelani ya mbote sambu na nduku to mpangi na nge, sosa kuzaba muntu yango mbote, sosa kuzaba bikalulu na yandi mpi kima ya kuluta mfunu, sosa kuzaba kana yandi kele ti kimpeve ya mbote. Kinduku ya mbote ti Yehowa kele mfunu mingi kuluta mbongo, banzo-nkanda to dibuta yina muntu me katuka. Kansi, kuvila ve nde mpangi-bakala yina ti mpangi-nkento yina bantu kele ti nswa ya kubaka lukanu ya kukwelana to ve.—Bag. 6:5.
INKI MUTINDU NGE LENDA YANTIKA KUTALANA TI MUNTU SAMBU NA MAKWELA?
12. Inki mutindu nge lenda songa muntu nde beno lenda yantika kutalana sambu na makwela?
12 Kana nge ke zola kuyantika kutalana ti muntu mosi sambu na makwela, nki mutindu nge lenda songa yandi yo?d Nge lenda solula ti yandi na kisika ya bantu mingi mpi beno vanda na lweka to nge lenda solula ti yandi na telefone. Songa yandi pwelele nde nge ke zola yandi mpi nde nge ke zola kuzaba yandi mbote. (1 Bak. 14:9) Kana mpila kele, pesa yandi ntangu ya kuyindula na ntwala ya kupesa nge mvutu. (Bing. 15:28) Kana yandi me buya nge, kupusa yandi ve na kingolo-ngolo na kundima.
13. Inki nge lenda sala kana muntu mosi me songa nge nde yandi ke zola nge? (Bakolosai 4:6)
13 Inki nge ta sala kana muntu mosi me songa nge nde yandi ke zola nge? Yo ke lombaka kikesa sambu muntu kusonga nge nde yandi ke zola nge. Yo yina, vanda mawete mpi luzitu. (Tanga Bakolosai 4:6.) Kana nge ke zola nde yandi bikila nge mwa ntangu ya kuyindula, songa yandi yo. Kansi, kubaka ve ntangu mingi na ntwala ya kupesa yandi mvutu. (Bing. 13:12) Kana nge ke sepela ve ti yandi, songa yandi yo na mawete yonso mpi na pwelele yonso. Beto tala mambu yina mpangi Hans na Autriche tubaka ntangu mpangi-nkento mosi songaka yandi nde yandi ke zola yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono pesaka yandi mvutu na pwelele yonso mpi na mawete yonso. Mono pesaka yandi mvutu mbala mosi sambu mono zolaka ve nde yandi yindula nde kilumbu kele beto lenda kwelana. Mono salaka mpi yonso sambu na kutuba ve to kusala kima yina lenda pusa yandi na kuyindula nde mono lenda soba lukanu na mono.” Kansi kana nge me ndima, sosa mpi kuzaba yandi mbote mpi songa yandi yo. Mpi na nima, beno solula mambu yina beno lenda sala ntangu beno ke talana sambu na makwela. Mambu yina nge ke zola lenda swaswana ti ya yandi na kutadila kisika yina nge me yelaka to mambu ya nkaka.
INKI MUTINDU BAMPANGI YA NKAKA LENDA SADISA BAKRISTU YINA ME KWELA NTETE VE?
14. Inki mutindu beto lenda sadisa bampangi yina me kwelaka ve na mambu yina beto ke tuba?
14 Inki mutindu beto yonso lenda sadisa Bakristu yina ke zola kukwela? Beto fwete keba na mambu yina beto ke tuba. (Baef. 4:29) Kudiyula nde: ‘Keti mono ke tubaka na nsaka mambu yina lenda sala bampangi yina me kwela ntete ve mpasi to kupusa bo na kukwela? Kana mono me mona mpangi-nkento ti mpangi-bakala yina me kwelaka ntete ve ke solula, keti mono fwete yindula mbala mosi nde bo ke talana sambu na makwela?’ (1 Tim. 5:13) Diaka, beto fwete pusa ve Bakristu yina me kwelaka ve na kuyindula nde bo me konda kima mosi sambu bo me kwelaka ve. Mpangi Hans yina beto me tubila ke tuba nde: “Bampangi ya nkaka lenda yula nde: ‘Sambu na nki nge ke kwela ve? Nge me kuma dezia mbuta.’ Mambu ya mutindu yina lenda pusa bampangi yina me kwelaka ve na kuyindula nde bo ke sepela ve ti bo mpi yo pusa bo na kuyindula nde bo fwete kwela kaka.” Yo kele mbote kibeni na kusosa mabaku ya kusikisa bampangi yina me kwelaka ve.—1 Bate. 5:11.
15. (a) Mutindu Baroma 15:2 ke monisa yo, nki beto fwete tadila na ntwala ya kusadisa muntu na kuzwa nkwelani? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.) (b) Inki malongi ya mfunu nge bakaka na video? (Tala noti na nsi ya lutiti.)
15 Inki nge ta sala kana nge ke yindula nde kana mpangi-bakala mosi kukwelana ti mpangi-nkento mosi, yo ta simba? Biblia ke tuba nde beto fwete tadila mawi ya bantu ya nkaka. (Tanga Baroma 15:2.) Bampangi mingi yina me kwelaka ve ke zolaka ve nde bantu ya nkaka kusonga bo muntu yina bo lenda kwela. Mpi beto fwete sala mambu yina bo ke zola. (2 Bate. 3:11) Bampangi ya nkaka lenda zola nde beto sadisa bo na kuzwa nkwelani, kansi beto fwete sala yo kaka kana bo me lomba beto.e (Bing. 3:27) Kansi bankaka ke zolaka ve kusala mutindu yina. Mpangi Lydia ke zingaka na Allemagne mpi yandi me kwelaka ve. Yandi ke tuba nde: “Nge lenda vukisa mpangi-bakala yina ti mpangi-nkento yina na kimvuka mosi ya nene ya bampangi. Nge lenda sala kaka nde mpangi-bakala yina ti mpangi-nkento yina kukutana mpi nge bika mambu yonso na maboko na bo.”
Kana bampangi me vukana na kimvuka mosi ya nene, yo ke pesaka bampangi yina me kwela ve dibaku ya kukutana (Tala paragrafe 15)
16. Inki Bakristu yina me kwelaka ve fwete vila ve?
16 Beto yonso, yo vanda bayina me kwelaka to ve, lenda vanda ti luzingu ya kiese. (Nk. 128:1) Yo yina kana nge ke zola kukwela kansi nge me zwa ntete ve muntu yina nge lenda kwela, landa kudipesa na kisalu ya Yehowa. Mpangi-nkento Sin Yi na Macao ke tuba nde: “Kana nge fwanisa ntangu yina nge lenda lutisa ti nkwelani na nge na Paladisu ti ntangu yai ya nge me kwela ve, ntangu yina nge ta lutisa ti nkwelani na nge na Paladisu me luta kibeni. Sepela ti ntangu yina ya nge me kwela ntete ve mpi sadila yo mbote.” Ebuna nki nge fwete sala kana nge me zwa muntu yina nge lenda kwela mpi beno me yantika kutalana sambu na makwela? Na disolo ya ke landa, beto ta tubila mutindu nge lenda baka lukanu ya mbote ntangu beno ke talana sambu na makwela.
NKUNGA 137 Bankento ya Kwikama, Bampangi-Bankento
a Sambu na kuzaba kana nge kele ya kuyilama sambu na kukwela, tala disolo “Kutalana Sambu na Makwela—Kitini 1: Keti Mono Kele ya Kuyilama?” na jw.org.
b NTENDULA YA BANGOGO: Na disolo yai mpi na yina ke landa, bangogo “kutalana sambu na makwela” kele ntangu yina bakala ti nkento ke kudilonguka mbote sambu na kutala kana bo zole me fwana sambu na kukwelana. Na bansi ya nkaka, bo ke tubaka nde mwana-bakala mosi ti mwana-nkento mosi me zolana. Kutalana sambu na makwela ke yantikaka ntangu bakala ti nkento me monisa pwelele nde bo me zolana mpi bo ke tudilana dikebi. Yo ke sukaka ntangu bo me baka lukanu ya kukwelana to ve.
c Beto me soba bazina ya nkaka.
d Na bisika ya nkaka, mingi-mingi mpangi-bakala muntu ke yantikaka kusolula ti mpangi-nkento sambu na kuyantika kutalana sambu na makwela, kansi yo kele mpi ve mbi kana mpangi-nkento muntu me yantika. (Ruti 3:1-13) Sambu na kuzaba mambu mingi, tala disolo “Les jeunes s’interrogent . . . Comment lui dire ce que je ressens pour lui ?” na Telama! ya Kifalansa ya 22 octobre 2004.
e Tala video Bampangi Yina Ke Nwaninaka Lukwikilu Ngolo mpi Ke Nungaka—Bakristu Yina Me Kwelaka Ve na jw.org.