Sambu na Nki Yo Kele Mfunu na Kusosa Bandongisila?

1. Inki beto lenda sala sambu na kubaka balukanu ya mbote yina ta nunga? (Bingana 13:10; 15:22)

BETO yonso ke vandaka ti mfunu ya kubaka balukanu ya mbote mpi beto yonso ke zolaka nde balukanu yango kununga. Ndinga ya Nzambi ke songaka beto mambu yina beto fwete sala sambu na kubaka balukanu ya mbote mpi sambu balukanu yango kununga.​—Tanga Bingana 13:10; 15:22.

2. Yehowa ke sila nde yandi ta sala nki sambu na beto?

² Ya kieleka, Yehowa Tata na beto kele Muntu ya kuluta mbote yina lenda pesa beto mayele mpi bandongisila ya kuluta mbote. Yandi ke sila beto nde yandi ta sadisa beto. Yandi ke tuba nde: “Mono ta pesa nge ndongisila ntangu disu na mono ke tala nge.” (Nk. 32:8) Mambu yai ke monisa nde Yehowa ke sukaka ve kaka na kupesa beto bandongisila, kansi yandi ke tudilaka beto mpenza dikebi mpi ke sadisaka beto na kusadila bandongisila yango.

3. Inki beto ta longuka na disolo yai?

³ Na disolo yai, beto ta sadila Ndinga ya Nzambi sambu na kupesa mvutu na bangiufula yai iya: (1) Inki bikalulu mono fwete vanda ti yo sambu na kubaka mambote na bandongisila ya mbote yina bo ke pesa mono? (2) Nani lenda pesa mono bandongisila ya mbote? (3) Inki mutindu mono lenda monisa nde mono kele kibeni ti mfunu ya bandongisila? mpi (4) Sambu na nki mono fwete lomba ve bantu ya nkaka na kubakila mono balukanu?

INKI BIKALULU MONO FWETE VANDA TI YO?

4. Inki bikalulu beto fwete vanda ti yo kana beto ke zola nde bandongisila ya mbote kunatila beto mambote?

⁴ Beto fwete vanda ya kudikulumusa mpi kuzaba bandilu na beto sambu na kubaka mambote na bandongisila ya mbote yina bo ke pesa beto. Beto fwete ndima nde beto kele ve ti eksperiansi to nde beto me zaba ve mambu yonso ya me fwana sambu na kubaka balukanu ya mbote beto mosi. Kana beto kele ve ya kudikulumusa mpi beto ke zaba ve bandilu na beto, Yehowa ta sadisa beto ve mpi yo ta sala nde bandongisila yonso yina beto ta baka na Ndinga na yandi ta vanda bonso masa ya ke bwa na zulu ya ditadi. (Mika 6:8; 1 Pie. 5:5) Kansi, kana beto kele ya kudikulumusa mpi beto ke zaba bandilu na beto, beto ta sadila nswalu bandongisila ya Ndinga ya Nzambi mpi beto ta bakila yo mambote.

5. Inki mambu lendaka kukumisa ntotila Davidi lulendo?

⁵ Beto tala malongi yina beto lenda baka na mbandu ya ntotila Davidi. Mambu ya kuyituka yina yandi salaka lendaka kukumisa yandi lulendo. Bamvula mingi na ntwala nde yandi kuma ntotila, yandi zabanaka mingi sambu yandi vandaka kubula miziki mbote kibeni. Nkutu, bo lombaka yandi na kubudilaka ntotila Saule miziki. (1 Sam. 16:18, 19) Ntangu bo tulaka Davidi mafuta sambu yandi kuma ntotila yina ta yinga ntotila Saule, Yehowa pesaka Davidi ngolo na nsadisa ya mpeve santu na yandi. (1 Sam. 16:11-13) Bantu ya Izraele vandaka kukumisa yandi sambu yandi vandaka kufwa bambeni ya bansadi ya Nzambi, mu mbandu Goliati, Mufilistia mosi ya nda kibeni. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) Kana Davidi vandaka muntu ya lulendo, yandi lendaka kuyindula nde sambu yandi salaka mambu yai yonso ya kuyituka, yandi vandaka ve na mfunu nde bantu ya nkaka kupesa yandi bandongisila. Kansi yandi yindulaka ve mpidina.

6. Inki ke monisa nde Davidi vandaka kundima bandongisila? (Tala mpi kifwanisu.)

⁶ Ntangu Davidi kumaka ntotila, yandi landaka kukangama ti bantu yina vandaka kupesa yandi bandongisila ya mbote. (1 Bans. 27:32-34) Yo ke yitukisa ve sambu Davidi vandaka ti kikalulu ya kuwa bandongisila ya mbote. Yandi vandaka kundima kaka ve bandongisila yina babakala vandaka kupesa yandi, kansi yandi ndimaka mpi ndongisila yina nkento mosi na zina ya Abigaile pesaka yandi. Nabale, bakala ya Abigaile vandaka ve luzitu, yandi vandaka ve kumonisa ntonda, yandi vandaka lulendo mpi yandi vandaka kusosa kaka mambote na yandi mosi. Na kudikulumusa yonso, Davidi sadilaka ndongisila ya mbote yina Abigaile pesaka yandi mpi yo kangaka yandi nzila ya kusala kifu mosi ya nene.​—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.

7. Inki malongi beto lenda baka na mbandu ya Davidi? (Longi 4:13) (Tala mpi bifwanisu.)

⁷ Mbandu ya Davidi ke pesa beto mwa malongi ya mfunu. Mu mbandu, beto lenda vanda ti makuki ya kuyituka to ti kiyeka mosi buna. Ata mpidina, beto fwete yindula ve ata fioti nde beto me zaba mambu yonso mpi nde beto kele ve na mfunu ya bandongisila. Mpi bonso Davidi, beto fwete ndima bandongisila ya mbote yina bo ke pesa beto, yo vanda nani me pesa beto yo. (Tanga Longi 4:13.) Kana beto ke sala mpidina, ntembe kele ve nde yo ta kanga beto nzila ya kusala bifu ya nene yina lenda natila beto mpi bantu ya nkaka bampasi.

NANI LENDA PESA MONO BANDONGISILA YA MBOTE?

8. Sambu na nki Yonatani fwanaka na kupesa Davidi bandongisila ya mbote?

⁸ Beto tadila dilongi ya nkaka yina beto lenda baka na mbandu ya Davidi. Yandi vandaka kundima bandongisila ya bantu yina vandaka ti kinduku ya mbote ti Yehowa. Katula yo, bantu yango vandaka mpi kubakisa mbote mambu ya mpasi yina yandi vandaka kukutana ti yo. Mu mbandu, ntangu yandi sosaka kuzaba kana yo lombaka nde yandi vutula ngemba ti ntotila Saule, Davidi sadilaka bandongisila yina Yonatani mwana ya Saule pesaka yandi. Sambu na nki Yonatani fwanaka na kupesa Davidi bandongisila ya mbote? Sambu Yonatani vandaka ti kinduku ya mbote ti Yehowa. Kansi katula yo, yandi zabaka mpi Saule mbote. (1 Sam. 20:9-13) Inki yo ke longa beto?

9. Na nani beto fwete lomba bandongisila? Tendula. (Bingana 13:20)

⁹ Ntangu beto kele ti mfunu ya bandongisila, yo ta vanda mbote na kulomba yo na mpangi mosi ya kele ti kinduku ya mbote ti Yehowa mpi yina kele ti eksperiansi ya mambu yina beto kele ti mfunu ya bandongisila.a (Tanga Bingana 13:20.) Mu mbandu, yindula nde mpangi-bakala mosi ya leke kele ti mfunu ya kuzwa nkwelani mosi ya mbote. Nani me fwana na kupesa yandi bandongisila ya mbote? Mpangi mosi ya me kwelaka ntete ve lenda pesa yandi bandongisila ya mbote kana yandi me sadila Biblia. Kansi ntembe kele ve nde yandi ta baka bandongisila ya kuluta mbote kana yandi me lomba yo na bankwelani ya kuyela na kimpeve, yina ke zaba yandi mbote mpi yina ke zingaka na kiese na makwela na bo banda mwa ntama.

10. Inki beto ke tubila ntangu yai?

¹⁰ Beto me tubila bikalulu zole yina beto fwete vanda ti yo mpi nani lenda pesa beto bandongisila ya mbote. Ntangu yai beto tubila mambu yina beto lenda sala sambu na kumonisa nde beto kele mpenza ti mfunu ya bandongisila mpi kana beto fwete lomba bantu ya nkaka na kubakila beto balukanu.

INKI MUTINDU MONO LENDA MONISA NDE MONO KELE KIBENI TI MFUNU YA BANDONGISILA?

11-12. (a) Inki beto fwete sala ve? (b) Inki ntotila Rehoboami salaka ntangu yo lombaka nde yandi baka lukanu mosi ya mfunu?

¹¹ Bantangu ya nkaka, yo lenda monana bonso nde muntu mosi ke sosa bandongisila, kisi ve yandi me baka dezia lukanu mpi ke sosa kaka nde bantu kundima lukanu yango. Muntu ya mutindu yai kele mpenza ve ti mfunu ya bandongisila. Yandi lenda baka malongi na mambu yina kuminaka ntotila Rehoboami.

¹² Rehoboami kumaka ntotila ya Izraele na kisika ya ntotila Salomo. Ntangu Rehoboami kumaka ntotila, bantu ya Izraele vandaka ti luzingu ya mbote kansi bo vandaka kutuba nde Salomo sadisaka bo bisalu ya ngolo. Yo yina bo kwisaka na Rehoboami mpi bo bondilaka yandi na kulembika kizitu ya bisalu ya ngolo yina Salomo pesaka bo. Rehoboami songaka bo na kubikila yandi ntangu ya kuyindula lukanu yina yo lombaka nde yandi baka. Ntete, yandi salaka mbote mutindu yandi lombaka bandongisila na bambuta yina vandaka kusadisa Salomo. (1 Bant. 12:2-7) Kansi, yandi buyaka bandongisila yina bambuta yango pesaka yandi. Sambu na nki yandi salaka mpidina? Mbala ya nkaka, Rehoboami bakaka dezia lukanu ya mambu yina yandi ta sala mpi yandi yindulaka nde bambuta yina ta ndima lukanu yango. Kana mpidina, yandi sepelaka ntangu banduku na yandi pesaka yandi bandongisila yina wakanaka ti lukanu yango. (1 Bant. 12:8-14) Rehoboami songaka bantu kaka mambu yina banduku na yandi songaka yandi. Yo yina, insi Izraele kabwanaka mpi banda pana, yandi kutanaka ti bampasi mingi.​—1 Bant. 12:16-19.

13. Inki mutindu beto lenda zaba kana beto ke vandaka mpenza ti mfunu ya bandongisila?

¹³ Mbandu ya Rehoboami ke longa beto nki? Beto fwete baka ve lukanu na ntwala ya kulomba bandongisila, kansi beto fwete monisa nde beto kele mpenza ti mfunu ya bandongisila. Inki mutindu beto lenda zaba kana beto kele ti kikalulu yai? Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke lombaka bandongisila mpi ke buyaka yo na mbala mosi sambu yo ke wakana ve ti bangindu na mono?’ Beto tadila mbandu mosi.

14. Inki beto fwete vila ve ntangu bo ke pesa beto bandongisila? Pesa mbandu. (Tala mpi kifwanisu.)

¹⁴ Yindula nde mpangi-bakala mosi me zwa kisalu mosi ya mbote kibeni. Yandi me lomba nkuluntu mosi bandongisila na ntwala ya kundima kisalu yango. Mpangi-bakala yango me songa nkuluntu yina nde kisalu yina ta salaka mpi nde yandi vanda ve kisika mosi ti dibuta na yandi bantangu mingi sambu yandi ta basikaka mbala na mbala. Nkuluntu yango me yibusa yandi minsiku ya Biblia ya ke monisa nde mukumba na yandi ya kuluta mfunu kele ya kulungisa ntete bampusa ya kimpeve ya dibuta na yandi. (Baef. 6:4; 1 Tim. 5:8) Yindula nde yandi me buya na mbala mosi mambu yina nkuluntu yina me songa yandi mpi yandi me landa kulomba bandongisila na bampangi ya nkaka tii ntangu mpangi mosi me songa yandi nde yandi lenda ndima kisalu yina. Keti mpangi yai ke sosa kibeni bandongisila to yandi bakaka dezia lukanu na yandi mpi yandi ke sosa kaka muntu yina ta songa yandi mambu ya ke wakana ti lukanu yango? Beto fwete vila ve nde ntima ke kusaka. (Yer. 17:9) Bantangu ya nkaka, bandongisila ya mbote ke vandaka kibeni bandongisila yina beto ke sepelaka ve ti yo.

KETI MONO FWETE LOMBA BANTU YA NKAKA NA KUBAKILA MONO BALUKANU?

15. Inki beto fwete sala ve mpi sambu na nki?

¹⁵ Konso muntu ke vandaka ti mukumba ya kubaka balukanu na yandi mosi. (Bag. 6:4, 5) Mutindu beto me tubila yo, na ntwala ya kubaka lukanu, muntu ya mayele ke sosaka bandongisila na Ndinga ya Nzambi mpi na bampangi ya kuyela na kimpeve. Ata mpidina, beto fwete bika ve nde bantu kubakila beto balukanu. Bantu ya nkaka lenda yula mbala mosi muntu mosi ya bo ke zitisaka nde: “Inki nge zolaka kusala kana yo vandaka nge na kisika na mono?” Bankaka lenda landa ngulu-ngulu lukanu yina muntu mosi me baka kukonda kuyindula yo mbote-mbote.

16. Inki mambu salamaka na Korinto na yina me tala kudia to ve musuni ya bambisi yina bo pesaka bimenga na biteki mpi nani vandaka ti mukumba ya kupona na kudia to ve musuni ya mutindu yina? (1 Bakorinto 8:7; 10:25, 26)

¹⁶ Beto tadila mambu yina salamaka na dibundu ya Korinto na bilumbu ya Bakristu ya ntete na yina me tala kudia to ve musuni yina bo me pesa kimenga na biteki. Polo sonikilaka Bakristu ya Korinto nde: “Beto me zaba nde kiteki kele kima ve na nsi-ntoto mpi nde Nzambi kele kaka mosi mpamba.” (1 Bak. 8:4) Na kutadila mambu yai ya Polo sonikaka, Bakristu ya nkaka na dibundu bakaka lukanu ya kudia musuni yina bo me sumba na zandu ata bo pesaka yo bimenga na biteki. Kansi, bankaka bakaka lukanu ya kudia yo ve sambu yo lendaka kuyangisa kansansa na bo. (Tanga 1 Bakorinto 8:7; 10:25, 26.) Yo vandaka kulomba nde konso muntu kubaka lukanu yandi mosi. Polo songaka ve ata fioti Bakristu ya Korinto na kubakila bantu ya nkaka balukanu to na kulanda kaka mambu yina bantu ya nkaka vandaka kusala. Konso muntu na kati na bo zolaka “[kusamba] na ntwala ya Nzambi sambu na yandi mosi.”​—Bar. 14:10-12.

17. Inki lenda salama kana beto ke landa ngulu-ngulu balukanu ya bantu ya nkaka? Pesa mbandu. (Tala mpi bifwanisu.)

¹⁷ Inki mpila mambu ya mutindu mosi lenda salama bubu yai? Beto baka mbandu ya mambu ya me tala bitini ya fioti-fioti ya menga. Konso Mukristu fwete baka lukanu yandi mosi kana yandi ta ndima to ve bitini ya fioti-fioti ya menga.b Yo lenda vanda mpasi na kubakisa mambu yai mbote-mbote, kansi konso muntu fwete baka balukanu na yandi sambu na yo. (Bar. 14:4) Kana beto ke landa ngulu-ngulu balukanu yina bantu ya nkaka ke baka, yo lenda lembisa kansansa na beto. Beto fwete sadila Biblia sambu na kulonga kansansa na beto mpi kubaka balukanu ya ke wakana ti kansansa yango. (Baeb. 5:14) Ebuna, nki ntangu beto fwete lomba Bakristu ya kuyela na kimpeve bandongisila? Beto fwete lomba bo yo kana beto me sala dezia bansosa beto mosi kansi beto ke bakisa kaka ve mbote-mbote mutindu ya kusadila minsiku ya Biblia na diambu yango.

LANDA KUSOSA BANDONGISILA

18. Inki Yehowa me salaka sambu na beto?

¹⁸ Yehowa ke tudilaka beto mpenza ntima, yo yina yandi me bikaka nde beto baka beto mosi balukanu. Yandi me pesaka beto Ndinga na yandi Biblia sambu na kusadisa beto. Diaka, yandi me pesaka beto banduku ya mayele yina ke sadisaka beto na kubakisa mutindu ya kusadila minsiku ya Biblia. Yandi kele Tata na beto ya zola yina ke lungisaka mbote mukumba na yandi. (Bing. 3:21-23) Ebuna, nki beto lenda sala sambu na kumonisila yandi ntonda?

19. Inki beto fwete sala sambu na kulanda kupesa Yehowa kiese?

¹⁹ Beto tadila mambu yai: Bibuti ke vandaka na kiese mingi ya kumona bana na bo ke yela, ke kuma mayele, ke sadisa bantu ya nkaka mpi ke kuma bansadi ya mbote ya Yehowa. Mutindu mosi mpi, Yehowa ke waka kiese ntangu yandi ke monaka beto ke landa kuyela na kimpeve, beto ke landa kusosa bandongisila ya mbote mpi ke landa kubaka balukanu yina ke pesaka yandi lukumu.