Oktomba 2

Jehova nĩwe ‘Ngai ũrĩa ũheanaga ũkirĩrĩria na akomanĩrĩria.’ (Rom. 15:5) Nowe tu ũtaũkagĩrũo biũ nĩ maũndũ maitũ, ngoro citũ, na mũrerere witũ. Kwoguo nĩwe wagĩrĩire mũno gũtũteithia gũkirĩrĩria. No Ngai angĩcokia mahoya maitũ atĩa rĩrĩa tũramũhoya atũhe hinya tũhote gũkirĩrĩria? Rĩrĩa twahoya Jehova atũteithie kũhiũrania na magerio nĩ ‘arĩtũheaga njĩra nĩguo tũkahota gũkirĩrĩria.’ (1 Kor. 10:13) Ekaga ũguo atĩa? Rĩmwe na rĩmwe no atwehererie magerio. No maita maingĩ nĩ marĩa atũheaga hinya nĩguo ‘tũkomĩrĩria maũndũ-inĩ mothe tũkirĩrĩirie na tũrĩ na gĩkeno.’ (Kol. 1:11) na tondũ nĩ oĩ wega hinya witũ wa kĩĩmwĩrĩ, wa kĩĩmeciria, na wa ngoro, gũtirĩ hingo angĩreka tũcemanie na ũndũ ũngĩtũma tũremwo nĩ gũikara tũrĩ ehokeku. w16.04 2:5, 6

Kiugo kĩa Ngai gĩtwĩraga twathĩkagĩre thirikari cia andũ, no gĩtũrutaga atĩ no mũhaka twathĩkĩre Ngai gũkĩra andũ. (Atũm. 5:29; Tit. 3:1) Hihi no kũhoteke ũguo? Jesu nĩ aatũheire ũtaaro ũrĩa ũtũteithagia kũmenya nũũ twagĩrĩire gwathĩkĩra rĩrĩa aagwetire ciugo cia rĩandĩko rĩa ũmũthĩ. Twathĩkagĩra thirikari cia kũrĩa tũikaraga na njĩra ya kũrũmĩrĩra mawatho ma cio, kũhe atongoria acio gĩtĩo, na kũrĩha magooti. (Rom. 13:7) O na kũrĩ ũguo, thirikari ingĩtwĩra twĩke ũndũ ũngĩrakaria Ngai, nĩ tũreganaga nacio na gĩtĩo. Tũtinyitaga mbaru mwena o wothe wa ũteti. (Isa. 2:4) Tũtikararagia thirikari tondũ Jehova nĩ etĩkĩrĩtie ciathane. Ningĩ tũtiĩingĩranagia na maũndũ ma gũtũgĩria ndũrĩrĩ kana bũrũri. (Rom. 13:1, 2) Tũtiikagia kura kana gũcenjia thirikari ĩrĩa ĩrathana, na tũtihũranagĩra itĩ cia gĩũteti. w16.04 4:1, 2

Ngucanio nyingĩ gatagatĩ ka Akristiano ciagĩrĩre kũniinwo nĩo marĩ o erĩ. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ onanirie atĩ kũrĩ handũ hangĩkinya kĩũngano kĩbatare kũmenyithio. (Mat. 18:15-17) Kũngĩthiĩ atĩa ũrĩa ũhĩtĩtie angĩrega gũthikĩrĩria ũrĩa ahĩtĩirie, aira kana kĩũngano? Agĩrĩire kuonwo “ta mũndũ wa ndũrĩrĩ kana mwĩtia wa mbeca cia igooti.” Ũmũthĩ, tũngiuga agĩrĩire kweherio kĩũngano-inĩ. Ũritũ wa ikinya rĩrĩ ũronania atĩ “rĩhia” rĩu rĩtiarĩ o ngucanio nini. No rĩarĩ (1) rĩhia rĩngĩarĩrĩirio nĩ acio mahĩtanĩtie kana (2) rĩhia iritũ rĩngĩatũmire mũndũ eherio kĩũngano-inĩ ngucanio ĩngĩagire gũthira. Mehia macio nĩ hamwe na kũhũthĩra maheeni kana gũthũkĩria mũndũ rĩĩtwa na njĩra ya kũmũcambia. Makinya macio matatũ Jesu onanirie thĩinĩ wa Mathayo 18:15-17, magĩrĩire kũhũthĩrũo rĩrĩa tu maũndũ macio mahanĩkĩte. w16.05 1:14

Nĩ harĩ maũndũ matiganĩte Bibilia ĩtatũheaga watho wa ĩmwe kwa ĩmwe. Kwa ngerekano, Maandĩko matitũheete watho wĩgiĩ nĩ nguo cia mũthemba ũrĩkũ Mũkristiano agĩrĩirũo kwĩhumba. Ũndũ ũcio wonanagia atĩa ũũgĩ wa Jehova? Mĩhumbĩre na ũndũire nĩ itiganĩte kũringana na o kũndũ thĩinĩ wa thĩ na ningĩ o ũrĩa mĩaka ĩrathiĩ maũndũ macio mathiaga magĩcenjagia. Angĩkorũo Bibilia nĩ yoigĩte nguo iria twagĩrĩirũo nĩ kwĩhumba, nĩ ingĩhĩtũkĩtwo nĩ mahinda. Nĩ ũndũ ũcio, Kiugo kĩa Ngai gĩtiheanaga mawatho maingĩ ma gũtongoria Akristiano maũndũ-inĩ megiĩ wĩra, ũrigitani na maũndũ ma gwĩkenia. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa maũndũ-inĩ marĩa tũtaheetwo watho wa ĩmwe kwa ĩmwe kuuma Bibilia-inĩ? Maũndũ-inĩ ta macio, nĩ wĩra witũ gũthuthuria na kinyi wendi wa Jehova na gũtua matua maratongorio nĩguo, no ti wendi witũ.—Thab. 37:5. w16.05 3:2, 6

Hatarĩ nganja o ũmwe witũ nĩ harĩ icunjĩ iria endete thĩinĩ wa Bibilia. Amwe nĩ makenagio nĩ mabuku ma Injiri, marĩa monanagia wega ngumo cia Jehova ta ũrĩa cionekaga kũgerera Mũriũ wake. (Joh. 14:9) Angĩ nao mendete icunjĩ cia Bibilia iria ciaragĩrĩria ũrathi, ta ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩrĩa rĩonanagia “maũndũ marĩa arĩ o mũhaka mekĩke ica ikuhĩ.” (Kũg. 1:1) Na githĩ tũtiũmagĩrĩrio nĩ ibuku rĩa Thaburi kana tũkeeruta maũndũ mangĩtũteithia thĩinĩ wa ibuku rĩa Thimo? Ma nĩ atĩ Bibilia nĩ ibuku rĩa mũndũ wothe. Nĩ twendete mabuku maitũ marĩa maragĩrĩria Bibilia tondũ nĩ tũmĩendete. Kwa ngerekano, nĩ twendete irio cia kĩĩroho iria twamũkagĩra kũgerera mabuku, broshua, ngathĩti, na indo ingĩ. Irio icio cia kĩĩroho kuuma kũrĩ Jehova nĩ itũteithagia gũikara twĩiguĩte kĩĩroho na ‘twĩhandĩte wega ũhoro-inĩ wa wĩtĩkio.’—Tit. 2:2. w16.05 5:1-3

Roho mũtheru no ũtũthondeke na njĩra itiganĩte. Kwa ngerekano, no ũtũteithie gũkũria ngumo ta cia Kristo iria nĩ hamwe na maciaro ma roho. Ngumo ĩmwe nĩ wendo. Nĩ twendete Ngai na nĩ twendaga kũmwathĩkĩra na gũthondekwo nĩwe tondũ nĩ tũĩ atĩ maathani make ti mũrigo. Ningĩ roho mũtheru no ũtũhe hinya wa gwĩthema gwĩka kũringana na roho mũru wa gũkũ thĩ. (Ef. 2:2) Rĩrĩa mũtũmwo Paulo aarĩ mwĩthĩ nĩ eetĩkĩrĩte kũgucĩrĩrio nĩ roho wa mwĩtĩo ũrĩa warĩ na atongoria a ndini ya Kĩyahudi. No thutha-inĩ aandĩkire ũũ: “Maũndũ-inĩ mothe nĩ ngoragwo na hinya kũgerera ũrĩa ũheaga hinya.” (Afil. 4:13) Kwoguo rekei tũthiĩ na mbere kũhoya tũheo roho mũtheru o ta ũrĩa Paulo eekaga. Jehova nĩ arĩcokagia mahoya ta macio ma kuuma ngoro.—Thab. 10:17. w16.06 1:12

Nĩguo Jehova akorũo nowe Ngai witũ, no mũhaka tũmũhe ũthathaiya wa ngoro yothe. Tũtiagĩrĩire gũthathaiya ngai ingĩ kana gũtukania ũthathaiya witũ na ũthathaiya wa maheeni. Twagĩrĩirũo kũririkana atĩ Jehova ndangĩringithanio na ngai ingĩ. No Jehova tu wagĩrĩirũo gũthathaiyo. Nĩguo twĩyamũrĩre Jehova na ngoro yothe, no mũhaka twĩmenyerere tũtigetĩkĩrie ũndũ o na ũrĩkũ woe ithenya rĩa Jehova ũtũũro-inĩ witũ. Maũndũ macio nĩ ta marĩkũ? Thĩinĩ wa Maathani Marĩa Ikũmi, Jehova nĩ eerĩte andũ ake atĩ maatiagĩrĩirũo gũkorũo na ngai ũngĩ tiga we na maatiagĩrĩirũo gwĩka ũndũ o na ũrĩkũ ũrahutania na ũhoi wa mĩhianano. (Gũcok. 5:6-10) Mahinda-inĩ maya ũhoi wa mĩhianano no ũkorũo ũrĩ wa mĩthemba ĩtiganĩte na ĩngĩ ti ũhũthũ kũmĩkũũrana. Tondũ Jehova ‘nowe wiki Jehova,’ ndacenjetie ithimi ciake.—Mar. 12:29. w16.06 3:10, 12

Rĩrĩa Petero oririe kana twagĩrĩirũo kuohera mũndũ “nginya maita mũgwanja,” Jesu aamũcokeirie ũũ: “Ngũkwĩra atĩrĩ, ti nginya maita mũgwanja, ĩndĩ nĩ nginya maita mĩrongo mũgwanja na mũgwanja.” Ũndũ ũrĩa Jesu eendaga kuonania nĩ atĩ hingo ciothe twagĩrĩire gũkoragwo twĩhaarĩirie kuohera andũ arĩa angĩ. (Mat. 6:15; 18:21, 22) Nĩ wega kũririkana atĩ tondũ gũtirĩ mũndũ ũtahĩtagia, o na ithuĩ no tũhĩtĩrie andũ arĩa angĩ. Tũngĩmenya nĩ tũhĩtĩirie mũndũ, Bibilia ĩtwĩraga atĩ twagĩrĩirũo gũthiĩ kũrĩ we na tũgerie gũcokia thayũ. (Mat. 5:23, 24) Nĩ tũkenaga rĩrĩa arĩa angĩ matuohera mahĩtia maitũ, na kwoguo o na ithuĩ noguo twagĩrĩirũo gwĩka. (1 Kor. 13:5; Kol. 3:13) Angĩkorũo nĩ tũrĩohagĩra andũ arĩa angĩ, Jehova o nake nĩ arĩtuohagĩra. Kwoguo rĩrĩa twahĩtĩrio, twagĩrĩirũo kwĩgerekania na Jehova tondũ nĩ atuohagĩra rĩrĩa twahĩtia.—Thab. 103:12-14. w16.06 4:15, 17

Matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, Aira a Jehova nĩ maheetwo wĩra wa kũhunjia ‘ũhoro mwega wa Ũthamaki thĩ yothe ũtuĩke ũira kũrĩ ndũrĩrĩ ciothe.’ (Mat. 24:14) Ningĩ nĩ tũhunjagia “ũhoro ũrĩa mwega wa ũtugi mũnene wa Ngai” tondũ irathimo iria twĩrĩgagĩrĩra gũkona thĩinĩ wa thĩ njerũ, tũgaaciona nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Jehova kũgerera harĩ Kristo. (Atũm. 20:24; Ef. 1:3) Hihi nĩ tuonanagia ngatho nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Jehova na njĩra ya kũhunjia na kĩyo o ta ũrĩa Paulo eekaga? (Rom. 1:14, 15) Nĩ tũgunĩkaga kuumana na ũtugi mũnene wa Jehova na njĩra nyingĩ o na tũrĩ ehia. Kwoguo nĩ twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria biũ kũmenyithia andũ othe ũrĩa Jehova onagia andũ wendo na ũrĩa mangĩgunĩka. w16.07 4:4, 5

Jesu atanoragwo nĩ aaririkanirie arutwo ake maita matatũ ũhoro wĩgiĩ “mũnene wa thĩ ĩno.” (Joh. 12:31; 14:30; 16:11) Jesu nĩ oĩ atĩ Mũcukani nĩ angĩatumumaririe andũ nĩguo matikone morathi ma Ngai megiĩ ihinda rĩũkĩte ta mekũhinga na ihenya. (Zef. 1:14) Shaitani ekaga ũguo kũgerera ndini cia maheeni. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wonete ũkĩaria na andũ arĩa angĩ? Na githĩ Mũcukani ‘ndatumumarĩtie meciria ma arĩa matetĩkĩtie,’ ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũico wa mũtabarĩre ũyũ na wa atĩ Kristo rĩu nĩ arathamaka Ũthamaki-inĩ wa Ngai? (2 Kor. 4:3-6) Kũndũ kũingĩ, andũ matikenaga rĩrĩa tũrameera kũrĩa thĩ ĩno yerekeire. Ndũkareke andũ arĩa angĩ makũũrage ngoro ũtige gũikaraga wĩiguĩte. Nĩ ũĩ bata wa gwĩka ũguo. w16.07 2:11, 12

Rĩrĩa mũhikania ona mũhiki wake mũthenya wa ũhiki wao, nĩ akoragwo na gĩkeno kĩnene mũno. Kiugo kĩa Ngai nĩ kĩheanaga ũtaaro wa ũũgĩ harĩ arĩa othe mathuuraga kũingĩra kĩhiko-inĩ, tondũ Ngai arĩ we Mwambĩrĩria wa kĩhiko endaga arĩa mahikanĩtie magaacĩre na makorũo na gĩkeno kĩhiko-inĩ kĩao. (Thim. 18:22) O na kũrĩ ũguo, Maandĩko matwĩraga wega atĩ tondũ andũ ti akinyanĩru nĩ “marĩonaga thĩna mũtũũrĩre-inĩ wao” mahikania. (1 Kor. 7:28) Mathĩna ta macio mangĩnyihanyihio atĩa? Na nĩ kĩĩ kĩngĩteithia kĩhiko kĩa Akristiano kĩgaacĩre? Bibilia nĩ ĩtĩtĩrithagia bata wa wendo. Wendo mwororo (Kĩngiriki, phi·liʹa) nĩ ũbataranagia thĩinĩ wa kĩhiko. Wendo gatagatĩ ka mwanake na mũirĩtu (eʹros) nĩ ũrehage gĩkeno, na wendo ũrĩa ũkoragwo na andũ a famĩlĩ (stor·geʹ) nĩ wa bata rĩrĩa ciana ciaciarũo. No wendo ũrĩa ũtongoragio nĩ motaaro ma Bibilia (a·gaʹpe) nĩguo ũteithagia kĩhiko kũgaacĩra. w16.08 2:1, 2

Timotheo akĩrũo ciugo icio aarĩ mũhunjia wa Ũthamaki warĩ na ũmenyeru. No ũtungata wake ũngĩagĩire moimĩrĩro mega ‘angĩamenyereire’ ũrĩa aarutanaga. Nĩguo athiĩ na mbere kũhutia ngoro ciao no mũhaka angĩacenjirie njĩra ciake cia kũrutana cingĩrane na mabataro ma arĩa aahunjagĩria, handũ ha kũhũthĩra o iria aamenyerete. Tũrĩ ahunjia a Ũthamaki, tũrabatara gwĩka o ũguo. Kaingĩ rĩrĩa tũrahunjia nyũmba kwa nyũmba tũtikoraga andũ mĩciĩ. Icigo-inĩ imwe gũtikoragwo kũrĩ ũndũ mũhũthũ kũingĩra mĩciĩ ĩmwe. Angĩkorũo gĩcigo-inĩ kĩanyu nĩguo kũhaana-rĩ, githĩ to wĩcirie njĩra ingĩ cia kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega? Kũhunjia kũndũ kwa mũingĩ nĩ njĩra ĩmwe njega ya gũtheremia ũhoro ũrĩa mwega. Aira a Jehova aingĩ nĩ marakenera mũno na makagĩa na moimĩrĩro mega makĩhunjia kũndũ kwa mũingĩ. Nĩ methaga mahinda nĩguo mahunjĩrie andũ icukĩro-inĩ cia mĩgithi na ngaari, thoko-inĩ, kũrĩa andũ mahurũkaga na kũndũ kũngĩ kwa mũingĩ. w16.08 3:14-16

Jehova nĩ atũheete aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa thĩ yothe mangĩtũmĩrĩria. (Ahib. 12:12, 13) Akristiano aingĩ a karine ya mbere nĩ moomĩrĩirio na njĩra ta ĩyo. Na noguo kũrĩ nginya ũmũthĩ. Nĩ atĩa tũngĩka? Ta wĩcirie ũrĩa Haruni na Huri maanyitĩrĩire moko ma Musa rĩrĩa Aisiraeli maarũaga. (Tham. 17:8-13) No twethe njĩra iria tũngĩteithia arĩa angĩ nacio. Andũ arĩkũ? Arĩa marathumbũka nĩ ũndũ wa mathĩna ma ũkũrũ, mathĩna ma mwĩrĩ, arĩa marakarario nĩ andũ a famĩlĩ ciao, arĩa makoragwo na ihooru, kana arĩa makuĩrĩirũo nĩ mũndũ mendete. Ningĩ no tũteithie andũ ethĩ arĩa maratindĩkĩrĩrio meke maũndũ moru kana macarie ũgaacĩru mũtabarĩre-inĩ ũyũ wa maũndũ hihi na njĩra ya gĩthomo, mbeca kana mawĩra manene. (1 Thes. 3:1-3; 5:11, 14) Caria njĩra cia kuonia arĩa angĩ atĩ nĩ ũkenagio nĩo mũrĩ Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki, mũkĩhunjia, rĩrĩa mũrarĩanĩra kana mũkĩaranĩria na thimũ. w16.09 1:13, 14

Mwĩhumbĩre witũ nĩ ũhutagia Ngai witũ mũtheru, aarĩ na ariũ a Ithe witũ, na andũ arĩa tũhunjagĩria. Twagĩrĩirũo kwĩhumba na njĩra ĩratĩithia Jehova na ndũmĩrĩri ĩrĩa tũhunjagia. (Rom. 13:8-10) Nĩ harĩ bata kũrora nguo iria twĩhumbaga makĩria rĩrĩa tũrathiĩ mĩcemanio kana kũhunjia. Twagĩrĩirũo kwĩhumba “na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire harĩ [andũ] arĩa meyamũrĩire Ngai.” (1 Tim. 2:10) Nguo imwe no ciagĩrĩre kũndũ kũmwe no kũngĩ ikorũo itarĩ njega. Nĩ ũndũ ũcio, Aira a Jehova thĩ yothe nĩ meciragia ũhoro wa ũndũire wa o kũndũ nĩguo matikarakarie andũ. Rĩrĩa tũrathiĩ igomano-inĩ, nguo citũ ciagĩrĩire gũkorũo irĩ njega na cia gĩtĩo ngũrani na cia andũ arĩa angĩ. Tweka ũguo tũtirĩtigagĩra kwĩmenyithania tũrĩ Aira a Jehova. Na nĩ tũrĩkoragwo na wĩyathi wa kũhunjia rĩrĩa rĩothe mweke weyumĩria. w16.09 3:7, 8

Njĩra ya Paulo no ĩkorũo ĩrĩ hũthũ na ĩrĩ na moimĩrĩro mega. No mũhaka indo ithondeketwo wega ikorũo na mũthondeki. No ũhũthĩre maũndũ o ta macio rĩrĩa ũraria na mũndũ ũrekĩrĩra nganja Bibilia. Geria kũmenya maũndũ marĩa etĩkĩtie na marĩa mangĩmũkenia. (Thim. 18:13) Angĩkorũo akenagio nĩ maũndũ ma sayansi, kwahoteka no agucĩrĩrio ũngĩmuonia ũrĩa Bibilia ĩtahĩtagia ĩkĩaria ũhoro wĩgiĩ sayansi. Angĩ nao no makene ũngĩmonia ngerekano ironania atĩ Bibilia nĩ ĩkoragwo na ũrathi wa ma o na historĩ ya ma. Ningĩ no ũmonie motaaro ma kwĩhokeka ma Bibilia ta marĩa marĩ thĩinĩ wa Mahunjio ma Kĩrĩma-inĩ. Ririkana atĩ muoroto waku wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ gũteithia mũndũ, no ti gũkararania. Kwoguo tuĩka mũthikĩrĩria mwega. Ũria ciũria na warie na njĩra ya ũhoreri na gĩtĩo makĩria rĩrĩa ũraria na andũ akũrũ gũgũkĩra. Kwahoteka ũndũ ũcio ũtũme matĩe mawoni maku. w16.09 4:14-16

Ũngĩenda gũteithia arĩa moimĩte bũrũri ũngĩ meigue me mũciĩ marĩ kĩũngano-inĩ kĩanyu, no wĩyũrie ũũ: ‘Hihi ingĩthiĩ bũrũri ũngĩ ingĩenda gwĩkĩrũo atĩa nĩ andũ a kũu?’ (Mat. 7:12) Twagĩrĩirũo gũkorũo na wetereri rĩrĩa andũ acio marerutanĩria kũmenyera maũndũ ma bũrũri ũrĩa mathamĩire. Kĩambĩrĩria-inĩ, no twage gũtaũkĩrũo biũ nĩ muonere wao wa maũndũ. Handũ ha kwĩrĩgĩrĩra meke maũndũ mothe ta ithuĩ, twagĩrĩirũo kũmanyita ũgeni o ũrĩa mahaana. Tũngĩhũthĩra mahinda kwĩruta maũndũ megiĩ ũndũire wao, no akorũo arĩ ũhũthũ kũgĩa ũrata nao. Hĩndĩ ya ũthathaiya wa famĩlĩ, no twĩke ũthuthuria wa ũndũire wa andũ arĩa mathamĩire kĩũngano-inĩ gitũ kana gĩcigo-inĩ kĩrĩa tũhunjagia. Ningĩ no tũhote gũkũria ũrata wa hakuhĩ nao tũngĩmanyita ũgeni gwitũ mũciĩ na tũrĩanĩre hamwe nao. Kuona atĩ Jehova “nĩ aahingũrĩire andũ a ndũrĩrĩ mũrango wa kũgĩa na wĩtĩkio,” githĩ o na ithuĩ tũtiagĩrĩirũo kũhingũrĩra mũrango arĩa “twĩtainwo nao thĩinĩ wa wĩtĩkio”?—Atũm. 14:27; Gal. 6:10; Ayub. 31:32. w16.10 1:15, 16

Thutha wa gũtaarĩria ũhoro wa athuri na atumia ta acio maarĩ na wĩtĩkio, Paulo nĩ aacokire agĩtaarĩria ũhoro wa Mwathani witũ, Jesu Kristo, arĩ we kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ kĩa wĩtĩkio. Aandĩkire ũũ thĩinĩ wa Ahibirania 12:2: “Nĩ ũndũ wa gĩkeno kĩrĩa kĩaigĩtwo mbere yake, aakirĩrĩirie mũtĩ wa kũnyarirĩrũo na ndaamakirio nĩ gũconorithio na rĩu aikarĩte thĩ guoko-inĩ kwa ũrĩo gwa gĩtĩ kĩa ũnene kĩa Ngai.” Kwoguo rĩrĩa tũrahiũrania na magerio maritũ, twagĩrĩirũo ‘gwĩcũranagia biũ’ ũhoro wa kĩonereria kĩa Jesu. Akristiano amwe a karine ya mbere ta Antipasi nĩ meegerekanirie na Jesu. Maarũmirie wĩkindĩru wao o na magĩkua nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao. (Kũg. 2:13) Akristiano acio maarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ kũrĩa igũrũ makagae ũtũũro mwega ũkĩrĩte ũrĩa ndungata cia mahinda ma tene cierĩgĩrĩire. (Ahib. 11:35) Thutha wa Ũthamaki kwambĩrĩria gwathana 1914, Akristiano acio othe aitĩrĩrie maguta arĩa maakuĩte nĩ maariũkirio na magĩthiĩ igũrũ nĩguo magaathana hamwe na Jesu.—Kũg. 20:4. w16.10 3:12

Aciari amwe matiĩkĩraga ciana ciao ngoro, tondũ aciari ao matiamekĩrire ngoro. Aruti a wĩra aingĩ maticokagĩrio ngatho, kwoguo moigaga atĩ ti kaingĩ ũngĩkĩrũo ngoro wĩra-inĩ. Gwĩkĩra mũndũ ngoro nĩ hamwe na kũmũcokeria ngatho nĩ ũndũ wa ũndũ mwega ekĩte. Ningĩ no twĩkĩre arĩa angĩ ngoro na njĩra ya kũmagwetera ngumo njega makoragwo nacio kana ‘kũũmagĩrĩria arĩa makuĩte ngoro.’ (1 Thes. 5:14) Kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa kaingĩ gĩtaũragwo “gwĩkĩra ngoro” kiugaga “gwĩta mũndũ mũkorũo hamwe nake.” Rĩrĩa tũratungata na aarĩ na ariũ a Ithe witũ, no kũhoteke tũgĩe na mĩeke ya kũmekĩra ngoro. (Koh. 4:9, 10) Hihi nĩ tũhũthagĩra mahinda marĩa magĩrĩire kwĩra arĩa angĩ kĩrĩa gĩtũmaga tũmende na tũmone marĩ a bata? Nĩguo tũhote gũcokia kĩũria kĩu, no twambe twĩcirie ũhoro wa thimo ĩno: “Kiugo kĩarĩtio o ihinda rĩagĩrĩire, kaĩ nĩ kĩega-ĩ!”—Thim. 15:23. w16.11 1:3-5

Jehova oigire ũũ akĩaria ũhoro wĩgiĩ ihinda rĩũkĩte rĩa ndungata ciake: “Ngamarehe hamwe ta ngʼondu irĩ kiugũ.” (Mik. 2:12, Holy Bible in Gĩkũyũ) Ningĩ Jehova aarathĩte ũũ kũgerera mũnabii Zefania: “Hĩndĩ ĩo nĩguo ngatheria tũnua twa andũ a ndũrĩrĩ ndĩmahe mwarĩrie ũngĩ mwega ũtarĩ wa ndũire [wĩgiĩ ma cia Bibilia], nĩ getha othe makayagĩre rĩĩtwa rĩa Jehova, nĩguo mamũtungatagĩre na kĩrĩko o ro kĩmwe [marĩ na ũrũmwe].” (Zef. 3:9) Nĩ tũkenaga mũno gũkorũo na mweke wa gũtungatĩra Jehova tũrĩ na ũrũmwe. Ũtongoria ũrĩa Jehova aaheaga Akristiano a karine ya mbere kũgerera Kiugo gĩake nĩ wamateithirie gũtũũria thayũ, ũtheru, na ũrũmwe ciũngano-inĩ. (1 Kor. 1:10; Ef. 4:11-13; 1 Pet. 3:8) Mahinda-inĩ maya, ũhoro wĩgiĩ mĩoroto ya Ngai nĩ ũrahunjio thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ ũndũ wa kĩyo kĩa ndungata cia Jehova iria ikoragwo na ũrũmwe na mĩbango mĩega. w16.11 2:16, 18

Karine-inĩ cia mbere cigana ũna Thutha wa Kristo, andũ aingĩ nĩ mangĩahotire gũthoma Bibilia na Kĩngiriki kana Kĩlatini. Kwoguo nĩ mangĩahotire kũringithania morutani ma Kiugo kĩa Ngai na marĩa maarutanagwo nĩ kanitha. Amwe ao nĩ maareganire na morutani marĩa maarutanagwo nĩ kanitha matatwaranaga na mawoni ma Bibilia, no matingĩahotire kwĩra andũ angĩ tondũ gwĩka ũguo nĩ kũngĩatũmire makorũo marĩ ũgwati-inĩ. O ũrĩa mahinda maathiaga, andũ aingĩ matingĩahotire gũthoma Bibilia tondũ matioĩ Kĩngiriki na Kĩlatini, na atongoria a ndini nĩ maagiragia ĩtaũrũo na thiomi iria ciaragio nĩ andũ aingĩ. Mũndũ angĩareganire na morutani ma kanitha nĩ aaherithagio. Akristiano aitĩrĩrie maguta maacemanagia na hitho marĩ tũkundi tũnini, no amwe matiahotaga gũcemania. Arĩa aitĩrĩrie maguta na nĩo “athĩnjĩri-Ngai matuĩtwo athamaki,” matingĩahotire gũthathaiya Ngai na mũbango mwega. Babuloni Ũrĩa Mũnene aatongoragia andũ kĩa hinya. w16.11 4:8, 10, 11

No mũhaka twĩtheme gwĩka mehia maritũ ta marĩa amwe arĩa maarĩ Korintho meekaga. Ũcio nĩ ũndũ wa bata angĩkorũo nĩ twĩtĩkĩrĩte ũtugi mũnene wa Ngai na ‘mehia magatiga gũtwathaga.’ O na kũrĩ ũguo-rĩ, hihi nĩ tũtuĩte itua rĩa gũkorũo tũrĩ “athĩki kuuma ngoro-inĩ” na njĩra ya gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo twĩtheme mehia marĩa andũ amwe monaga ta matarĩ maritũ? (Rom. 6:14, 17) Ta wĩcirie ũhoro wa mũtũmwo Paulo. No tũkorũo na ma atĩ ndeekaga maũndũ ma magigi marĩa magwetetwo thĩinĩ wa 1 Akorintho 6:9-11. O na kũrĩ ũguo, nĩ oigire atĩ aarĩ mwĩhia. Aandĩkire ũũ: “Niĩ nyumanĩte na mwĩrĩ, ngendio mehia-inĩ. Nĩ gũkorũo nditaũkagĩrũo nĩ maũndũ marĩa njĩkaga. Tondũ ndiĩkaga maũndũ marĩa nyendaga, no njĩkaga marĩa thũire.” (Rom. 7:14, 15) Ciugo icio cionanagia atĩ nĩ harĩ maũndũ mangĩ Paulo onaga marĩ mehia, na nĩ eerutanagĩria mũno kũrũa namo. (Rom. 7:21-23) O na ithuĩ nĩ twĩkagei o ũguo na twĩrutanagĩrie gũkorũo tũrĩ “athĩki kuuma ngoro-inĩ.” w16.12 1:15, 16

Rĩrĩa wacemania na maũndũ maratũma wĩtigĩre, ũgiĩke, kana ũtangĩke, itũrũra ngoro yaku harĩ Ithe witũ wa igũrũ ũrĩ wendo. Ũngĩka ũrĩa wothe ũngĩhota nĩguo ũhiũranie na thĩna ũrĩa ũrĩ naguo, kũhoya kuuma ngoro nĩ gũgũgũteithia. (Thab. 94:18, 19) O ta ũrĩa Afilipi 4:6, 7 yonanagia, Jehova nĩ acokagia mahoya maitũ ma kuuma ngoro na agathikĩrĩria mathaithana maitũ. Na njĩra ĩrĩkũ? Na njĩra ya gũtũhe thayũ wa meciria ũrĩa ũhooreragia ngoro citũ. Andũ aingĩ no mataarĩrie ũrĩa managunĩka na njĩra ĩyo. Handũ ha gũtangĩka, Ngai nĩ amateithĩtie kũgĩa na thayũ mũnene ũrĩa ũkĩrĩte ũtaũku o wothe. O nawe no ũgĩe naguo. Kwoguo “thayũ wa Ngai” no ũtoorie moritũ mothe ũngĩcemania namo. No wĩhoke kĩĩranĩro gĩkĩ kĩa wendo kuuma kũrĩ Jehova: “Menya ũmake nĩ ũndũ niĩ nĩ niĩ Ngai waku; nĩngũkuongerera hinya waku, ĩĩ, ti-itherũ nĩndĩĩgũteithagia.”—Isa. 41:10. w16.12 3:3, 4

Musa aaregire ũtonga wa Misiri, “agĩthuura kũnyariranĩrio na andũ a Ngai handũ ha gũkenera mehia gwa kahinda kanini.” (Ahib. 11:25, 26) Rekei twĩgerekanie na wĩtĩkio wa ndungata njĩhokeku cia tene cia Jehova, ta Musa, na njĩra ya kuoya na ũritũ kĩheo kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra na gũkĩhũthagĩra gwĩka wendi wa Ngai. O na gũtuĩka no tuone arĩ ũndũ mũhũthũ harĩ ithuĩ angĩkorũo mũndũ ũngĩ nĩ egũtũtuĩra matua, gwĩka ũguo no gũtũme twage gũkenera kĩrathimo kĩmwe kĩnene kĩrĩa kiumanaga na wĩyathi wa gwĩthuurĩra. Kĩrathimo kĩu kĩonanĩtio thĩinĩ wa rĩandĩko rĩa Gũcokerithia Maathani 30:19, 20. Mũhari wa 19 ũtaaragĩria mweke wa gũthuura, ũrĩa Ngai aaheire Aisiraeli. Naguo mũhari wa 20 ũtũteithagia kũmenya atĩ Jehova nĩ aamaheire mweke mwega mũno wa kũmuonia kĩrĩa kĩarĩ ngoro-inĩ ciao. O na ithuĩ no tũthuure gũtungatĩra Jehova. Muoroto witũ mũnene wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ kũhũthĩra kĩheo kĩrĩa Ngai atũheete kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra kuonania wendo witũ harĩ we na kũmũrehera ngumo na ũgooci. w17.01 2:10, 11

Jehova erĩgagĩrĩra tũhũthĩre ũhoti witũ na njĩra njega. Nĩkĩ? Tondũ nĩ atwendete na nĩ amenyaga atĩ rĩrĩa twahũthĩra iheo icio nĩ tũgĩaga na gĩkeno. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ amenyaga atĩ kũrĩ maũndũ andũ matangĩhota gwĩka. Tũtarĩ na ũteithio, tũtingĩhota kweheria kwaga gũkinyanĩra, mehia, na gĩkuũ; na tũtingĩhota gũtũma andũ meke ũrĩa tũngĩenda, tondũ marĩ na wĩyathi wa gwĩthuurĩra. (1 Ath. 8:46) Na o na tũngĩgĩa na ũũgĩ kana ũmenyeru ũigana atĩa, tũrĩkoragwo tũrĩ o ta ciana tũkĩringithanio na Jehova. (Isa. 55:9) Twagĩrĩirũo kwĩhoka Jehova atũtongorie maũndũ-inĩ mothe tũrĩ na ma biũ atĩ nĩ egũtũteithia, na atwĩkĩre maũndũ marĩa makĩrĩte ũhoti witũ. Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo nĩ gwĩka ũrĩa tũngĩhota, tũkoya makinya marĩa magĩrĩire nĩguo tũhiũranie na mathĩna, na tũteithie arĩa angĩ. Na njĩra nguhĩ, twagĩrĩirũo nĩ ‘kwĩhokaga Jehova, na twĩkage wega’; na ‘tũthingatage wĩhokeku.’ w17.01 1:2-4

Barizilai ndetĩkĩrire. Nĩkĩ? Aarĩ mũkũrũ, kwoguo erire Daudi atĩ ndangĩendire gũkorũo arĩ mũrigo harĩ we arĩ mũthamaki. Nĩ ũndũ ũcio, Barizilai akĩra Daudi athiĩ na Kimuhamu, ũrĩa hihi warĩ mũrũ wa Barizilai. (2 Sam. 19:31-37) Wĩnyihia nĩ wateithirie Barizilai gũtua itua rĩa ũũgĩ. Ndaaregire gũthiĩ na Daudi atĩ tondũ onaga ta atagĩrĩire wĩra ũrĩa angĩehokeirũo, kana atĩ tondũ endaga gũkenera ũkũrũ wake ahooreire. Nĩ aamenyaga na agetĩkĩra atĩ maũndũ make nĩ maacenjetie na atĩ nĩ harĩ maũndũ atangĩahotire gwĩka. Ndeendaga kũgeria gwĩka ũndũ atangĩahotire. (Gal. 6:4, 5.) Gwĩciria mũno ũhoro wa gaturũa, ũnene, kana igweta, nĩ kĩo kĩhumo kĩa mwĩgaatho, macindano, na marigĩrĩrio-inĩ gũkua ngoro. (Gal. 5:26) Ngũrani na ũguo, wĩnyihia nĩ ũteithagia mũndũ o wothe kũhũthĩra ũhoti wake na kĩyo gĩake kũgoocithia Ngai, na gwĩka ũndũ ũrĩa wagĩrĩire nĩguo ateithie andũ arĩa angĩ.—1 Kor. 10:31. w17.01 4:5, 6

Jehova nĩ Mũũmbi wa magegania. Indo ciothe ombaga nĩ cia gĩthimi kĩa igũrũ mũno. (Jer. 10:12) Nĩ ũndũ wa wendo, Jehova nĩ aigire mĩhaka o ta ũrĩa tuonaga harĩ ũũmbi. Nĩ aigire mawatho ma ndũire o hamwe na mawatho megiĩ mĩtugo nĩguo atigĩrĩre atĩ indo ciothe nĩ iraruta wĩra ũrĩa kwagĩrĩire. (Thab. 19:7-9) Kwoguo, kĩndũ o gĩothe kĩrĩ kũrĩa igũrũ kana gũkũ thĩ, nĩ kĩrĩ harĩa kĩagĩrĩire gũkorũo, na kĩrutaga wĩra ũrĩa kĩagĩrĩire kũruta kũringana na muoroto wa Ngai. Jehova nĩ aigaga ithimi cia ũrĩa ũũmbi wake wagĩrĩirũo kũrutithania wĩra. Kwa ngerekano, watho wa gravĩtĩ nĩguo ũnyitagĩrĩra rĩera rĩrĩa rĩthiũrũrũkĩirie thĩ, ũkaigĩra iria na makũmbĩ mĩhaka, na ũkahotithia maũndũ mekĩke na mũbango ũrĩa ũteithagĩrĩria kĩndũ o gĩothe kĩrĩ muoyo gũkũ thĩ. Ũũmbi wothe, o hamwe na mũndũ, wĩhocetie harĩ mĩhaka ĩyo. Kwoguo, mũbango mwega ũrĩa indo ciothe ciũmbĩtwo naguo nĩ ũira wa atĩ Ngai ombire thĩ na andũ arĩ na muoroto. Rĩrĩa tũrahunjia-rĩ, hihi no tũmenyithanie Kĩhumo kĩa mũbango ũyũ mwega?—Kũg. 4:11. w17.02 1:4, 5

Thutha wa matukũ ma Musa, Joshua, ũrĩa wacokire ithenya rĩake nĩ eekĩrirũo hinya nĩ “mũnene wa mbũtũ ya ita cia Jehova,” nĩguo atongorie andũ a Ngai kũrũa na Akanaani. (Josh. 5:13-15; 6:2, 21) Thutha-inĩ Mũthamaki Hezekia nĩ angʼethanĩire na mbũtũ nene ya Aashuri arĩa meendaga gũtharĩkĩra Jerusalemu. Ũtukũ ũmwe tu “mũraika wa Jehova agĩkiumagara, agĩthiĩ akĩũraga andũ ngiri igana rĩmwe rĩa mĩrongo ĩnana na atano.” (2 Ath. 19:35) Nĩ ma, araika nĩ akinyanĩru ngũrani na arũme arĩa maateithagia. Hĩndĩ ĩmwe, Musa nĩ aagire kũgoocithia Jehova. (Ndar. 20:12) Joshua nĩ aagire gwetha ũtongoria wa Ngai mbere ya kũgĩa kĩrĩkanĩro na Agibeoni. (Josh. 9:14, 15) Hĩndĩ ĩmwe, Hezekia “nĩetũũgĩririe na ngoro.” (2 Maũ. 32:25, 26) O na kũrĩ ũguo, Aisiraeli nĩ merĩgĩrĩirũo kũrũmĩrĩra ũtongoria wa arũme acio o na gũtuĩka matiarĩ akinyanĩru. Jehova nĩ aateithagia arũme acio akĩhũthĩra araika. Hatarĩ nganja, Jehova nĩwe watongoragia andũ ake. w17.02 3:7-9

Gũtĩa mũndũ nĩ kũmuona na njĩra ya mwanya. Tũngĩĩrĩgĩrĩra atĩ mũndũ ũrĩa ũngĩonwo na njĩra ĩyo ya mwanya arĩ na wĩra wa mwanya kana nĩ ekĩte ũndũ wa kuonania atĩ nĩ agĩrĩire kũheo gĩtĩo ta kĩu. Kwoguo no twĩyũrie, Nĩ a twagĩrĩirũo gũtĩa, na nĩkĩ? Ta ũrĩa rĩandĩko rĩa Kũguũrĩrio 5:13 rĩonanĩtie, “Ũrĩa ũikarĩire gĩtĩ kĩa ũnene . . . na Gatũrũme,” nĩ magĩrĩire kũheagwo gĩtĩo. Mũrango wa kana wa ibuku rĩu rĩa Kũguũrĩrio nĩ wonanagia gĩtũmi kĩmwe gĩa kũheaga Jehova gĩtĩo. Ciũmbe cia kĩĩroho iria irĩ matu-inĩ, cianagĩrĩra na ikagooca Jehova, “o Ũcio ũtũũraga tene na tene.” Ciugaga ũũ: “Wee Jehova Ngai witũ, nĩ wagĩrĩire rũgooco na riri na gĩtĩo o na hinya, nĩ gũkorũo nĩwe wombire indo ciothe, na tondũ wa wendi waku ikĩgĩa kuo na ikĩũmbwo.”—Kũg. 4:9-11. w17.03 1:1, 2

Ũndũ ũmwe ũĩkaine mũno na ũcokagĩrũo kaingĩ nĩ: Rũmĩrĩra ngoro yaku. Ĩndĩ gwĩka ũguo no gũkorũo kũrĩ ũgwati. Na ningĩ ũcio ti ũndũ ũratwarana na Maandĩko. Bibilia nĩ ĩtwĩraga tũtigatongorio nĩ ũrĩa tũraigua kana ngoro citũ itarĩ nginyanĩru, rĩrĩa tũratua matua. Na nĩ kũrĩ ngerekano nyingĩ cia Bibilia cionanagia moimĩrĩro moru ma mũndũ gũtongorio nĩ ngoro. Thĩna mũnene nĩ atĩ, harĩ andũ matarĩ akinyanĩru, “ngoro ya mũndũ nĩĩhenanagia gũkĩra ciũmbe iria ingĩ ciothe, nayo ĩtũire ĩthugundaga maũndũ ma waganu.” (Jer. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Ath. 11:9) Kwoguo-rĩ, moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ marĩkũ tũngĩrũmĩrĩra ngoro citũ kana kũreka ũrĩa tũraigua, hihi ta rĩrĩa tũrakarĩte kana tũkuĩte ngoro, ũtongorie mwĩcirĩrie witũ na ciĩko citũ? Kwa ngerekano, kũngĩthiĩ atĩa tũngĩtua matua rĩrĩa tũrakarĩte? Angĩkorũo twanekora tũgĩka ũguo, hatarĩ nganja nĩ tũĩ ũrĩa kũngĩthiĩ. (Thim. 14:17; 29:22) Kana hihi no tũhote gũtua matua ma ũũgĩ rĩrĩa tũkuĩte ngoro? (Ndar. 32:6-12; Thim. 24:10) Hatarĩ nganja, nĩ ũndũ mũhũthũ twĩkore twĩhĩngĩcĩte tũngĩreka ũrĩa tũraigua ũtũtongorie rĩrĩa tũratua matua ma bata. w17.03 2:12, 13

Tondũ tũtirĩ akinyanĩru, kaingĩ nĩ tũhĩtagia. No ũndũ ũrĩa mwega nĩ atĩ Jehova ndatwĩkaga “ta ũrĩa mahĩtia maitũ maagĩrĩirũo,” angĩkorũo nĩ tũkwĩrira na tũhoe twĩnyihĩtie tũrĩ na wĩtĩkio harĩ mũthingi wa igongona rĩa ũkũũri. (Thab. 103:10) Ĩndĩ, ta ũrĩa Daudi eerire Suleimani, nĩguo ũthathaiya witũ wa o mũthenya wĩtĩkĩrĩkage nĩ Jehova, no mũhaka ‘tũmũtungatagĩre na ngoro itũ yothe.’ (1 Maũ. 28:9) Gũtungatĩra Ngai na ‘ngoro yothe’ kũhutĩtie kũmwĩyamũrĩra biũ tene na tene. Thĩinĩ wa Bibilia, kiugo ngoro kĩonanagia ũrĩa mũndũ atariĩ na thĩinĩ. Kĩhutĩtie maũndũ ta merirĩria, meciria, mawoni, mwerekera, ũhoti, mĩoroto, na matanya maitũ. Kwoguo mũndũ ũrĩa ũtungatagĩra Jehova na ngoro yake yothe, ndatungatagĩra Jehova ta arĩ o mũtugo tu. Ĩ ithuĩ na ithuĩ? O na gũtuĩka tũtirĩ akinyanĩru, tũngĩthiĩ na mbere gũkorũo twĩyamũrĩire Jehova biũ tũtarĩ na ũhinga, tũrĩmũtungatagĩra na ngoro yothe.—2 Maũ. 19:9. w17.03 3:1, 3

Hihi no gũkorũo thutha wa kũhingia ũndũ wa bata Jehova no akorũo ‘agĩtweherera nĩguo atũgerie’ one kĩrĩa kĩrĩ ngoro-inĩ citũ? Kwa ngerekano, mũrũ wa Ithe witũ no akorũo erutanĩirie mũno kũhaarĩria mĩario na amĩrute mbere ya kĩũngano kĩnene. Thutha wa kũmĩruta, andũ no mamũgathĩrĩrie nĩ ũndũ wa mĩario ĩyo yake. Ekũiyũkia atĩa ũndũ ũcio? Rĩrĩa twagathĩrĩrio, nĩ wega kũririkana ciugo ici cia Jesu: “Thutha wa kũhingia maũndũ mothe marĩa mwathĩtwo, ugagai: ‘Ithuĩ tũrĩ ngombo itarĩ kĩene. Tweka o ũrĩa tũkwagĩrĩirũo nĩ gwĩka.’” (Luk. 17:10) No twĩrute na ngerekano ya Hezekia. Nĩ onanirie mwerekera wa mwĩtĩo tondũ “ndaigana gũcokeria Ngai ngatho nĩ ũndũ wa ũndũ ũcio aamwĩkĩte wa kũmũguna.” (2 Maũ. 32:24-27, 31) Gwĩcũrania maũndũ marĩa Ngai atwĩkĩire, no gũtũteithie twĩtheme mĩerekera ĩrĩa Jehova athũire. No tũhote kwaria tũrĩ na ngatho ũhoro wa Jehova tondũ nĩ akoragwo arĩ mwĩhokeku harĩ gũteithia andũ ake. w17.03 4:12-14