Dicemba

Mũtũmwo Petero aandĩkire ciugo icio nĩguo omĩrĩrie Akristiano mahote gũkirĩrĩria magerio ma Shaitani. Maũndũ marĩa monetwo nĩ ‘arĩa makirĩrĩirie’ nĩ matũteithagia gũikara twĩhandĩte, na magatũririkania atĩ nĩ tũkaaheo kĩheo nĩ ũndũ wa wĩhokeku witũ. (Jak. 5:11) No gũkorũo nĩ ũkagĩrĩrũo mũno, o na ũkanyamario nĩ thũ cia ũthathaiya wa ma. Kana hihi wĩ mũthuri wa kĩũngano kana mũrori wa mũthiũrũrũko na nĩ ũiguaga ũritũhĩirũo nĩ mawĩra maritũ marĩa wĩhokeirũo. Wĩcũranie kĩonereria kĩa Paulo. Aacemanirie na “moritũ” maingĩ nĩ ũndũ wa kũnyamario, na o mũthenya nĩ aaritũhagĩrũo nĩ mĩtangĩko ĩrĩa aarĩ nayo nĩ ũndũ wa ciũngano. (2 Kor. 11:23-29) O na kũrĩ ũguo, ndetĩkĩrire gũkua ngoro, na kĩonereria gĩake nĩ gĩekĩrire andũ arĩa angĩ hinya. (2 Kor. 1:6) Ririkana atĩ rĩrĩa ũrakirĩrĩria moritũ, kĩonereria gĩaku no gĩkorũo gĩgĩteithia andũ angĩ gũkirĩrĩria. w16.04 2:11, 14

Gũtekũmakania kana andũ nĩ metĩkanagia na ithuĩ kana nĩ matũkararagia, aingĩ nĩ metĩkagĩra atĩ Aira a Jehova nĩ moĩkaine wega nĩ ũndũ wa wĩra wao wa kũhunjia. Kwahoteka wanacemania na andũ ũtungata-inĩ moigaga atĩ o na gũtuĩka matiĩtĩkanĩtie na wĩtĩkio witũ, nĩ matũheete gĩtĩo nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa tũrutaga. O ta ũrĩa tũĩ, Jesu aarathĩte atĩ ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki nĩ ũngĩkahunjio thĩ yothe. (Mat. 24:14) Ndini nyingĩ nĩ cionaga ta ihunjagia ũhoro ũrĩa mwega. Ĩndĩ no ũira wao ene marutaga, makahunjia kanitha-inĩ kana kũhĩtũkĩra TV, Intaneti na indo ingĩ ta icio. Angĩ nao moigaga mahunjagia na njĩra ya kũheana ũteithio wa kĩĩmwĩrĩ kana kũgerera wĩrutĩri wao harĩ ũrigitani na gĩthomo. Hihi maũndũ macio nĩ maringaine na ũrĩa Jesu aathire arutwo ake mekage? w16.05 2:1, 2

Thirikari cia andũ nĩ ciatuĩkire thũ cia Ũthamaki wa Ngai kuuma 1914. Ica ikuhĩ Ũthamaki ũcio nĩ ũkwananga thirikari icio ciothe. (Thab. 2:2, 7-9) Ngai etĩkĩrĩtie thirikari cia gĩũteti ikorũo kuo tondũ nĩ itũmaga kũgĩe na thayũ, na nĩ ũndũ ũcio tũkahota kũhunjia ũhoro mwega wa Ũthamaki. (Rom. 13:3, 4) Ningĩ Ngai nĩ atwĩrĩte tũkahoya nĩ ũndũ wa athamaki na arĩa othe marĩ itĩ-inĩ cia ũnene, makĩria hĩndĩ ĩrĩa matua mao mangĩhutia ũthathaiya witũ. (1 Tim. 2:1, 2) Rĩrĩa thirikari yatwĩka ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto, nĩ twĩtetagĩra kũrĩ yo o ta ũrĩa mũtũmwo Paulo eekire. O na gũtuĩka Bibilia yugaga atĩ Shaitani nĩwe ũtongoragia thirikari ciothe cia andũ, ndiugaga atĩ nĩwe ũtongoragia mũnene ũmwe ũmwe thirikari-inĩ. (Luk. 4:5, 6) Kwoguo nĩ twagĩrĩirũo gwĩthema kuuga atĩ mũnene mũna aratongorio nĩ Mũcukani. Nĩ ũndũ ũcio, ũhoro-inĩ wĩgiĩ “thirikari na athani,” tũtiagĩrĩirũo ‘kwaragia ũũru igũrũ rĩa mũndũ o na ũrĩkũ.’—Tit. 3:1, 2. w16.04 4:5, 6

Kwahoteka no wĩyũrie ũũ: ‘Tũngĩmenya atĩa ũndũ ũrĩa Jehova endete angĩkorũo Kiugo gĩake gĩtiheanĩte watho wĩgiĩ ũndũ ũcio?’ Tũngĩtaũkĩrũo nĩ wendi wa Ngai atĩa angĩkorũo Bibilia ndĩrĩ na watho wa ĩmwe kwa ĩmwe? Nĩ na njĩra ya kũmũhoya na gwĩtĩkĩra ũtongoria wake kũgerera roho mũtheru. Hĩndĩ ciothe Jesu nĩ ataũkagĩrũo nĩ ũrĩa Jehova eendaga eke. Bibilia nĩ ĩgwetete maita merĩ atĩ Jesu aambire akĩhoya agĩcoka akĩhe andũ aingĩ irio na njĩra ya kĩama. (Mat. 14:17-20; 15:34-37) Ĩndĩ nĩ aaregire kũgarũra mahiga matuĩke mũgate rĩrĩa aahũtiĩ na aageragio nĩ Mũcukani werũ-inĩ. (Mat. 4:2-4) Tondũ Jesu nĩ oĩ wendi wa Ithe, nĩ aamenyaga atĩ ndaagĩrĩire kũgarũra mahiga matuĩke mũgate. Nĩ aamenyaga atĩ ndwarĩ wendi wa Ngai ahũthĩre hinya ta ũcio nĩguo egune. Nĩ ũndũ wa kũrega gwĩka ũguo, nĩ onanirie atĩ eehokete Jehova amũtongorie na amũhe mabataro make. w16.05 3:7, 8

Icunjĩ imwe cia Bibilia cieerekeirio kũrĩ mũndũ ũmwe kana andũ aingĩ. Nĩkĩo mbere ya gũthoma Kiugo kĩa Ngai, nĩ wega kwamba kũhoya tũheo mwerekera ũrĩa wagĩrĩire na ũũgĩ nĩguo tuone maũndũ marĩa Jehova arenda twĩrute. (Ezar. 7:10; Jak. 1:5) Ũgĩthoma gĩcunjĩ kĩna kĩa Bibilia, no ũtithie na wĩyũrie ciũria ta ici: ‘Ũndũ ũyũ ũranduta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova? Ingĩhũthĩra ũhoro ũcio atĩa ũtũũro-inĩ wakwa? Ingĩũhũthĩra atĩa gũteithia arĩa angĩ?’ Tũngĩcũrania ciũria ta icio, nĩ tũrĩgunĩkaga biũ nĩ ũthomi witũ wa Bibilia. Kwa ngerekano, ta wĩcirie ithimi cia Kĩĩmaandĩko iria athuri Akristiano magĩrĩire kũhingia. (1 Tim. 3:2-7) Tondũ aingĩ aitũ tũtitungataga tũrĩ athuri, no twĩcirie atĩ tũtingĩhũthĩra rĩandĩko rĩu ũtũũro-inĩ witũ. No ithimi icio no itũgune ithuothe na njĩra itiganĩte. w16.05 5:7, 8

Rĩrĩa Ayahudi maatwarirũo ithamĩrio-inĩ Babuloni, moonire kũiyũire mĩhianano na andũ a kũu maathathayagia maroho moru. Ĩndĩ Ayahudi ehokeku ta Danieli na arata ake atatũ matiarũmĩrĩire maũndũ macio meekagwo kũu. (Dan. 1:6, 8, 12; 3:16-18) Danieli na arata acio ake atatũ maatuĩte itua rĩa gũthathaiya o Jehova wiki, arĩ we Mũmathondeki. Na nĩ maahotire gwĩka ũguo. Danieli aaikarire Babuloni hakuhĩ ũtũũro wake wothe, ĩndĩ mũraika wa Ngai oigire atĩ aarĩ “mũndũ mwendeku makĩria.” (Dan. 10:11, 19) Mahinda-inĩ ma Bibilia, mũthondeki wa indo cia rĩũmba nĩ angĩakũmbakũmbire rĩũmba nĩguo arĩthondeke ũrĩa ekwenda. Athathaiya a ma ũmũthĩ nĩ moĩ atĩ Jehova nĩwe Mũnene wa Igũrũ na Thĩ na no athondeke andũ othe ũrĩa angĩenda. (Jer. 18:6) Ningĩ Ngai arĩ na kĩhooto gĩa gũtũthondeka tũrĩ mũndũ ũmwe ũmwe. O na kũrĩ ũguo, nĩ atĩĩte wĩyathi witũ wa gwĩthurĩra na endaga tũmũtungatĩre na kwĩyendera. w16.06 2:1, 2

Shaitani ahũthagĩra thĩ yake na “merirĩria ma maitho,” gũtũhenereria twĩtĩkie atĩ gũkorũo na indo nyingĩ cia kĩĩmwĩrĩ nĩ kwa o mũhaka nĩguo tũkenere ũtũũro. (1 Joh. 2:15-17; Kĩam. 3:6; Thim. 27:20) Nĩ gũkoragwo na indo nyingĩ itiganĩte, imwe njega na ingĩ itarĩ njega, na imwe nĩ itũgucagĩrĩria mũno. Hihi nĩ ũrĩ wekora ũgũrĩte kĩndũ, no ti tondũ nĩ ũgũkĩbataraga, no nĩ tondũ nĩ ũronire gĩkĩgathĩrĩrio kana wakĩona nduka-inĩ? Hihi nĩ wacokire kuona atĩ o na ndwakĩbataraga? Indo ta icio itarĩ cia o mũhaka no gũtũma itũmaga ũtũũro witũ ũkorũo ũrĩ mũritũ. No itũme tũtiganĩrie maũndũ ma kĩĩroho ta gũthoma Bibilia, kũhaarĩria na gũthiĩ mĩcemanio o hamwe na kũhunjia tũtegũtĩrĩria. Ririkana ũrĩa mũtũmwo Johana oigire: “Thĩ nĩ gũthira ĩrathira o hamwe na merirĩria mayo.” w16.07 1:3, 4

Kĩũngano gĩa Gĩkristiano gĩa karine ya mbere kĩarĩ na Ayahudi, Angiriki, Aroma na andũ a ndũrĩrĩ ingĩ. Moimĩte ndini-inĩ itiganĩte, ũndũire ũtiganĩte na mĩonere ya maũndũ ngũrani. Nĩ ũndũ ũcio amwe ao nĩ maaritũhagĩrũo gũtigana biũ na ũthathaiya ũrĩa maarĩ naguo hau kabere nĩguo maikare kũringana na wĩtĩkio ũcio mwerũ maagĩte naguo. Mũtũmwo Paulo nĩ onire bata wa kũmaririkania atĩ Akristiano makoragwo na Ngai ũmwe nĩwe Jehova. Ĩ nakĩo kĩũngano gĩa Gĩkristiano ũmũthĩ? Mũnabii Isaia aarathĩte atĩ ‘matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria,’ andũ kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe nĩ mangĩkanyitanĩra gũthathaiya Jehova. Mangĩkoiga ũũ: ‘Jehova nĩ arĩtũrutaga mĩthiĩre yake, na ithuĩ tũthiage na njĩra ciake.’ (Isa. 2:2, 3) Na githĩ tũtikenaga kuona ũrathi ũcio ũkĩhinga matukũ-inĩ maya? Ũndũ ũcio ũtũmĩte ciũngano ikorũo na andũ kuuma ndũrĩrĩ, ũndũire na thiomi itiganĩte. w16.06 3:15, 16

Nĩ ũndũ mũritũ gwĩciria maũndũ marĩa Jehova aigĩire Akristiano arĩa aitĩrĩrie maguta rĩrĩa magathiĩ gũthamaka na Kristo kũrĩa igũrũ. (Luk. 22:28-30; Afil. 3:20, 21; 1 Joh. 3:2) Jehova nĩ “akoonania ũrĩa ũtugi wake mũnene ũkĩrĩrĩirie” harĩ o. Magaakorũo marĩ “Jerusalemu ĩrĩa Njerũ,” mũhiki wa Kristo. (Kũg. 3:12; 17:14; 21:2, 9, 10) Nĩ makanyitanĩra na Jesu “kũhonia ndũrĩrĩ” na mehererie arĩa athĩki mehia marĩa maagaire na gĩkuũ, na mamateithie gũtuĩka akinyanĩru. (Kũg. 22:1, 2, 17) Njĩra ĩmwe nene ĩrĩa Jehova akonania ũtugi wake mũnene nĩ kũriũkia andũ arĩa marĩ “thĩinĩ wa Mbĩrĩra.” (Ayub. 14:13-15; Joh. 5:28, 29) Athuri na atumia ehokeku a tene arĩa maakuire Kristo atanaruta igongona na arĩa othe a “ngʼondu ingĩ” makuĩte marĩ ehokeku matukũ-inĩ maya ma mũico, nĩ makariũkio nĩguo mathiĩ na mbere gũtungatĩra Jehova.—Joh. 10:16. w16.07 4:13-15

‘Gũikaraga twĩiguĩte’ kĩĩroho nĩ makĩria ma gũkorũo tũrĩ na mawoni mega. Thikũ nini mbere ya ũrĩa kwahanĩkire mũgũnda-inĩ wa Gethisemane, Jesu no eerĩte arutwo acio mahoyage Jehova. (Luk. 21:36) Nĩguo tũikarage twĩiguĩte kĩĩroho, o na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo gũikaraga tũkĩhoyaga. (1 Pet. 4:7) Tondũ Jesu oigire atĩ mũico ũgoka ‘ithaa rĩrĩa tũtangĩcirĩria,’ rĩrĩ tirĩo ihinda rĩa gũkoma kĩĩroho kana gũthingata maũndũ ma thĩ ĩno ya Shaitani na merirĩria ma mwĩrĩ. (Mat. 24:44) Kũgerera Bibilia, Ngai na Kristo nĩ matwĩrĩte maũndũ marĩa matũigĩire mahinda-inĩ mokĩte na ũrĩa tũngĩka nĩguo tũikarage twĩiguĩte. Nĩ twagĩrĩirũo kũrũmbũiya maũndũ maitũ ma kĩĩroho, ũrata witũ na Jehova, na maũndũ ma Ũthamaki. Twagĩrĩirũo kũmenya tũratũũra mahinda marĩkũ nĩguo tũhote kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa marĩ mbere itũ. (Kũg. 22:20) Ũndũ ũcio nĩ wa bata harĩ mĩoyo itũ. w16.07 2:15-17

Mũthuri na mũtumia mangĩririkanaga atĩ ũrĩa mahikanĩtie nake ti mũkinyanĩru, kĩhiko kĩao no kĩrũme. Nĩ ‘marĩthiaga na mbere gũkiranagĩrĩria mũndũ na ũrĩa ũngĩ na makohanagĩra meyendeire.’ O mũndũ nĩ arĩhĩtagia, no nĩ marĩonaga ĩyo ĩrĩ mĩeke ya kwĩruta, makohanagĩra na makareka wendo ‘ũmohithanagie na njĩra nginyanĩru.’ (Kol. 3:14) Makĩria ma ũguo, “wendo nĩ ũkiragĩrĩria na nĩ ũtuganaga. . . . Ndũtaraga maita marĩa ũhĩtĩirio.” (1 Kor. 13:4, 5) Mangĩhĩtania, magĩrĩirũo kũiguana na ihenya o ũrĩa kwahoteka. Kwoguo Akristiano arĩa mahikanĩtie magĩrĩirũo kũniina mathĩna mao mũthenya o ũcio. (Ef. 4:26, 27) Kuuga nĩ “sori” kuuma ngoro, kũbataranagia mũndũ akorũo arĩ na wĩnyihia na ũmĩrĩru, no nĩ gũteithagia mũno kweheria mathĩna na gũgatũma arĩa mahikanĩtie magĩe na ũrata makĩria. w16.08 2:6

Wĩra ũrĩa mũnene Jesu aarutaga warĩ kũhunjia ũhoro mwega wa Ũthamaki. O na kũrĩ ũguo nĩ aahũthagĩra mahinda kũmenyeria angĩ makorũo marĩ arĩithi na arutani. (Mat. 10:5-7) O na gũtuĩka Filipu nĩ aahũthagĩra mahinda maingĩ ũtungata-inĩ, nĩ aateithirie airĩtu ake ana makorũo marĩ ahunjia ega. (Atũm. 21:8, 9) Kũmenyeria arĩa angĩ na njĩra ta ĩyo nĩ kwa bata nĩkĩ ũmũthĩ? Thĩinĩ wa thĩ yothe, arĩa maretĩkĩra ũhoro wa ma no marongerereka. Arĩa matarĩ abatithie nĩ marabatara kũmenya bata wa mũndũ gũkorũo na wĩruti wake wa Bibilia. Ningĩ nĩ marabatara kũmenyerio kũhunjĩria na kũruta arĩa angĩ Bibilia. Thĩinĩ wa ciũngano, ariũ a Ithe witũ nĩ magĩrĩire gwĩkĩrũo ngoro merutanĩrie nĩguo magĩrĩre gũtuĩka ndungata cia kĩũngano na athuri a kĩũngano. Akristiano arĩa agimaru kĩĩroho no mateithie arĩa erũ makũre kĩĩroho na njĩra ya ‘kũmarutaga ndeto iria njega.’ w16.08 4:1, 2

Gũtungatĩra Jehova tũrĩ hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ gũtũmaga tũkorũo na ũrũmwe. Ningĩ nĩ gũtũteithagia tũkorũo na ũrata wa gũtũũra, na tũgakorũo na ũũma harĩ irathimo iria tũgakenera rungu rwa Ũthamaki wa Ngai. Rĩrĩa twekĩra hinya moko ma arĩa angĩ nĩ tũmateithagia kũrũa na maũndũ marĩa mangĩmoraga ngoro na makahota gũtũũria muonere mwega na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa mahinda mokĩte. (Isa. 35:4) Makĩria ma ũguo, rĩrĩa twateithia andũ arĩa angĩ nĩ tũgĩaga na hinya na tũkahota kũiga meciria maitũ harĩ mahinda marĩa marĩ mbere. Kwĩruta ũrĩa Jehova aateithirie na akĩgitĩra ndungata ciake mahinda mahĩtũku, kũbatiĩ gũtũteithie gũkorũo na wĩtĩkio mũrũmu na kwĩhoka Jehova mahinda-inĩ maya. Kwoguo, rĩrĩa wacemania na hatĩka na moritũ, ‘ndũkanareke moko maku maregere.’ (Zef. 3:16) Handũ ha ũguo, aria na Jehova kũgerera mahoya na ũreke guoko gwake kũrĩ hinya gũkũmĩrĩrie na gũgũtongorie irathimo-inĩ cia Ũthamaki.—Thab. 73:23, 24. w16.09 1:16-18

Rĩrĩa ndungata cia Ngai iratua itua ũrĩa ikwĩhumba, nĩ ciĩciragia ũhoro wa rĩandĩko rĩu. Nĩ ma, ũrĩa rĩera rĩhaana kũndũ gũtiganĩte na maũndũ mangĩ nĩ mahutagia mwĩhumbĩre witũ. No rĩera rĩtingĩtũma ithimi cia Jehova icenjie. (Mal. 3:6) Kũndũ kũrĩa kũrĩ ũrugarĩ, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũtigĩrĩra atĩ mwĩhumbĩre witũ nĩ wa gĩtĩo na nĩ ũronania mwĩcirĩrie mwega. No aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ makenaga mũno rĩrĩa twekĩra nguo njega itaratũnyita kana ironania mwĩrĩ. (Ayub. 31:1) Ningĩ, rĩrĩa tũhurũkĩte hakuhĩ na iria kana rĩrĩa tũratubĩra, twagĩrĩirũo kwĩhumba na njĩra njega. (Thim. 11:2, 20) O na gũtuĩka andũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ rĩrĩa maratubĩra mekĩraga nguo ironania mwĩrĩ, ithuĩ tondũ tũtungatagĩra Jehova nĩ twendaga gũtĩithia Ngai witũ mũtheru. w16.09 3:11, 12

Jesu ndeetigagĩra kũũria arũmĩrĩri ake maũndũ marĩa meetĩkĩtie. Wĩgerekanagie nake. Rĩrĩa mũraria na ciana ciaku kana mũreka ũndũ mũna, no ũmorie ciũria igũtũma meyarie. Angĩkorũo mwana ndarĩ na ma na ũrutani mũna, ndũkarakare kana wambĩrĩrie gũtetera ũndũ ũcio. Mũteithie ũrĩ na wetereri gwĩciria ũndũ ũcio. Wagĩrĩirũo gũkena hĩndĩ ĩrĩa ciana ciaku irakũũria ciũria tondũ ũndũ ũcio wonanagia atĩ nĩ irenda gũtaũkĩrũo nĩ maũndũ. O na Jesu arĩ na mĩaka 12 nĩ oragia ciũria nditũ. (Luk. 2:46) Menya wega maũndũ marĩa ciana ciaku ciĩciragia, ũrĩa ciguaga, na maũndũ marĩa macithumbũraga. Ndũkanatue atĩ nĩ ikoragwo na wĩtĩkio tondũ tu nĩ mũthiaga nacio mĩcemanio na kũhunjia. Aragĩrĩriai maũndũ ma kĩĩroho o na rĩrĩa mũrĩ maũndũ-inĩ manyu ma o mũthenya. Hoyaga hamwe nao na ũkamahoyagĩra. Geria kũmenya maũndũ marĩa marageria wĩtĩkio wao na ũmateithie kũhiũrania namo. w16.09 5:3-5

Aira a Jehova nĩ marerutanĩria kũhingia ũrathi wĩgiĩ kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega kũrĩ “ndũrĩrĩ ciothe na mĩhĩrĩga na thiomi na iruka cia andũ.” (Kũg. 14:6) Hihi wee ũrĩ ũmwe wa arĩa mareruta rũthiomi rũngĩ? Kana hihi ũratungata ũrĩ mishonarĩ, kana ũrĩ kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia kĩũngano-inĩ kĩa rũthiomi rũngĩ, kana nĩ hĩndĩ ũrambĩrĩirie gũthiaga mĩcemanio ya rũthiomi rũngĩ? Tondũ tũrĩ ndungata cia Ngai, ithuothe twagĩrĩirũo kũrũmbũiya mabataro maitũ ma kĩĩroho na ma famĩlĩ citũ. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe nĩ twĩkoraga tũrĩ na mĩhangʼo mĩingĩ nginya tũkaremwo kũgĩa na mahinda mega ma kwĩruta. No arĩa matungataga kũndũ kwaragio rũthiomi rũngĩ nĩ macemanagia na moritũ mangĩ ma mwanya. Makĩria ma kwĩruta rũthiomi rwerũ, andũ arĩa makoragwo kũndũ kwaragio rũthiomi rũngĩ magĩrĩirũo gũtigĩrĩra atĩ mareruta ma ndikĩru cia Bibilia mategũtĩrĩria.—1 Kor. 2:10. w16.10 2:1-3

Aira a Jehova no marakenera kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa marĩ nakĩo o na gũtuĩka nĩ maranyarirũo na njĩra nene. Kwa ngerekano, aarĩ na ariũ a Ithe witũ bũrũri-inĩ wa Eritrea, Singapore, na South Korea nĩ mohetwo nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra ũtaaro wa Jesu wa kũrega kwĩingĩria mbaara-inĩ. Ti Aira aingĩ a Jehova marĩ manyarirũo na njĩra nene. Wĩtĩkio wao ũgeretio na njĩra ngũrani. Amwe manakorũo marĩ athĩni, angĩ makahutio nĩ mbaara cia gĩĩkabira, na angĩ icanjama cia ndũire na othe magakirĩrĩria. Nao angĩ matariĩ ta Musa kana ndungata cia mahinda ma tene tondũ nĩ mareganĩte na ikeno cia gũkũ thĩ kana gwĩcarĩria igweta. Nĩ merutanĩirie mũno nĩguo matikagwe magerio-inĩ ma kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ o na kana gũikara mũtũũrĩre ũrĩ na mwĩyendo. Nĩ kĩĩ kĩmateithagia gũtũũria wĩkindĩru? Nĩ wendo wao harĩ Jehova na wĩtĩkio mũrũmu harĩ ciĩranĩro ciake atĩ nĩ arĩniina wagi wothe wa kĩhooto, na ahe arĩa ehokeku kĩheo kĩa muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ.—Thab. 37:5, 7, 9, 29. w16.10 3:15, 16

Jehova nĩ aaheire Jeremia ũmĩrĩru hĩndĩ ĩrĩa aarĩ na guoya na agakua ngoro. (Jer. 1:6-10) Ningĩ ta wĩcirie ũrĩa mũnabii Danieli arĩ mũkũrũ aaiguire hĩndĩ ĩrĩa Ngai aatũmire mũraika nĩguo amwĩkĩre hinya. Mũraika ũcio eetire Danieli mũndũ “mwendeku makĩria.” (Dan. 10:8, 11, 18, 19) O nawe githĩ to wĩkĩre ngoro ahunjia, mapainia, na aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa akũrũ? O na gũtuĩka Ngai nĩ aarutithanĩtie wĩra na Jesu kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, nĩ onire bata wa kũmwĩkĩra ngoro hĩndĩ ĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ. Jesu nĩ aaiguire maita merĩ Ithe akĩaria kuuma igũrũ akiuga “Ũyũ nĩ Mũrũ wakwa, ũrĩa nyendete mũno, na nĩ ndĩmwĩtĩkĩrĩte.” (Mat. 3:17; 17:5) Na njĩra ĩyo, akĩmwĩkĩra ngoro na akĩmuonia nĩ aakenagio nĩ ũrĩa eekaga. Ningĩ Jehova nĩ aatũmire mũraika ekĩre Jesu hinya ũtukũ wa mũico atanakua.—Luk. 22:43. w16.11 1:7, 8

Rĩrĩa twekwo ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto kana tuona ta twahũthio, ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kwĩgirĩrĩria kũrakara. No tũigue ũũru mũno tũngĩkwo ũndũ ũtarĩ mwega hihi nĩ ũndũ wa kũrĩa tuumĩte, ũrĩa tũroneka tũhaana, kana maũndũ mangĩ. Ũndũ ũcio no ũkorũo na ruo makĩria angĩkorũo nĩ Mũkristiano ũratwĩka ũguo. Na githĩ ti ũndũ wa ũũgĩ kũhũthagĩra ũtaaro wa Bibilia wa kwĩgiragĩrĩria marakara na kwaga kũrakaraga na ihenya! (Thim. 16:32) Hatarĩ nganja, ithuothe nĩ tũkũbatara kwĩrutanĩria kuohanagĩra na kwaga kũrakara na ihenya. Jehova na Jesu nĩ moyaga na ũritũ mũno ũhoro wa kuohanĩra. (Mat. 6:14, 15) Hihi nĩ ũkũbatara kwĩrutanĩria kuohanagĩra kana kwĩgiragĩrĩria marakara? Andũ arĩa matahotaga kwĩgirĩrĩria marakara, kaingĩ makoragwo na marũrũ. Ũndũ ũcio no ũtũme andũ aingĩ mametheme. Mũndũ ũkoragwo na marũrũ no akorũo na ũgucania mũru kĩũngano-inĩ.—Alaw. 19:17, 18. w16.11 3:4-6

Nĩ ũndũ wa kũnyotera ma cia Bibilia, Charles Taze Russell marĩ na andũ angĩ nĩ maambĩrĩirie mũtaratara mwega wa kwĩruta Bibilia mũthia-inĩ wa karine ya 19. Kĩambĩrĩria-inĩ, Mũrũ wa Ithe Witũ Russell aarĩ na muoroto wa gũcaria nĩ ndini ĩrĩkũ yarutanaga ũhoro wa ma. Nĩ aakoretwo akĩringithania morutani ma ndini itiganĩte nginya iria itaarĩ cia Gĩkristiano, arore kana nĩ maatwaranaga na ma Bibilia. Nĩ onire atĩ gũtirĩ o na ĩmwe yarũmagĩrĩra biũ ũrĩa Bibilia yugĩte. Nĩ aaririe na atongoria maigana ũna a ndini akĩrĩgĩrĩra atĩ nĩ mangĩaiyũkirie maũndũ marĩa we na arĩa maarĩ nake maathuthurĩtie thĩinĩ wa Bibilia na marute arũmĩrĩri ao maũndũ macio. No atongoria a ndini matiakenirio nĩ ũndũ ũcio. Kwoguo, Arutwo acio a Bibilia makĩona atĩ no mũhaka mangĩeyamũranirie na ndini icio cia maheeni tondũ matiendaga kũnyitanĩra na morutani ma cio. w16.11 4:14

Kuonania ngatho nĩ ũndũ wa ũtugi mũnene wa Ngai nĩ makĩria ma gwĩthema ũtharia, ũrĩĩu, kana mehia mangĩ meekagwo nĩ arĩa maarĩ Korintho. (1 Kor. 6:9-11) Gwĩtĩkĩra ũtugi mũnene wa Ngai to gwĩthema ngomanio itagĩrĩire, no nĩ nginya kũrũa na mĩerekera o yothe ya gwĩkenia na maũndũ ma ũũra-thoni. Kũneana ciĩga citũ ituĩke ngombo cia ũthingu kũrĩtũmaga twĩtheme to ũrĩĩu tu, no nĩ nginya kũnyua hakuhĩ tũrĩwo. No tũbatare gwĩkĩra kĩyo kĩingĩ kũrũa na maũndũ macio moru, ĩndĩ no tũtoorie mbaara ĩyo. Muoroto witũ wagĩrĩire gũkorũo ũrĩ gwĩthema mehia maritũ, o hamwe na marĩa monagwo ta matarĩ maritũ. O na gũtuĩka tũtingĩhota gwĩka ũguo na njĩra nginyanĩru, twagĩrĩirũo kwĩrutanagĩria o ta ũrĩa mũtũmwo Paulo eekaga. Eekĩrire ngoro Akristiano arĩa angĩ ũũ: “Mũtikareke mehia mathiĩ na mbere gwathana ta mũthamaki mĩĩrĩ-inĩ yanyu ĩyo ĩkuaga, atĩ nĩguo mwathĩkagĩre merirĩria mayo.”—Rom. 6:12; 7:18-20. w16.12 1:16, 19-21

Jesu eeranĩire atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ arĩheaga roho mũtheru arĩa mamũhoyaga. (Luk. 11:10-13) Maciaro ma roho, marĩa moimanaga na roho mũtheru wa Ngai, monanagia ũrĩa Ngai mwene hinya wothe ahaana. (Kol. 3:10) O ũrĩa ũrakũria maciaro macio ma roho, noguo ũrata waku na andũ arĩa angĩ ũkwagĩra makĩria. Weka ũguo, nĩ ũkuona atĩ mathĩna maingĩ marĩa mangĩtũma ũtangĩke matikuumĩra. Ũhoro wa ma nĩ atĩ, nĩ ũkũbatara wĩnyihia nĩguo wĩtĩkĩre gũtongorio nĩ “guoko kũrĩ hinya kwa Ngai,” na ‘ũmũikagĩrie mĩtangĩko yaku yothe.’ (1 Pet. 5:6, 7) No o ũrĩa ũgũthiĩ na mbere gũkũria wĩnyihia, noguo ũgwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai na ũrũmbũiyo nĩwe. (Mik. 6:8) Kũgĩa na mawoni marĩ na ũigananĩru makoniĩ ũhoti waku wa kĩĩmwĩrĩ na wa kĩĩmeciria, nĩ gũgũgũteithia wĩtheme gũtangĩka mũno tondũ nĩ ũrĩĩhokaga Ngai. w16.12 3:7, 12

Arĩ “mũhunjia wa ũthingu,” Nuhu nĩ aahunjirie ndũmĩrĩri ĩrĩa aahetwo ya kũheana mũkaana arĩ na wĩhokeku. Hatarĩ nganja, gwĩka ũguo nĩ gwateithirie Nuhu atũũrie wĩtĩkio mũrũmu. Makĩria ma kũhunjia, nĩ aahũthĩrire hinya wake na ũhoti wake wa gwĩciria, kũruta wĩra ũrĩa aaheetwo nĩ Ngai wa gwaka thabina. (Ahib. 11:7) O ta Nuhu, twĩrutanagĩria gũkorũo na “maũndũ maingĩ ma gwĩka wĩra-inĩ wa Mwathani.” (1 Kor. 15:58) Mawĩra macio nĩ ta gwaka na kũmenyerera kũrĩa tũthathayagĩria, kwĩrutĩra gũteithĩrĩria igomano-inĩ, kana kũruta wĩra wabici-inĩ ya rũhonge kana wabici-inĩ ya ũtaũri. Makĩria ma ũguo tũkoragwo na kĩyo wĩra-inĩ wa kũhunjia tondũ nĩ tũĩ atĩ wĩra ũcio nĩ wĩkĩraga hinya kĩĩrĩgĩrĩro gitũ kĩa mahinda mokĩte. Kũnyitanĩra wĩra-inĩ wa kũhunjia nĩ gwĩkĩraga hinya itua ritũ rĩa kwaga gũkua ngoro tũrĩ kĩhĩtahĩtano-inĩ kĩa muoyo.—1 Kor. 9:24. w17.01 1:8, 9

Mũhaka ũmwe twĩkĩrĩirũo wĩgiĩ wĩyathi witũ nĩ atĩ no nginya tũtĩe kĩhooto kĩa arĩa angĩ gĩa gwĩtuĩra matua mao ũtũũro-inĩ. Nĩkĩ? Tondũ ithuothe nĩ tũkoragwo na kĩheo kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra na kwoguo gũtirĩ hĩndĩ Akristiano erĩ marĩtuaga matua mahaanaine. Ũndũ ũcio nĩ wonekaga nginya maũndũ-inĩ megiĩ mĩtugo na ũthathaiya. Tũngĩmenya atĩ o Mũkristiano no mũhaka “arĩkuuaga mũrigo wake mwene,” nĩ tũrĩtĩaga kĩhooto kĩa arĩa angĩ gĩa kũhũthĩra kĩheo kĩao kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra, nginya rĩrĩa mũndũ aratua matua megiĩ maũndũ matarĩ ma bata mũno. (1 Kor. 10:32, 33) Jehova nĩ atũheete kĩheo kĩa wĩyathi wa gwĩthuurĩra kĩrĩa gĩtũheaga wĩyathi wa ma. (2 Kor. 3:17) Nĩ tũtĩĩte kĩheo kĩu mũno tondũ nĩ gĩtũmaga tũhote gũtua matua monagia Jehova ũrĩa tũmwendete. Rekei tũthiĩ na mbere kuonania ngatho citũ nĩ ũndũ wa kĩheo kĩu kĩa goro kũgerera gũkĩhũthĩra na njĩra ĩratĩithia Ngai, na kũgerera gũtĩa ũrĩa andũ arĩa angĩ mathuuraga gũkĩhũthĩra. w17.01 2:15, 17, 18

Andũ arĩa angĩ no makenio nĩ ithuĩ rĩrĩa twakorũo na “roho wa thayũ na ũhooreri,” no ti tondũ wa kwĩgaathĩrĩria kana kwĩgana. (1 Pet. 3:3, 4; Jer. 9:23, 24) Mwĩtĩo ũngĩkorũo ngoro-inĩ citũ ũcokaga ũkoimĩra kũgerera ciĩko citũ. No tũheane ũhoro na njĩra ĩronania atĩ tũrĩ na mweke wa mwanya, kana atĩ nĩ tũĩ kaũndũ ka hitho, kana o na atĩ nĩ tũyaine wega na ariũ a Ithe witũ arĩa mehokeirũo maũndũ ithondeka-inĩ. O na no tũtaarĩrie maũndũ na njĩra ĩgũtigĩrĩra atĩ no ithuĩ tu twagathĩrĩrio nĩ ũndũ wa kũhingia ũndũ mũna, o na gũtuĩka hihi nĩ twateithanirie na andũ angĩ gwĩka ũndũ ũcio. Jesu nĩ atũigĩire kĩonereria kĩega ũndũ-inĩ ũcio. Maũndũ maingĩ marĩa oigaga maakoragwo moimĩte thĩinĩ wa Maandĩko ma Kĩhibirania. Aaragia na njĩra ĩyo ya wĩnyihia nĩ getha arĩa maamũthikagĩrĩria mamenye atĩ maũndũ marĩa oigaga moimaga kũrĩ Jehova no ti ũũgĩ kana ũmenyo wake. w17.01 4:12

Watho ũcio ndwarĩ mũritũ harĩ Adamu na Hawa gũtaũkĩrũo nĩguo, kana kũwathĩkĩra. Maarĩ na irio nyingĩ o na gũkĩra iria maabataraga. Shaitani ũrĩa Mũcukani, aahũthĩrire nyoka kũheenereria Hawa age gwathĩkĩra Jehova. (Kĩam. 3:1-5; Kũg. 12:9) Shaitani nĩ onanirie atĩ ndwarĩ ũndũ mwagĩrĩru gũkorũo atĩ Ngai ndametĩkĩrĩtie kũrĩa “mũtĩ o wothe wa mũgũnda” ũcio. Nĩ ta oigaga ũũ: ‘Ũrenda kuuga mũtingĩka ũrĩa mũkwenda?’ Agĩcoka akĩheenia Hawa ũũ: “Ti atĩ no mũhaka mũgakua.” Aageririe kũiguithia Hawa atĩ ndabatiĩ gũthikĩrĩria Ngai, akĩmwĩra: “Ngai nĩoĩ atĩ mũthenya ũrĩa mũkamarĩa, hĩndĩ ĩo maitho manyu nĩmakahingũka.” Shaitani eendaga kuonania atĩ Jehova aamagirĩtie kũrĩa matunda ma mũtĩ ũcio tondũ mangĩarĩire nĩ mangĩahingũkire maitho mohĩge. Agĩcoka akĩmaheenia ũũ: ‘Mũgaatuĩka o ta Ngai, mũmenyage wega o na ũũru.’ w17.02 1:8, 9

Isaia aarathĩte atĩ Ũcio nĩwe ũngĩgatuĩka “mũtongoria o na mũnene.” (Isa. 55:4) Nake Danieli aatongoririo nĩ roho kwandĩka ũhoro wa rĩrĩa “Mũtongoria akoneka, ũrĩa mũitĩrĩrie maguta.” (Dan. 9:25) Thutha-inĩ Jesu Kristo we mwene nĩ eemenyithanirie atĩ nĩwe “Mũtongoria” wa andũ a Ngai. (Mat. 23:10) Arutwo a Jesu nĩ maamũrũmĩrĩire meyendeire na magĩkĩra mũkonde atĩ nĩwe wathuurĩtwo nĩ Jehova. (Joh. 6:68, 69) Nĩ kĩĩ gĩatũmaga makorũo na ma biũ? Rĩrĩa Jesu aabatithagio, Johana Mũbatithania nĩ onire “igũrũ rĩkĩhingũka, na roho wa Ngai ũgĩikũrũka ũhaana ta ndutura ũgĩũka igũrũ rĩake.” (Mar. 1:10-12) Hĩndĩ ĩrĩa yothe Jesu aarĩ gũkũ thĩ, roho mũtheru wa Ngai nĩ wamũhotithirie kũringa ciama, na kwaria arĩ na ũnene ũrĩa woimĩte kũrĩ Ngai. (Atũm. 10:38) Makĩria ma ũguo, roho mũtheru nĩ wateithirie Jesu kuonania maciaro ma roho ũcio na njĩra nginyanĩru, maciaro ta wendo, gĩkeno, na wĩtĩkio mũrũmu. (Joh. 15:9; Ahib. 12:2) Gũtirĩ mũtongoria ũngĩ wonanirie ũira ta ũcio wa gũtongorio nĩ roho mũtheru. Kwoguo Jehova nĩwe wathuurĩte Jesu. w17.02 3:15, 16

Hĩndĩ ya Pentekoste ya mwaka wa 33 Thutha wa Kristo, atũmwo nĩ maambĩrĩirie gũtongoria kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Hĩndĩ ĩyo, “Petero akĩrũgama hamwe na arĩa Ikũmi na Ũmwe” na akĩheana ndũmĩrĩri ya kũhonokia muoyo kũrĩ gĩkundi kĩnene kĩa Ayahudi na arĩa maagarũrĩte wĩtĩkio magatuĩka Ayahudi. (Atũm. 2:14, 15) Aingĩ ao nĩ maatuĩkire etĩkia. Thutha ũcio, Akristiano acio erũ “magĩthiĩ na mbere kũrũmĩrĩra na kĩyo ũrutani wa atũmwo.” (Atũm. 2:42) Atũmwo nĩo maaramataga maũndũ megiĩ mbeca ma kĩũngano. (Atũm. 4:34, 35) Nĩ maarũmbũyagia maũndũ ma kĩĩroho ma andũ a Ngai. Moigire ũũ: “Tũkwĩrutanĩria mũno harĩ mahoya na ũtungata wĩgiĩ kiugo.” (Atũm. 6:4) Ningĩ nĩ maatũmaga Akristiano arĩa maarĩ na ũmenyeru makahunjie icigo-inĩ njerũ. (Atũm. 8:14, 15) Thutha wa ihinda, athuri angĩ aitĩrĩrie maguta nĩ maanyitanagĩra na atũmwo harĩ kũbanga maũndũ ma ciũngano. Marĩ ta kĩama kĩrĩa gĩatongoragia, maaheaga ciũngano ciothe ũtongoria.—Atũm. 15:2. w17.02 4:4

Andũ aingĩ matarĩ akinyanĩru nĩ mathũkagio mũno nĩ roho wa thĩ ĩno ya Shaitani. Nĩkĩo andũ makumagia mũno arũme kana atumia amwe, makamatua ta arĩ Ngai handũ ha kũmonia tu gĩtĩo kĩrĩa kĩmagĩrĩire. Mambararagia atongoria a gĩũteti na a ndini, athaki, aini a nyĩmbo, kana andũ angĩ ta acio na makamona marĩ na ũhoti ũkĩrĩte wa ndũire. Na kwoguo andũ aingĩ, ethĩ na akũrũ monaga acio marĩ cionereria harĩ o, makegerekania na mĩtugo yao, mĩĩhumbĩre, na mĩkĩre yao ya maũndũ. Akristiano a ma nĩ methemaga muonere ta ũcio mũhĩtanu wa gũtĩa andũ. Kristo nowe mũndũ wanatũũra gũkũ thĩ waigire kĩonereria gĩkinyanĩru gĩa kũrũmĩrĩrũo. (1 Pet. 2:21) Ngai ndakenaga tũngĩkorũo tũgĩtĩa andũ gũkĩra ũrĩa magĩrĩire gũtĩo. Tũtibatiĩ kũriganĩrũo nĩ ũndũ ũyũ wa mũthingi: “Andũ othe nĩ mehĩtie na makanyihĩrũo nĩ riri wa Ngai.” (Rom. 3:23) Ma nĩ atĩ gũtirĩ mũndũ o na ũmwe wagĩrĩire kũheo gĩtĩo kĩhaana ta gĩkuhanĩrĩirie na ũthathaiya. w17.03 1:6-8

O ũmwe witũ no athuthurie ngoro yake, one kana nĩ ĩkoragwo ĩĩrutĩire biũ harĩ Jehova. Wĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ ngoragwo ndũĩte itua rĩa gũkenagia Jehova, gũtetagĩra ũthathaiya wa ma, na kũgitagĩra andũ ake kuumana na ũgucania o wothe mũũru?’ Kwa ngerekano, ĩ mũndũ wa hakuhĩ nawe angĩeherio kĩũngano-inĩ? Hihi no woe ikinya irũmu rĩa kwaga kũnyitanagĩra na mũndũ ũcio? Ngoro yaku ĩngĩgũtindĩka gwĩka atĩa? O ta Asa no wonanie atĩ ũratungatĩra Ngai na ngoro yothe na njĩra ya kũmwĩhoka biũ rĩrĩa ũracemania na ũkararia ũrona ta ũtangĩhota gwĩtiria. No ũnyũrũrio kana ũhũhio ũrĩ cukuru nĩ ũndũ ũrĩ Mũira wa Jehova. Kana ũnyũrũrio nĩ arĩa mũrutaga wĩra nao nĩũndũ wa kũhoya rũtha ũthiĩ ũgeke maũndũ ma kĩĩroho, kana nĩ ũndũ wa kwaga kũruta wĩra mathaa maingĩ nĩguo wone mbeca nyingĩ makĩria. Rĩrĩa ũracemania na maũndũ ta macio, hoyaga Ngai ta ũrĩa Asa eekaga. (2 Maũ. 14:11) Ndũkaregerie maũndũ marĩa ũĩ nĩmo mega na ma ũũgĩ. Ririkana atĩ Ngai nĩ aateithirie Asa na akĩmũhe hinya, na nĩ arĩgũteithagia o nawe. w17.03 3:6-8

Kiugo kĩa Ngai gĩtwĩraga tũtikahiũhe rĩrĩa tũrenda gũtua itua rĩa bata. Rĩrĩa tuoya mahinda gwĩcũrania maũndũ mothe makonainie na itua rĩna, nĩ ũhũthũ twĩkore tũgĩtua itua rĩkũgaacĩra. (1 Thes. 5:21) Mbere ya gũtua nĩ makinya marĩkũ ekuoya, kĩongo kĩa famĩlĩ nĩ agĩrĩirũo kuoya mahinda gũthuthuria Maandĩko na mabuku ma Gĩkristiano, o hamwe na gwĩciria mawoni ma arĩa angĩ famĩlĩ-inĩ. Ririkana atĩ Ngai nĩ eerire Iburahimu athikĩrĩrie mũtumia wake. (Kĩam. 21:9-12) Athuri a kĩũngano o nao nĩ magĩrĩirũo kuoya mahinda gwĩka ũthuthuria. Na mangĩkorũo marĩ na ũigananĩru, na wĩnyihia, matigwĩtigĩra ũrĩa mangĩonwo mangĩcenjia itua rĩao rĩrĩa ũndũ mwerũ wĩgiĩ ũhoro mũna woimĩra. Magĩrĩirũo gũkorũo mehaarĩirie gũcenjia mwĩcirĩrie wao na matua mao rĩrĩa hagĩrĩire, na ithuothe twagĩrĩire kwĩgerekania nao ũndũ-inĩ ũcio. Ũndũ ũcio no ũrehe thayũ na ũrũmwe thĩinĩ wa kĩũngano.—Atũm. 6:1-4. w17.03 2:16