Dicemba

Mahinda-inĩ ma Bibilia, kũnyitana ũgeni gwakoragwo arĩ hamwe na kwĩra mũndũ oke gwaku mũciĩ mũrĩanĩre. (Kĩam. 18:1-8; Atiir. 13:15; Luk. 24:28-30) Kũnyita mũndũ ũgeni mũkarĩanĩre gwakoragwo kũrĩ njĩra ya gũthondeka ũrata na thayũ. Nĩa magĩrĩirũo gũkorũo marĩ ageni aitũ a gĩtĩ kĩa mbere? Nĩ arĩa tũnyitanagĩra nao kaingĩ ũtũũro-inĩ witũ, na nĩo aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ gitũ. Rĩrĩa maũndũ magathũka-rĩ, na githĩ ti o tũkerĩgĩrĩra matũteithie? Tũrabatara gũkorũo na arata ehokeku na gũkorũo na thayũ nao othe. Arori a mũthiũrũrũko na arutwo arĩa mathiĩ cukuru cia gĩtheokrasi nĩ mabataraga kũndũ gwa gũikara, o ta arĩa makoragwo wĩra-inĩ wa mĩako. Rĩrĩa icanjama cia ndũire cioimĩra andũ amwe nĩ matigagwo matarĩ na gwa gũikara nginya rĩrĩa magateithio gwaka mĩciĩ yao rĩngĩ. Tũtiagĩrĩirũo gwĩciria atĩ no arĩa marĩ na mĩciĩ mĩega mangĩhota gũteithia, tondũ no makorũo mekĩte ũguo maita maingĩ mbere ĩyo. Hihi no ũheane handũ ha gũikara o na angĩkorũo ndũrĩ na ũhoti mũnene? w18.03 15 ¶6; 16 ¶9

No nĩ kĩĩ kĩngĩteithia mũndũ angĩgũa nĩguo atoorie? Ti hinya wake mwene, ĩndĩ nĩ roho wa Ngai. (Afil. 4:13) Maciaro ma roho nĩ hamwe na kwĩgirĩrĩria, na ngumo ĩyo nĩ ĩkuhanĩrĩirie mũno na kwĩrũnga. Ningĩ mũndũ nĩ arabatara kũhoyaga, kwĩrutaga Bibilia, na gwĩcũrania. Ĩ angĩkorũo nĩ ũrona arĩ ũritũ kwĩruta Kiugo kĩa Ngai? No gũkorũo hihi nĩ wonaga ta ũtendete gũthoma. O na kũrĩ ũguo, ririkana atĩ Jehova nĩ arĩgũteithagia wamũhoya. Nĩ arĩgũteithagia ‘gũkũria wendo mũnene’ harĩ Kiugo gĩake. (1 Pet. 2:2) O mbere, hoyaga Jehova agũteithie ũgĩe na mũtugo mwega wa kwĩrutaga Kiugo gĩake. Ũcoke wĩke kũringana na mahoya maku. Hihi na njĩra ya kwĩrutaga Bibilia ihinda inini. Thutha wa ihinda, nĩ ũrĩhotaga kwĩruta na njĩra hũthũ na ũgakenera. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ ũrĩkoragwo na mahinda mahoreru ma gwĩcũrania Kiugo kĩa Jehova.—1 Tim. 4:15. w18.03 29 ¶5-6

Mbere ya mũrutwo wa Bibilia abatithĩtio, no mũhaka akorũo na wĩtĩkio kuumana na ũmenyo wa ma wĩgiĩ Ngai, muoroto wake, na mũbango wake wĩgiĩ kũhonokia andũ. (1 Tim. 2:3-6) Wĩtĩkio ta ũcio nĩ ũtũmaga mũrutwo wa Bibilia etheme mĩtugo ĩrĩa ĩtakenagia Ngai na ahote gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova cia ũthingu. (Atũm. 3:19) Ma nĩ atĩ, angĩkorũo mũndũ nĩ areka ũndũ o wothe ũngĩtũma age kũingĩra Ũthamaki-inĩ wa Ngai, ndangĩtĩkĩrĩka o na angĩmwĩyamũrĩra. (1 Kor. 6:9, 10) No nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ mabataranagia gũkĩra o gwĩka kũringana na ithimi cia Jehova cia mĩtugo. Ningĩ mũndũ ũthingataga ũthingu nĩ athiaga mĩcemanio na akanyitanĩra wĩra-inĩ wa kũhunjia na gũtua andũ arutwo. (Atũm. 1:8) No thutha wa kuoya makinya macio tu mũrutwo mwerũ angĩyamũrĩra Jehova na mahoya, na acoke onanie ũndũ ũcio na njĩra ya kũbatithio mbere ya andũ. w18.03 6 ¶12

Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova athuure Mariamu atuĩke nyina wa Jesu? Nĩ tondũ aarĩ mũndũ wa kĩĩroho. Nĩ onanirie atĩ aarĩ mũndũ wa kĩĩroho kũgerera ciugo iria oigire cia gũcokia ngatho hĩndĩ ĩrĩa aaceereire Zekaria na Elizabethi, arĩa maarĩ a famĩlĩ yao. (Luk. 1:46-55) Ciugo ciake cionanagia atĩ nĩ eendete Kiugo kĩa Ngai biũ, na nĩ oĩ Maandĩko ma Kĩhibirania wega. (Kĩam. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12) Ningĩ ta rora wone atĩ o na gũtuĩka maakoretwo mahikania na Jusufu, nĩ meethemire ngomanio o nginya rĩrĩa Jesu aaciarirũo. Ũndũ ũcio ũronania atĩ othe erĩ meeciragia ũhoro wa ithimi cia Jehova na gwĩka wendi wake handũ ha o kũhingia merirĩria mao. (Mat. 1:25) O ũrĩa mahinda mathiaga, Mariamu nĩ aaroraga maũndũ marĩa mekĩkaga ũtũũro-inĩ wa Jesu na agathikĩrĩria na kinyi ciugo iria aaragia. Hatarĩ nganja, nĩ aakenagio nĩ kũhinga kwa muoroto wa Ngai wĩgiĩ Mesia. Na githĩ kĩonereria kĩa Mariamu gĩtiratũteithia gwĩciria ũrĩa tũngĩiga wendi wa Ngai mbere ũtũũro-inĩ witũ? w18.02 21 ¶11

Tũngĩĩgerekania atĩa na wĩtĩkio na wathĩki wa Ayubu? O na maũndũ maitũ mangĩkorũo mahaana atĩa, rekei tũigage Jehova mbere ũtũũro-inĩ witũ, tũmwĩhokage biũ, na tũmwathĩkagĩre na ngoro yothe. Githĩ tũtirĩ na itũmi nyingĩ cia gwĩka ũguo o na gũkĩra Ayubu! Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Nĩ tũĩ maũndũ maingĩ megiĩ Shaitani na mĩtego yake. (2 Kor. 2:11) Nĩ tũkenaga nĩ ibuku rĩa Ayubu tondũ nĩ rĩtũteithagia kũmenya nĩkĩ gĩtũmaga Ngai etĩkĩrie mĩnyamaro. Kũringana na ũrathi wa Danieli, nĩ tũtaũkĩirũo atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ thirikari ĩrathana na ĩratongorio nĩ Jesu Kristo. (Dan. 7:13, 14) Na nĩ tũĩ atĩ Ũthamaki ũcio nĩ ũkũniina mĩnyamaro yothe ica ikuhĩ. Ningĩ, magerio ma Ayubu nĩ monanagia twagĩrĩirũo kuonania tha nĩkĩ harĩ Akristiano arĩa angĩ marakirĩrĩria mathĩna. O ta Ayubu, amwe o na no moige maũndũ matarĩ mega rĩmwe. (Koh. 7:7) No handũ ha kũmatuĩra, reke tuonanagie ũtaũku na tha. Tweka ũguo nĩ tũkwĩgerekania na Jehova tondũ nĩ arĩ wendo na tha.—Thab. 103:8. w18.02 6 ¶16; 7 ¶19-20

Andũ amwe nĩ metĩaga nĩ ũndũ wa ũthaka, igweta, ũhoti wa kũina, hinya wa mwĩrĩ, kana iturũa ciao. Gũtirĩ kĩndũ o na kĩmwe harĩ icio Daudi ataarĩ nakĩo, o na kũrĩ ũguo aatũũrire arĩ mwĩnyihia. Thutha wa Daudi kũũraga Goliathu na akĩheo mũirĩtu wa Mũthamaki Saulu atuĩke mũtumia wake, oigire ũũ: “Hĩ! Niĩ ndĩ ũ, . . . nduĩke mũthoniwe wa mũthamaki?” (1 Sam. 18:18) O ta Daudi, ndungata cia Jehova nĩ ciĩrutanagĩria kuonania wĩnyihia. Nĩ tũgegaga nĩ kũmenya atĩ Jehova arĩ mũnene igũrũ na thĩ nĩ onanagia wĩnyihia. Nĩ tũhũthagĩra ũtaaro ũyũ ũtongoretio nĩ roho: “Mwĩhumbei ũhoro wa kũiguanĩra tha, ũcayanĩri, ũtugi, wĩnyihia, ũhooreri, na ũkirĩrĩria.” (Kol. 3:12) Ningĩ nĩ tũĩ atĩ wendo “ndwĩgaathaga, ndũrĩ mwĩtĩo.” (1 Kor. 13:4) Rĩrĩa tuonania wĩnyihia, no tũtũme andũ makuhĩrĩrie Jehova. w18.01 28 ¶6-7

O na ithuĩ no tũũrio tũrute mĩhothi nĩ ũndũ wa ũndũ mũna. (Atũm. 4:34, 35; 1 Kor. 16:2) Kwa ngerekano, hihi kũrĩ na mĩbango ya gwaka nyũmba njerũ ya Ũthamaki ĩrĩa kĩũngano kĩanyu kĩrĩhũthagĩra? No tũmenyithio atĩ nĩ kũrabatarania mbeca cia kũhũthĩrũo kĩgomano-inĩ kana cia gũteithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa magũmĩirũo nĩ gĩcanjama. Ningĩ nĩ tũhothaga nĩ ũndũ wa gũteithĩrĩria arĩa marutaga wĩra thĩinĩ wa wabici nene ya Aira a Jehova na wabici cia honge thĩinĩ wa thĩ yothe. Mĩhothi itũ nĩ ĩteithagĩrĩria amishonarĩ, mapainia a mwanya, na arori a mũthiũrũrũko. Ithuothe no tũkorũo na itemi harĩ kũnyita mbaru wĩra ũrĩa Jehova arahingia matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria. Mĩhothi mĩingĩ ndĩmenyekaga nũ waruta. Tũtimenyithagia andũ arĩa angĩ rĩrĩa tũraikia mbeca mathandũkũ-inĩ ma mĩhothi thĩinĩ wa Nyũmba ya Ũthamaki, na ningĩ no tũrute mĩhothi kũgerera jw.org/ki. No tuone mũhothi witũ ta ũtarĩ wa bata tondũ nĩ mũnini. O na kũrĩ ũguo, mĩhothi mĩingĩ ĩrĩa ithondeka rĩamũkagĩra yumanaga na kĩrĩa kĩnini kĩahothwo tondũ kamũingĩ koyaga ndĩrĩ. w18.01 19 ¶10-11

No mũhaka Mũkristiano abatithio nĩguo akaahonoka. (Mat. 28:19, 20) Kũbatithio gwaku kuonanagia atĩ nĩ weyamũrĩire Jehova. Nĩ mwĩhĩtwa wehĩtire harĩ we atĩ nĩ ũkũmwenda na ũrĩigaga maũndũ make mbere ya marĩa mangĩ mothe. Gũtirĩ hĩndĩ ũkeerira nĩ ũndũ wa kũreka Jehova agũtongoragie. Mũgarũ na ũguo, mũndũ ũrĩa ũtatongoragio nĩ Jehova akoragwo agĩtongorio nĩ Shaitani. Mũcukani ndakoragwo na ũhoro na ũhonokio waku. Hatarĩ nganja, gĩkeno gĩake nĩ rĩrĩa ũngĩũrũo nĩ muoyo wa tene na tene nĩ ũndũ wa kũnyitanĩra nake harĩ gũkararia ũnene wa Jehova. Handũ ha kũnyita Shaitani mbaru, wĩcirie ũhoro wa irathimo iria ũgĩte nacio nĩ ũndũ wa kwĩyamũrĩra Jehova na kũbatithio. Tondũ nĩ wĩyamũrĩire Jehova, no uuge ũũ ũrĩ na ũmĩrĩru: “Jehova e mwena wakwa; ndingĩĩtigĩra: mũndũ-rĩ, nĩ atĩa angĩhota kũnjĩka?” (Thab. 118:6) Gũtirĩ mweke ũngĩ wa bata ũngĩagĩire naguo ũkĩrĩte gũkorũo mwena wa Ngai na gwĩtĩkĩrĩka nĩwe. w17.12 23-24 ¶1-3

Kũrĩ mahinda mamwe tũrĩrakaragio nĩ ciugo kana ciĩko cia aarĩ na ariũ a Ithe witũ, kana o marakario nĩ citũ. Rĩu no rĩkorũo rĩrĩ igerio iritũ. O ta magerio marĩa mangĩ, Jehova nĩ atũheaga mweke wa kuonania wĩhokeku witũ na njĩra ya kũrutithania wĩra hamwe na aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa endete o na gũtuĩka ti akinyanĩru. Ũtũũro wa Jusufu nĩ wonanagia atĩ Jehova ndagiragĩrĩria ndungata ciake itigacemanie na magerio. Jusufu arĩ mũndũ mwĩthĩ nĩ eendirio arĩ ngombo nĩ ariũ a ithe nĩ ũndũ wa ũiru na agĩtwarũo Misiri. (Kĩam. 37:28) Jehova nĩ onire ũrĩa gwathiaga na mbere na nĩ aiguire ũũru nĩ ũndũ wa kuona ũrĩa mũrata wake mũthingu eekagwo. O na kũrĩ ũguo, ndaaingĩrĩire. Thutha ũcio o na rĩrĩa Jusufu aigĩrĩirũo kĩgenyo atĩ nĩ ageragia kũnyita mũtumia wa Potifaru kĩa hinya na agĩikio njera, Jehova ndaaingĩrĩire ũndũ ũcio. No hihi nĩ kũrĩ hĩndĩ Ngai aatiganĩirie Jusufu? Aca tondũ Bibilia yugaga: “Ũndũ ũrĩa wothe [Jusufu] eekaga, Jehova agĩtũma ũgaacĩre.”—Kĩam. 39:21-23. w18.01 9-10 ¶12-14

Wĩtĩkio waku wĩhocetie harĩ morutani marĩkũ ma mũthingi? Hatarĩ nganja, no uuge atĩ Jehova nĩwe Mũũmbi na nĩwe Mũheani wa Muoyo. O na no ũgwete wĩtĩkio waku harĩ Jesu Kristo ũrĩa warutirũo arĩ igongona nĩ ũndũ witũ. Ningĩ, no ũgwete ũhoro wa paradiso ĩrĩa twĩrĩgĩrĩire ũrĩ na gĩkeno, kũrĩa ndungata cia Ngai igaatũũra tene na tene. No hihi no ũgwete kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũriũkio kwa andũ arĩa makuĩte kĩrĩ ũmwe wa maũndũ marĩa wĩriragĩria mũno? Tũrĩ na itũmi njega cia kũgweta kũriũkio kwa andũ kũrĩ ũrutani wa mũthingi, o na angĩkorũo nĩ tũrerĩgĩrĩra gũkaahonoka thĩna ũrĩa mũnene na tũtũũre thĩinĩ wa thĩ tene na tene. Kũriũkio kwa andũ nĩ ũndũ wa mũthingi wa wĩtĩkio witũ. Korũo Jesu ndaariũkirio, ndangĩraathana arĩ Mũthamaki witũ, na ũrutani wĩgiĩ Kristo gwathana ũngĩrĩ wa tũhũ. (1 Kor. 15:12-19) O na kũrĩ ũguo, nĩ tũũĩ atĩ Jesu nĩ aariũkirio na nĩ tũtũũragia wĩtĩkio witũ atĩ andũ nĩ makaariũkio.—Mar. 12:18; Atũm. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8. w17.12 8 ¶1-2

Afarisai maaroraga o ihĩtia rĩrĩa mũndũ ekĩte, handũ ha kũrora ũrĩa ngoro yake yatariĩ. Hĩndĩ ĩrĩa Afarisai monire Jesu arĩ ndĩa-inĩ kwa Mathayo mũciĩ, moririe arutwo ake ũũ: “Mũrutani wanyu arĩanagĩra na etia a mbeca cia igooti na ehia nĩkĩ?” Jesu aamacokeirie ũũ: “Andũ arĩa matarĩ arwaru matibataraga ndagĩtarĩ, no arĩa arwaru nĩo mamũbataraga. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, thiĩi mũgatuĩrie ũrĩa ciugo ici ciugĩte: ‘Ngwenda muonanagie tha no ti mũndutagĩre magongona.’ Tondũ ndiokire gwĩta arĩa athingu, no ndokire gwĩta ehia.” (Mat. 9:9-13) Hihi Jesu aaheanaga gĩtũmi gĩa gwĩka mehia maritũ? Aca. Ma nĩ atĩ, ndũmĩrĩri ĩrĩa ya bata Jesu aahunjagia nĩ hamwe na kwĩra andũ merire. (Mat. 4:17) O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ onire atĩ ‘etia a mbeca cia igooti na ehia’ amwe nĩ meendaga kũgarũrũka. Matiathiĩte kwa Mathayo mũciĩ o kũrĩa tu. Handũ ha ũguo, “aingĩ ao nĩ maamũrũmagĩrĩra [Jesu].” (Mar. 2:15) Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, Afarisai aingĩ mationire kĩrĩa Jesu onaga harĩ andũ acio. w17.11 13 ¶2; 16 ¶15

Ithuothe no twĩtĩkĩre atĩ gũkorũo tũrĩ kĩũngano-inĩ gĩa Gĩkristiano nĩ kĩrathimo. Kwĩruta Kiugo kĩa Ngai mĩcemanio-inĩ na kuonia aarĩ na ariũ a Ithe witũ ciĩko cia ũtugi na wendo nĩ gũtũteithagia gũtũũra tũcũthĩrĩirie kĩheo. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe kwaga kũiguithania no gũtũme andũ thĩinĩ wa kĩũngano maage kwĩhokana. Tũngĩaga kũniina mathĩna ta macio, ũndũ ũcio no ũtũme andũ maiganĩre muku. (1 Pet. 3:8, 9) Tũngĩhota atĩa kũgirĩrĩria muku ndũgatũtunye kĩheo? Paulo eerire Akolosai ũũ: “Tondũ mũrĩ andũ mathuurĩtwo nĩ Ngai, aamũre na makendwo-rĩ, mwĩhumbei ũhoro wa kũiguanĩra tha, ũcayanĩri, ũtugi, wĩnyihia, ũhooreri, na ũkirĩrĩria. Thiĩi na mbere gũkiranagĩrĩria mũndũ na ũrĩa ũngĩ na kuohanagĩra mwĩyendeire o na angĩkorũo nĩ harĩ mũndũ ũhĩtĩirio nĩ ũrĩa ũngĩ. O ta ũrĩa Jehova aamuoheire inyuĩ eyendeire, no mũhaka mwĩkage o ũguo.—Kol. 3:12, 13. w17.11 26-27 ¶7-8

Thutha wa mũndũ kũũragana atekwenda, aagĩrĩirũo aambe “oimbũre ũhoro ũrĩa e naguo, akĩiguagwo nĩ athuri” kĩhingo-inĩ gĩa itũũra rĩrĩa orĩra. Aagĩrĩirũo kwamũkĩrũo wega. Thutha wa ihinda nĩ aatũmagwo kũrĩ athuri a itũũra rĩrĩa oraganĩte, nĩguo athuri acio mamũthikĩrĩrie. (Ndar. 35:24, 25) Athuri acio mona atĩ mũndũ ũcio oraganĩte atekwenda, norĩo tu mamwĩtĩkagĩria acoke itũũra-inĩ rĩa kũũrĩrũo. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga athuri makorũo na itemi ũndũ-inĩ ũcio? Magĩrĩirũo kũiga kĩũngano kĩa Isiraeli kĩrĩ gĩtheru na mateithie mũndũ ũcio woraganĩte atekwenda agunĩke na tha cia Jehova. Mũthuthuria ũmwe wa maũndũ ma Bibilia aandĩkire atĩ, mũndũ ũcio woraganĩte angĩaregire gũthiĩ kũrĩ athuri “eeingĩragia ũgwati-inĩ . . . tondũ ndaahũthĩrire ũgitĩri ũrĩa Ngai aaheanĩte.” Angĩagire gwetha ũgitĩri matũũra-inĩ ma kũũrĩrũo marĩa Jehova aaigĩte, nĩ angĩoragirũo nĩ mũndũ ũmwe wa hakuhĩ wa famĩlĩ ya ũrĩa oragĩte. w17.11 9 ¶6-7

O ta matukũ-inĩ ma Zekaria, Jehova mũnene wa ita no ahũthagĩra araika ake kũgitĩra na kũũmĩrĩria andũ ake. (Mal. 3:6; Ahib. 1:7) Kuuma rĩrĩa Aisiraeli a kĩĩroho maakũũrirũo ũkombo-inĩ wa Babuloni Ũrĩa Mũnene na njĩra ya ngerekano mwaka-inĩ wa 1919, gũtirĩ ũkararia ũhotete kũgirĩrĩria gũtherema kwa ũthathaiya wa ma. (Kũg. 18:4) Tondũ tũrĩ na ũgitĩri wa araika, tũtiagĩrĩirũo gwĩtigĩra atĩ ithondeka rĩa Jehova no rĩcoke ũkombo-inĩ wa Babuloni rĩngĩ. (Thab. 34:7) Handũ ha ũguo, no tũkorũo na ma atĩ ndungata cia Ngai thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ igũthiĩ na mbere gũtherema kĩĩroho. Tũrĩ na mbũtũ ĩrĩ mwena witũ. Ihinda-inĩ rĩu rĩa thĩna ũrĩa mũnene, mbũtũ ya araika a Jehova mũnene wa ita, nĩ ĩkanyitanĩra kũgitĩra andũ a Ngai na ĩniine arĩa mareganaga na ũnene wake. (2 Thes. 1:7, 8) Ũcio ũgakorũo ũrĩ mũthenya wa mwanya mũno. w17.10 28 ¶10-11

Rĩrĩa mũndũ wa famĩlĩ eherio kana eyeheria kĩũngano-inĩ, no ũigue ta arĩ gũthecwo wathecwo na rũhiũ rwa njora. Ũngĩhiũrania atĩa na ruo rũrĩa rumanaga na ũndũ ũcio? Nĩ ũndũ wa bata ũtũũrie mũtaratara waku wa maũndũ ma kĩĩroho. Wĩyake kĩĩroho na njĩra ya gũthomaga Bibilia ũtegũtĩrĩria, kũhaaragĩria na gũthiĩ mĩcemanio ya Gĩkristiano, kũnyitanagĩra ũtungata-inĩ, na kũhoyaga nĩguo ũheo hinya wa gũkirĩrĩria. (Jud. 21) No ĩ ũngĩigua atĩ ngoro yaku ndĩrĩ maũndũ-inĩ macio, na ũrameka tu o ta mũtugo? Ndũgakue ngoro! Mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho no ũgũteithie kũhota gũtongoria meciria maku na ũrĩa ũraigua. Ta wĩcirie ngerekano ya mwandĩki wa Thaburi 73. Aakũrĩtie muonere ũtaarĩ mwega na nĩ aatangĩkaga mũno, no nĩ aahotire gũcenjia mwĩcirĩrie wake rĩrĩa aathire nyũmba-inĩ ya Ngai. (Thab. 73:16, 17) Gũtungatĩra Jehova ũrĩ mwĩhokeku no gũgũteithie gwĩka o ũguo. w17.10 16 ¶17-18

Mũgũnda-inĩ wa Edeni, Shaitani eetuire atĩ nĩ aarũmbũyagia mabataro ma Hawa, no ciĩko ciake ciarĩ cia mwĩyendo na ũhinga. (Kĩam. 3:4, 5) Matukũ-inĩ ma Daudi, Ahithofeli nĩ onanirie atĩ ũrata wake na Mũthamaki Daudi ndwarĩ wa ma. Nĩ aakunyanĩire Daudi rĩrĩa onire atĩ nĩ angĩagunĩkire. (2 Sam. 15:31) O ũndũ ũmwe na ũcio, aregenyũki na andũ angĩ arĩa marehaga nyamũkano ciũngano-inĩ, mahũthagĩra “mĩario yao mĩnyoroku na ya kũhenereria” nĩguo meyonanie ta marĩ na wendo, no muoroto wao nĩ wa mwĩyendo. (Rom. 16:17, 18) Wendo wa ũhinga nĩ wa gĩconoko tondũ nĩ mũgarũ na ngumo ya ũngai ya wendo wa kwĩima. Ũhinga ta ũcio no ũhinge andũ maitho, no ti Jehova. Jesu oigire atĩ andũ arĩa mahaana hinga nĩ makaherithio “mũno.” (Mat. 24:51) Kwoguo nĩ wega twĩyũrie ũũ, ‘Hihi wendo wakwa ũkoragwo ũrĩ wa ma hĩndĩ ciothe ũtarĩ na mwĩyendo na ũhinga?’ w17.10 8 ¶6-8

Rĩrĩa twathoma kuuma harĩ Kiugo kĩa Ngai ĩmwe kwa ĩmwe tũrĩ ũtungata-inĩ, tũkoragwo tũkĩreka Jehova aarie na mwene nyũmba. Rĩandĩko rĩthuurĩtwo wega no rĩkorũo rĩrĩ na hinya makĩria gũkĩra ũndũ o wothe tũngiuga. (1 Thes. 2:13) Wĩyũrie ũũ, ‘Hihi nĩ njethaga mweke o wothe wa gũthoma gĩcunjĩ gĩa Kiugo kĩa Ngai hamwe na arĩa ndĩrahunjĩria ũhoro mwega?’ Nĩ ma, nĩ harĩ ũndũ makĩria ũbataranagia tiga o gũthoma Maandĩko hamwe na arĩa tũrahunjĩria. Nĩkĩ? Tondũ andũ aingĩ makoragwo o na ũmenyo mũnini tu wa Bibilia kana magakorũo o na matarĩ. Ũguo nĩguo kwarĩ karine-inĩ ya mbere, na noguo kũrĩ o na ũmũthĩ. Kwoguo tũtiagĩrĩirũo gũtua atĩ mũndũ nĩ ekũnyita ũrĩa rĩandĩko rĩrarutana tondũ tu nĩ twamũthomera. Nĩ tũrabatara kuoya ihinda gũthathaũra mũhari, hihi na njĩra ya gũthoma rĩngĩ ciugo iria ikuĩte rĩciria rĩrĩa rĩa bata, na gũtaarĩria ũrĩa ciugĩte. Gwĩka ũguo no gũteithie ndũmĩrĩri ya Kiugo kĩa Ngai gũkinya ngoro-inĩ na meciria-inĩ ma arĩa maratũthikĩrĩria.—Luk. 24:32. w17.09 25 ¶7-8

No mũhaka arĩa othe marerutanĩria kwĩgerekania na Jesu monanie ũcayanĩri harĩ andũ arĩa angĩ o hamwe na Akristiano arĩa angĩ. (Joh. 13:34, 35) Njĩra ĩmwe ya gũtaarĩria kiugo ũcayanĩri nĩ kuuga “kũnyamarĩka hamwe.” Mũndũ ũronania ũcayanĩri nĩ atindĩkagwo kwehereria andũ arĩa angĩ mĩnyamaro, hihi na njĩra ya kũmateithia kũhiũrania na mathĩna mao. Etha mĩeke ya gwĩka ũguo. Andũ aingĩ nĩ matindĩkagwo kuonania ũcayanĩri mona arĩa magũmĩirũo nĩ icanjama makĩnyamarĩka. Andũ a Jehova nĩ moĩkaine na kwĩrutĩra kwao gũteithia mahinda-inĩ ta macio ma icanjama. (1 Pet. 2:17) Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kuuma bũrũri-inĩ wa Japan, aaikaraga gĩcigo-inĩ gĩathũkangirio nĩ gĩthingithia na tsunami ya mwaka wa 2011. Oigaga atĩ nĩ ‘eekĩrirũo ngoro na akĩũmĩrĩrio mũno’ nĩ kĩyo kĩa erutĩri aingĩ kuuma icigo-inĩ ingĩ cia Japan na nja wa bũrũri ũcio gĩa gũthondeka kũrĩa gwathũkangĩtio. Mwarĩ wa Ithe witũ ũcio aandĩkire ũũ: “Ũndũ ũcio nĩ wandeithirie kũmenya atĩ Jehova nĩ atũrũmbũyagia, na Aira ake nĩ marũmbũyanagia. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ thĩinĩ wa thĩ nĩ marahoya nĩ ũndũ witũ.” w17.09 11 ¶12-13

Wagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa gũkũria ngumo ya kwĩgirĩrĩria nĩkĩ? Wĩcirie itũmi igĩrĩ cia bata. Kĩa mbere, nĩ kuonekete atĩ andũ arĩa mahotaga kũgirĩrĩria ciĩko ciao matikoragwo na mathĩna maingĩ manene. Nĩ mahotaga gwĩciria wega, makahota gũthondeka ũrata mwega na andũ, na matirakaraga kaingĩ kana magatangĩka kĩĩmeciria ta andũ arĩa matengʼagĩrĩra gwĩka maũndũ. Gĩa kerĩ, ũhoti wa kũregana na magerio na kwĩgirĩrĩria gwĩka ciĩko itagĩrĩire nĩ wa bata nĩguo tũtũũre twĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Ngai. Moimĩrĩro moru marĩa maakorire Adamu na Hawa nĩ monanagia ũũma wa ũndũ ũcio. (Kĩam. 3:6) Ningĩ wĩcirie ũhoro wa moimĩrĩro ma kĩeha marĩa monetwo kuuma hĩndĩ ĩyo nĩ arĩa maremagwo nĩ kũhũthĩra ngumo ĩyo ya bata. Gũtirĩ mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru ũngĩhota kuonania ngumo ya kwĩgirĩrĩria na njĩra nginyanĩru. Jehova nĩ oĩ ũrĩa ndungata ciake ciĩrutanagĩria ũndũ-inĩ ũcio na nĩ endaga gũciteithia itoorie mĩerekera ya kwĩhia.—1 Ath. 8:46-50. w17.09 3 ¶3-4

Kũrĩ hĩndĩ Aira a Jehova airũ na athũngũ bũrũri-inĩ wa Afrika ya Mũhuro matangĩatukanire marĩ na wĩyathi. No kũrĩ Kiumia, Dicemba 18, 2011, warĩ ũndũ wa gĩkeno kuona Aira a Jehova makĩria ma 78,000 a kuuma ndũrĩrĩ-inĩ itiganĩte, bũrũri-inĩ ũcio wa Afrika ya Mũhuro na mabũrũri marĩa marigicĩirie othe marĩ kĩhaaro-inĩ kĩrĩa kĩnene taũni-inĩ ya Johannesburg magĩkenera programu ya kĩĩroho. Mũrũgamĩrĩri ũmwe wa kĩhaaro kĩu oigire ũũ: “Aya nĩo andũ arĩa ndanona marĩ na mĩtugo mĩega biũ mokĩte kĩhaaro-inĩ gĩkĩ. Othe mehumbĩte wega. Na nĩ mwatheria kĩhaaro wega mũno. No makĩria, inyuĩ mũtirĩ mũthutũkanio.” Maũndũ ta macio marĩtio nĩ andũ matarĩ Aira a Jehova monanagia atĩ ũrũmwe witũ wa thĩ yothe nĩ wa mwanya. (1 Pet. 5:9) No nĩ kĩĩ gĩtũmaga tũkorũo tũrĩ ngũrani mũno na ithondeka rĩngĩ o rĩothe? Kũgerera gũteithio nĩ Kiugo kĩa Ngai na roho wake mũtheru, twĩkĩraga kĩyo ‘kwĩyaũra ũmũndũ ũrĩa wa tene.’ Na handũ haguo ‘tũkehumba ũmũndũ mwerũ.’—Kol. 3:9. w17.08 17-18 ¶2-3

Kũringana na Bibilia wetereri umanaga na roho mũtheru; kwoguo andũ matarĩ akinyanĩru matingĩhota kuonania wetereri na gĩkĩro kĩrĩa kĩendekaga matarĩ na ũteithio wa Ngai. Wetereri nĩ kĩheo kuuma kũrĩ Ngai na tuonanagia atĩ nĩ tũmwendete rĩrĩa tuonania ngumo ĩyo. Ningĩ wetereri wonanagia wendo witũ kwerekera arĩa angĩ. Kwaga wetereri kũniinaga hinya wendo gatagatĩ gaitũ na andũ arĩa angĩ; no wetereri nĩ wĩkĩraga wendo ũcio hinya. (1 Kor. 13:4; Gal. 5:22) Wetereri nĩ ũhutanĩtie na ngumo ingĩ cia bata mũno cia Gĩkristiano. Kwa ngerekano, nĩ ũhutanĩtie na gũkirĩrĩria kũrĩa gũtũteithagia kũũmĩrĩria maũndũ maritũ tũrĩ na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire. (Kol. 1:11; Jak. 1:3, 4) Ningĩ wetereri no ũhutanie na kũnyarirũo tũtekwĩrĩhĩria na gũikara twĩhandĩte tũtekwenyenyeka gũtekũmakania maũndũ marĩa tũgũcemania namo. Ningĩ Bibilia ĩtwĩkagĩra ngoro twĩtĩkĩre twĩyendeire kuonania wetereri. Ũndũ ũcio nĩ wonanĩtio thĩinĩ wa Jakubu 5:7, 8. w17.08 4 ¶4

Inyuĩ andũ ethĩ, no mwĩtĩkanie atĩ nĩ ũndũ wa ũũgĩ mũndũ kũbanga kũrĩa arenda gũthiĩ atanambĩrĩria thabarĩ. Ũtũũro nĩ ta thabarĩ, na ihinda rĩrĩa rĩega rĩa kũbanga kũrĩa ũrenda gũthiĩ nĩ rĩrĩa ũrĩ mwĩthĩ. Nĩ ma, kũbanga no gũkorũo gũtarĩ ũndũ mũhũthũ. No ndũkamake. Ta rora ũrĩa Jehova aroiga rĩandĩko-inĩ rĩa ũmũthĩ. Jehova aragwĩkĩra ngoro ũbange na njĩra ya ũũgĩ ũhoro wa ũtũũro waku. (Koh. 12:1; Mat. 6:20) Nĩ endaga ũkorũo na gĩkeno. Ũthaka ũrĩa ũkoragwo kũndũ gũtiganĩte, mĩgambo mĩega, na mĩcamo mĩega ya indo iria ciũmbĩtwo nĩ cionanagia ũndũ ũcio. Ningĩ ta wĩcirie ũrĩa atũrũmbũyagia na agatũruta njĩra ĩrĩa njega biũ ya ũtũũro. Jehova erĩte arĩa maregaga ũtaaro wake ũũ: “[Mwethurĩire] maũndũ marĩa matangenagia. . . . Atĩrĩrĩ, ndungata ciakwa nĩ gũkena igakenaga, no inyuĩ nĩ gũconorũo mũgaconorũo; o na ningĩ atĩrĩ, ndungata ciakwa nĩ kũina ikainaga nyĩmbo icanjamũkĩte ngoro.” (Isa. 65:12-14) Jehova nĩ agoocithagio andũ ake mangĩtua matua ma ũũgĩ ũtũũro-inĩ.—Thim. 27:11. w17.07 22 ¶1-2

Ngai ũrĩa ũmenyaga harĩa o njata ĩrĩ hĩndĩ o yothe nĩ akũũĩ ũrĩ mũndũ kĩũmbe, akamenya harĩa ũrĩ, ũrĩa ũraigua, na kĩrĩa ũrabatara hĩndĩ o yothe. Jehova nĩ akuonaga ũrĩ wa bata na makĩria ma ũguo, nĩ arĩ tha na nĩ akoragwo na hinya wa gũgũteithia kũhiũrania na mathĩna ma ũtũũro. (Thab. 147:5) No ũigue ta thĩna ũrĩa ũrĩ naguo ũrĩ mũnene mũno na mũrigo waku ta ũrĩ mũritũ mũno ũndũ ũtangĩhota gũkuua. Ngai nĩ ataũkagĩrũo nĩ maũndũ marĩa ũtangĩhota kũhingia ‘akaririkana atĩ ũrĩ o rũkũngũ.’ (Thab. 103:14) Tondũ tũtirĩ akinyanĩru nĩ tũcokagĩra mahĩtia o marĩa marĩa. Nĩ twĩriraga mũno nĩ ũndũ wa kũhũthĩra rũrĩmĩ rwitũ ũũru, gũkorũo na merirĩria matarĩ mega marĩa mokaga rĩmwe na rĩmwe, kana kũiguĩra ũiru arĩa angĩ nĩ ũndũ wa indo iria marĩ nacio. Jehova ndahiũranagia na mathĩna ta macio, no nĩ ataũkagĩrũo nĩ ithuĩ na njĩra nene tũtangĩhota gũtuĩria. (Isa. 40:28) No ũkorũo wanona ũrĩa guoko kwa Jehova kũrĩ hinya gwagũteithirie kũhiũrania na igerio rĩna na ũgĩtooria.—Isa. 41:10, 13. w17.07 18-19 ¶6-8

Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe kuuma bũrũri wa Sri Lanka ũrĩa ũthamĩire bũrũri ũngĩ, nĩ aheanĩte mũciĩ o hamwe na mũgũnda wake ũrĩa aatigire ũhũthagĩrũo gwĩkĩrũo mĩcemanio na igomano na ũgaikaragwo nĩ ndungata cia mahinda mothe. Mũrũ wa Ithe witũ ũcio nĩ eimĩte na njĩra nene, ĩndĩ agateithia ahunjia a gĩcigo kĩu arĩa matarĩ na ũhoti mũnene. Bũrũri-inĩ ũmwe ũrĩa wĩra witũ wĩkĩrĩirũo mĩkaana, aarĩ na ariũ a Ithe witũ maheanaga mĩciĩ yao ĩhũthĩrũo ĩrĩ ta Nyũmba cia Ũthamaki, na ũndũ ũcio ũkahotithia mapainia o hamwe na andũ angĩ arĩa matarĩ na ũhoti mũnene wa kĩĩmbeca kũgĩa na handũ ha gũcemania matekũritũhĩrũo kĩĩmbeca. Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe ũrutaga mĩhothi kaingĩ nĩ ũndũ wa wĩra wa Ũthamaki, nĩ ataarĩirie kĩrathimo kĩrĩa agĩte nakĩo: “Nĩ ũndũ wa kuonania ũtaana wa indo cia kĩĩmwĩrĩ, nĩ njiguaga ũndũ wa mwanya ngoro-inĩ. Nĩ nyonete atĩ o ũrĩa nyonanagia ũtaana na indo cia kĩĩmwĩrĩ noguo hotaga kuonania ũtaana harĩ andũ arĩa angĩ maũndũ-inĩ mangĩ. Nĩ hotaga kuonania ũtaana makĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ kuohanĩra, gũkirĩrĩria arĩa angĩ, gũkirĩrĩria gũkua ngoro na gwĩtĩkĩra kũrũngwo.” w17.07 9 ¶9-10

O na gũtuĩka thutha-inĩ no gũkorũo Ayubu nĩ aataũkĩirũo wega nĩ kĩrĩa gĩatũmĩte anyamarĩke, rĩmwe no akorũo nĩ eeyũragia kĩrĩa gĩatũmire abatare kũnyamarĩka na gĩkĩro kĩu. O ũrĩa angĩkorũo eeciragia, nĩ aangĩecũranirie ũtaaro wa Ngai. Gwĩka ũguo nĩ kũngĩamũteithirie gũtũũria muonere ũrĩa wagĩrĩire na nĩ ũndũ ũcio aigue omĩrĩirio. (Thab. 94:19) O na ithuĩ no tũkorũo na mawoni marĩa magĩrĩire na tũũmĩrĩrio nĩ ũhoro wa Ayubu. Nĩkĩo Jehova aandĩkithirie maũndũ macio “marĩ ma gũtũruta, nĩ getha kũgerera ũkirĩrĩria witũ na kũgerera kũmĩrĩrio nĩ Maandĩko tũgĩe na kĩĩrĩgĩrĩro.” (Rom. 15:4) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta? Ũndũ ũrĩa mũnene tũreruta nĩ ũyũ: Rekei tũtikanekĩrĩre mũno maũndũ maitũ ma ũtũũro nginya tũriganĩrũo nĩ ũndũ ũyũ wa bata makĩria, gũtũũgĩrio kwa ũnene wa Jehova. Na rekei tũririkanage atĩ itemi ritũ harĩ ũndũ ũcio wa bata nĩ gũikara tũrĩ ehokeku o ta Ayubu nginya rĩrĩa tũragerera maũndũ maritũ. w17.06 24 ¶9; 25 ¶13-14

Jesu nĩ aamenyaga bata wa kũhurũka rĩmwe na rĩmwe. Thutha wa kũhunjia na kĩyo hĩndĩ ĩmwe, eerire arutwo ake ciugo iria irĩ rĩandĩko-inĩ rĩa ũmũthĩ. Maũndũ ma gwĩkenia nĩ mahingagia bata mũnene. No ũgwati ũmwe nĩ atĩ, maũndũ ma gwĩkenia no matuĩke nĩmo twĩkĩrĩire mũno ũtũũro-inĩ. Karine-inĩ ya mbere, andũ aingĩ maarĩ na mwerekera wa “Nĩ tũkĩrĩei na tũnyue, tondũ rũciũ nĩ tũgaakua.” (1 Kor. 15:32) Mwerekera ta ũcio no ũkoragwo kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ o na ũmũthĩ. Tũngĩmenya atĩa atĩ tũrĩ na mawoni marĩ na ũigananĩru megiĩ maũndũ ma gwĩkenia? No tũthuure kiumia kĩmwe na tũtare mathaa marĩa tũhũthĩrĩte maũndũ-inĩ ma kĩĩroho. Tũcoke tũringithanie na mathaa marĩa tũhũthĩrĩte maũndũ-inĩ ma gwĩkenia kiumia-inĩ kĩu ta gũthaka, gwĩka maũndũ marĩa twendete, kwĩrorera TV, na gũthaka mĩthako ya video. Hihi no ũkorũo nĩ ũrabatara kũnyihanyihia mahinda marĩa ũhũthagĩra gwĩkenia?—Ef. 5:15, 16. w17.05 24-25 ¶11-13

Ngerekano-inĩ ya Jesu, mũhũri biacara ũcio nĩ aacemanirie na ruru ĩmwe njega mũno. No nĩ getha amĩgũre, aabataraga kwendia kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo. Hihi nĩ wona ũrĩa ruru ĩyo yarĩ ya goro harĩ we? Ma ciĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai itariĩ ta ruru ĩyo ya goro. Tũngĩenda ma icio ta ũrĩa mũhũri biacara ũcio eendire ruru ĩyo, nĩ tũrĩkoragwo twĩhaarĩirie kũrekereria kĩndũ o gĩothe nĩ getha tũtuĩke na tũtũũre tũrĩ raiya a Ũthamaki. (Mar. 10:28-30.) Kwa ngerekano, Zakayo aagĩte na ũtonga mũnene na njĩra ya ũtunyani. (Luk. 19:1-9) No rĩrĩa mũndũ ũcio ũtaarĩ mũthingu aaiguire Jesu akĩhunjia ũhoro wa Ũthamaki, nĩ aamenyire ũrĩa ũhoro ũrĩa aaiguaga ũrĩ wa goro na akĩoya ikinya atekũrĩa marĩĩgu. Arĩ na gĩkeno oigire ũũ: “Mwathani, nuthu ya indo ciakwa nĩ ngũhe athĩni, na kĩrĩa gĩothe ndunyĩte mũndũ o wothe ngũrĩha maita mana.” Aacokirie ũtonga ũrĩa aagĩte naguo na njĩra ya ũtunyani na agĩtigana na ũkoroku wake kwerekera indo cia thĩ. w17.06 10 ¶3-5

Arĩa mathuurĩtwo nĩ aciari nĩguo mateithagĩrĩrie ciana ciao, magĩrĩirũo hingo ciothe gũteithia ciana ikũrie gĩtĩo harĩ aciari a cio na njĩra ya kwaria maũndũ mega megiĩ aciari acio no ti kuoya itemi rĩao. Makĩria ma ũguo, arĩa marateithĩrĩria ciana ta icio magĩrĩirũo gwĩthema mĩthiĩre o yothe ĩngĩkĩrĩrũo nganja nĩ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩũngano kana nja. (1 Pet. 2:12) Aciari matiagĩrĩirũo kũrekereria ciana ciao biũ harĩ arĩa angĩ atĩ nĩguo macimenyerie maũndũ-inĩ ma kĩĩroho. No mũhaka marore ũteithio ũrĩa ciana ciao iraheo nĩ arata ta acio na mathiĩ na mbere kũruta ciana ciao o ene. Aciari, hoyai Jehova ũteithio na mwĩke ũrĩa wothe mũngĩhota. (2 Maũ. 15:7) Rũmbũyia mũno ũrĩa mwana waku angĩgĩa na ũrata hamwe na Jehova handũ ha kũrũmbũiya maũndũ marĩa wendete. Ĩka ũrĩa wothe ũngĩhota nĩguo ũtigĩrĩre atĩ Kiugo kĩa Ngai nĩ kĩrakinyĩra ngoro ya mwana waku. Ndũkanate mwĩhoko atĩ mwana waku no atuĩke ndungata njega ya Jehova. w17.05 12 ¶19-20

Ta hũũra mbica mũthuri aigĩrĩirũo atĩ nĩ arumĩte Ngai na mũthamaki na agĩrĩire gũkua. Ũndũ ũrĩa ũragegia na ũkamakia famĩlĩ yake na arata nĩ atĩ aratuĩrũo na mũthingi wa aira a maheeni arĩa moĩkaine atĩ nĩ andũ aganu na matarĩ kĩene. Andũ arĩa mendete kĩhooto makaiyũrũo nĩ kĩeha kĩingĩ ngoro mona mũndũ ũcio ũtarĩ na mahĩtia akĩũragwo hamwe na ariũ ake. Rũrũ ti rũgano rwa gwĩcirĩrio. Nĩ ũndũ wakorire ndungata njĩhokeku ya Jehova yetagwo Nabothu, ũrĩa watũũraga hĩndĩ ya Mũthamaki Ahabu wa Isiraeli. (1 Ath. 21:11-13; 2 Ath. 9:26) Rĩrĩa Mũthamaki Ahabu eendaga kũgũra mũgũnda wa mĩthabibũ wa Nabothu, kana amũcenjanĩrie na mũgũnda ũngĩ mwega makĩria wa mĩthabibũ, Nabothu ndetĩkĩrire. Nĩkĩ? Nabothu aaregaga tondũ watho ũrĩa Jehova aahete rũrĩrĩ rwa Isiraeli nĩ wagirĩtie mũndũ kwendia igai rĩa mũhĩrĩga wao. (Alaw. 25:23; Ndar. 36:7) Hatarĩ nganja, Nabothu aarĩ na muonere ta wa Jehova ũndũ-inĩ ũcio. w17.04 23 ¶1; 24 ¶4

Nĩa magatigara andũ oru mehera? Jehova aheanĩte kĩĩranĩro gĩkĩ gĩa gũtwĩkĩra ngoro: “Andũ arĩa ahoreri nĩo makagaya thĩ, na matũũre mekenagĩra tondũ wa kũingĩhĩrũo nĩ thayũ.” Thĩinĩ wa Thaburi tũthomaga atĩ thutha ũcio “arĩa athingu nĩo makagaya thĩ, na gũtũũra mamĩtũũre o nginya tene.” (Thab. 37:11, 29) “Arĩa ahoreri” na “arĩa athingu” nĩa? Arĩa ahoreri nĩ arĩa metĩkagĩra ũtongoria wa Jehova na ũrutani wake marĩ na wĩnyihia, nao arĩa athingu nĩ arĩa mendete gwĩka maũndũ marĩa Jehova Ngai onaga marĩ mega. Thĩinĩ wa thĩ ĩno njũru, andũ arĩa oru nĩ aingĩ mũno makĩringithanio na arĩa athingu. No thĩinĩ wa thĩ njerũ ĩrĩa ĩroka, andũ arĩa ahoreri na arĩa athingu no o tu magaakorũo thĩinĩ wa thĩ. Mũingĩ ta ũcio wa andũ athingu nĩ ũgatũma thĩ ĩtuĩke paradiso. w17.04 10-11 ¶5-6

“Wendo wa Ngai” ũtũtindĩkaga kuonia andũ arĩa angĩ wendo makĩria rĩrĩa maragerera maũndũ maritũ. (1 Joh. 3:17, 18) Rĩrĩa Akristiano a karine ya mbere a Judea maagũmĩirũo nĩ ngʼaragu, kĩũngano nĩ kĩabangire ũrĩa mangĩateithirio. (Atũm. 11:28, 29) Ningĩ mũtũmwo Paulo na Petero o nao nĩ meekĩrire Akristiano ngoro manyitanage ũgeni. (Rom. 12:13; 1 Pet. 4:9) Angĩkorũo Akristiano nĩ magĩrĩirũo kũnyita ũgeni ariũ a Ithe witũ arĩa maceeraga-rĩ, na githĩ matikĩagĩrĩirũo o na makĩria kũnyita ũgeni Akristiano arĩa angĩ, arĩa mĩoyo yao ĩrĩ ũgwati-inĩ kana maranyarirũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao? Aira a Jehova ngiri nyingĩ nĩ morire nĩ ũndũ wa kũnyarirũo na mbaara ĩrĩa ĩrĩgĩte kuumĩra mwena wa irathĩro bũrũri-inĩ wa Ukraine. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ amwe nĩ moragirũo. No aingĩ ao nĩ maanyitirũo ũgeni nĩ ariũ a Ithe witũ a icigo ingĩ o kũu Ukraine, na bũrũri-inĩ wa Russia. Mabũrũri-inĩ macio merĩ, ariũ a Ithe witũ acio matinyitaga mbaru mwena o na ũrĩkũ maũndũ-inĩ ma gĩũteti tondũ o ti “a thĩ ĩno” na maathiaga na mbere kũhunjia “ũhoro ũrĩa mwega wa kiugo” marĩ na kĩyo.—Joh. 15:19; Atũm. 8:4. w17.05 4 ¶6-7