Nĩ Tũheagwo Hinya Wa Gũtooria Thĩna O Wothe
“Nĩ’hotaga gwĩka maũndũ mothe na ũndũ wake we ũrĩa ũ’heaga hinya.”—AFIL. 4:13.
1. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ a Jehova macemanie na mathĩna maingĩ ũguo?
ANDŨ a Jehova nĩ macemanagia na mathĩna ma mĩthemba mĩingĩ. Tũcemanagia na mathĩna mamwe tondũ tũtirĩ akinyanĩru kana nĩ ũndũ wa mũtabarĩre ũyũ tũratũũra wa maũndũ. Namo mangĩ moimanaga na rũmena rũrĩa rũkoragwo ho gatagatĩ ka andũ arĩa matungatagĩra Ngai na arĩa matamũtungatagĩra. (Kĩam. 3:15) Kuuma o tene mũno, Ngai nĩ akoretwo agĩteithia ndungata ciake njĩĩhokeku gwĩtiiria rĩrĩa iranyarirũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wacio, iregane na hatĩka cia riika, na ikirĩrĩrie mathĩna ma mĩthemba ĩngĩ o yothe. Roho wake mũtheru no ũtũhe hinya wa gwĩka ũguo.
Kũnyarirũo nĩ Ũndũ wa Ndini
2. Muoroto wa kũnyarirũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio ũkoragwo ũrĩ ũrĩkũ, na ũngĩkorũo ũrĩ wa mĩthemba ĩrĩkũ?
2 Kũnyarirũo nĩ ũndũ wa ndini nĩ gwĩkwo maũndũ mooru kana gũtuurithio nĩ ũndũ wa wĩtĩkio. Muoroto wa kũnyarira andũ ũguo ũkoragwo arĩ gũtũma matiganĩrie wĩtĩkio wao, kũgiria ndũgaathereme, kana gũthũkia wĩkindĩru wao. Mĩnyamaro no ĩkorũo ĩrĩ ya mĩthemba mĩingĩ, ĩmwe ĩroneka wega, na ĩngĩ ĩĩhithĩte. Bibilia ĩringithanagia tharĩkĩro cia Shaitani na cia mũrũthi na nduĩra.—Thoma Thaburi 91:13.
3. Tharĩkĩro ihaana ta cia mũrũthi na nduĩra nĩ irĩkũ?
3 O ta mũrũthi ũrĩ na ũũru mũingĩ, Shaitani kaingĩ anatharĩkĩra andũ a Ngai ĩmwe kwa ĩmwe akĩhũthĩra ciĩko cia ũhinya, kuohwo njera, kana kũmagiria mathathaiye. (Thab. 94:20) Ũhoro ũrĩa ũkoragwo ũkĩarĩrĩria ciĩko cia Aira a Jehova cia mahinda maitũ thĩinĩ wa Kitabu cha Mwaka nĩ wonanagia tharĩkĩro nyingĩ ta icio. Mũingĩ ũrĩ na marũrũ, rĩmwe na rĩmwe ũtongoretio nĩ atongoria a ndini kana a gĩũteti, wananyarira andũ a Ngai kũndũ kũingĩ. Tharĩkĩro icio ihaana ta cia mũrũthi nĩ itũmĩte andũ amwe matige gũtungatĩra Jehova. O ta nduĩra, Mũcukani ningĩ nĩ atharĩkagĩra na njĩra ya wara ehithĩte nĩgetha athũkie meciria ma andũ na amaheenererie meke wendi wake. Muoroto wa tharĩkĩro cia mũthemba ũcio nĩ gũtũniina hinya kana gũthũkia wĩtĩkio witũ. No tũgĩteithĩrĩrio nĩ roho mũtheru wa Ngai, no twĩtiirie mĩthemba ĩyo ĩĩrĩ ya mĩnyamaro.
4, 5. Nĩ njĩra ĩrĩkũ njega makĩria ya kwĩhaarĩria nĩũndũ wa mĩnyamaro, na nĩkĩ? Heana ngerekano.
4 Gwĩciria ũhoro wa njĩra ngũrani iria tũngĩnyarirũo nacio ti njĩra njega ya kwĩhaarĩria nĩ ũndũ wa mĩnyamaro. Ũũma nĩ atĩ tũtingĩhota kũmenya mĩnyamaro ĩrĩa tũngĩcemania nayo hĩndĩ yũkĩte, na kwoguo hatirĩ bata wa kũmakio nĩ maũndũ hihi o na matagaatũkora. No rĩrĩ, nĩ kũrĩ ũndũ tũngĩka. Andũ aingĩ arĩa mahotete gũkirĩrĩria mĩnyamaro mekĩte ũguo na njĩra ya gwĩcũrania ũhoro wa mũtũũrĩre wa andũ ehokeku ta ũrĩa Maandĩko monanĩtie, o hamwe na ũrutani na kĩonereria kĩa Jesu. Gwĩka ũguo nĩ kũmateithĩtie kuongerera wendo wao harĩ Jehova. Wendo ũcio naguo ũkamateithia gũtooria mathĩna o mothe marĩa mangĩcemania namo.
5 Ta wĩcirie cionereria cia aarĩ erĩ a Ithe witũ kuuma Malawi. Andũ maarĩ na ũrũrũ mũingĩ maamahũũrire, makĩmaruta nguo, na makiuga atĩ nĩ megũkoma nao kĩa hinya maaga kuoya kandi cia gũthuurana. Andũ acio maamaheenirie atĩ o na andũ a famĩlĩ ya Betheli nĩ mooete kandi icio cia kĩama. Aarĩ acio a Ithe witũ meekire atĩa? Moigire ũũ: “Ithuĩ tũtungatagĩra o Jehova Ngai wiki tu. Kwoguo-rĩ, angĩkorũo ariũ a Ithe witũ arĩa marĩ wabici ya rũhonge nĩ moete kandi icio, ũndũ ũcio ndũgũtũma tũgarũrĩre. Tũtigwĩtĩkĩra, o na mũngĩtũũraga! ” Thutha wao kũrũmia wĩtĩkio na njĩra ya ũcamba ũguo, makĩrekererio.
6, 7. Jehova aheaga ndungata ciake hinya atĩa nĩgetha itoorie mĩnyamaro?
6 Mũtũmwo Paulo nĩ aagwetire atĩ Akristiano a Thesalonike metĩkĩrĩte ũhoro wa ma na “mathĩna maingĩ,” no ningĩ “marĩ na gĩkeno kĩrĩa kiumaga kwĩ roho mũtheru.” (1 Thes. 1:6) Kwaria ma-rĩ, Akristiano aingĩ, a hĩndĩ ya tene o na a rĩu, arĩa macemanĩtie na mĩnyamaro na magatooria, moigaga atĩ hĩndĩ ĩrĩa mathĩna maaritũhĩte mũno, maaiguaga marĩ na thayũ wa ngoro, ngumo ĩmwe ya maciaro ma roho. (Gal. 5:22) Thayũ ũcio naguo ũkagitĩra ngoro ciao o hamwe na ũhoti wao wa gwĩciria. Nĩ ma, Jehova nĩ ahũthagĩra roho wake kũhe ndungata ciake hinya nĩgetha itoorie mathĩna na ihũthĩre ũũgĩ rĩrĩa ciacemania na maũndũ maritũ.a
7 Andũ arĩa meroragĩra nĩ mamakagio nĩ ũrĩa andũ a Ngai marũmagia wĩkindĩru wao o na marĩ mĩnyamaro-inĩ mĩnene. Aira a Jehova mahaanaga ta marĩ na hinya ũkĩrĩte ũrĩa wa ndũire, na nĩ ma, makoragwo naguo. Mũtũmwo Petero atũũmagĩrĩria ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ inyuĩ mũngĩrumwo nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩa Kristo, nĩ ũndũ Roho ũrĩa mwene riri, o we Roho wa Ngai, [ũikaraga] igũrũ rĩanyu.” (1 Pet. 4:14) Gũkorũo tũkĩnyarirũo nĩ ũndũ wa kũrũmia ithimi cia ũthingu kuonanagia atĩ nĩ tũretĩkĩrĩka nĩ Ngai. (Mat. 5:10-12; Joh. 15:20) Na githĩ tũtikenaga mũno nĩ ũndũ wa wonania ũcio wa atĩ tũrĩ na kĩrathimo kĩa Jehova!
Hatĩka cia Riika
8. (a) Nĩ kĩĩ gĩateithirie Joshua na Kalebu maregane na hatĩka cia athigani acio angĩ? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na kĩonereria kĩa Joshua na Kalebu?
8 Mũthemba ũmwe wa ũkararia wĩhithĩte ũrĩa arĩ o mũhaka Akristiano makirĩrĩrie nĩ hatĩka njũru cia riika. No tondũ roho wa Jehova ũrĩ hinya mũingĩ mũno gũkĩra roho wa thĩ ĩno-rĩ, no tũhote kũregana na andũ arĩa matũnyũrũragia, arĩa matambagia maheeni igũrũ riitũ, kana arĩa matũhatĩkaga twĩke tao. Kwa ngerekano-rĩ, nĩ kĩĩ gĩateithirie Joshua na Kalebu maage kũnyitanĩra na mawoni ma athigani arĩa angĩ ikũmi arĩa maatũmĩtwo bũrũri wa Kanaani? Roho mũtheru nĩguo watũmire magĩe na “roho” wa mũthemba ũngĩ kana mwerekera ngũrani.—Thoma Ndari 13:30; 14:6-10, 24.
9. Nĩkĩ arĩ o mũhaka Akristiano mehaarĩrie gũkorũo marĩ ngũrani na andũ arĩa aingĩ?
9 O ũndũ ũmwe-rĩ, roho mũtheru nĩ waheire atũmwo a Jesu hinya wa gwathĩkĩra Ngai ithenya rĩa andũ arĩa moonagwo nĩ andũ aingĩ marĩ ta arutani a ndini ya ma. (Atũm. 4:21, 31; 5:29, 32) Andũ aingĩ mathuuraga gwĩka ũrĩa andũ aingĩ mareka, atĩ nĩgetha metheme ngũĩ kana ngarari. O na kũrĩ ũguo-rĩ, Akristiano a ma no mũhaka marũmie ũndũ ũrĩa moĩ atĩ nĩguo wagĩrĩire. No rĩrĩ, nĩ maheagwo hinya nĩ roho wa Ngai, na kwoguo matiĩtigagĩra gũkorũo marĩ ngũrani. (2 Tim. 1:7) Ta wĩcirie ũndũ-inĩ ũmwe ũrĩa arĩ o mũhaka tũtoorie kũhatĩkwo nĩ riika.
10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũritũ Akristiano amwe mangĩcemania naguo?
10 Andũ amwe ethĩ no marigwo ũrĩa megwĩka mangĩmenya atĩ mũrata wao ũmwe nĩ ekĩte mehia maritũ. No mecirie atĩ kwĩra athuri a kĩũngano nĩgetha ateithio ta arĩ kwaga wĩhokeku harĩ mũrata wao; kwoguo-rĩ, magakira na ũhoro ũcio nĩ ũndũ wa gũkorũo na wĩhokeku ũrĩa ũtagĩrĩire. Mũndũ ũcio wĩhĩtie o na no athingʼĩrĩrie arata ake matikoimbũre mehia make. Hatarĩ nganja-rĩ, to andũ ethĩ makoragwo na thĩna ũcio. O na andũ amwe agima no mone arĩ ũndũ mũritũ kwĩra athuri a kĩũngano ũhoro wa mehia ma mũrata wao kana ma mũndũ wa famĩlĩ yao. No hihi Akristiano a ma magĩrĩirũo gwĩka atĩa hĩndĩ ta ĩyo?
11, 12. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wagĩrĩire gwĩka Mũkristiano ũngĩ angĩkwĩra atĩ ndũkoimbũre mehia make, na nĩkĩ?
11 Ta hũũra mbica ĩno. Mũrũ ũmwe wa Ithe witũ wĩtagwo Alex akamenya atĩ Steve, mũrata wake thĩinĩ wa kĩũngano nĩ akoragwo na mũtugo wa kwĩrorera maũndũ ma ũũra-thoni. Alex akera Steve atĩ ũndũ ũcio areka nĩ ũramwĩkĩra kĩeha mũno. No Steve akaga gũtindanĩra na ũguo arerũo. Alex amũtaara ere athuri ũhoro ũcio-rĩ, Steve akamwĩra atĩ angĩkorũo na ma nĩ mũratawe ndakamuuge. Hihi Alex nĩ agĩrĩire gwĩtigĩra atĩ nĩ mekũhĩtania na mũratawe? No etigĩre atĩ athuri nĩ mekwaga kũmwĩtĩkia Steve angĩkaana ũhoro ũcio. O na Alex angĩkira, ti kuuga atĩ maũndũ nĩ mekwagĩra. Ũũma nĩ atĩ, ũndũ ũcio no ũtũme Steve athũkie ũkuruhanu wake na Jehova. Alex agĩrĩirũo kũririkana atĩ “gwĩtigĩra andũ kũrehagĩra mũndũ mũtego, ĩndĩ ũrĩa mwĩhoki Jehova, we ndangĩkinyĩrĩrĩka.” (Thim. 29:25) Alex angĩka atĩa ũngĩ? No athiĩ harĩ Steve rĩngĩ na maarie ũhoro wa thĩna ũcio gĩtaũ na njĩra ya wendo. Ũndũ ũcio nĩ ũrabatara ũcamba. No gũkorũo riita rĩrĩ, Steve nĩ egwĩtĩkĩra maarie ũhoro wa thĩna ũcio wake. Alex agĩrĩirũo kũmwĩkĩra ngoro o rĩngĩ aarie na athuri a kĩũngano na amwĩre atĩ aaga gwĩka ũguo kwa ihinda rĩna, we nĩ ekũmeera.—Alaw. 5:1.
12 Kũngĩkaabatarania wĩke ũndũ ta ũcio-rĩ, mũrataguo no aage gũkenera ũteithio ũcio waku hĩndĩ ĩyo. No hihi thutha wa ihinda ahota gũkoona atĩ nĩ kũmũteithia wamũteithagia. Mũndũ ũcio wĩhĩtie angĩtĩkĩra ũteithio-rĩ, no atũũre agũcokagĩria ngatho nĩ ũndũ wa ikinya rĩu wooire rĩa ũcamba na wĩhokeku. No angĩtũũra akũrakarĩire tondũ wa kwĩra athuri mamũteithie-rĩ, hihi mũrata wa mũthemba ũcio nĩwe ũngĩenda? Gũkenagia Mũrata witũ ũrĩa mũnene, Jehova, nĩguo ũndũ ũrĩa wagĩrĩire. Rĩrĩa twaiga Jehova mbere maũndũ-inĩ maitũ, arĩa mendete Jehova nĩ marĩtũheaga gĩtĩo nĩ ũndũ wa wĩhokeku witũ na matuĩke arata aitũ a ma. Tũtiagĩrĩirũo kũhe Mũcukani kamweke o na hanini thĩinĩ wa kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Tũngĩka ũguo-rĩ, kũna tũngĩkorũo tũkĩiguithia ũũru roho mũtheru wa Jehova. No tũrutithanagia wĩra na roho rĩrĩa twaiga kĩũngano gĩa Gĩkristiano kĩrĩ gĩtheru.—Ef. 4:27, 30.
Moritũ ma Mĩthemba Yothe
13. Andũ a Jehova marakorana na moritũ ma mĩthemba ĩrĩkũ, na mathĩna macio maingĩhĩte ũguo nĩkĩ?
13 Moritũ no makorũo marĩ ma mĩthemba mĩingĩ—ma kĩĩmbeca, kũbutwo wĩra, icanjama, gũkuĩrũo nĩ mũndũ twendete, mĩrimũ, na mangĩ maingĩ. Tondũ tũratũũra “mahinda ma ũgwati,” no twĩrĩgĩrĩre gũcemania na maũndũ maritũ ihinda o rĩothe. (2 Tim. 3:1) Hĩndĩ ĩrĩa ũndũ ta ũcio wahaanĩka-rĩ, ti wega kũmaka. Roho mũtheru no ũtũteithie gũkirĩrĩria mathĩna ma mĩthemba o yothe.
14. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Ayubu akirĩrĩrie mathĩna?
14 Ayubu aakorirũo nĩ mathĩna marũmanĩrĩire. Orirũo nĩ indo ciake ciothe, ciana ciake, arata ake, ũgima wake wa mwĩrĩ, na nginya mũtumia wake agĩte mwĩhoko wake harĩ Jehova. (Ayub. 1:13-19; 2:7-9) Ĩndĩ, Ayubu nĩ onire mũndũ wa kũmũũmĩrĩria biũ, nĩwe Elihu. Ndũmĩrĩri yake, na ya Jehova yarĩ ĩno: “Tithĩria hau, wĩcũranĩrie mawĩko ma Mũrungu ũrĩa me magegania.” (Ayub. 37:14) Nĩ kĩĩ gĩateithirie Ayubu akirĩrĩrie mathĩna? Na nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia tũkirĩrĩrie mathĩna marĩa tũcemanagia namo? Nĩ kũririkana na gwĩcũrania ũhoro wa maũndũ marĩa monanagia hinya wa Jehova na roho wake. (Ayub. 38:1-41; 42:1, 2) No gũkorũo hihi nĩ tũraririkana mahinda twanona Ngai agĩtũrũmbũiya ithuĩ kĩũmbe. O na rĩu no atũrũmbũyagia.
15. Nĩ kĩĩ kĩaheire Paulo hinya wa gũkirĩrĩria mathĩna?
15 Mũtũmwo Paulo nĩ aakirĩrĩirie mogwati maingĩ ũtũũro-inĩ nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake. (2 Kor. 11:23-28) Hihi aatũũririe ũigananĩru o hamwe na thayũ wa meciria atĩa arĩ mathĩna-inĩ macio? Na njĩra ya kũhoya Jehova amwĩhokete biũ. Hingo ĩrĩa Paulo aacirithagio na akĩrigĩrĩria na kũragwo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake-rĩ, aandĩkire ũũ: “Mwathani nĩwe wandũgamĩrĩire akĩnjĩkĩra hinya, nĩ getha ndũmĩrĩri ĩrĩa ya Ngai ĩhunjio ĩmemereke wega na ũndũ wakwa, nao andũ othe a Ndũrĩrĩ mamĩigue: ngĩgĩtunyũkithio kanua-inĩ ka mũrũthi ũcio.” (2 Tim. 4:17) Kwoguo-rĩ, kuumana na maũndũ marĩa eeyoneire we mwene, Paulo omĩrĩirie Akristiano arĩa angĩ atĩ ‘matige gwĩtanga nĩ ũndũ o na ũrĩkũ.’—Thoma Afilipi 4:6, 7, 13.
16, 17. Heana ngerekano ĩronania ũrĩa Jehova aheaga andũ ake hinya wa kũhiũrania na mathĩna ũmũthĩ.
16 Painia ũmwe wĩtagwo Roxana, nĩ ũmwe wa arĩa meyoneire ũrĩa Jehova ahingagĩria andũ ake mabataro mao. Rĩrĩa aahoire rũtha rwa thikũ ciigana ũna nĩgetha athiĩ kĩrũrũngano, ũrĩa wamwandĩkĩte aamwĩrire arĩ na ũũru mũingĩ atĩ angĩthiĩ no kũmũbuuta wĩra. Roxana agĩtua itua rĩa gũthiĩ, no akĩhoya Jehova biũ ndakabuutwo. Thutha ũcio nĩ aaiguaga arĩ na thayũ mũingĩ. O ta ũrĩa eerĩtwo, mũthenya wa Jumatatũ thutha wa kĩrũrũngano akĩbuutwo. Roxana nĩ aamakire mũno. Nĩ aabataraga wĩra ũcio mũno nĩgetha ahingĩrie famĩlĩ yake mabataro, o na gũtuĩka ndaarĩhagwo wega. Akĩhoya o rĩngĩ, na agĩtua na ngoro atĩ, Ngai nĩ aramũheire mabataro ma kĩĩroho kĩrũrũngano-inĩ, kwoguo o na ma kĩĩmwĩrĩ no ekũmũhe. Rĩrĩa aainũkaga, akĩona kĩmenyithia kĩretanĩra wĩra wa mũndũ ũmenyerete kũhũthĩra macini cia gũtuma nguo, na akĩũria wĩra ũcio. Ũrĩa warũgamĩrĩire wĩra akĩmenya atĩ Roxana ndooĩ wĩra ũcio no akĩmwandĩka, na akĩmũhe mũcara hakuhĩ maita merĩ ma ũrĩa aaheagwo wĩra-inĩ ũcio ũngĩ. Roxana akĩigua atĩ mahoya make nĩ macoketio. No kĩrathimo kĩrĩa kĩnene makĩria nĩ atĩ, nĩ aahotire kũhunjĩria andũ amwe arĩa maarutaga wĩra nao. Andũ atano o hamwe na mũndũ ũrĩa wamwandĩkĩte magĩtĩkĩra ũhoro wa ma na makĩbatithio.
17 Rĩmwe na rĩmwe no tuone ta mahoya maitũ mataracokio—ta mataracokio na ihenya kana ũrĩa twĩrĩgĩrĩire. Angĩkorũo nĩguo-rĩ, no mũhaka hakorũo na gĩtũmi kĩega. Jehova nĩ aramenya gĩtũmi, no ithuĩ no twage kũmenya hĩndĩ ĩyo. No nĩ harĩ ũndũ ũmwe twagĩrĩirũo gũkorũo na ma naguo—Ngai ndatiganagĩria andũ ake arĩa ehokeku.—Ahib. 6:10.
Gũtooria Mathĩna na Magerio
18, 19. (a) Tũngĩrĩgĩrĩra gũcemania na mathĩna na magerio nĩkĩ? (b) Wee ũngĩtooria mathĩna atĩa?
18 Andũ a Jehova matimakaga rĩrĩa maacemania na magerio, maũndũ ma kũmoraga ngoro, mĩnyamaro, o na kana hatĩka cia riika. Thĩ ĩno nĩ ĩkoragwo na ũũru gũtwerekera. (Joh. 15:17-19) No rĩrĩ, roho mũtheru no ũtũhotithie gũtooria mathĩna marĩa mothe tũngĩcemania namo tũgĩtungatĩra Ngai. Jehova ndangĩtĩkĩria tũgerio gũkĩra ũrĩa tũngĩhota gwĩtiiria. (1 Kor. 10:13) Gũtirĩ hĩndĩ angĩtũtiganĩria kana atigane na ithuĩ. (Ahib. 13:5) Gwathĩkĩra Kiugo gĩake kĩrĩa gĩtongoretio nĩ roho nĩ gũtũgitagĩra na gũgatũhe hinya. Ningĩ-rĩ, roho wa Ngai no ũhotithie Akristiano arĩa angĩ matũhe ũteithio rĩrĩa tũraũbatara mũno.
19 Rekei ithuothe tũthiĩ na mbere gũcaria roho mũtheru kũgerera mahoya na kwĩruta Maandĩko. Na tũthiĩ na mbere ‘kũhotithagio na ũhoti wothe, kũringana na hinya [wa Ngai] ũrĩa wĩ na riri, nĩ getha tũkiragĩrĩrie mũno tũtegũthethũka, na twĩ na gĩkeno.’—Kol. 1:11.
[Kohoro ka magũrũ-inĩ]
a Rora cionereria thĩinĩ wa ngathĩti ya Mnara wa Mlinzi, Mĩĩ 1, 2001, karatathi ga 16; na ngathĩti ya Amkeni! Februarĩ 8, 1983, karatathi ka 21 na 22.
Ũngĩcokia Atĩa?
• Ũngĩĩhaarĩria atĩa gwĩtiiria mĩnyamaro?
• Wagĩrĩirũo gwĩka atĩa mũndũ angĩkwĩra ndũkoimbũre mehia make?
• Nĩ ũũma ũrĩkũ tũngĩkorũo naguo rĩrĩa twacemania na ũritũ o wothe?
[Mbica karatathi ka 30]
Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na Joshua na Kalebu?
[Mbica karatathi ka 31]
Ũngĩteithia atĩa mũrata waku angĩkorũo ekĩte mehia maritũ?