Akristiano nĩ Magĩrĩire Gũthathaĩria Kũndũ Kwamũre?
OMWAKA, makĩria ma andũ milioni ithathatũ, nĩ mathiaga gĩthaka-inĩ kĩrĩ Gĩcigĩrĩra gĩa Shima kĩrĩa kĩrĩ Japan. Mathiaga handũ haamũre ha kũhoera ha Ise, harĩa ngai ya riũa ĩtagwo Amaterasu Omikami ya Shinto ĩkoretwo ĩgĩthathaiyo mĩaka ta ngiri igĩrĩ. Athathaiya acio mambaga gwĩtheria na njĩra ya gwĩthamba moko na kanua. Thutha ũcio, makarũmĩrĩra maũndũ marĩa mekaga ta kũinamĩrĩra, kũhũũra hĩ, na kũhoya ngai ĩyo marũgamĩte mbere ya handũ hau haamũre.a Ndini ya Shinto nĩ ĩtĩkagĩria arũmĩrĩri ayo meke maũndũ ma ndini ingĩ, na Abutha amwe, na arĩa meĩtaga Akristiano, na angĩ mationaga arĩ ũũru gwĩka maũndũ ma ndini ya Shinto thĩinĩ wa handũ hau haamũre.
Ndini nyingĩ iria nene thĩinĩ wa thĩ nĩ ikoragwo na kũndũ kwamũre gwa kũhoera,b na andũ milioni nyingĩ nĩ mathiaga kuo. Mabũrũri-inĩ marĩa andũ meĩtaga Akristiano, gũkoragwo na makanitha maingĩ na kũndũ gwa kũhoerũo kwamũrĩirũo Jesu, Maria, na atheru. Kũngĩ ta kũu nĩ kũrĩa kwĩrĩkanaga atĩ maũndũ marĩ Bibilia-inĩ kana ciama cia ica ikuhĩ nĩ ciĩkĩkĩire kuo, kana kũrĩa kũigĩtwo indo iria ciahũthagĩrũo tene ũthathaiya-inĩ. Andũ aingĩ mathiaga kũu tondũ metĩkĩtie atĩ kũrĩ na ũhotekeku mũnene mahoya mao maiguwo mangĩhoera kuo. Andũ amwe monaga gũthiĩ kũndũ ta kũu arĩ njĩra ya kuonania wĩyamũrĩri wao harĩ ndini.
Ageni maceerete handũ haamũre ha kũhoera ha Ise Japan, na Grotto ya Massabielle, Lourdes, France
Hihi harĩ na ũhotekeku mũnene atĩ mahoya na mathaithana maiguwo na macokio mũndũ angĩhoera kũndũ ta kũu kwamũre? Hihi Ngai nĩ akenagio nĩ wĩyamũrĩri wa arĩa mathiaga kũndũ ta kũu? Makĩria ma ũguo-rĩ, Akristiano nĩ mabatiĩ gũthathaĩria kuo? Macokio ma ciũria icio nĩ megũtũteithia kũmenya ũrĩa tũbatiĩ kuona kũndũ ta kũu, na makĩria matũteithie gũtaũkĩrũo ũthathaiya ũrĩa ũkenagia Ngai.
GŨTHATHAIYA “NA ROHO NA MA”
Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jesu eendaga kũrutana rĩrĩa oigire atĩ no mũhaka tũthathaiye “na roho na ma”?
Ndeereti gatagatĩ ka Jesu na mũtumia Mũsamaria nĩ yonanagia mawoni ma Ngai megiĩ gũthathaĩria kũndũ kwamũre. Rĩrĩa Jesu aatuĩkanagĩria Samaria nĩ aahurũkire gĩthima-inĩ hakuhĩ na itũũra rĩa Sukaru. Nĩ aambĩrĩirie ndeereti na mũtumia wokĩte gũtaha maĩ hau. Rĩrĩa maaragia, mũtumia ũcio nĩ aagwetire ngũrani nene gatagatĩ ka Ayahudi na Asamaria ĩgiĩ ndini. Oigire ũũ: “Maithe maitũ ma tene maathathayagĩria kĩrĩma-inĩ gĩkĩ, ĩndĩ inyuĩ mugaga atĩ Jerusalemu nĩkuo andũ magĩrĩirũo gũthiĩ gũthathaĩria.”—Johana 4:5-9, 20.
Mũtumia ũcio aaragia ũhoro wa Kĩrĩma kĩa Gerizimu, kĩrĩa kĩarĩ kilomita ta 50 rũgongo rwa Jerusalemu. Kũrĩ hĩndĩ Asamaria maarĩ na hekarũ kũu, harĩa meekagĩra ikũngũĩro ta Pasaka. No handũ ha Jesu kwarĩrĩria ngũrani ĩyo, eerire mũtumia ũcio ũũ: “Mũtumia ũyũ, njĩtĩkia, hĩndĩ nĩ ĩroka rĩrĩa mũtagathathayagĩria Awa kĩrĩma-inĩ gĩkĩ o na kana Jerusalemu.” (Johana 4:21) Icio ciarĩ ciugo cia kũgegania mũno, makĩria ciarĩtio nĩ Mũyahudi! Nĩ kĩĩ kĩngĩatũmire ũthathaiya ũthire hekarũ-inĩ ya Ngai ĩrĩa yarĩ Jerusalemu?
Jesu aathire na mbere kuuga ũũ: “Hĩndĩ nĩ ĩrĩũka, na rĩu nĩ nginyu, rĩrĩa athathaiya a ma magaathathayagia Awa na roho na ma, nĩ gũkorũo nĩ ta acio Awa acaragia mamũthathayagie.” (Johana 4:23) Kwa ihinda rĩa karine nyingĩ, Ayahudi monaga hekarũ ĩyo thaka yarĩ Jerusalemu ĩrĩ yo gatũũrũ kao ka ũthathaiya. Maathiaga kuo maita matatũ o mwaka kũrutĩra Jehova, Ngai wao, magongona. (Thama 23:14-17) No Jesu oigire atĩ, maũndũ macio mothe nĩ mangĩacenjirie na “athathaiya a ma” mathathayagie “na roho na ma.”
Hekarũ ya Ayahudi yarĩ mwako ũngĩonekire na maitho na wakĩtwo handũ hana. No roho na ma ti indo ingĩoneka na maitho kana ciigwo handũ hana thĩinĩ wa thĩ. Kwoguo, Jesu aataragĩria atĩ ũthathaiya wa ma wa Gĩkristiano ndũngĩehocirie harĩ mwako mũna kana handũ hana, gũkorũo nĩ Kĩrĩma kĩa Gerizimu, hekarũ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu o na kana handũ hangĩ haamũre.
Ningĩ ndeereti-inĩ yake na mũtumia Mũsamaria, Jesu nĩ aagwetire atĩ “hĩndĩ” ya ũgarũrũku ũcio ũthathaiya-inĩ wa Ngai “nĩ ĩrĩũka.” Rĩ? Ihinda rĩu rĩakinyire rĩrĩa Jesu, kũgerera gĩkuũ gĩake, aaniinire mũbango wa ũthathaiya wa Ayahudi ũrĩa wehocetie Watho-inĩ wa Musa. (Aroma 10:4) Ningĩ Jesu oigire ũũ: “Hĩndĩ . . . nĩ nginyu.” Nĩkĩ? Tondũ arĩ we Mesia nĩ aacokanagĩrĩria arutwo arĩa maangĩathĩkĩire watho ũrĩa acokire kũgweta ũũ: “Ngai nĩ Roho, na arĩa mamũthathayagia no mũhaka mamũthathayagie na roho na ma.” (Johana 4:24) Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, gũthathaiya na roho na ma nĩ kuuga atĩa?
Jesu akĩgweta gũthathaiya na roho, aaragia ũhoro wa gũtongorio nĩ roho mũtheru wa Ngai ũrĩa ũtũtongoragia nginya harĩ gũtaũkĩrũo nĩ Maandĩko. (1 Akorintho 2:9-12) Nayo ma ĩrĩa Jesu aaragia ũhoro wayo nĩ ũmenyo wa ma wa morutani ma Bibilia. Kwoguo, Jehova arĩtĩkagĩra ũthathaiya witũ angĩkorũo nĩ ũratwarana na ũrĩa Bibilia ĩrutanaga na ũgatongorio nĩ roho mũtheru, no ti tondũ tũramũthathaĩria handũ honagwo harĩ ha mwanya.
MAWONI MA AKRISTIANO MEGIĨ KŨNDŨ KWAMŨRE
Kwoguo-rĩ, Akristiano magĩrĩirũo kuona atĩa ũhoro wĩgiĩ gũthiĩ gũthathaĩria kũndũ kũrĩa kwamũre? Tũgĩciria ũhoro wa watho ũrĩa Jesu oigire atĩ athathaiya a ma marĩthathayagia Ngai na roho na ma-rĩ, hatirĩ nganja atĩ ũthathaiya ũrĩa ũrutagĩrũo kũndũ ta kũu, ndwĩtĩkĩrĩkaga harĩ Ithe witũ wa igũrũ. Ningĩ Bibilia nĩ ĩtwĩraga mawoni ma Ngai megiĩ kũhũthĩra mĩhianano ũthathaiya-inĩ. Yugaga ũũ: “Ũragĩrai ũhoi mĩhianano” na “mwĩthemei mĩhianano.” (1 Akorintho 10:14; 1 Johana 5:21) Kwoguo Mũkristiano wa ma ndangĩthathaĩria handũ honagwo harĩ haamũre kana hangĩtũma ahoe mĩhianano. Tondũ kũndũ kũrĩa kwamũre andũ mathiaga gũtariĩ ũguo, Mũkristiano wa ma nĩ ethemaga gũthathaĩria kũndũ ta kũu.
No ũguo ti kuuga atĩ Ngai nĩ agirĩtie gũkorũo na handũ hega ha kũhoera, gũthoma, kana gwĩcũrania. Handũ habangĩtwo wega na harĩ na gĩtĩo ha gũcemania, nĩ hega ha kwĩruta na kwarĩrĩria maũndũ ma kĩĩroho. Ningĩ ti ũũru gwaka kĩndũ gĩa kĩririkano, ta gwaka ihiga mbĩrĩra-inĩ. Ũndũ ũcio no ũkorũo ũkĩonania atĩ no ũririkanaga na nĩ wendete ũcio wakuire. Ĩndĩ, kuona handũ ta hau harĩ hatheru kana ha kũhoera mĩhianano kana indo ingĩ kũngĩkorũo kũrĩ mũgarũ biũ na ciugo cia Jesu.
Kwoguo ndũbatiĩ gũthiĩ kũrĩa gũkoragwo kwamũrĩtwo gwa kũhoera ũkĩĩrĩgĩrĩra atĩ Ngai nĩ ekũigua mahoya maku. O na Ngai ndangĩkenio nĩwe kana akũhe irathimo cia mwanya nĩ ũndũ wa gũthiĩ kũhoera kũu. Bibilia ĩtwĩraga atĩ Jehova Ngai “Mwathani wa igũrũ na thĩ-rĩ, ndaikaraga thĩinĩ wa hekarũ ciakĩtwo na moko.” No ũndũ ũcio ndũtũmaga Ngai akorũo kũraihu na ithuĩ. No tũmũhoe na atũigue tũrĩ handũ o hothe tondũ “ndarĩ haraya na mũndũ o na ũmwe witũ.”—Atũmwo 17:24-27.
a Maũndũ marĩa mekagwo kũndũ gũtiganĩte kwamũre kwa ndini ya Shinto no makorũo marĩ ngũrani.
b Rora gathandũkũ “Kũndũ kwamũre nĩ Kũ?”